BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG -o0o - Cơng trình tham dự Cuộc thi Sinh viên nghiên cứu khoa học trường Đại học Ngoại thương năm 2010 Tên cơng trình Hiệu huy động vốn hình thức phát hành cổ phiếu trái phiếu công ty cổ phần thơng qua mơ hình cơng ty Vincom Thuộc nhóm ngành: Khoa học xã hội 1b Họ tên sinh viên : Doãn Thùy Dƣơng - Nam/nữ : Nữ - Dân tộc : Kinh Đào Thị Ngọc - Nam/nữ : Nữ - Dân tộc : Kinh Lớp : A3 – Kế toán Khoá: K46 Khoa : QTKD Năm thứ : 3/ Ngành học : Kế toán Người hướng dẫn : TS Đào Thị Thu Giang Hà Nội - 2010 http://svnckh.com.vn MỤC LỤC MỤC LỤC DANH MỤC BẢNG, BIỂU, SƠ ĐỒ DANH MỤC VIẾT TẮT LỜI MỞ ĐẦU CHƢƠNG I: LÝ LUẬN CHUNG VỀ HUY ĐỘNG VỐN BẰNG HÌNH THỨC PHÁT HÀNH CỔ PHIẾU VÀ TRÁI PHIẾU TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN 12 1.1 Công ty cổ phần 12 1.2 Cơ cấu vốn công ty cổ phần 12 1.2.1 Khái quát chung cấu vốn 12 1.2.2 Cơ cấu vốn mục tiêu 15 1.2.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn cấu vốn mục tiêu 15 1.3 Các hình thức huy động vốn cơng ty cổ phần 16 1.3.1 Vay vốn ngân hàng 16 1.3.2 Tín dụng thương mại 16 1.3.3 Phát hành chứng khoán 17 1.3.4 Các hình thức huy động vốn khác 17 1.4 Huy động vốn hình thức phát hành cổ phiếu, trái phiếu 17 1.4.1 Cổ phiếu hình thức phát hành cổ phiếu 17 1.4.2 Trái phiếu hình thức phát hành trái phiếu 20 1.5 Khái quát hiệu huy động vốn 25 1.5.1 Khái niệm hiệu huy động vốn 25 1.5.2 Tiêu chí phản ánh hiệu huy động vốn 25 1.6 Các nhân tố tác động tới q trình huy động vốn cơng ty cổ phần 28 1.6.1 Các nhân tố khách quan 28 1.6.2 Các nhân tố chủ quan 29 http://svnckh.com.vn CHƢƠNG II: PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG VỐN BẰNG HÌNH THỨC PHÁT HÀNH CỔ PHIẾU, TRÁI PHIẾU CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN VINCOM 31 2.1 Tình hình huy động vốn hình thức phát hành cổ phiếu, trái phiếu doanh nghiệp cổ phần Việt Nam 31 2.1.1 Phân tích tình hình thị trường chứng khốn Việt Nam 31 2.1.2 Những xu hướng hình thức phát hành cổ phiếu, trái phiếu để huy động vốn công ty cổ phần Việt nam 34 2.2 Giới thiệu sơ lược công ty cổ phần Vincom 36 2.2.1 Lịch sử hình thành phát triển công ty 36 2.2.2 Cơ cấu tổ chức máy quản lý công ty Vincom 37 2.2.3 Lĩnh vực hoạt động kinh doanh Vincom 39 2.2.4 Cơ cấu nguồn vốn công ty 40 2.3 Tình hình huy động vốn hình thức phát hành cổ phiếu công ty Vincom 40 2.3.1 Những đợt huy động vốn hình thức phát hành cổ phiếu Vincom 40 2.3.2 Phân tích việc huy động vốn hình thức phát hành cổ phiếu công chúng lần đầu (IPO) 41 2.3.3 Phân tích việc huy động vốn qua đợt chào bán cổ phiếu công chúng đầu năm 2008 Vincom 45 2.4 Tình hình huy động vốn hình thức phát hành trái phiếu cơng ty Vincom 47 2.4.1 Những đợt huy động vốn Vincom thơng qua hình thức phát hành trái phiếu 47 2.4.2 Phân tích kết đợt phát hành trái phiếu lần thứ 2(2008) 48 2.4.3 Phân tích kết đợt phát hành trái phiếu (đợt đợt 4) công ty Vincom quý năm 2009 50 CHƢƠNG III: ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG VỐN CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN VINCOM THƠNG QUA THỊ TRƢỜNG CHỨNG KHỐN 54 http://svnckh.com.vn 3.1 Quy mô, kết cấu nguồn vốn giai đoạn 2006 – 2009 Vincom 54 3.2 Đánh giá hiệu huy động vốn thông qua tiêu 61 3.3 Đánh giá huy động vốn nói chung cơng ty ngành 66 CHƢƠNG IV: MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NÂNG CAO HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG VỐN BẰNG HÌNH THỨC PHÁT HÀNH CỔ PHIẾU, TRÁI PHIẾU CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN 69 4.1 Những yếu tố bên tác động tới trình huy động vốn Vincom 69 4.1.1 Mạng lưới thông tin hiệu 69 4.1.2 Làm đẹp báo cáo tài 70 4.1.3 Quản lý chưa chặt chẽ chi phí huy động vốn 70 4.2 Những yếu tố bên ngồi tác động đến q trình huy động vốn Vincom 71 4.2.1 Chứng khoán chủ yếu để “lướt sóng” 71 4.2.2 Hệ thống pháp lý chưa hoàn chỉnh 72 4.2.3 Tính khoản thị trường yếu 72 4.3 Giải pháp để nâng cao hiệu huy động vốn hình thức phát hành trái phiếu, cổ phiếu công ty cổ phần 73 4.3.1 Tạo dựng độ tin cậy công ty 73 4.3.2 Tạo dựng hình ảnh lực công ty 74 4.3.3 Tài sản bảo đảm 75 4.3.4 Hạn chế rủi ro nhà tài trợ vốn 75 4.3.5 Xây dựng đội ngũ nhân lực lãnh đạo hoạt động hiệu 75 4.3.6 Chủ động tìm kiếm nhà đầu tư tiềm 76 4.3.7 Linh hoạt việc sử dụng cơng cụ chứng khốn để đạt mục tiêu 78 4.4 Kiến nghị Nhà nước quan chức 80 KẾT LUẬN 84 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 85 http://svnckh.com.vn DANH MỤC BẢNG, BIỂU, SƠ ĐỒ Bảng 2.1: Sơ đồ cấu máy quản lý Vincom 38 Bảng 2.2 : Chỉ tiêu hoạt động sản xuất kinh doanh Vincom trước phát hành IPO 41 Bảng 2.3: Tỷ trọng doanh thu bán hàng cung cấp dịch vụ Vincom trước phát hành IPO 42 Bảng 2.4 : Chỉ tiêu đầu tư doanh thu Vincom quý II III 43 Bảng 2.5: Chỉ tiêu nguồn vốn quý I năm 2008 Vincom 46 Bảng 2.6: Chỉ tiêu tài quý I, II năm 2008 Vincom 49 Bảng 2.7: Chỉ tiêu tỷ suất tự tài trợ hệ số nợ quý I, II năm 2008 Vincom 50 Bảng 2.8: Chỉ tiêu tài quý năm 2009 Vincom 51 Bảng 2.9: Bảng tiêu tỷ suất tài trợ hệ số nợ quý III, IV năm 2009 Vincom 52 Bảng 3.1: Chỉ tiêu nguồn vốn năm 2006 – 2007 Vincom 54 Bảng 3.2 : Phân tích tiêu tài Vincom năm 2006 – 2007 55 Bảng 3.3 : Phân tích cấu nguồn vốn thay đổi qua năm 2006, 2007, 2008 58 Bảng 3.4: Cơ cấu nguồn vốn thay đổi năm 2008 – 2009 Vincom 60 Bảng 3.5: Bảng tỷ suất tự tài trợ hệ số nợ năm Vincom 61 Bảng 3.6: Bảng tổng hợp chi phí huy động vốn qua phát hành cổ phiếu trái phiếu Vincom năm 2007 – 2009 64 Bảng 3.7: Bảng cấu nguồn vốn chi phí huy động hình thức phát hành cổ phiếu Vincom năm 2007- 2009 65 Bảng 3.8: Bảng cấu nguồn vốn chi phí huy động hình thức phát hành trái phiếu Vincom năm 2007- 2009 66 http://svnckh.com.vn DANH MỤC VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Tiếng Việt Tiếng Anh BBT BĐS CP CTCP ĐHĐCĐ ĐHNT EBIT Bông Bạch Tuyết Bất động sản Cổ phần Công ty cổ phần Đại hội đồng cổ đông Đại học Ngoại thương Lợi nhuận trước thuế lãi vay Earnings Before Interest and Taxes IPO 10 HCM HĐQT 11 HOSE 12 Phát hành cổ phiếu lần đầu công chúng Hồ Chí Minh Hội đồng quản trị Initial public offering Sàn giao dich chứng khốn Hồ Chí Minh National Association of Securities Dealers Automated Quotation System NASDAQ Nhà xuất 13 NXB 14 NYSE 15 OTCBB Sàn chứng khoán New York New York Stock Exchange Over The Counter Bulletin Board 16 Pink Sheet Thị trường yết giá điện tử Pink Sheets ("Bảng hồng") 17 18 19 20 TP TS TTCK VIC Thành phố Tiến sĩ Thị trường chứng khoán Vincom http://svnckh.com.vn 21 VNĐ Việt Nam Đồng http://svnckh.com.vn LỜI MỞ ĐẦU Lý nghiên cứu đề tài Đối với doanh nghiệp, tốn vốn ln vấn đề nan giải Nó khơng xuất doanh nghiệp bắt đầu khởi nghiệp mà theo suốt trình kinh doanh Thêm vào đó, việc thức gia nhập Tổ chức Thương Mại Thế Giới WTO (World Trade Organization) vào ngày 11/01/2007 mở cho doanh nghiệp Việt Nam hội thách thức to lớn việc hội nhập vào kinh tồn cầu Trước tình hình này, “khát vốn” doanh nghiệp Việt Nam lại trở nên mạnh mẽ Đặc biệt công ty đa ngành Vincom nhu cầu nguồn vốn lại lớn Tuy hoạt động nhiều lĩnh vực tài chính, kinh doanh dịch vụ khách sạn, sân golf,…nhưng lĩnh vực chủ chốt Vincom kinh doanh bất động sản Hiện tại, dự án bất động sản mà công ty tiến hành phải kể đến số dự án lớn sau: dự án trung tâm thương mại- dịch vụ - khách sạn – văn phòng – hộ cao cấp bãi đỗ xe ngầm Vincom quận 1, thành phố Hồ Chí Minh (Dự án EDEN) ước tính cần 4.500 tỷ đồng; tổ hợp khách sạn, văn phòng, trung tâm thương mại, giáo dục hộ - thành phố Hồng Gia (ROYAL CITY) ước tính cần 9.999 tỷ đồng; dự án tổ hợp 8/3 Hanosimex (ECO CITY) ước tính cần tới 20.000 tỷ đồng,1 Với nhu cầu vốn lớn đến vậy, việc trông chờ vào nguồn vốn vay từ ngân hàng Để giải tình hình, cơng ty Vincom tìm đến hình thức huy động vốn thơng qua việc phát hành loại chứng khoán cổ phiếu, trái phiếu đạt số thành tựu định Chính thấy tầm quan trọng việc huy động vốn, đặc biệt hình thức huy động thơng qua thị trường chứng khốn, với ham thích nghiên cứu lĩnh vực tài chính, chúng em mạnh dạn lựa chọn đề tài “Hiệu huy động vốn hình thức phát hành cổ phiếu trái phiếu công ty cổ phần Nguồn: Báo cáo niêm yết Vincom sàn HOSE ngày 26/2/2010 http://svnckh.com.vn thơng qua mơ hình cơng ty Vincom” để làm đề tài nghiên cứu khoa học Thông qua việc nghiên cứu thành công vấn đề mà công ty Vincom gặp phải, chúng tơi mong tìm kiếm phương pháp hữu ích giúp cơng ty cổ phần Việt Nam gỡ bỏ mối lo lắng vấn đề “huy động vốn” Tổng quan tình hình nghiên cứu Hiện huy động vốn vấn đề nóng bỏng hầu hết tất doanh nghiệp đề tài nghiên cứu nhiều sinh viên vàcác nhà nghiên cứu kinh tế Trong q trình tìm hiểu, chúng tơi tiếp cận với số tài liệu sau: - TS Bùi Ngun Hồn (2002) “ Thị trường chứng khốn công ty cổ phần”, NXB Lao động Đây tài liệu nghiên cứu thị trường chứng khốn Việt Nam Nó đưa đặc điểm, kết cấu thị trường chứng khoán, đưa cách thức chung để lựa chọn loại cổ phiếu công ty cổ phần - TS Đàm Văn Huệ (2006) “ Hiệu sử dụng vốn doanh nghiệp vừa nhỏ”, NXB Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội Tài liệu cung cấp nhìn tổng quan đặc điểm doanh nghiệp vừa nhỏ đến kiến thức chuyên khảo vốn, từ dẫn dắt đến nhân tố ảnh hưởng đến việc sử dụng, tính tốn chi phí xây dựng nguồn vốn tối ưu cho doanh nghiệp - Mạc Quang Huy (2008) “ Cẩm nang ngân hàng đầu tư”, NXB Thống kê Tài liệu dành chương nghiên cứu thực trạng thị trường vốn tiềm phát triển cho doanh nghiệp Việt Nam Từ giới thiệu phân tích hình thức ngân hàng đầu tư – hình thức cơng ty thị trường chứng khốn Việt Nam - Luận văn: “Sử dụng công cụ tài có khả chuyển đổi thành cổ phiếu để huy động vốn” – Phạm Thị Thanh Tâm, Phan Trần Trung Dũng, ĐHNT, 2005 Đề tài đưa nhìn khái qt thị trường chứng khốn Việt Năm từ năm 2000 – 2007 tập trung vào cơng cụ chứng khốn chuyển đổi, đặc biệt trái phiếu chuyển đổi Ngân hàng Thương mại phát hành để huy động vốn Đây trở thành giải pháp hiệu cho huy động vốn doanh nghiệp http://svnckh.com.vn Việt Nam năm tới sau giải trở ngại tồn Tuy nhiên chưa có đề tài nghiên cứu trực tiếp vấn đề huy động vốn phát hành cổ phiếu trái phiếu công ty cổ phần, làm để nâng cao hiệu hình thức huy động vốn Vì đề tài chúng tơi không trùng lặp với nghiên cứu khoa học khác Đối tƣợng nghiên cứu mục tiêu nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu đề tài hiệu huy động vốn công ty CP thông qua phân tích q trình phát hành cổ phiếu trái phiếu công ty Vincom Mục tiêu nghiên cứu đề tài: trình nghiên cứu đề tài, số câu hỏi đặt cần giải sau: - Huy động vốn công ty cổ phần bao gồm hình thức nào? - Các tiêu sử dụng để đánh giá hiệu huy động vốn? - Các nhân tố tác động tới trình huy động vốn gì, nào? - Huy động vốn cơng ty Vincom có hiệu khơng? - Làm để nâng cao hiệu huy động vốn qua thị trường chứng khốn cơng ty cổ phần Việt Nam thời gian tới? Phƣơng pháp nghiên cứu Đề tài sử dụng phương pháp, điều tra, vấn, tổng hợp, so sánh, vận dụng lý luận, đối chiếu thực tiễn, phân tích số liệu liên quan đến việc huy động vốn thông qua thị trường chứng khốn để nghiên cứu Bên cạnh đó, đề tài có tham khảo ý kiến số chuyên gia kinh tế vấn đề tài Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Nghiên cứu làm rõ sở lý luận cấu trúc vốn hiệu huy động vốn công ty cổ phần Phân tích đánh giá thực trạng vấn đề huy động vốn hình thức phát hành cổ phiếu trái phiếu Vincom - Về thời gian: đề tài tập trung nghiên phân tích, đánh giá số liệu liên quan tới việc huy động vốn Vincom thời gian 2007 – 2009 http://svnckh.com.vn 10 khiến cho nhiều cơng ty cổ phần gặp khó khăn kiếm tìm nguồn vốn trung dài hạn cho hoạt động sản xuất kinh doanh 4.2.2 Hệ thống pháp lý chưa hoàn chỉnh Một yếu tố tác động đến q trình huy động vốn khơng Vincom mà cơng ty cổ phần khác hệ thống pháp lý điều chỉnh thị trường chứng khốn Khi có hệ thống pháp luật tiêu chuẩn cơng ty nhà đầu tư n tâm quyền lợi đảm bảo Thực tế Việt Nam, hệ thống pháp lý bước đầu hình thành hoàn thiện Hệ thống văn pháp luật điều chỉnh hoạt động thị trường chứng khoán chưa đồng bộ, chế hoạt động chưa thật hoàn chỉnh Các nguyên tắc quản lý chuẩn mực quốc tế tính minh bạch, kế toán, kiểm toán áp dụng phạm vi hẹp Thể chế pháp luật thiếu qui định cần thiết cho thị trường phi tập trung (OTC), hoạt động định mức tín nhiệm, cơng cụ phái sinh …, nên chưa tạo hành lang pháp lý nhằm giúp nhà đầu tư bảo vệ rủi ro cho Chính lí khiến cho khơng người có tiền nhàn rỗi dân chúng không dám đầu tư vào thị trường chứng khốn, từ làm giảm phần hiệu huy động vốn công ty cổ phần nói chung, Vincom nói riêng 4.2.3 Tính khoản thị trường yếu Tính khoản (hay gọi tính lỏng) hiểu việc chứng khốn hay khoản nợ, khoản phải thu có khả đổi thành tiền mặt dễ dàng, thuận tiện cho việc tốn hay chi tiêu Chứng khốn có tính khoản chứng khốn có sẵn thị trường cho việc bán lại dễ dàng, giá tương đối ổn định theo thời gian khả cao để phục hồi nguồn vốn đầu tư nguyên thủy ngân hàng Tính khoản thị trường Việt Nam thực yếu, nước có sàn giao dịch chứng khốn lớn sàn giao dịch chứng khốn Hà Nội Hồ Chí Minh Bên cạnh đó, cơng ty thường xun có đợt phát hành http://svnckh.com.vn 72 chứng khoán lẻ tẻ, khiến cho quan khó thống kê, kiểm sốt nắm bắt thông tin Việc phát triển hình thức chứng khốn phái sinh sơ khai Với đặc điểm vậy, thị trường chứng khoán Việt Nam không thu hút nhà đầu tư lớn ngồi nước, từ chưa tạo điều kiện tốt doanh nghiệp hồn thành tốt cơng tác huy động vốn Từ học Vincom, đề tài đưa số giải pháp cho công ty cổ phần số kiến nghị nhà nước để giúp công ty dễ dàng việc tìm kiếm nguồn vốn cho hoạt động kinh doanh 4.3 Giải pháp để nâng cao hiệu huy động vốn hình thức phát hành trái phiếu, cổ phiếu công ty cổ phần 4.3.1 Tạo dựng độ tin cậy công ty Trước định tài trợ vốn, nhà đầu tư thường vào độ tin cậy uy tín cơng ty Nếu cơng ty muốn nhanh chóng huy động nguồn vốn nhàn rỗi nhà đầu tư, tài liệu chứng minh độ tin cậy công ty cần thiết Văn trung thực rõ ràng tốt nhiêu Các nhà đầu tư lớn nhỏ lể tiến hành xác minh, phát có chi tiết thiếu trung thực, họ đặt dấu hỏi độ tin cậy cơng ty Bên cạnh đó, máy kế tốn tài hiệu đóng vai trò quan trọng việc tạo dựng độ tin cậy công ty Sau vụ bê bối tài lớn Enron, Worldcom công ty giới quan tâm đến máy kế toán Điều hoàn toàn hợp lý, tiếp tục xem thường máy kế tốn trước đây, hẳn không tránh khỏi “vết xe đổ” Và lòng tin nhà đầu tư giảm sút nghiêm trọng Nhiều hãng lớn châu Âu Orcale, Vodaphone quy định: chưa am hiểu kế toán, nhà quản lý phải bổ sung kiến thức chun mơn cách tham dự khóa học ngắn hạn trường đại học trung học kinh tế tổ chức Thời gian học khoảng từ hai đến sáu tháng, sau học tiếp lớp nâng cao tham khảo sách chuyên ngành Nhà quản lý doanh nghiệp hiểu biết kế http://svnckh.com.vn 73 toán, tất nhiên, khơng phải để tự làm lấy công việc lập sổ sách, mà để kiểm tra lại tính xác thơng tin cấp báo cáo, giúp cho công tác quản lý, điều hành định hiệu phù hợp với tình hình thực tế Bộ máy kế tốn xác định nhu cầu cần huy động vốn, lựa chọn nguồn tài trợ thích hợp tiết kiệm chi phí lựa chọn phương thức đẩy mạnh kinh doanh làm sở để huy động vốn, đảm bảo nguồn vốn phát triển hữu ích, từ nâng cao lợi nhuận cơng ty 4.3.2 Tạo dựng hình ảnh lực cơng ty Ngồi việc chủ động huy động vốn trình bày lực kinh doanh, bạn phải thể cam kết tài công ty hoạt động kinh doanh cụ thể Nhà tài trợ vốn ln nhìn vào giá trị thực công ty hệ số chuẩn mực tài Bạn nên chuẩn bị báo cáo tài hiệu kinh doanh, lực quản lý (chứng nhận tiêu chuẩn ISO, TQM) , chúng biểu rõ ràng khả công ty mắt nhà tài trợ Báo cáo tài “tiết lộ” hoạt động công ty bạn, đồng thời cung cấp thông tin cần thiết cho quan quản lý, nhà đầu tư tương lai, chủ nợ,… tình hình tài cơng ty Vì vậy, tính trung thực báo cáo tài có ý nghĩa đặc biệt quan trọng Ngồi ra, có số vừa cần thiết cho nhà tài trợ vốn muốn tìm hiểu thực lực cơng ty bạn, vừa giúp “trang điểm” cho hình ảnh công ty hiệu quả: - Tỷ lệ giá/lợi nhuận (P/E): Cho đến nay, tỷ lệ sử dụng phố biến để đánh giá cổ phiếu tình hình tài cơng ty, thể bạn sẵn sàng trả cho USD lợi nhuận công ty - Tỷ lệ giá/doanh thu (P/S): Chỉ số sử dụng để nhận cơng ty có mạng lưới kinh doanh ổn định, lợi nhuận giảm sút sau q trình phát triển nóng http://svnckh.com.vn 74 - Tỷ lệ giá/lưu lượng tiền mặt (P/C): Con số doanh thu lợi nhuận mà công ty báo cáo “sản phẩm” quy tắc tính tốn phức tạp vận dụng để làm sai lệch số liệu Lưu lượng tiền mặt từ hoạt động kinh doanh đưa tranh xác thực - Tỷ lệ giá/giá trị sổ sách (P/B): Tỷ lệ dùng để đánh giá giá trị tồn mạng lưới cơng ty máy móc, thiết bị tài sản khác, thường sử dụng để tìm kiếm mục tiêu tiếp quản 4.3.3 Tài sản bảo đảm Trong q trình huy động vốn, đòi hỏi tất yếu khoản tiền vốn huy động cần đảm bảo tài sản hợp pháp công ty, hoạt động kinh doanh có triển vọng thị trường mà cơng ty bạn kiểm sốt Bạn nên chứng minh cho nhà tài trợ thấy tài sản hữu hình tài sản vơ hình mà bạn sở hữu Đơi tài sản vơ giá trị thương hiệu, thị phần, kênh phân phối… có giá trị lớn nhiều so với tài sản hữu hình Đơi khi, việc nhờ tổ chức chun nghiệp định giá công ty bạn cần thiết để việc huy động vốn bạn thực dễ dàng nhanh chóng 4.3.4 Hạn chế rủi ro nhà tài trợ vốn Trong kế hoạch huy động vốn, vấn đề lo ngại nhà tài trợ rủi ro tài biến động thị trường, giá ngoại tệ lên xuống thất thường, đồng nội tệ giá, thị trường bất động sản thay đổi, tình trạng trượt giá phi mã,… Các nhà tài trợ vốn xem xét suy tính kỹ rủi ro xấu xảy Chính vậy, để giúp nhà tài trợ sớm định, cơng ty nên có phương án giải thích rõ ràng tính tối ưu khả thi khoản tiền huy động, đồng thời việc giải thích chi tiết, rõ ràng có lợi cho bạn nhiêu 4.3.5 Xây dựng đội ngũ nhân lực lãnh đạo hoạt động hiệu Muốn huy động vốn cổ phiếu hay trái phiếu cách hiệu quả, điều quan trọng công ty cổ phần phải có lãnh đạo sáng suốt, có http://svnckh.com.vn 75 tầm nhìn rộng phải am hiểu chất cơng cụ chứng khốn tâm lý nhà đầu tư tổ chức nhỏ lẻ Tiếp theo đội ngũ nhân viên trung thành, nhiệt tình, động, Điều cần thiết đất nước ta đứng trước ngưỡng cửa mở rộng kinh tế thị trường toàn phần Sắp tới, doanh nghiệp nói chung, cơng ty cổ phần nói riêng, phải đối mặt với cạnh tranh gay gắt của nhiều công ty tiếng giàu kinh nghiệm nước ngồi Chính thế, nhân lực vấn đề quan trọng, yếu tố định cần bồi đắp từ bây giờ, tránh việc chảy máu chất xám 4.3.6 Chủ động tìm kiếm nhà đầu tư tiềm Một cơng ty có chiến lược khơn ngoan phải có tầm nhìn dài hạn cho công việc mối quan hệ mà có Đối với việc huy động vốn tương tự vậy, đừng để đến cần vốn lập kế hoạch huy động vốn hay tìm kiếm nhà đầu tư Tìm kiếm ni dưỡng nhà đầu tư nhiệm vụ dài hạn Để thành công, công ty cần theo đuổi nhà đầu tư tiềm thời gian dài trước cần tới tiền họ Q trình ni dưỡng nhà đầu tư chia làm bước sau: Bƣớc 1: Tìm kiếm nhà góp vốn tiềm - Tìm nhà đầu tư đâu? Đây vấn đề nhiều công ty băn khoăn nhiều cơng ty khơng biết họ có nhiều hội tiếp cận nhà đầu tư họ nghĩ Các ngân hàng hay nhân viên kế toán hiển nhiên người trung gian, đồng thời người hàng xóm làm việc cơng ty luật chun tài chính, người bạn học cũ làm việc Quỹ đầu tư mạo hiểm, hay người thân gia đình điều hành cơng ty đầu tư http://svnckh.com.vn 76 - Trong giai đoạn công ty nên tìm kiếm nhà đầu tư tiềm với tất tình cảm khơng khác tình u họ dành cho ý tưởng kinh doanh Và đừng ngại ngần “ quăng mẻ lưới rộng “ Các nhà đầu tư ln mong chò cơng ty tốt để trợ giúp hạnh phúc tìm hiểu chúng Bƣớc 2: Tiếp cận - Khi tìm thấy, trước hết đừng đề nghị nhà đầu tư tiềm điều ngồi việc giới thiệu thân cơng ty Tiếp theo lời giới thiệu nên thư hay email giải thích ngắn gọn cơng ty làm nhà đầu tư muốn biết Song đừng đè nặng lên đơi vai nhà đầu tư file PDF hay bảng biểu excel với đầy thông tin bán hàng tiếp thị - Hãy tìm hiểu kỹ nhà đầu tư Ví dụ vào tìm kiếm Google nhiều trang mạng lưới kinh doanh khác địa phương Hãy tìm xem nhà đầu tư tương lai thích nói chuyện cơng việc bữa trưa, quán trà hay công viên Đồng thời, tuân theo đề nghị thời gian địa điểm, chí bạn phải hỗn lại họp vài tuần hay vài tháng Bạn cần nhớ mục tiêu bạn mối quan hệ lâu dài - Hãy thể niềm đam mê sản phẩm hay ý tưởng công ty, đừng khoe khoang thành cơng Thay vào đó, đề nghị nhà đầu tư cho cơng ty lời khuyên Có thế, họ cảm thấy gắn kết tình cảm với tăng trưởng cơng ty Tại giai đoạn này, không nên hướng tới đơn lẻ hai nhà đầu tư Hãy gặp gỡ nhiều nhà đầu tư tiềm Khi biết họ, phạm vi thu hẹp lại Bƣớc 3: Xây dựng mối quan hệ - Điều quan trọng giữ cho nhà đầu tư tiềm quan tâm tới cơng ty, cho dù thơng qua cập nhập định kỳ hay thiệp sau bạn gặp gỡ họ Những nhà huy động vốn chuyên nghiệp cho tiếp xúc kiểu nên định kỳ hàng tháng Những người khác khun bạn nên chia sẻ thơng tin quan trọng đặc biệt http://svnckh.com.vn 77 - Tất điều để chuẩn bị cho hoạt động kinh doanh bạn có bước tiến phía trước, thời điểm thích hợp cho việc đề xuất gặp gỡ khác – nơi mà bạn đề xuất kêu gọi vốn góp – đến Bƣớc 4: Gắn kết - Khi sẵn sàng đề cập tới chủ đề tiền bạc, bạn thấy khơng q khó khăn với việc đưa gợi ý - Thậm chí khơng có “quăng” tiền cho bạn, bạn biết rõ nhà đầu tư tiềm tốt tiền họ sẵn lòng đầu tư vào cơng ty bạn Bạn nên xác định rõ cần tiền bạn sẵn lòng từ bỏ để có – ghế hội đồng quản trị hay vài vị trí cố vấn khác Hãy đề nghị gặp với nhà đầu tư bạn nói chuyện với họ mục tiêu công ty bạn cách chân thực 4.3.7 Linh hoạt việc sử dụng cơng cụ chứng khốn để đạt mục tiêu Đối với cổ phiếu, nhà quản trị cơng ty cổ phần phải tính tốn huy động vốn cách để vốn gọi nhiều chia quyền quản trị Cổ đơng có ba quyền quản trị công ty, chia lợi nhuận sau chia tài sản lại Bỏ tiền ra, chấp nhận lời ăn lỗ chịu, cổ đông thường muốn quản trị công ty Trái lại người lập công ty lại khơng muốn quyền quản trị bị chia xẻ cho nhiều người Để thực mục tiêu huy động với chi phí lợi ích bị thấp nhất, phát hành cổ phiếu mới, cơng ty cổ phần ngồi việc phát hành cổ phiếu thông thường nên ý tới cách “ dụ dỗ” cổ đơng có hay nhân viên cấp cao sau: Cách thứ phát hành cổ phiếu lựa chọn (stock option) cho nhân viên Khi cầm nhân viên quyền mua hay bán số chứng khốn cơng ty http://svnckh.com.vn 78 theo giá định trước hết hạn vào ngày Cổ phiếu lựa chọn Call option cho họ quyền mua hay Put option cho họ quyền bán Với giá định, người nắm Call option có lợi giá chứng khốn cơng ty tăng thị trường chứng khốn vào lúc đến hạn mua, mua với giá cũ Nếu giá chứng khốn xuống người có Put option có lợi bán cho cơng ty với giá định cao giá thời Phần thưởng cho họ nằm chênh lệch giá Cách thứ hai ấn định quyền (rights) cho người nắm cổ phiếu thơng thường Có rights họ quyền mua số cổ phiếu thông thường phát hành với giá ấn định, mua trước ngày thường năm Đến ngày hết hạn mà giá chứng khốn cơng ty lên họ có lời mua với giá cũ Cách thứ ba Cổ phiếu bảo đảm (stock warrant) dành cho có cổ phần ưu đãi hay có trái phiếu Ai có mua chứng khốn cơng ty với giá định trước ngày hết hạn Khi giá lên họ có lời Đối với trái phiếu, công ty cổ phần Việt Nam dùng đến hình thức để huy động vốn ngoại trừ công ty hoạt động lĩnh vực bất động sản mệnh giá trái phiếu thường lớn người hoạt động chủ yếu thị trường chứng khoán Việt Nam lại chủ yếu nhà đầu tư nhỏ lẻ Tuy nhiên kênh huy động vốn dài hạn hiệu quả, tốn chi phí việc vay vốn ngân hàng không bị chia quyền quản trị công ty cổ phiếu Để tăng sức hút cho loại hình này, nhiều cơng ty nghĩ tới việc gắn trái phiếu với hoạt động kinh doanh mình, đặc biệt doanh nghiệp bất động sản Ví dụ như: trái phiếu doanh nghiệp liên quan tới bất động sản (còn gọi trái phiếu bất động sản) tức trái phiếu có gắn quyền mua bất động sản Mới nhất, năm 2008 công ty Sacomreal thử nghiệm phát hành thành công http://svnckh.com.vn 79 loại trái phiếu Sự kiện mở nhiều hướng cho nhiều công ty cổ phần Việt Nam việc tiếp cận loại hình huy động vốn triển vọng 4.4 Kiến nghị Nhà nƣớc quan chức Việc phát triển công ty nước yếu tố quan trọng để củng cố kinh tế nước nhà, vậy, nhà nước quan chức phải có trách nhiệm tạo điều kiện giúp đỡ công ty nước tìm kiếm nguồn vốn tài trợ cho hoạt động kinh doanh Dưới số kiến nghị nhà nước để tạo điều kiện tốt cho hoạt động huy động vốn công ty cổ phần - Nhà nước cần thực nhiều biện pháp để “Tái cấu trúc thị trƣờng tài chính”, xác định lộ trình, tách bạch chức thị trường tiền tệ thị trường vốn, nhằm hướng thị trường tài đến phát triển bền vững - Thị trường chứng khoán cần phải phát triển lành mạnh, có quản lý giám sát tốt Để dần dần, tạo tâm lý hành vi đầu đắn không để người ta biến thành chỗ lướt sóng Ở nơi để nhà đầu tư có tổ chức hoạt động, khơng phải “tồn dân chơi chứng khốn” - Thêm vào đó, nhà nước phải tạo môi trƣờng kinh tế vĩ mô ổn định từ sách phát triển, sách tài chính, tiền tệ, ổn định giá cả…thì thu hút nhà đầu tư lâu dài Còn mơi trường kinh tế chưa ổn định gửi tiền ngân hàng, người dân không dám gửi dài - Ngồi ra, điều khơng thể khơng nhắc đến tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước tới thời điểm bị “hụt hơi”, nhiều doanh nghiệp nhà nước không muốn trở thành doanh nghiệp đại chúng Sở dĩ họ coi trọng so bì thời điểm hoàng kim 2006 - 2007, tồn theo mơ hình cũ, vừa hưởng “bầu sữa mẹ” từ nhà nước, vừa không “bị” minh bạch - Xây dựng chiến lược phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam phù hợp với chiến lược phát triển thị trường vốn đến năm 2020, phân định rõ vai trò http://svnckh.com.vn 80 thành viên tham gia thị trường việc thực chiến lược, trọng nâng cao tính chủ động công ty cổ phần việc phát hành chứng khoán phục vụ cho mục tiêu phát triển - Tập trung xây dựng hệ thống khuôn khổ pháp lý cho thị trường chứng khoán: Pháp luật nước có điều chỉnh đa dạng phong phú hoạt đông huy động vốn, tuỳ thuộc vào trình độ phát triển đặc điểm thị trường mà pháp luật kinh doanh có quy định khác Tuy nhiên, pháp luật Việt Nam hoạt động thị trường tài ít, sơ sài chưa phổ biến rộng rãi Đứng trước thềm mở cửa thị trường hoàn toàn, việc đầu tư hệ thống luật pháp chặt chẽ, công điều cần thiết nhằm tạo cảm giác an tồn cho cơng ty cổ phần nhà đầu tư nước Huy động vốn thị trường tài mẻ Việt Nam nên nhà hoạch định luật sách nghiên cứư luật kinh nghiệm từ nước phát triển Ví dụ như: luật Pháp số nước Latinh, việc gọi vốn công ty quy định từ thành lập Pháp luật đề loại trách nhiệm hữu hạn gọi vốn riêng tư cổ phần gọi vốn công chúng Ranh giới gọi vốn định Muốn thay đổi phương thức huy động vốn phải đổi hình thức cơng ty Luật kinh doanh Mỹ làm khác Mỹ khơng định loại hình cơng ty lúc đầu mà cơng ty q trình hoạt động chọn cách gọi vốn Và từ cách gọi vốn cơng ty có loại hình Nếu chọn cách gọi vốn riêng tư cơng ty khơng phải đăng ký với Sở giao dịch chứng khốn cơng ty loại “Closely held corporation” Nếu gọi vốn cơng chúng phải đăng ký lúc “Public corporation” đại chúng Nói chung, cơng ty Mỹ chủ động vốn, không quản lý vốn họ Luật pháp kinh doanh Mỹ coi số vốn đăng ký tài sản để trả nợ công ty phá sản Vốn phải phục vụ kinh doanh, nên hạn mức vốn đăng ký với quyền, cơng ty có quyền tăng hay giảm cách linh hoạt số vốn ấy; có trả lời với chủ nợ sau Để có vốn dài hạn lúc đầu, hay tăng vốn sau này; công ty bán loại cổ phiếu thường ưu đãi Nếu thứ http://svnckh.com.vn 81 bán cho nhóm nhỏ, gồm người thân quen, họ đăng ký Sở giao dịch chứng khốn Nếu bán cho cơng chúng phải đăng ký Trong lần tăng vốn sau, cơng ty ấn định loại warrants, options rights, thứ bán thị trường Dù bán cho cơng chúng hay bán chỗ riêng tư, công ty phải làm ăn lời lãi, không chẳng có tiền chia lời hay trả lãi cho cổ đông Với quy định huy động vốn vậy, công ty hoạt động nhộn nhịp kể thời điểm giá chứng khốn tụt dốc Đồng thời với đó, cơng ty thường xuyên có nguồn vốn cần thiết phục vụ hoạt động kinh doanh thương trường - Ban hành quy định, chế cụ thể cho phép hình thành tổ chức định mức tín nhiệm, đảm bảo tính độc lập, chuyên nghiệp hiệu hoạt động Cần học hỏi kinh nghiệm tranh thủ hợp tác, giúp đỡ tổ chức định mức tín nhiệm chun nghiệp giới Cơng ty định mức tín nhiệm (CRA) quan trọng phát triển thị trường vốn kinh tế Cơng ty định mức tín nhiệm loại hình phù hợp cho thị trường vốn Việt Nam phù hợp với nước phát triển Đối tượng đánh giá công ty định mức tổ chức tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, định chế tài phi ngân hàng, doanh nghiệp sản xuất kinh doanh lớn, có niêm yết thị trường chứng khốn, doanh nghiệp phát hành chứng khốn cơng chúng, tổng công ty nhà nước, doanh nghiệp lớn nhà nước Các chủ thể tham gia thị trường khó nhận rủi ro lãi suất tiềm tàng (tức giá) trái phiếu khơng có hoạt động định mức tín nhiệm Điều buộc nhà đầu tư muốn mua phải làm bước như: tự phân tích chi phí đầu tư trái phiếu cách tốn kém; mua trái phiếu không định hướng; cuối khơng mua Với đời cơng ty định mức tín nhiệm, nhà đầu tư có nhu cầu mua trái phiếu thông qua đánh giá công ty để chọn doanh nghiệp vừa có khả mang lại lợi nhuận cao vừa đảm bảo tính an tồn - Xây dựng hoàn thiện hệ thống quản lý, giám sát thị trường chứng khoán sở nghiên cứu kinh nghiệm nước việc quản lý http://svnckh.com.vn 82 sở đánh giá rủi ro (risk-based), đồng thời sử dụng hệ thống công nghệ thông tin đại công cụ giám sát thị trường hữu hiệu Song song với hệ thống quản lý giám sát phải có chế tài xử phạt nghiêm minh thành viên không tuân thủ quy tắc thị trường - Ngồi việc xây dựng sở liệu thơng tin, cần thực hàng loạt biện pháp nhằm tăng khoản cho thị trƣờng nhƣ: Cơ cấu lại danh mục trái phiếu cách mua lại lô trái phiếu phát hành lẻ tẻ để phát hành trái phiếu với quy mô lớn, đạt chuẩn mã trái phiếu, lãi suất, kỳ hạn… tạo sở hình thành đường cong lãi suất chuẩn, sử dụng linh hoạt công cụ như: Chiết khấu, tái chiết khấu, nghiệp vụ thị trường mở, cầm cố trái phiếu Chính phủ; bước phát triển sản phẩm chứng khoán phái sinh nhằm tăng khoản cho thị trường thứ cấp http://svnckh.com.vn 83 KẾT LUẬN Sự tồn phát triển doanh nghiệp cổ phần kinh tế thị trường đại tất yếu khách quan nhu cầu thị trường đa dạng phong phú mà hình thức cơng ty nhà nước hay tư nhân đáp ứng hết Hơn doanh nghiệp cổ phần với đặc tính nhạy cảm, thích ứng nhanh, dễ dàng xâm nhập vào ngõ ngách thị trường có vai trò đáng kể việc làm kinh tế động hơn, thu hút vốn tạo thêm nhiều việc làm Tại Việt Nam, doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn hoạt động kinh doanh, thiếu vốn vấn đề khó khăn Tuy tỷ trọng cho doanh nghiệp cổ phần vay vốn tín dụng ngân hàng tăng lên đáng kể năm qua việc thiếu vốn kinh doanh xảy trầm trọng Phần vốn phải trang trải vốn tự có hình thức huy động vốn từ thị trường chứng khốn Tuy nhiên hình thức xu hướng chưa xem xét đánh giá cách đầy đủ Vì đề tài đưa nhìn chung sâu vào phân tích đưa giải pháp nhằm nâng cao hiệu huy động vốn hình thức phát hành cổ phiếu trái phiếu cho công ty cổ phần http://svnckh.com.vn 84 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO TS Bùi Ngun Hồn (2002) “ Thị trường chứng khốn công ty cổ phần”, NXB Lao động TS Đàm Văn Huệ (2006) “ Hiệu sử dụng vốn doanh nghiệp vừa nhỏ”, NXB Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội Mạc Quang Huy (2008) “ Cẩm nang ngân hàng đầu tư”, NXB Thống kê 4.Phạm Thị Thanh Tâm, Phan Trần Trung Dũng - Luận văn: “Sử dụng cơng cụ tài có khả chuyển đổi thành cổ phiếu để huy động vốn” , ĐHNT, 2005 Luật doanh nghiệp Việt Nam 2005, NXB Lao Động Luật Chứng khoán 2006, NXB Lao Động Niên giám thống kê 2007-2008-2009, NXB Tổng cục thống kê Việt Nam Hàm Yên, “Ngân hàng Nhà nước can thiệp mạnh để bình ổn thị trường”, Sài Gòn online (25/11/2009) - www.sggp.org.vn Nguyễn Tuyết Mai (dịch từ Business week), “Huy động vốn cách thông minh” (13/12/2007) http://bwportal.com 10 Minh Giác, “Việt Nam phát hành trái phiếu chuyển đổi quốc tế: đắt hàng lãi suất”, (25/01/2010), http://cafef.vn 11 ThS Bùi Thu Thủy “Tiềm thị trường trái phiếu Việt Nam” (25/09/2009) www.stox.vn 12 “Công ty cổ phần Vincom phát hành trái phiếu chuyển đổi quốc tế” (19/11/2009) www.vincom.com 13 “Phong trào phát hành trái phiếu chuyển đổi” (22/6/2010), http://vietbao.vn http://svnckh.com.vn 85 14 Kevin Hamlin “Phân tích tình hình phát triển kinh tế mơi trường kinh doanh Việt Nam” ( dịch), tạp chí Institutional Investor số tháng 9/2006 15 “Báo cáo tài công ty Vincom 2006 – 2007 – 2008 – 2009”, www.vincom.com 16 “ Bản cáo bạch niêm yết lần đầu Vincom 2007”, www.vincom.com 17 “ Bản cáo bạch phát hành trái phiếu 2009”, www.vincom.com http://svnckh.com.vn 86 ... niêm yết Vincom sàn HOSE ngày 26/2/2010 http://svnckh.com.vn thông qua mơ hình cơng ty Vincom để làm đề tài nghiên cứu khoa học Thông qua việc nghiên cứu thành công vấn đề mà công ty Vincom gặp... vốn qua đợt chào bán cổ phiếu công chúng đầu năm 2008 Vincom 45 2.4 Tình hình huy động vốn hình thức phát hành trái phiếu công ty Vincom 47 2.4.1 Những đợt huy động vốn Vincom. .. HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG VỐN CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN VINCOM THƠNG QUA THỊ TRƢỜNG CHỨNG KHỐN 54 http://svnckh.com.vn 3.1 Quy mô, kết cấu nguồn vốn giai đoạn 2006 – 2009 Vincom 54 3.2 Đánh giá hiệu huy động