KINH TẾ TRI THỨC Hanoi University Group I KHÁI NIỆM Kinh tế tri thức gì? • Định nghĩa bao quát Tổ chức Hợp tác Phát triển kinh tế OECD 1995: Kinh tế tri thức kinh tế sản sinh ra, phổ cập sử dụng tri thức giữ vai trò định phát triển kinh tế, tạo cải, nâng cao chất lượng sống => kinh tế tri thức trình độ phát triển cao lực lượng sản xuất xã hội, mà trình lao động người lao động toàn lao động xã hội, sản phẩm tổng sản phẩm quốc dân - hàm lượng lao động bắp, hao phí lao động bắp ↓ - hàm lượng tri thức, hao phí lao động trí óc ↑ Tổ chức hợp tác phát triển kinh tế giới đưa khái niệm định nghĩa tri thức “Sáu chữ W” Know – what • Loại tri thức kiện Know – how • công nghệ kĩ năng, khả thực công việc mức độ thực hành Know – why • tri thức giới tự nhiên, xã hội suy nghĩ người Know - when • ngày quan trọng kinh tế linh hoạt động Know – who • giới quan hệ xã hội, tri thức biết làm Know – where • ngày quan trọng kinh tế linh hoạt động Tiêu chí kinh tế tri thức • Trên 70% ngành sản xuất dịch vụ ứng dụng công nghệ cao mang lại GDP • Trên 70% vốn Vốn sản người xuất Cơ cấu giá trị gia tăng Lao động xã hội • Trên 70% kết lao động trí óc • Trên 70% lực lượng lao động lao động trí thức Các ngành trình độ kinh tế tri thức • dựa vào tri thức, dựa vào thành tựu khoa học, công nghệ : CNTT, Công nghệ sinh học, -> tác động to lớn tới phát triển xã hội • ngành kinh tế truyền thống: NN, CN, dịch vụ, -> ứng dụng khoa học công nghệ cao Ba thành điển hình kinh tế tri thức Cơng nghệ sinh học, bao gồm cơng nghệ gen • Cải tạo yếu tố giới hữu ( có thân sống lồi người) Cơng nghệ NANO • Dựa thành việc sếp lại cấu trúc nguyên tử • Tác động vào chất giới vô Cơng nghệ tin học, thơng tin (ICT) • Tổ chức quản lý, điều hành thực quy trình sản xuất tinh vi, phức tạp • Làm phong phú lên gấp nhiều lần mối quan hệ đời sống xã hội, người với II QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN Mối quan hệ mật thiết phát triển kinh tế với tri thức khoa học khoa học kĩ thuật 4000 năm TCN • Người Ai Cập bắt đầu canh tác bên bờ sông Nile -> kĩ thuật NN sớm 2000 năm TCN • Người Babylon phát minh kĩ thuật luyện thép ngành chế tạo công cụ nông nghiệp -> trụ cột ngành sản xuất nông nghiệp Thế kỷ XVII • 1765 J.Hargreaves người Anh phát minh máy dệt dần phát triển thành nghề dệt • 1778 L.de Morvean người Pháp thành lập nhà máy chế tạo chất kiềm công nghiệp mở đầu cho ngành công nghiệp hóa chất • 1784 J.Watt người Anh hồn thành việc phát minh máy nước đặt móng cho ngành cơng nghiệp xe • 1797 H.Maudsley người Anh phát minh máy tiện đầu tiên, dần phát triển thành ngành chế tạo máy móc Thế kỷ XX • Nền kinh tế cơng nghiệp chuyển sang kinh tế dựa vào tri thức (KTTT), xã hội công nghiệp chuyển lên xã hội tri thức, xã hội thông tin • 1946 xuất máy tính điện tử đại giới Hiện • Từ năm 1970 trở lại đây, tiến khoa học kĩ thuật trở thành nhân tố định phát triển kinh tế • Nền kinh tế công nghiệp => Nền kinh tế dựa vào tri thức (KTTT) • Xã hội cơng nghiệp => Xã hội tri thức, xã hội thơng tin • Nền KTTT hệ tất yếu trình: phát triển kinh tế thị trường, phát triển KHCN toàn cầu hóa III TÁC ĐỘNG CỦA NỀN KINH TẾ TRI THỨC VÀO NỀN KINH TẾ VIỆT NAM Thứ nhất, định hướng xã hội chủ nghĩa kinh tế tri thức Tác động kinh tế tri thức vào kinh tế việt nam? Thứ hai, kết hợp nội lực với ngoại lực Thứ ba, xây dựng thể chế trị phù hợp với yêu cầu vận dụng phát triển kinh tế tri thức Thứ tư, mối quan hệ người với tổ chức Thứ năm, thời gian phát triển Định hướng xã hội chủ nghĩa kinh tế tri thức • Sự phát triển kinh tế tri thức hội chưa có phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa (với nội hàm phát triển bền vững) • Liên hệ với thực tế thấy rằng, thời đại kinh tế tri thức kiên trì định hướng xã hội chủ nghĩa có sở khoa học thực tiễn; kiên trì Việt Nam lại chưa thể mơ hình phát triển kinh tế - xã hội • Chuyển sang mơ hình kinh tế thị trường dựa kinh tế tri thức vừa đòi hỏi cấp bách định hướng xã hội chủ nghĩa, vừa phù hợp với thời đại kinh tế 2 Kết hợp nội lực với ngoại lực • Nội lực ngoại lực hai sức mạnh đường phát triển rút ngắn Kết hợp tốt hai sức mạnh dân tộc đồng hành thời đại + Ngoại lực: thành tựu kinh tế tri thức tất lĩnh vực, ngoại lực Khơng có ngoại lực nước phát triển sau dừng lại kinh tế thị trường “hoang dã” + Nội lực: chủ yếu nguồn nhân lực có chất lượng cao lĩnh vực khoa học công nghệ, giáo dục văn hóa, lãnh đạo quản lý cấp doanh nghiệp • Ở nước ta, phát huy nội lực khâu yếu hệ thống => tăng vốn đầu tư để đạt tốc độ tăng trưởng cao, chất lượng, hiệu thấp xây dựng thể chế trị phù hợp với yêu cầu vận dụng phát triển kinh tế tri thức a - Mối quan hệ trị với kinh tế • V I Lê-nin đề nguyên lý: "Chính trị biểu tập trung kinh tế, trị khơng thể khơng chiếm địa vị hàng đầu so với kinh tế" • quan điểm trị đảng cầm quyền phải phản ánh quy luật nhu cầu kinh tế phát triển bền vững dựa kinh tế tri thức (chứ chủ quan ý chí, dù số đơng) • Trong giai đoạn nay, trị tiến phải phản ánh yêu cầu phát triển bền vững với nội hàm "Tăng trưởng kinh tế đôi với tiến xã hội bảo vệ môi trường" đường lối nêu (nhưng chưa thực hiện) b - Cấu trúc vận hành thể chế • Cấu trúc: gồm phận Tổ chức lãnh đạo, quản lý Đảng Nhà nước; tổ chức hệ thống doanh nghiệp; hệ thống tổ chức trị - xã hội nhân dân • Phương thức vận hành thể chế: thiết lập mối quan hệ thông tin tương tác (thường không ngừng biến đổi từ thực tiễn) sở tích hợp thơng tin tối ưu • Hiệu thể chế: phụ thuộc cấu trúc phương thức vận hành Mối quan hệ người với tổ chức • Trong giai đoạn kinh tế công nghiệp phát triển dựa "con người kinh tế" động lực, giai đoạn kinh tế tri thức phát triển lại dựa vào "con người văn hóa" với tư cách vừa động lực vừa mục tiêu • Đối với nước ta, xây dựng kinh tế tri thức vấn đề mới, tất yếu khách quan giai đoạn 5 Thời gian phát triển • Kinh tế thị trường dựa trình xã hội hóa cạnh tranh, nên nhân tố thời gian ngày có ý nghĩa quan trọng phát triển cá nhân tổ chức • Quy luật tiết kiệm thời gian quy luật phát triển kinh tế thị trường phát huy tác động tốt nhờ phát triển khoa học công nghệ, tổ chức quản lý, nhờ thể chế kinh tế trị hợp lý KINH TẾ TRI THỨC Hanoi University Group ... NIỆM Kinh tế tri thức gì? • Định nghĩa bao quát Tổ chức Hợp tác Phát tri n kinh tế OECD 1995: Kinh tế tri thức kinh tế sản sinh ra, phổ cập sử dụng tri thức giữ vai trò định phát tri n kinh tế, ... trường, phát tri n KHCN tồn cầu hóa III TÁC ĐỘNG CỦA NỀN KINH TẾ TRI THỨC VÀO NỀN KINH TẾ VIỆT NAM Thứ nhất, định hướng xã hội chủ nghĩa kinh tế tri thức Tác động kinh tế tri thức vào kinh tế việt... phát tri n kinh tế tri thức Thứ tư, mối quan hệ người với tổ chức Thứ năm, thời gian phát tri n Định hướng xã hội chủ nghĩa kinh tế tri thức • Sự phát tri n kinh tế tri thức hội chưa có phát tri n