BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI ĐỖ VĂN THÀNH NGHI£N CøU NồNG Độ VITAMIN D PHụ Nữ SAU MãN KINH Cã HéI CHøNG CHUYÓN HãA ĐỀ CƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC HÀ NỘI - 2019 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI ĐỖ VĂN THÀNH NGHI£N CøU NåNG §é VITAMIN D ë PHơ N÷ SAU M·N KINH Cã HéI CHøNG CHUYÓN HãA Chuyên Ngành: Nội Khoa Mã số: 60720140 ĐỀ CƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS ĐẶNG HỒNG HOA HÀ NỘI – 2019 MỤC LỤC ĐẶT VẤN ĐỀ Chương 1: TỔNG QUAN .3 1.1 Hội chứng chuyển hóa 1.1.1 Định nghĩa 1.1.2 Dịch tễ học 1.1.3 Tiêu chuẩn chẩn đoán 1.1.4 điều trị hội chứng chuyển hóa 1.1.5 Tương quan mets - bệnh tim mạch đái tháo đường 1.2 Vitamin D 12 1.2.1 Chuyển hóa vitamin D chức Vitamin D 12 1.2.2 Nguồn gốc cấu trúc Vitamin D .14 1.2.3 Chuyển hóa Vitamin D 15 1.2.4 Vai trò Vitamin D 16 1.2.5 Tình trạng thiếu vitamin D nghiên cứu liên quan .16 1.2.6 Đo nồng độ Vitamin D 17 Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 19 2.1 Địa điểm thời gian nghiên cứu 19 2.2 Đối tượng nghiên cứu 19 2.2.1 Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân nghiên cứu 19 2.2.2 Tiêu chuẩn loại trừ bệnh nhân khỏi nghiên cứu 20 2.3 Phương pháp nghiên cứu .20 2.3.1 Thiết kế nghiên cứu .20 2.3.2 Cỡ mãu 20 2.3.3 Phương tiện nghiên cứu 20 2.3.4 Các bước tiến hành nghiên cứu .21 2.3.4 Phương pháp thu thấp đánh giá số liệu .21 2.3.5 Đạo đức nghiên cứu .22 Chương 3: DỰ KIẾN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 23 Chương 4: DỰ KIẾN BÀN LUẬN .24 DỰ KIẾN KẾT LUẬN 24 DỰ KIẾN KIẾN NGHỊ .24 TÀI LIỆU THAM KHẢO DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Bảng biến số 21 Bảng 2.2: Bảng kết xét nghiệm sinh hóa 22 Bảng 3.1: Các thông số định lượng đặc điểm chung bệnh nhân .23 Bảng 3.2: Các số xét nghiệm 23 Bảng 3.3: Bảng hội chứng chuyển hóa 23 ĐẶT VẤN ĐỀ Số lượng người thừa cân béo phì ngày tăng vấn đề toàn cầu đáng báo động; điều kiện yếu tố nguy cho phát triển vấn đề sức khỏe hội chứng chuyển hóa (MetS), tiểu đường loại 2, xơ vữa động mạch bệnh tim mạch.Nhiều báo cáo số người thừa cân béo phì tăng lên năm gần Vấn đề ảnh hưởng đến trẻ em, thiếu niên người lớn Béo phì dẫn đến nhiều rối loạn toàn thân, bao gồm hội chứng chuyển hóa (MetS), tiểu đường tuýp 2, xơ vữa động mạch, biến chứng tim mạch, bệnh ung thư, vv Có báo cáo cho thấy béo phì dẫn đến viêm mãn tính, làm rối loạn hoạt động đắn hệ thống miễn dịch trao đổi chất Tăng kích hoạt viêm đặc trưng nồng độ protein phản ứng C (CRP) huyết cytokine tiền viêm, interleukin-6 (IL-6) yếu tố hoại tử khối u alpha (TNF-α) [1] Với thực trạng thừa cân béo phì hội chứng chuyển hóa phát triển gần đại dịch giới có nhiều nghiên cứu hội chứng chuyển hóa yếu tố liên quan đến như: Khảo sát Sức khỏe Dinh dưỡng Quốc gia Trung Quốc 2010 (CNNHS) năm 2010, nghiên cứu cắt ngang đại diện toàn quốc cho thấy tỷ lệ mắc chuẩn hóa chung hội chứng chuyển hóa 24,2% (24,6% nam 23,8% nữ) Tỷ lệ mắc hội chứng chuyển hóa có liên quan tích cực với tuổi nam nữ Tỷ lệ mắc hội chứng chuyển hóa có liên quan tiêu cực với mức độ hoạt động thể chất nam giới liên quan nghịch với mức độ giáo dục phụ nữ [2] Ở Brazil theo nghiên cứu cắt ngang chọn Tỷ lệ trung bình tỷ lệ mắc chung MetS Brazil 29,6% (khoảng: 14,9% -65,3%) Một nửa số nghiên cứu sử dụng tiêu chí chẩn đốn lâm sàng MS đề xuất Hội đồng Giáo dục Điều trị Cholesterol dành cho người lớn III (NCEP-ATP III) (2001) Tỷ lệ mắc MS cao (65,3%) tìm thấy nghiên cứu thực người dân địa, tỷ lệ mắc MetS thấp (14,9%) báo cáo khu vực nông thôn Các thành phần MetS thường gặp HDL-cholesterol thấp (59,3%) tăng huyết áp (52,5%) [3] Cùng với nghiên cứu MetS tình trạng thiếu Vitamin D quan tâm nhiều gần có nhiều báo cáo nghiên cứu khoa học hậu việc thiếu Vitamin D gây ảnh hưởng đến thể người Ở người thiếu vitamin D điều không làm tăng tốc độ lão hóa mà tăng xác suất phát triển bệnh liên quan đến tuổi tác bệnh Alzheimer, bệnh Parkinson, bệnh xơ cứng bì bệnh tim mạch Ở người có mức vitamin D bình thường, q trình liên quan đến lão hóa xảy với tỷ lệ chậm dẫn đến giảm tỷ lệ lão hóa tăng cường bảo vệ chống lại bệnh liên quan đến tuổi [4] Cũng có vài nghiên cứu mối liên quan việc thiếu Vitamin D với hội chứng chuyển hóa, thừa cân béo phì nghiên cứu thiếu vitamin D yếu tố gây bệnh tăng huyết áp (vitamin D ức chế tổng hợp renin endothelin tăng sinh tế bào trơn), MetS tiểu đường (phát triển kháng insulin) Do đó, người ta cho thiếu vitamin D làm tăng nguy mắc bệnh tim mạch, đột quỵ, Đái tháo đường [5], [6], [7] Mặc dù có nhiều nghiên cứu báo khoa học Hội chứng chuyển hóa, Vitamin D mối tương quan với yếu tố nguy bệnh khác.Tuy nhiên Việt Nam chưa có nghiên cứu đánh giá mối tương quan nồng độ Vitamin D huyết với Hội chứng chuyển hóa phụ nữ sau mãn kinh chúng tơi tiến hành nghiên cứu “Nghiên cứu nồng độ Vitamin D phụ nữ sau mãn kinh có hội chứng chuyển hóa” Mục tiêu nghiên cứu là: 1.Mô tả nồng độ Vitamin D phụ nữ sau mãn kinh Việt Nam 2.Xác định mối tương quan nồng độ Vitamin D huyết với Hội chứng chuyển hóa phụ nữ sau mãn kinh Việt Nam Chương TỔNG QUAN 1.1 Hội chứng chuyển hóa (HCCH) 1.1.1 Định nghĩa Hội chứng chuyển hóa(MetS) thường định nghĩa nhóm chứng bệnh gồm: Cao huyết áp, tăng đường huyết, béo phì, hay rối loạn Cholesterol máu ( tăng Triglycerid giảm HDL) xảy đồng thời, làm tăng nguy bệnh tim mạch vấn đề khác sức khỏe đái tháo đường, đột quỵ vv Có nhiều định nghĩa MetS như: Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) lần phát triển định nghĩa vào năm 1998 Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) định nghĩa hội chứng diện không dung nạp glucose kháng insulin đái tháo đường với hai số thành phần sau đây: béo phì, triglyceride huyết cao, cholesterol lipoprotein mật độ cao huyết thấp tăng huyết áp [8], Nhóm nghiên cứu kháng insulin (EGIR) Châu Âu [9], Chương trình giáo dục cholesterol quốc gia Bảng điều trị dành cho người lớn III (NCEP ATP III) mô tả hội chứng chuyển hóa diện ba thành phần sau đây: béo bụng, rối loạn lipid máu (nồng độ triglyceride cao, HDL thấp), tăng huyết áp tăng đường huyết lúc đói [10], Liên đồn Đái tháo đường Quốc tế (IDF) lấy béo phì trung tâm làm thành phần bắt buộc để chẩn đoán MetS với hai thành phần khác: tăng huyết áp, đường huyết bất thường, triglyceride huyết cao cholesterol lipoprotein mật độ cao thấp [11] Gần đây, IDF, Viện Tim, Phổi Máu Quốc gia (NHLBI), Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), Liên đoàn Tim mạch Thế giới (WHF), Hiệp hội Xơ vữa động mạch Quốc tế (IAS) Hiệp hội Quốc tế Nghiên cứu Béo phì (IASO) đề xuất nghiên cứu định nghĩa hài hòa đòi hỏi ba số năm thành phần có định nghĩa IDF để chẩn đốn MetS khơng coi béo phì trung tâm thành phần bắt buộc [12].Tuy có nhiều định nghĩa MetS thường hay áp dụng định nghĩa tiêu chuẩn Chương trình giáo dục cholesterol quốc gia ,Bảng điều trị dành cho người lớn III (NCEP ATP III) để chẩn đốn MetS dễ dàng áp dụng thực hành lâm sàng Các bác sĩ lâm sàng dễ dàng chấm điểm bệnh nhân (và thực tế bệnh nhân tự chấm điểm) theo năm tiêu chí cách sử dụng điểm cuối dễ dàng đo lường đưa câu trả lời 'có' 'khơng' có mắc hội chứng chuyển hóa Có nghiên cứu MetS bệnh đái tháo đường Nepal nhận thấy việc sử dụng định nghĩa hài hòa NCEP ATP III tốt định nghĩa WHO IDF việc xác định trường hợp MetS bệnh nhân tiểu đường Nepal [13] Chính sử dụng NCEP ATP III để chẩn đoán MetS nghiên cứu Tiêu chuẩn chẩn đoán lâm sàng hội chứng chuyển hóa (MetS) theo định nghĩa khác Tiêu chí WHO (1998) Điều kiện tiên DM, IFG, IGT, IR NCEP (2001) khơng IDF (2005) WC: Hài hòa (2009) ≥90 không cm (nam) & ≥80 cm (nữ) Số tiêu chí khác ≥2 của: Béo phì ≥3 số: ≥2 của: BMI: ≥30 & / WC: ≥3 số: ≥102 Đã coi WC: ≥90 WHR:> 0,9 (nam) &> cm (nam) & tiêu chí cm (nam) & 0,85 (nữ) ≥88 cm (nữ) yêu cầu ≥80 (nữ) HA (mmHg) ≥140/90 ≥130/85 ≥130/85 ≥130/85 cm Tiêu chí NCEP WHO (1998) (2001) HDL-C (mg /