Trường THPT Mai Thúc Loan Đia lí 12 - Nâng cao Ngày soạn: 20 / 08 / 2008 Tiết 01 Bài 1: VIỆT NAM TRÊN ĐƯỜNG ĐỔI MỚI VÀ HỘI NHẬP I. MỤC TIÊU BÀI HỌC: Sau bài học, HS cần: 1. Kiến thức: - Nắm được các thành tựu to lớn của công cuộc đổi mới ở nước ta. - Hiểu được tác động của bối cảnh quốc tế và khu vực đối với công cuộc Đổi mới và những thành tựu đạt được trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của nước ta. - Nắm được một số đònh hướng chính để đẩy mạnh công cuộc đổi mới. 2. Kó năng:Khai thác được các thông tin kinh tế - xã hội từ bảng số liệu, biểu đồ. - Biết liên hệ các kiến thức đòa lí với các kiến thức về lòch sử, trong lónh hội tri thức mới. - Biết liên hệ các vấn đề của thực tiễn cuộc sống, khi tìm hiểu các thành tựu của công cuộc Đổi mới. 3. Thái độ:Xác đònh tinh thần trách nhiệm của mỗi người đối với sự nghiệp phát triển của đất nước. II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:Bản đồ Kinh tế Việt Nam.Một sốhình ảnh, tư liệu, video .về các thành tựu của công cuộc Đổi mới.Một số tư liệu về sự hội nhập quốc tế và khu vực . III. HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC : Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động l: Xác đònh bối cảnh nền kinh tế - xã hội nước ta trước Đổi mới. Hình thức: Cả lớp. GV đặt câu hỏi: Đọc SGK mục l.a cho biết bối cảnh nền kinh tế - xã hội nước ta trước khi tiến hành đổi mới. - Dựa vào kiến thøc đã học, hãy nêu những hậu quả nặng nề của chiến tranh đối với nước ta. Một HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung. Chuyển ý: Giai đoạn 1976- 1980, tốc độ tăng trưởng kinh tế nước ta chỉ đạt 1,4 %. Năm 1986 lạm phát trên 700%. Tình trạng khủng hoảng kéo dài buộc nước ta phải tiến hành Đổi mới. Hoạt động 2: Tìm hiểu 3 xu thế đổi mới của nước ta . Hình thức: Cặp. Bước 1 : GV giảng giải về nền nông nghiệp trước và sau chính sách khoa 10 (khoán sản phẩm theo khâu đến nhóm người lao động). Khoán gọn theo đơn giá đến hộ xã viên (từ tháng 4 năm 1998, hợp tác xã chỉ làm dòch vụ). Bước 2: GV đặt câu hỏi (Xem phiếu học tập phần phụ lục). HS trao đổi theo cặp. Bước 3: HS đại diện trình bày, các HS khác bổ sung ý kiến. GV nhận xét phần trình bày của HS và bổ sung kiến thức. Chuyển ý: Quyết tâm lớn của Đảng và Nhà nước cùng với sức sáng tạo phi thường của nhân dân ta để đổi mới toàn diện đất nước đã đem lại cho nước những thành tựu to lớn. Hoạt động 3: Nhóm. Bước 1: GV chia HS ra thành các nhóm, giao nhiệm I. Công cuộc đổi mới là một cuộc cải cách toàn diện về kinh tế xã hội a. Bối cảnh Ngày 30 - 4 - 1975: Đất nước thống nhất, cả nước tập trung vào hàn gắn các vết thương chiến tranh và xây dựng, phát triển đất nước. - Nước ta đi lên từ một nước nông nghiệp lạc hậu. - Tình hình trong nước và quốc tetÕhững năm cuối thập kỉ 80, đầu thập kỉ 90 diễn biến phức tạp. Trong thời gian dài nước ta lâm vào tình trạng khủng hoảng. b. Diễn biến Năm 1979: Bắt đầu thực hiện đổi mới trong một số ngành (nông nghiệp, công nghiệp) Ba xu thế đổi mới từ Đại hội Đảng lần thứ 6 năm 1986: + Dân chủ hoá đời sống kinh tế - xã hội. + Phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo đònh hướngxã hội chủ nghóa. + Tăng cường giao lưu và hợp tác với các nước trên thế giới. c. Thành tựu - Nước ta đã thoát khỏi tình trạng khủng hoảng Người soạn: Lê Quang Chiến Trang 1 Trường THPT Mai Thúc Loan Đia lí 12 - Nâng cao vụ cụ thể cho từng nhóm. (Xem phiếu học tập phần phụ lục). - Nhóm 1: Trình bày những thành tựu to lớn của công cuộc Đổi mới ở nước ta.Cho ví dụ thực tế. Nhóm 2: Dựa vào bảng 1, hãy nhận xét về tỉ lệ nghèo chung và tỉ lệ nghèo lương thực của cả nước giai đoạn 1993 - 2004. (các vùng kinh tế trọng điểm, vùng chuyên canh nông nghiệp, nhấn mạnh chuyển dòch cơ cấu kinh tế theo lãnh thổ.) Hoạt dộng 4: Theo cặp. GV đặt câu hỏi: Đọc SGK mục 2, kết hợp hiểu biết của bản thân, hãy cho biết bối cảnh quốc tế những năm cuối thế kỉ 20 có tác động như thế nào đến công cuộc đổi mới ở nước ta? Những thành tựu nước ta đã đạt được. Hoạt động 5: Tìm hiểu một số đònh hướng chính để đẩy mạnh công cuộc đổi mới. Hình thức: Cá nhân. GV đặt câu hỏi: Đọc SGK mục 3, hãy nêu một số đònh hướng chính để đẩy mạnh công cuộc Đổi mới ởû nước ta. Một HS trả lời, các HS khác nhận xét, bổ sung. GV chuẩn kiến thức: Qua gần 20 năm đổi mới, nhờ đường lối đúng đắn của Đảng và tính tích cực, chủ động sáng tạo của nhân dân, nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghóa lòch sử. Thực hiện hiệu quả các đònh hướng để đẩy mạnh công cuộc Đổi mới sẽ đưa nước ta thoát khỏi tính trạng kém phát triển vào năm 2010 và trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020. kinh tế - xã hội kéo dài. Lạm phát được đẩy lùi và kiềm chế ở mức một con số. Tốc độ tăng trưởng kinh tế khá cao, (đạt 9,5% năm 1999, 8,4% năm 2005). - Cơ cấu kinh tế chuyển dòch theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá (giảm tỉ trọng khu vực I, tăng tỉ trọng khu vực II và III) . Cơ cấu kinh tế theo lãnh thổ cũng chuyển biến rõ nét (hình thành các vùng kinh tế trọng điểm, các vùng chuyên canh .). Đời sống nhân dân được cải thiện làm giảm tỉ lệ nghèo của cả nước. 2. Nước ta trong hội nhập quốc tế và khu vực a. Bối cảnh - Thế giới: Toàn cầu hoá là xu hướng tất yếu của nền kinh tế thế giới, đẩy mạnh hợp tác kinh tế khu vực. - Việt Nam là thành viên của ASEAN (7/95), bình thường hóa quan hệ Việt - Mỹ, thành viên WTO năm 2007. b. Thành tựu - Thu hút vốn đầu tư nước ngoài (ODA, FDI) - Đẩy mạnh hợp tác kinh tế, khoa học kó thuật, bảo vệ môi trường. - Phát triển ngoại thương ở tầm cao mới, xuất khẩu gạo 3. Một số đònh hướng chính đẩy mạnh công cuộc Đổi mới - Thực hiện chiến lược tăng trưởng đi đôi với xóa đói giảm nghèo. - Hoàn thiện cơ chế chính sách của nền kinh tế thò trường. - Đẩy mạnh CNH- HĐH gắn với nền kinh tế tri thức. - Phát triển bền vững, bảo vệ tài nguyên môi trường. Đẩy mạnh phát triển y tế, giáo dục. IV. ĐÁNH GIÁ 1 Hãy ghép đôi các năm ở cột bên trái phù hợp với nội dung ở cột bên phải: 1. Năm 1975 A. Đề ra đường lối đổi mới nền kinh tế - xã hội 2. Năm 1986 B. Gia nhập ASEAN, bình thường hoá quan hệ với Hoa Kì 3. Năm 1995 C. Đất nước thống nhất 4. Năm 1997 D. Gia nhập tổ chức thương mại thế giới WTO 5. Năm 2006 E. Khủng hoảng tài chính ởû châu . Người soạn: Lê Quang Chiến Trang 2 Trường THPT Mai Thúc Loan Đia lí 12 - Nâng cao Ngày soạn:20 / 08 / 2008 Tiết 02 ĐỊA LÍ TỰ NHIÊN VIỆT NAM VỊ TRI ĐỊA LÍ VÀ LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN LÃNH THỔ Bài 2: VỊ TRÍ ĐỊA LÍ, PHẠM VI LÃNH THỔ I. MỤC TIÊU BÀI HỌC: Sau bài học, HS cần: 1. Kiến thức: - Xác đònh được vò trí đòa lí và hiểu được tính toàn vẹn của phạm vi lãnh thổ nước ta. - Đánh giá được ý nghóa của vò trí đòa lí đối với đặc điểm tự nhiên, sự phát triển kinh tế - xã hội và vò thế của nước ta trên thế giới. 2. Kó năng: Xác đònh được trên bản đồ Việt Nam hoặc bản đồ thế giới vò trí và phạm vi lãnh thổ của nước ta. 3. Thái độ: Củng cố thêm lòng yêu quê hương, đất nước, sẵn sàng xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC - Bản đồ Tự nhiên Việt Nam. - Bản đồ các nước Đông Nam Á - Atlat đòa lí Việt Nam. - Sơ đồ phạm vi các vùng biển theo luật quốc tế (1982). III. HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC Khởi động: GV sử dụng bản đồ và các mẫu bìa (ghi toạ độ các điểm cực). Hãy gắn toạ độ đòa lí của cực Bắc, cực Nam lên bản đồ và nêu ý nghóa về mặt tự nhiên của vò trí đòa lí. Nước nào sau đây có đường biên giới dài nhất với nước ta: Lào, Trung Quốc, Campuchia? GV: Vò trí đòa lí và phạm vi lãnh thổ là những yếu tô góp phần hình thành nên đặc điểm chung của thiên nhiên và có ảnh hưởng sâu sắc đến các hoạt động kinh tế - xã hội nước ta. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động l: Xác đònh vò trí đòa lí nước ta. Hình thức: Cả lớp. GV đặt câu hỏi: Quan sát bản đồ các nước Đông Nam á, trình bày đặc điểm vò trí đòa lí của nước ta theo dàn ý: - Các điểm cực Bắc, Nam, Đông Tây trên đất nước. Toạ độ đòa lí các điểm cực. - Các nước láng giềng trên đất liền và trên biển. Một HS chỉ trên bản đồ để trả lời, các HS khác nhận xét, bổ sung. GV chuẩn kiến thức. Hoạt động 2: Xác đònh phạm vi vùng đất của nước ta. Hình thức: Cả lớp. GV đặt câu hỏi: Cho biết phạm vi lãnh thổ nước ta bao gồm những bộ phận nào? Đặc điểm vùng đất? Chỉ trên bản đồ 2 quần đảo lớn nhất của Việt Nam? Thuộc tỉnh nào? Một HS lên bảng trình bày và xác đònh vò trí giới hạn phần đất liền trên bản đồ Tự nhiên Việt Nam, GV chuẩn kiến thức. Hoạt động 3: Xác đònh phạm vi vùng biển của 1. Vò trí đòa lí - Nằm ởû rìa phía đông của bán cầu trên bán đảo Đông Dương, gần trung tâm khu vực Đông Nam á. - Hệ toạ độ đòa lí: + Vó độ: 23 0 23'B - 8 0 34' B (kể cả đảo: 23 0 23' B - 6 0 50' B) + Kinh độ: 102 0 109Đ - l09 0 24'Đ (kể cả đảo 101 0 Đ – l07 0 20’Đ). 2. Phạm vi lãnh thổ a. Vùng đất - Diện tích đất liền và các hải đảo 331.212 km2. - Biên giới: + phía Bắc giáp Trung Quốc với đường biên giới dài 1300km. + phía Tây giáp Lào 2100km, Campuchia hơn 1100km. + phíôngvànam giápbiển 3260km - Nước ta có 4000 đảo lớn, trong đó có hai quần đảo Trường Sa (Khánh Hoà), Hoàng Sa (Đà Nẵng). b. Vùng biển: Diện tích khoảng 1 triệu km 2 gồm Người soạn: Lê Quang Chiến Trang 3 Trường THPT Mai Thúc Loan Đia lí 12 - Nâng cao nước ta. Hình thức: Cá nhân. 1- Cách l: Đối với HS khá, giỏi: ' GV đặt câu hỏi: Đọc SGK kết hợp quan sát sơ đồ phạm vi các vùng biển theo luật quốc tế xác đònh giới hạn của các vùng biển ở nước ta. Một HS trả lời, các HS khác nhận xét, bổ sung. - Một HS trả lời, các HS khác đánh giá phần t rình bày của các bạn. Cách 2: Đối với HS trung bình, yếu: GV vừa vẽ, vừa thuyết trình về các vùng biển ở nước ta sau đó yêu cầu HS trình bày lại giới hạn của vùng nôi thủy, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế và vùng thềm lục đòa. Hoạt động 4: Đánh giá ảnh hưởng của vò trí dòa lí, tự nhiên, kinh tế, văn hoá - xã hội, quốc phòng nước ta. Hình thức: Nhóm. Bước 1: GV chia HS ra thành các nhóm, glao nhiệm vụ cụ thể cho từng nhóm. - Nhóm 1, 2, 3: Đánh gía những mặt thuận lợi và khó khăn của vò trí đòa llí và tự nhiên nước ta. GV gợi ý: Cần đánh giá ảnh hưởng của vò trí đòa lí tới cảnh quan, khí hậu, sinh vật, khoáng sản. Nhóm 4, 5, 6: Đánh giá ảnh hưởng của vò trí đòa lí kinh tế, văn hoá - xã hội và quốc phòng Bước 2. HS trong các nhóm trao đổi, đại diện các nhóm trình bày, các nhóm khác bổ sung ý kiến. Bước 3: nhận xét phần trình bày của HS và kết luận ý đúng của mỗi nhóm. GV đặt câu hỏi: Trình bày những khó khăn của vò trí đòa lí tới kinh tế - xã hội nước ta. Một HS trả lời, các HS khác nhận xét, bổ sung. GV chuẩn kiến thức: nước ta diện tích không lớn, nhưng có dường biên giới bộ và trên biển kéo dài. Hơn nữa biển Đông chung với nhiều nước, việc bảo vêï chủ quyền lãnh thổ gắn với vò trí chiến lược của nước ta. vùng nội thuỷ, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế và vùng thềm lục đòa. c. Vùng trời: Khoảng không gian bao trùm trên lãnh thổ. 3. nghóa của vò trí đòa lí a. Ý nghóa về tự nhiên - Thiên nhiên mang tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa. - Đa dạng về động - thực vật, nông sản. - Nằm trên vành đai sinh khoáng nên có nhiều tài nguyên khoáng sản. - Có sự phân hoá da dạng về tự nhiên, phân hoá Bắc - Nam. Đông - Tây, thấp - cao. Khó khăn: bão, lũ lụt, hạn hán b. Ý nghóa về kinh tê, văn hóa, xã hội và quốc phòng:. - Về kinh tế: + Có nhiều thuận lợi dể phát triển cả về giao thông đường bộ, đường biển, đường không với các nước trên thế giới tạo điều kiện thực hiện chính sách mở cửa, hội nhập với các nước trong khu vưc và trên thế giơí + Vùng biển rộng lớn, giàu có, phát triển các ngành kinh tế (khai thác, nuôi trồng, đánh bắt hải sản, giao thông biển, du lòch). - Về văn hoá - xã hội: thuận lợi nước ta chung sống hoà bình, hợp tác hữu nghò và cùng phát triển với các nước láng giềng và các nước trong khu vực Đông Nam Á. - Về chính trò và quốc phòng: là khu vực quân sự đặc biệt quan trọng của vùng Đông Nam á. IV. ĐÁNH GIÁ V. HOẠT ĐỘNG NỐI TIẾP - Gv hướng dẫn HS làm bài tập 3 trong SGK - Chuẩn bị dụng cụ học tập cho tiết thực hành tiếp theo Người soạn: Lê Quang Chiến Trang 4 Trường THPT Mai Thúc Loan Đia lí 12 - Nâng cao Ngày soạn:25 / 08 / 2008 Tiết dạy: 03 Bài 3. THỰC HÀNH: VẼ LƯC ĐỒ VIỆT NAM I. MỤC TIÊU :Sau bài học, HS cần: 1 Kiến thức: Hiểu được cách vẽ lược đồ Việt Nam bằng việc sử dụng hệ thống ô vuông (hệ thống kinh vó tuyến). Xác đònh được vò trí đòa lí nước ta và một số đối tượng đòa lí quan trọng. 2. Kó năng:Vẽ được tương đối chính xác lược đồ Việt Nam và một số đối tượng đòa lí. II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC - Bản đồ hành chính Việt Nam; Bản đồ tự nhiên Việt Nam; Atlat đòa lí Việt Nam. - Bản đồ trống Việt Nam. III. HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC Hoạt Động l: Vẽ khung lược đồ Việt Nam. Hình thức: Cả lớp. Bước 1: Vẽ khung ô vuông. GV hướng dẫn HS vẽ khung ôâ vuông gồm 32 ô, đánh số thứ tự theo trật tự: theo hàng từ trái qua phải (từ A đến E), theo hàng dọc từ trên xuống dưới (từ 1 đến 8). Để vẽ nhanh có thể dùng thước dẹt 30 cm để vẽ, các cạnh của mỗi ô vuông bằng chiều ngang của thước (3,4 cm). - Bước 2: Xác đònh các điểm khống chế và các đường khống chế. Nối lại thành khung khống chế hình dáng lãnh thổ Việt Nam (phần đất liền). - Bước 3: Vẽ từng đường biên giới (vẽ nét đứt - - -), vẽ đường bờ biển (có thể dùng màu xanh nước biển để vẽ). - Bước 4: Dùng các kí hiệu tượng trưng đảo san hô để vẽ các quần đảo Hoàng Sa (ô E4) và Trường Sa (ô E8). Bước 5: Vẽ các sông chính. (Các dòng sông và bờ biển có thể tô màu xanh nước biển). Hoạt động 2: Điền tên các dòng sông, thành phố, thò xã lên lược đồ. Hình thức: Cá nhân. * Bước 1: GV quy ước cách viết đòa danh. + Tên nước: chữ in đứng. + Tên thành phố, quần đảo: viết in hoa chữ cái đầu, viết song song với cạnh ngang của khung lược đồ. Tên sông viết dọc theo dòng sông. * Bước 2: Dựa vào Atlat Đòa lí Việt Nam xác đònh vò trí các thành phố, thò xã. Xác đònh vò trí các thành phố ven biển: Hải Phòng: gần 21 0 B, Thanh Hoá: 19 0 45'B, Vinh: 18 0 45'B, Đà Nẵng: 16 0 B, Thành phố Hồ Chí Minh l0 0 49'b . Xác đònh vò trí các thành phố trong đất liền: + Kon Tum, Plâycu, Buôn Ma Thuộc đều nằm trên kinh tuyến l08 o đ. + Lào Cai, Sơn La nằm trên kinh tuyến l04 0 đ. + Lạng Sơn, Tuyên Quang, Lai Châu đều nằm trên vó tuyến 22 0 B. + Đà Lạt nằm trên vó tuyến 12 0 B. * Bước 3: HS điền tên các thành phố, thò xã vào lược đồ. IV. ĐÁNH GIÁ Nhận xét một số bài vẽ của HS, biểu dương những HS có bài làm tốt, rút kinh nghiệm những lỗi cần phải sửa chữa. V. HOẠT ĐỘNG NỐI TIẾP: HS về nha øhoàn thiện bài thực hành Người soạn: Lê Quang Chiến Trang 5 Trường THPT Mai Thúc Loan Đia lí 12 - Nâng cao Ngày soạn:02 / 09 / 2008 Tiết 04 - Bài 4 - LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN LÃNH THỔ VIỆT NAM I. MỤC TIÊU BÀI HỌC : Sau bài học, HS cần: 1 Kiến thức - Hiểu được lòch sử hình thành và phát triển lãnh thổ Việt Nam diễn ra rất lâu dài và phức tạp trải qua 3 giai đoạn: giai đoạn Tiền Cambri, giai đoạn cổ kiến tạo và giai đoạn Tân kiến tạo. - Nắm được ý nghóa của giai đoạn Tiền Cambri. 2. Kó năng - Xác đònh trên biểu đồ các đòa vò nền móng ban đầu của lãnh thổ. - Sử dụng thành thạo bảng niên biểu đòa chất. 3. Thái độ : Tôn trọng và tin tưởng cơ sở khoa học để tìm hiểu nguồn gốc và quá trình phát triển lãnh thổ tự nhiên nước ta trong mối quan hệ chặt chẽ với các hoạt động đòa chất của Trái Đất. II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC - Bản đồ Đòa chất - Khoáng sản Việt Nam. - Bảng niên biểu đòa chất. - Các mẫu đá kết tinh, biến chất. - Các tranh ảnh minh hoạ. - Atlat đòa lí Việt Nam. III. HOẠT DỘNG DẠY VÀ HỌC Khởi động: Trong cuốn Thiên nhiên Việt Nam, Giáo sư Lê Bá Thảo viết: "Những đồi núi và đồng bằng, sông ngòi và bờ biển nước ta không phải đã được cấu tạo nên một sớm, một chiều nhưng cũng không phải đã luôn luôn như thế mà tồn tại" . Nhận đònh này có gì mâu thuẫn? Tại sao? GV: Để có bề mặt lãnh thổ như ngày nay với 3/4 diện tích là đồi, núi, thì lãnh thổ nước ta đã trải qua lòch sử phát triển lâu dài, phức tạp, khi được nâng lên, khi bò sụt lún xuống. Những hiện tượng đó diễn ra theo các giai đoạn khác nhau, nó không được tính bằng tháng, năm như lòch sử phát triển của loài người mà được tính bằng đơn vò hàng triệu. Hoạt động của GV và HS Hoạt động l: Tìm hiểu về bảng niên biểu đòa chất. Hình thức: Theo cặp. GV đặt câu hỏi: Đọc bài đọc thêm, Bảng niên biểu đòa chất, hãy: - Kể tên các đại, các kỉ thuộc mỗi đại. - Đại nào diễn ra thời gian dài nhất, đại nào diễn ra trong thời gian ngắn nhất? - Sắp xếp các kỉ theo thứ tự thời gian diễn ra từ ngắn nhất đến dài nhất. Một số HS trả lời, các HS khác nhận xét, bổ sung. GV nhận xét phần trình bày của HS và chuẩn kiến thức (Lòch sử hình thành lãnh thổ nước ta diễn ra trong thời gian dài và chia thành 3 giai đoạn chính, ở mỗi giai đoạn lại chia thành nhiều kỉ có nhiều điểm khác nhau,…) Nội dung chính * Những giai đoạn chính trong lòch sử hình thành và phát triển lãnh thổ Việt Nam. - Giai đoạn Tiền Cambri. - Giai đoạn Cổ kiến tạo. - Giai đoạn Tân kiến tạo. Hoạt động 2: Tìm hiểu đặc điểm giai 1 đoạn Tiền Cambri. . 1 Hình thức: Nhóm. 1 1. Giai đoạn tiền Cambri: Hình thành nền móng ban đầu của lãnh thổ Việt Nam. a. Đây là giai đoạn cổ nhất, kéo dài nhất Người soạn: Lê Quang Chiến Trang 6 Trường THPT Mai Thúc Loan Đia lí 12 - Nâng cao Bước 1: GV chia HS ra thành các nhóm, giao nhiệm vụ cụ thể cho từng nhóm. Câu hỏi: Quan sát lược đồ hình 5, nêu đặc điểm của giai đoạn Tiền Cambri theo dàn ý: - Gồm những đại nào? Kéo dài bao lâu? - Nhận xét về phạm vi lãnh thổ. - Đặc điểm của các thành phần tự nhiên. Bước 2: HS trong các nhóm trao đổi, đại diện các nhóm trình bày, các nhóm khác bổ sung ý kiến. Bước 3: GV nhận xét phần trình bày của HS và kết luận các ý đúng của mỗi nhóm. GV đưa thêm câu hỏi cho các nhóm: 1. Các sinh vật giai đoạn Tiền Cambri hiện nay còn xuất hiện ởû nước ta không? (Không còn xuất hiện, vì đó .là các sinh vật côå. Các loài tảo, động vật thân mềm hiện nay được tiến hoá từ các loài sinh vật của thời kì Tiền Cambri). - Lãnh thổ đòa phương em giai đoạn này đã được hình thành chưa? Hoạt động 3: Xác đònh các bộ phận lãnh thổ được hình thành trong giai đoạn Tiền Cambr'i. Hình thức: Cả lớp. GV đặt câu hỏi: Quan sát hình 5 SGK, tìm vò trí các đá biến chất tiền Cambri, rồi vẽ lại vào bản đồ trống Việt Nam các nền móng đó. Một HS lên bảng vẽ vào bản đồ trống, các HS khác nhận xét, bổ sung. (GV có thể chuẩn bò các miếng dán cùng màu tượng trưng cho các mảng nền cổ Tiền Cambri và yêu cầu HS dán cùng vò trí). GV kết luận: Tiền Cambri là giai đoạn cổ xưa nhất, kéo dài nhất, quang cảnh sơ khai, đơn điệu và lãnh thổ nước ta chỉ như moat đảo quốc với vài hòn đảo nhô cao khỏi mực nước biển. trong lòch sử phát triển của lãnh thổ Việt Nam thời gian: Bắt đầu cách đây 2 tỉ năm, kết thúc cách đây 540 triệu năm. b. Chỉ diễn ra trong một phạm vi hẹp trên phần lãnh thổ nước ta hiện nay: các mảng nền cổ như vòm sông Chảy, Hoàng Liên Sơn, sông Mã, khối Kon Tum,…. c. Các thành phần tự nhiên rất sơ khai đơn điệu - Khí quyển rất loãng, hầu như chưa có ôxi, chỉ có chất khí amôniac, điôxit cacbon, nitơ, hiđro.â - Thuỷ quyển: hầu như chưa có lớp nước trên mặt. - Sinh vật nghèo nàn: Tảo (tảo lục, tảo đỏ), động vật thân mềm (sứa, hải quỳ, thuỷ tức, san hô,ốc, … IV. ĐÁNH GIÁ: HS trả lời các câu hỏi cuối bài. V. HOẠT ĐỘNG NỐI TIẾP: - HS về nhà chuẩn bò trước bài kế tiếp Người soạn: Lê Quang Chiến Trang 7 Trường THPT Mai Thúc Loan Đia lí 12 - Nâng cao Ngày soạn:02 / 09 / 2008 BÀI 5 Tiết 05 - LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂÂN LÃNH THỔ VIỆT NAM (Tiếp theo) I. MỤC TIÊU: Sau bài học, HS cần: . 1. Kiến thức: Nắm được đặc điểm và ý nghóa của hai giai đoạn cổ kiến tạo và Tân kiến tạo trong lòch sử hình thành và phát triển lãnh thổ tự nhiên Việt Nam. 2. Kó năng - Xác đònh được trên bản đồ những nơi đã diễn ra các hoạt động chính trong giai đoạn cổ kiến tạo và Tân kiến tạo ở nước ta. - So sánh giữa các giai đoạn và liên hệ với thực tế tại các khu vực đòa hình ở nước ta. 3. Thái độ: Nhìn nhận, xem xét lòch sử phát triển của lãnh thổ tự nhiên Việt Nam trên cơ sở khoa học và thực tiễn. II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC - Bản đồ đòa chất - Khoáng sản Việt Nam. - Bảng niên biểu đòa chất. - Các mẫu đá kết tinh, biến chất. - Các tranh ảnh minh họa. - Atlat đòa lí Việt Nam. III. HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC Khởi động: Giai đoạn Tiền Cambri có ý nghóa gì đặc biệt đối với sự hình thành lãnh thổ nước ta? GV: Những đòa được hình thành trong giai đoạn Tiền Cambri được đánh giá là nền móng ban đầu hình thành nên lãnh thổ nước ta. Từ đó đến nay, trải qua hàng trăm triệu năm biến đổi phức tạp ở giai đoạn cổ kiến tạo và Tân kiến tạo, hình dáng đất nước Việt Nam dần dần được hiện ra. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1: Tìm hiểu đặc điểm giai đoạn C kiến tạo và Tân kiến tạo Hình thức: nhóm Bước 1: : GV chia HS ra thành các nhóm, giao nhiệm vụ cụ thể (Xem phiếu học tập phần phụ lục) Nhóm 1: Tìm hiểu đặc điểm giai đoạn C kiến tạo. Nhóm 2: Tìm hiểu đặc điểm giai đoạn Tân kiến tạo. Bước 2: HS trong các nhóm trao đổi, đại diện các nhóm trình bày, các nhóm khác bổ sung ý kiến. Bước 3: GV nhận xét phần trình bày của HS và kết luận các ý đúng của mỗi nhóm. (Xem thông tin phản hồi phần phụ lục). GV đặt câu hỏi cho các nhóm: - Quan sát lược đồ hình 5, cho biết nếu vẽ bản đồ đòa hình Việt Nam sau giai đoạn Cổ kiến tạo thì nước biển lấn vào đất liền ở những khu vực nào. (Biển vẫn còn lấn vào vùng đất liền của Móng Cái (Quảng Ninh, đồng bằng sông Hồng, các đồng bằng Duyên hải miền Trung và đồng bằng Sông Cửu Long). - Tại sao đòa hình nước ta hiện nay đa dạng và phân thành nhiều bậc? (Do giai đoạn Tân kiến tạo vận động nâng lên không đều trên lãnh thổ và chia thành nhiều chu kì) . Nội dung chính 2. Giai đoạn Cổ kiến tạo (Xem thông tin phản hồi phần phụ lục) Người soạn: Lê Quang Chiến Trang 8 Trường THPT Mai Thúc Loan Đia lí 12 - Nâng cao - Thời kì đầu của giai đoạn Tân kiến tạo ngoại lực(mưa, nắng, gió, nhiệt độ .) tác động chủ yếu tới bề mặt đòa hình nước ta. Nếu một năm tác động Ngoại lực bào mòn 0,lmm thì 41,5triệu năm bào mòn bao nhiêu? (Sau 41,5 triệu năm ngoại lực bào mòn thì đỉnh núi cao 4150m sẽ bò san bằng. Như vậy, sau giai đoạn Palêôgen bề mặt đòa hình nước ta trở lên bằng phẳng, hầu như không có núi cao như ngày nay). Hoạt động 2: Xác đònh các bộ phận lãnh thổ được hình thành trong giai đoạn Cổ kiến tạo và Tân kiến tạo. Hình thức: Cả lớp. GV đặt câu hỏi: Quan sát hình 5, SGK vò trí các loại đá được hình thành trong giai đoạn cổ kiến tạo và Tân kiến tạo, rồi vẽ tiếp vào bản đồ trống Việt Nam các khu vực được hình thành trong hai giai đoạn trên. Một HS lên bảng vẽ vào bản đồ trống lãnh thổ nước ta sau giai đoạn Cổ kiến tạo, các HS khác nhận xét, bổ sung. .(GV có thể chuẩn bò các miếng dán cùng màu tượng trưng cho các mảng nền và yêu cầu HS dán đúng vò trí). Hoạt động 3: So sánh đặc điểm giai đoạn Cổ kiến tạo và giai đoạn Tân kiến tạo. Hinh thức: Cá nhân/cặp GV yêu cầu một nửa lớp so sánh Cổ kiến tạo với Tân kiến tạo, nửa còn lại so sánh tân kiến tạo với cổ Kiến tạo từng cặp HS trao đổi để trả lời câu hỏi: so sánh đặc điểm 2 đoạn theo nội dung sau: - Thời gian kiến tạo. - Bộ phận lãnh thổ được hình thành. - Đặc điểm khí hậu, sinh vật. - Các khoáng sản chính Kẻ bảng thành 2 ô và gọi 2 HS làm thư kí ghi kết qua so sánh lên bảng. Lần lượt các đại diện cổ kiến tạo nói trước , nhóm Tân kiến trình bày tiếp theo… (Cổ kiến tạo: thời gian dài hơn, lãnh thổ được hình thành rộnghơn, chủ yếu là đồi núi . Tân kiến tạo: thời gian ngắn hơn, hình thành lên các vùng đồng bằng .) GV nhận xét phần trình bày của HS và bổ sung kiến thức. 3. Giai đoạn Tân kiến tạo (Xem thông tin phản hồi phần phụ lục) IV. ĐÁNH GIÁ:(Khoanh tròn ý em cho là đúng). 1. Lòch sử phát triển của tự nhiên Việt Nam diễn ra phức tạp vì vò trí tự nhiên của lãnh thổ: . A. Nơi tiếp giáp của nhiều đơn vò kiến tạo. B. Là nơi găp gỡ của nhiều hệ thống hoàn lưu. C. Nằm trong vòng đai nội chí tuyến. D. Vò trí rìa phía Đông bán đảo Đông Dương. V. HOẠT ĐỘNG NỐI TIẾP HS về nhà chuẩn bò trước bài tiếp theo VI. PHỤ LỤC Ngày soạn:06 / 09 / 2008 Người soạn: Lê Quang Chiến Trang 9 Trường THPT Mai Thúc Loan Đia lí 12 - Nâng cao Tiết dạy: 06 BÀI 6. THỰC HÀNH CÁC GIAI ĐOẠN TRONG HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN LÃNH THỔ I. MỤC TIÊU: Sau bài học, HS cần: . 1. Kiến thức: - Nắm được 3 giai đoạn trong hình thành và phát triển lãnh thổ tự nhiên Việt Nam. - Giải thích được sự phân hóa đa dạng của tự nhiên và sự phong phú của các loại tài nguyên khoáng sản ở nước ta trên cơ sở những kiến thức về lòch sử đòa chất kiến tạo. 2. Kó năng - Xác đònh được trên lược đồ các hình thái và cấu trúc đòa chất chính ở Việt Nam. - Liên hệ, giải thích được nguồn gốc các khu vực đòa hình, các kiểu đòa hình và khu vực đòa kí tự nhiên trên lãnh thổ nước ta ngày nay. 3. Thái độ: Tôn trọng cơ sở khoa học để tìm hiểu, nghiên cứu lòch sử hình thành và phát triển lãnh thổ Việt Nam. II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC - Bản đồ đòa chất - Khoáng sản Việt Nam. - Bảng niên biểu đòa chất. - Bản đồ Cấu trúc đòa chất Việt Nam (phóng to) - Atlat đòa lí Việt Nam. III. HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC: Nôi dung 1: GV nêu yêu cầu: Dựa vào hình 5 SGK và bản đồ đòa chất khoáng sản (hoặc Atlat Đòa lí Việt Nam), hãy xác đònh các giai đoạn hình thành và phát triển của lãnh thổ tự nhiên nước ta. Hoạt động 1: Xác đònh nơi phân bố các đá biến chất giai đoạn Tiền Cambri Hình thức: cả lớp Bước 1: : GV nêu yêu cầu: Dựa vào hình 5 SGK và bản đồ đòa chất khoáng sản (hoặc Atlat Đòa lí Việt Nam), hãy xác đònh nơi phân bố của các đá biến chất Tiền Cambri được phát hiện ở Kon Tum và Hoàng Liên Sơn. Bước 2: HS trong lớp dựa vào kiến thức đã học và hình trong SGK tìm hiểu theo gợi ý của GV Bước 3: GV yêu cầu 1 hoặc 2 HS lên bảng để xác đònh vò trí các bộ phận nền móng của lãnh thổ nước ta trên bản đồ đòa chất khoáng sản. Sau đó Gv chỉ lại trên bản đồ các khu vực có đá biến chất cổ nhất nước ta và chốt lại kiến thức: Đây là giai đoạn hình thành nền móng ban đầu của lãnh thổ tự nhiên nước ta. Hoạt động 2: Xác đònh các bộ phận lãnh thổ được hình thành trong giai đoạn cổ kiến tạo Hình thức: Cả lớp. Bước 1: : GV nêu yêu cầu: Quan sát hình 5, SGK hãy cho biết: - Sự phân bố của các loại đá chính. - Các đứt gãy chính. - Các tài nguyên thiên nhiên chính: Các mỏ kim loại, than, đá vôi - Các đòa khối: Thượng nguồn sông Chảy, khối nâng Việt Bắc, đòa khối Kon Tum, các dãy núi ở Tây Bắc, Bắc Trung Bộ; Các khối núi ở Đông Bắc và khu vực núi cao ở Nam Trung Bộ. Bước 2: HS trong lớp dựa vào kiến thức đã học và hình trong SGK tìm hiểu theo gợi ý của GV Bước 3: GV yêu cầu 1 hoặc 2 HS lên bảng trình bày các nội dung lên bản đồ Sau đó Gv chỉ lại trên bản đồ HS chuẩn lại kiến thức. Hoạt động 3: Xác đònh các bộ phận lãnh thổ được hình thành trong giai đoạn tân kiến tạo Hình thức: Cả lớp. Người soạn: Lê Quang Chiến Trang 10 [...]... hồi: Đai cao Độ cao phân bố Đặc điểm khí hậu - Miền Bắc: Dưới Nhiệt độ cao mùa 60 0-7 00m hạ nóng, độ ẩm Đai nhiệt đới gió - Miền Nam từ thay đổi tuỳ nơi mùa() 90 0-1 000m Các loại đất chính Các hệ sinh thái chính - Rừng nhiệt đới ẩm lá rộng thường xanh - Rừng nhiệt đới gió mùa - Nhóm đất phù sa(Chiếm 20% diện tích) - Nhóm đất Feralit vùng đồi núi thấp (Hơn 60%) - Miền Bắc: 60 0- - Khí hậu mát mẻ, - Đất feralit... Trung Bộ nhiều vũng vịnh - Khống sản có thiếc, sắt, apatit, crơm, titan, vật liệu xây dựng… - Gió mùa Đơng Bắc suy yếu và biến tính Số tháng lạnh dưới 2 tháng (ở vùng thấp) - Bắc Trung Bộ có gió phơn Tây Nam, bão mạnh, mùa mưa lùi vào tháng VIII, XII, I Lũ tiểu mãn tháng VI - Dầu khí có trữ lượng lớn Tây Ngun giàu bơ xít - Mạng lưới sơng ngòi dày - Sơng ngòi hướng TB-ĐN; ở đặc Hướng TB-ĐN và bắc Trung Bộ. .. nội dung thích hợp theo mẫu sau Địa điểm Số Số Mùa mưa (từ Mùa khơ (từ Số tháng Nhận xét về sự tháng tháng tháng đến tháng đến khơ, số phân mùa lạnh nóng tháng ) tháng ) tháng hạn Hà Nội 2 5 V→ X XI → IV 3 tháng khơ Huế 0 Tp Hồ Minh 7 VIII→ I II → VII 0 12 V→ XI XII → IV Chí khơng có tháng khơ 1 tháng khơ, 3 tháng hạn IV - HOẠT ĐỘNG NỐI TIẾP Gv: Cho HS về nhà hồn thiện thành một bài làm hồn chỉnh... bình khoảng 600m) - Nhiều địa hình đá vơi - Đồng bằng Bắc Bộ mở Địa hình rộng Bờ biển phẳng, nhiều vịnh, đảo, quần đảo Khống sản - Giàu khống sản: Than, sắt, thiếc, vonfram, vật liệu xây dựng, chì-bặc-kẽm… - Mùa hạ nóng, mưa nhiều, mùa đơng lạnh, ít mưa Khí hậu, thời tiết có nhiều biến động Có bão Khí hậu Sơng ngòi Thổ nhưỡng, sinh vật Đia lí 12 - Nâng cao - Gió mùa Đơng Bắc giảm sút - Khí hậu cận xích... Nam mùa - Địa hình núi trung bình và cao chiếm ưu thế, dốc mạnh - Hướng TB-ĐN - Đồng Bằng thu nhỏ, chuyển tiếp từ đồng bằn châu thổ sang đòng bằng ven biển - Nhiều cồn cát, bãi biển, đầm phá - Khối núi cổ Kontum Các núi, sơn ngun, cao ngun ở cực Nam Trung Bộ và Tây Ngun Các dãy núi là hướng vòng cung Sường đơng thì dốc sườn Tây thoải - Đồng Bằng ven biển thì thu hẹp, đồng bằng Nam Bộ thì mở rộng - Đường... Mã Nam bằng BắcBộ Đặc điểm - Quan hệ với nền Hoa - Quan hệ với Vân Nam về - Các khối núi cổ, các bề mặt trung Nam về cấu trúc địa chất cấu trúc địa hình Tân kiến Sơn Ngun bóc mòn, các kiến tạo Tân kiến tạo nâng tạo nâng mạnh cao Ngun Bazan Người soạn: Lê Quang Chiến Trang 27 Trường THPT Mai Thúc Loan yếu - Gió mùa Đơng Bắc xâm nhập mạnh - Hướng vòng cung (4 cánh cung) - Đồi núi thấp(độ cao trung bình... Quảng Trò) * Vùng núi Trường Sơn Nam - Các khối núi Kontum, khối núi cực nam tây bắc, sườn tây thoải, sườn đông dốc đứng - Các cao nguyên đất đỏ ba dan: Playku, Đắk Lắk, Mơ Nông, Lâm Viên bề mặt bằng phẳng, độ cao xếp tầng 500 - 800 - 1000m Ngày soạn:10 / 09 / 2008 Người soạn: Lê Quang Chiến Trang 13 Trường THPT Mai Thúc Loan Đia lí 12 - Nâng cao Tiết 08 BÀI 8 - ĐẤT NƯỚC NHIỀU ĐỒI NÚI (Tiếp) I MỤC... lại Bước 3: Các nhóm cử đại diện đánh giá phần trình bày của nhóm bạn GV chuẩn kiến thức IV ĐÁNH GIÁ: Câu hỏi trắc nghiệm trong SGV Đia lí 12 - Nâng cao 2 Các khu vực đòa hình a Khu vực đồi núi * Vùng núi Đông Bắc - Giới hạn: Vùng núi phía tả ngạn sông Hồng chủ yếu là đồi núi thấp - Gồm cánh cung lớn mở rộng về phía bắc và đông chụm lại ởû Tam Đảo - Hướng nghiêng: cao ở Tây Bắc và thấp xuống Đông Nam... Loan và hệ thống và hệ thống kiến thức IV ĐÁNH GIÁ: Hồn thiện sơ đồ sau: Đia lí 12 - Nâng cao Đai cận nhiệt đới gió mùa trên núi Độ cao 60 0-7 00m đến 160 0-1 700m Khí hậu Sinh vật Đất Trên 160 0-1 700m Khí hậu Sinh vật Đất V HOẠT ĐỘNG NỐI TIẾP: Học sinh trả lời câu hỏi số 1 trong SGK VI.PHỤ LỤC: Phiếu học tập Học sinh nghiên cứu phần 3 và điền vào bảng sau: Đai cao Độ cao phân bố Đặc điểm khí hậu Các loại đất... hạn: Nằm giữa sông Hồng và sông Cả - Đòa hình cao nhất nước ta, dãy Hoàng Liên Sơn (Phanxipang 3143m) Các dãy núi hướng tây bắc - đông nam, xen giữa là cao nguyên đá vôi (cao nguyên Sơn La, Mộc Châu) * Vùng núi Bắc Trường Sơn - Giới hạn: Từ sông Cả tới dãy núi Bạch Mã - Hướng tây bắc - đông nam - Các dãy núi song song, so le nhau dài nhất, cao ở hai đầu, thấp ở giữa - Các vùng núi đá vôi (Quảng Bình, . TIỆN DẠY HỌC - Bản đồ Đòa chất - Khoáng sản Việt Nam. - Bảng niên biểu đòa chất. - Các mẫu đá kết tinh, biến chất. - Các tranh ảnh minh hoạ. - Atlat đòa. TIỆN DẠY HỌC - Bản đồ đòa chất - Khoáng sản Việt Nam. - Bảng niên biểu đòa chất. - Các mẫu đá kết tinh, biến chất. - Các tranh ảnh minh họa. - Atlat đòa