BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TƢ PHÁP TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI ❧★❧ NGUYỄN THÚY HẠNH THỰC TIỄN GIẢI QUYẾT VIỆC NUÔI CON NUÔI TẠI ĐỊA BÀN QUẬN LONG BIÊN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI Chuyên ngành: Luật dân tố tụng dân Mã số: 8380103 LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC (Định hƣớng ứng dụng) Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS Nguyễn Phƣơng Lan HÀ NỘI - 2018 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu khoa học độc lập riêng Các kết nêu luận văn chƣa đƣợc cơng bố cơng trình khác Các số liệu luận văn trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, đƣợc trích dẫn theo quy định Tơi xin chịu trách nhiệm tính xác trung thực luận văn TÁC GIẢ LUẬN VĂN Nguyễn Thúy Hạnh LỜI CẢM ƠN Với lòng kính trọng biết ơn sâu sắc, tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành tới toàn thể gia đình, thầy giáo khoa Luật dân tố tụng dân sự, khoa Sau đại học, tổ mơn Luật Hơn nhân gia đình, phòng ban Ủy ban nhân dân quận Long Biên, UBND phƣờng địa bàn quận Long Biên, bạn bè đồng nghiệp tạo điều kiện thuận lợi cho tơi hồn thành luận văn tốt nghiệp Đặc biệt, tơi xin gửi lời tri ân, cảm kích đến giáo, tiến sĩ Nguyễn Phƣơng Lan, Giảng viên Khoa Pháp luật Dân – Trƣờng Đại học Luật Hà Nội, ngƣời tận tình giúp đỡ trực tiếp hƣớng dẫn tơi suốt thời gian hồn thành luận văn Mặc dù nỗ lực, song hạn chế kinh nghiệm, kiến thức thân nên chuyên đề không tránh khỏi thiếu sót Tác giả mong nhận đƣợc đóng góp ý kiến quý thầy cô bạn để làm phong phú nội dung Thực tiễn giải việc nuôi nuôi nƣớc địa bàn quận, huyện nƣớc Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày 30 tháng năm 2018 TÁC GIẢ LUẬN VĂN Nguyễn Thúy Hạnh DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Ký hiệu Công ƣớc La Hay Chú giải Công ƣớc La Hay 1993 bảo vệ trẻ em hợp tác lĩnh vực nuôi nuôi Quốc tế Luật nuôi nuôi Luật nuôi nuôi số 52/2010/QH12 ngày 17 tháng năm 2010 Luật hộ tịch Luật trẻ em Luật hộ tịch số 60/2014/QH13 ngày 20 tháng 11 năm 2014 Luật trẻ em số 102/2016/QH13 ngày 05 tháng Nghị định số 68/2002/NĐ-CP năm 2016 Nghị định số 68/2002/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành số điều Luật Hơn nhân gia đình quan hệ nhân gia đình có yếu tố nƣớc Nghị định số 69/2006/NĐ-CP Nghị định số 69/2006/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung số điều Nghị định 68/2002/NĐ-CP ngày 10 tháng năm 2002 Chính phủ quy định chi tiết thi hành số điều Luật Hơn nhân gia đình quan hệ nhân gia đình có Nghị định số 158/2005/NĐ-CP Nghị định số 19/2011/NĐ-CP Nghị định số 123/2015/NĐ-CP Thông tƣ số 15/2015/TT-BTP yếu tố nƣớc Nghị định số 158/2005/NĐ-CP đăng ký quản lý hộ tịch Nghị định số 19/2011/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành số điều Luật nuôi nuôi Nghị định số 123/2015/NĐ-CP quy định chi tiết số điều biện pháp thi hành Luật hộ tịch Thông tƣ số 15/2015/TT-BTP ngày 16 tháng 11 năm 2015 quy định chi tiết thi hành số điều Luật hộ tịch nghị định số 123/2015/NĐCP ngày 15 tháng 11 năm 2015 Chính phủ quy định chi tiết số điều biện pháp thi hành Luật hộ tịch TTHC Thủ tục hành UBND Ủy ban nhân dân DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng Kết giải việc nuôi nuôi nƣớc địa bàn quận giai đoạn 2011 - tháng đầu năm 2018 Bảng Kết giải việc nuôi nuôi phƣờng qua năm từ năm 2011 đến hết tháng đầu năm 2018 Bảng Nguồn gốc trẻ em đƣợc nhận làm nuôi Bảng Tỷ lệ trẻ em đƣợc nhận làm nuôi phân theo độ tuổi Bảng Giới tính trẻ em đƣợc nhận làm ni MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Tình hình nghiên cứu đề tài Mục đích nghiên cứu 4 Đối tƣợng phạm vi nghiên cứu Phƣơng pháp nghiên cứu Những đóng góp luận văn Bố cục luận văn CHƢƠNG KHÁI QUÁT CHUNG VỀ GIẢI QUYẾT VIỆC NUÔI CON NUÔI 1.1 Khái niệm nuôi nuôi 1.1.1 Khái niệm ni ni dƣới góc độ xã hội 1.1.2 Khái niệm ni ni dƣới góc độ pháp lý 1.2 Khái niệm giải việc nuôi nuôi 10 1.3 Nguyên tắc giải việc nuôi nuôi 10 1.4 Cơ sở giải việc nuôi nuôi 14 1.5 Căn pháp lý việc giải nuôi nuôi 18 1.6 Ý nghĩa việc nuôi nuôi 18 Kết luận chƣơng 22 Chƣơng THỰC TIỄN ÁP DỤNG PHÁP LUẬT GIẢI QUYẾT VIỆC NUÔI CON NUÔI TẠI QUẬN LONG BIÊN – THÀNH PHỐ HÀ NỘI 23 2.1 Kết giải việc nuôi nuôi địa bàn quận Long Biên từ năm 2011 đến 23 2.2 Một số yếu tố ảnh hƣởng đến việc nuôi nuôi địa bàn quận Long Biên, thành phố Hà Nội 30 2.2.1 Yếu tố vị trí địa lý, dân số, lao động 30 2.2.2 Đặc điểm kinh tế, văn hóa, xã hội 32 2.2.3 Phong tục tập quán, truyền thống văn hóa 35 2.2.4 Tâm lý tình cảm 36 2.2.5 Đạo đức, lối sống 37 2.3 Việc áp dụng điều kiện nuôi ni q trình giải việc ni nuôi 38 2.3.1 Điều kiện ngƣời đƣợc nhận làm nuôi 38 2.3.2 Điều kiện ngƣời đƣợc nhận làm nuôi 46 2.3.3 Điều kiện ý chí bên chủ thể 50 2.4 Thủ tục giải việc nuôi nuôi 53 2.4.1 Hồ sơ nuôi ni 53 2.4.2 Trình tự, thủ tục, thời hạn thực 60 2.5 Thẩm quyền giải việc nuôi nuôi nƣớc 61 Kết luận Chƣơng 62 Chƣơng MỘT SỐ VƢỚNG MẮC, KHÓ KHĂN TRONG QUÁ TRÌNH GIẢI QUYẾT VIỆC NI CON NI TẠI QUẬN LONG BIÊN VÀ BIỆN PHÁP KHẮC PHỤC 63 3.1 Một số vƣớng mắc, bất cập trình giải việc nuôi nuôi quận Long Biên 63 3.1.1 Vƣớng mắc áp dụng pháp luật giải việc nuôi nuôi địa bàn quận Long Biên 63 3.1.2 Các yếu tố đặc thù địa phƣơng 72 3.2 Biện pháp khắc phục vƣớng mắc, bất cập giải việc nuôi nuôi 72 3.2.1 Về quy định pháp luật 72 3.2.2 Tổ chức thực pháp luật điều kiện nuôi nuôi xác định thẩm quyền đăng ký việc nuôi nuôi 75 3.2.3 Tăng cƣờng nguồn lực cán 75 3.2.4 Tăng cƣờng ứng dụng công nghệ thông tin quản lý nhà nƣớc nuôi nuôi 76 3.2.5 Đề xuất kiến nghị cải cách thủ tục hành ni ni địa bàn 76 Kết luận chƣơng 78 KẾT LUẬN 79 PHỤ LỤC DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHẦN MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Trẻ em hạnh phúc gia đình, tƣơng lai đất nƣớc Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh ln dành cho cháu thiếu niên, nhi đồng tình thƣơng yêu quan tâm đặc biệt Với Bác, trẻ em mầm non, ngƣời chủ tƣơng lai đất nƣớc Bác nói: “cái mầm có xanh vững, búp có xanh tươi tốt, trẻ có ni dưỡng giáo dục hẳn hoi dân tộc tự cường tự lập”1 Ngƣời đặt niềm tin xác định rõ vai trò, trách nhiệm trẻ em ngƣời kế tục nghiệp cách mạng Đảng dân tộc Đồng thời Ngƣời nhắc nhở giao nhiệm vụ bảo vệ, chăm sóc trẻ em cho ngành, đồn thể nhằm ƣơm “mầm xanh tương lai” đất nƣớc Nhƣng theo số liệu thống kê năm 2013 Bộ Lao động thƣơng binh Xã hội, nƣớc có 477,899 trẻ em có hồn cảnh đặc biệt, đó: 236,224 trẻ em mồ cơi khơng nơi nƣơng tựa; 180,957 trẻ em khuyết tật, tàn tật; 11,980 trẻ em bị nhiễm chất độc hóa học; 4,277 trẻ em lang thang…2 Đây trẻ em cần chung tay giúp đỡ cộng động xã hội Việc nhận trẻ em làm nuôi giải pháp hữu hiệu giúp đỡ em, tạo điều kiện cho em có đƣợc mái ấm gia đình, mơi trƣờng sống, đƣợc bảo vệ, chăm sóc giáo dục tốt Nuôi nuôi vấn đề đƣợc xã hội quan tâm Trải qua thời gian thực tế áp dụng quy định nuôi nuôi, đến năm 2010 Luật Nuôi nuôi lần đƣợc Quốc hội khóa XII thơng qua ngày 17/6/2010 có hiệu lực áp dụng từ ngày 01/01/2011 Luật Nuôi nuôi đời đánh dấu bƣớc tiến quan trọng q trình pháp điển hóa quy phạm pháp luật thực tiễn giải vấn đề Nuôi nuôi, điều chỉnh việc nuôi nuôi cách toàn diện, tạo sở pháp lý giải vấn đề phát sinh lĩnh vực nuôi ni Qua đó, khơi dậy tinh thần nhân đạo, nhân văn sâu sắc, tình yêu thƣơng, tinh thần trách nhiệm mối quan hệ tƣơng thân, tƣơng ái, giúp đỡ lẫn ngƣời với ngƣời Nuôi ni giúp cho nhiều trẻ em có hồn cảnh đặc biệt tìm đƣợc mái ấm gia đình, đƣợc chăm sóc bù đắp yêu thƣơng; đồng thời giúp xã hội giảm đƣợc gánh nặng tài chính, kinh tế phải đầu tƣ sở vật chất, sách bảo trợ cho trẻ em có hồn cảnh đặc biệt khó khăn Phạm Thị Nhung (2016), “Chủ tịch Hồ Chí Minh với “ƣơm mầm xanh” tƣơng lai đất nƣớc”, Tạp chí xây dựng Đảng, (6) Quỹ bảo trợ trẻ em Việt Nam (2013), “Thống kê số liệu trẻ em có hồn cảnh đặc biệt năm 2013”, www.qbttevinhphuc.org/QTTin/Fdetails/59 Luật Nuôi nuôi quy định rõ ràng thủ tục giải việc ni ni; trình tự tìm gia đình thay cho trẻ em trƣờng hợp; nguyên tắc giải việc nuôi ni; lệ phí chi phí giải việc ni nuôi; hệ pháp lý việc nuôi nuôi… Tuy nhiên, qua thời gian triển khai thực quan nhà nƣớc địa phƣơng gặp phải khó khăn vƣớng mắc, bất cập, chƣa phù hợp với thực tiễn, có quy định chƣa đầy đủ, chƣa rõ ràng cần có sửa đổi, bổ sung Ví dụ nhƣ: Các quy định thủ tục giải việc nuôi nuôi phức tạp hơn, hồ sơ nuôi nuôi cần nhiều loại giấy tờ hơn, điều kiện việc nuôi nuôi chƣa chặt chẽ, dẫn đến việc nhận thức áp dụng thực tế thiếu thống v/v… Về thực tiễn giải hồ sơ nuôi nuôi địa bàn quận Long Biên thời gian qua số lƣợng hồ sơ giải không nhiều nhƣng trình giải hồ sơ gặp phải khó khăn, vƣớng mắc nhƣ: việc xác định điều kiện ni điều kiện ngƣời nhận ni lúng túng chƣa thống nhất; việc xác định lấy ý kiến cha mẹ đẻ, ngƣời giám hộ trẻ khó khăn; hồ sơ trẻ để giới thiệu làm ni chƣa đầy đủ, thiếu thơng tin tình trạng sức khỏe trẻ; việc giới thiệu trẻ em làm nuôi quan liên ngành chậm khơng có hiệu ban ngành chƣa quan tâm chƣa làm hết trách nhiệm phối hợp mình; chế giám sát thực việc nuôi nuôi chƣa đƣợc quan tâm thực đầy đủ Mặt khác đa số trƣờng hợp cho - nhận nuôi thƣờng xảy địa bàn phƣờng nên ngƣời nhận nuôi ni thƣờng có quan hệ huyết thống, quen biết với nên việc giải qua loa, chƣa đặt lợi ích ni lên để đảm bảo cho trẻ có gia đình thay phù hợp Trƣớc vấn đề tồn tại, vƣớng mắc đó, với nhu cầu việc ni ni địa bàn quận Long Biên nhƣ mà em chọn đề tài: “Thực tiễn giải việc nuôi nuôi địa bàn Quận Long Biên, Thành phố Hà Nội” để nghiên cứu nhằm đánh giá kết đạt đƣợc nhƣ điểm hạn chế việc thực quy định pháp luật ni ni địa bàn quận Tình hình nghiên cứu đề tài Vấn đề ni ni nƣớc đƣợc nhiều nhà nghiên thực với nhiều cơng trình nghiên cứu cấp độ khác từ Luật ni ni có hiệu lực đến nay, có số cơng trình nghiên cứu sau: * Các đề tài nghiên cứu khoa học: Việc đồng ý cho trẻ gia đình làm ni phải văn có đồng ý cha mẹ; cha mẹ (trƣờng hợp ngƣời mất; tích; lực hành vi dân không xác định đƣợc); ngƣời thân thích ngƣời giám hộ Việc nhận trẻ từ đủ 09 tuổi trở lên phải có đồng ý trẻ Việc đồng ý phải đƣợc UBND cấp xã nơi nhận hồ sơ tƣ vấn đầy đủ sở tự nguyện, trung thực, không bị ép buộc đe dọa hay mua chuộc; không vụ lợi; không kèm theo yêu cầu trả tiền lợi ích vật chất khác Việc thay đổi ý kiến đồng ý cho trẻ em làm nuôi đƣợc thực thời hạn 15 ngày kể từ ngày đƣợc lấy ý kiến phải văn Cha, mẹ đẻ đƣợc đồng ý cho làm nuôi sau đƣợc sinh 15 ngày Điều kiện đăng ký việc nuôi nuôi Việc đăng ký nuôi nuôi tiến hành trụ sở UBND phƣờng Khi đăng ký cha mẹ nuôi, cha mẹ đẻ, ngƣời giám hộ ngƣời đƣợc nhận làm ni phải có mặt Điều kiện sau đƣợc đăng ký nhận nuôi nuôi Cha mẹ ni có trách nhiệm thơng báo cho UBND phƣờng nơi thƣờng trú tình trang sức khỏe, thể chất, tinh thần, hòa nhập ni với cha ni, mẹ ni, gia đình, cộng đồng sáu tháng lần thời hạn 03 năm kể từ ngày giao nhận nuôi Cách thức thực hiện: Trực tiếp Bộ phận tiếp nhận trả kết giải TTHC phƣờng Địa chỉ: Trình tự thực Công dân nộp đầy đủ hồ sơ Bộ phận tiếp nhận giải TTHC phƣờng Sau 30 ngày làm việc đến nhận kết Bộ phận tiếp nhận giải TTHC phƣờng Thành phần tài liệu Số lƣợng/ đơn vị tính Hình thức Hồ sơ ngƣời nhận nuôi nuôi: Đơn xin nhận nuôi (TP/CN-2011/CN.02) 01 Theo mẫu Hộ khẩu, CMND hộ chiếu giấy tờ có giá trị 01 Phơ tơ ( Có thay đối chiếu cán cửa) Phiếu lý lịch tƣ pháp ngƣời nhận ni (có giá trị 01 sử dụng khơng q 06 tháng tính đến ngày nộp hồ sơ) Bản Văn xác nhận tình trạng nhân (Giấy xác nhận 01 tình trạng hôn nhân Giấy chứng nhận đăng Phô tơ ( Có đối chiếu ký kết án/Quyết định ly Tòa án có hiệu lực pháp luật Giấy chứng cán tử …) cửa) Giấy khám sức khỏe quan y tế cấp huyện trở lên 01 cấp (có giá trị sử dụng khơng q 06 tháng tính đến ngày nộp hồ sơ) Bản Văn xác nhận hồn cảnh gia đình, tình trạng chỗ ở, 01 điều kiện kinh tế (có giá trị sử dụng khơng q 06 tháng tính đến ngày nộp hồ sơ) (TP/CN–2011/CN.06) Bản Hồ sơ ngƣời đƣợc nhận làm nuôi( Do cha, mẹ để ngƣời giám hộ ngƣời đƣợc nhận làm nuôi lập: Giấy khai sinh 01 Giấy khám sức khỏe quan y tế cấp huyện trở lên cấp 01 Phơ tơ ( Có đối chiếu cán cửa) Bản Hai ảnh tồn thân, nhìn thẳng, chụp khơng q 06 tháng 02 ảnh Bản Biên xác nhận trẻ bị bỏ rơi (do UBND phƣờng 01 Công an phƣờng) nơi trẻ bị bỏ rơi lập.( trƣờng hợp trẻ bị bỏ rơi ) Bản Giấy chứng tử cha đẻ, mẹ đẻ Quyết định 01 Tòa án tuyên bố cha đẻ, mẹ đẻ ngƣời đƣợc giới thiệu Phơ tơ ( Có đối chiếu chết ( trƣờng hợp trẻ mồ cơi cha mẹ đẻ chết) cán cửa) Quyết định Tòa án tuyên bố cha đẻ, mẹ đẻ ngƣời 01 Phơ tơ ( Có giới thiệu tích( trƣờng hợp trẻ mồ côi cha mẹ đẻ tích) đối chiếu cán cửa) Quyết định tòa án tuyên bố cha đẻ,mẹ đẻ ngƣời 01 Phơ tơ ( Có đƣợc giới thiệu lƣc hành vi dân ( đối chiếu trƣờng hợp trẻ mồ côi cha mẹ đẻ lực hành vi dân ) cán cửa) Văn thể đồng ý việc nhận nuôi ni 01 Bản Số lƣợng hồ sơ: 01 Thời gian xử lý 30 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ Trong đó: Thời hạn kiểm tra hồ sơ, lấy ý kiến ngƣời liên quan: 10 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ Chú ý: Trƣờng hợp ngƣời nhận nuôi nộp hồ sơ UBND cấp xã nơi ngƣời thƣờng trú nhƣng nơi ngƣời đƣợc nhận nuôi thƣờng trú việc lấy ý kiến UBND cấp xã nơi ngƣời đƣợc nhận làm nuôi thƣờng trú thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận đƣợc đề nghị văn UBND cấp xã nơi nhận hồ sơ Thời hạn tổ chức đăng ký nuôi nuôi, trao Giấy chứng nhận nuôi nuôi, tổ chức giao nhận nuôi ghi vào sổ hộ tịch: 20 ngày kể từ ngày có ý kiến ngƣời đƣợc pháp luật quy định Chú ý: Trƣờng hợp từ chối đăng ký phải trả lời văn cho ngƣời nhận, cha mẹ đẻ ngƣời giám hộ nêu rõ lý từ chối thời hạn 10 ngày kể từ ngày có ý kiến ngƣời liên quan Lệ phí: 400.000đ/01 trƣờng hợp - Miễn lệ phí trƣờng hợp sau: + Cha dƣợng, mẹ kế nhận riêng vợ chồng làm ni; cơ, cậu, dì, chú, bác ruột nhận cháu làm nuôi + Nhận trẻ em khuyết tật, nhiễm HIV/AIDS, trẻ mắc bệnh hiểm nghèo làm nuôi + Ngƣời có cơng với cách mạng nhận ni Quy trình xử lý cơng việc T T Trình tự Tiếp nhận, kiểm tra hồ sơ: Trách nhiệm Thời gian Cán tiếp nhận hồ 0.5 ngày - Nếu đủ điều kiện: Lập phiếu nhận sơ Một cửa hẹn trả kết cho công dân + Bàn giao cho cán chuyên môn B thụ lý giải - Nếu không đủ điều kiện: Lập phiếu hƣớng dẫn cho công dân Kết quả/sản phẩm - Phiếu tiếp nhận hẹn trả hồ sơ - Phiếu giao nhận hồ sơ theo phần mềm - Phiếu hƣớng dẫn thủ tục hành Cơng chức Tƣ pháp – Hộ tịch thụ Công chức Tƣ pháp – 29.5 ngày - Thông báo lý hồ sơ tiến hành kiểm tra, giải Hộ tịch, Cán trả hồ sơ: kết - Trƣờng hợp, đạt yêu cầu tiến hành bƣớc tiếp theo: + Lấy ý kiến ngƣời liên quan theo quy định pháp luật B + Hoàn thiện hồ sơ, báo cáo lãnh đạo UBND tổ chức việc đăng ký nuôi nuôi + Con nuôi cha mẹ ni ngƣời có liên quan có mặt thực việc giao nhận nuôi nuôi trụ sở UBND phƣờng + Lập dự thảo giấy chứng nhận yêu cầu bổ sung - Thông báo hồ sơ không đủ điều kiện thụ lý - Thông báo gia hạn thời gian giải ( cần xác minh) - Phiếu giao nhận hồ sơ theo phần nuôi nuôi, ký vào phần ngƣời mềm thực trình lãnh đạo UBND phƣờng phê duyệt + Sau đƣợc phê duyệt, hồn - Giấy chứng nhận ni ni (Dự thiện hồ sơ để trả kết cho phận cửa thảo) - Giấy chứng - Trƣờng hợp từ chối đăng ký UBND phƣờng phải trả lời văn nêu rõ lý từ nhận ni ni (bản hồn thiện) chối - Trả kết cho cơng dân, thu phí, Cán trả kết B lệ phí ( u cầu cơng dân ký vào - Giấy chứng nhận nuôi phần nhận kết quả) - Lƣu hồ sơ theo quy định nuôi Cơ sở pháp lý - Luật Nuôi nuôi năm 2010 - Nghị định số 19/2011/NĐ - CP ngày 21/3/2011 Chính phủ quy định chi tiết thi hành số điều Luật Nuôi nuôi - Thông tƣ số 12/2011/TT - BTP ngày 27/6/2011 Bộ Tƣ pháp việc ban hành hƣớng dẫn việc ghi chép, lƣu trữ, sử dụng biểu mẫu nuôi nuôi - Quyết định số 5102/QĐ-UBND ngày 19/9/2016 UBND thành phố Hà Nội việc công bố thủ tục hành lĩnh vực tƣ pháp thuộc thẩm quyền giải Sở Tƣ pháp, UBND cấp huyện, UBND cấp xã địa bàn thành phố Hà Nội - Nghị định số 114/2016/NĐ-CP ngày 08 tháng 07 năm 2016 Chính phủ quy định lệ phí đăng ký ni ni, lệ phí cấp giấy phép hoạt động tổ chức ni nƣớc ngồi 10 Biểu mẫu - Đơn xin nhận nuôi (TP/CN - 2011/CN.02) - Tờ khai hồn cảnh gia đình ngƣời nhận ni (TP/CN - 2011/CN.02.06) 11 Đối tƣợng thực Ngƣời nhận ni có đủ điều kiện theo quy định pháp luật Ngƣời đƣợc nhận làm nuôi thuộc trƣờng hợp sau: - Trẻ em bị bỏ rơi có ngƣời nhận ni trƣớc đƣợc đƣa vào sở nuôi dƣỡng - Trẻ em mồ cơi khơng có ngƣời ni dƣỡng (cả cha, mẹ đẻ chết; tích; lực hành vi dân sự) có cha, mẹ đẻ, ngƣời ni dƣỡng (có cha mẹ đẻ chết; tích; lực hành vi dân sự), ngƣời giám hộ ngƣời thân thích nhƣng khơng có khả ni dƣỡng đƣợc UBND cấp xã thơng báo tìm ngƣời nhận ni trƣớc đƣa vào sở nuôi dƣỡng 12 Cơ quan thực - UBND phƣờng - Công chức Tƣ pháp - Hộ tịch - Cơ quan phối hợp: UBND cấp xã nơi ngƣời đƣợc nhận làm nuôi thƣờng trú (khi lấy ý kiến trƣờng hợp nộp hồ sơ UBND cấp xã nơi ngƣời nhận thƣờng trú) 13 Kết thực Bản Giấy chứng nhận ni nuôi (02 giao bên nhận nuôi bên đƣợc nhận làm nuôi bên giữ bản) Ghi nội dung vào Sổ đăng ký nuôi ni Trƣờng hợp từ chối thực phải thơng báo văn nêu rõ lý từ chối Quy trình: Đăng ký ni ni (đối với trẻ sở nuôi dƣỡng) Điều kiện thực thủ tục hành chính: Điều kiện ngƣời nhận ni (có đủ điều kiện): - Có lực hành vi dân đầy đủ - Hơn nuôi từ 20 tuổi trở lên - Có điều kiện sức khỏe, kinh tế, chỗ bảo đảm việc chăm sóc, giáo dục, ni dƣỡng ni - Có tƣ cách đạo đức tốt Những ngƣời không đƣợc nhận nuôi: - Đang bị hạn chế số quyền cha, mẹ chƣa thành niên - Đang chấp hành định xử lý hành sở giáo dục, sở chữa bệnh - Đang chấp hành hình phạt tù - Chƣa đƣợc xóa án tích tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự ngƣời khác, ngƣợc đãi hành hạ ông, bà, cha, mẹ, vợ, chồng, con, cháu, ngƣời có cơng ni dƣỡng mình; ép buộc, dụ dỗ chứa chấp ngƣời chƣa thành niên vi phạm pháp luật, mua bán, đánh tráo,chiếm đoạt trẻ em Ngƣời đƣợc nhận làm nuôi gồm: Trẻ em dƣới 16 tuổi Các điều kiện khác: Một ngƣời đƣợc làm nuôi ngƣời độc thân hai ngƣời vợ, chồng Điều kiện đăng ký việc nuôi nuôi - Việc đăng ký nuôi nuôi tiến hành trụ sở UBND cấp xã - Khi đăng ký cha mẹ ni, đại diện sở nuôi dƣỡng ngƣời đƣợc nhận làm nuôi phải có mặt Điều kiện sau đƣợc đăng ký nhận ni ni Cha mẹ ni có trách nhiệm thông báo cho UBND cấp xã nơi thƣờng trú tình trang sức khỏe, thể chất, tinh thần, hòa nhập ni với cha mẹ ni, gia đình, cộng đồng sáu tháng lần thời hạn 03 năm kể từ ngày giao nhận nuôi Cách thức thực hiện: Trực tiếp Bộ phận tiếp nhận trả kết giải TTHC phƣờng Địa chỉ: Trình tự thực Cơng dân nộp đầy đủ hồ sơ Bộ phận tiếp nhận giải TTHC phƣờng Sau 30 ngày làm việc đến nhận kết Bộ phận tiếp nhận giải TTHC phƣờng Thành phần tài liệu Số lƣợng/ Hình thức đơn vị tính Hồ sơ ngƣời nhận ni nuôi: Đơn xin nhận nuôi (TP/CN-2011/CN.02) Theo mẫu Hộ khẩu/CMND hộ chiếu Phô tơ( Có đối chiếu cán cửa ) Phiếu lý lịch tƣ pháp (có giá trị sử dụng khơng q 06 tháng tính đến ngày nộp hồ sơ) 01 Bản Văn xác nhận tình trạng nhân (Giấy xác nhận 01 tình trạng nhân Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn án/Quyết định ly Tòa án có hiệu lực pháp luật Giấy Phơ tơ( Có đối chiếu cán chứng tử …) cửa ) Giấy khám sức khỏe quan y tế cấp huyện trở lên 01 cấp (có giá trị sử dụng khơng q 06 tháng tính đến ngày nộp hồ sơ) Bản Văn xác nhận hồn cảnh gia đình, tình trạng chỗ ở, 01 điều kiện kinh tế (có giá trị sử dụng khơng q 06 tháng tính đến ngày nộp hồ sơ) (TP/CN–2011/CN.06) Bản Hồ sơ ngƣời đƣợc nhận làm ni( Do sở ni dƣỡng lập ): Bản Giấy khai sinh 01 Phơ tơ( Có đối chiếu cán cửa ) Giấy khám sức khỏe quan y tế cấp huyện trở lên 01 cấp Ảnh tồn thân, nhìn thẳng, chụp khơng q 06 tháng Bản 02 ảnh Bản Biên xác nhận trẻ bị bỏ rơi (do UBND phƣờng 01 Công an phƣờng) nơi trẻ bị bỏ rơi lập.( trƣờng hợp trẻ Bản bị bỏ rơi ) Giấy chứng tử cha đẻ, mẹ đẻ Quyết định 01 Phơ tơ( Có đối Tòa án tuyên bố cha đẻ, mẹ đẻ ngƣời đƣợc giới thiệu chết ( trƣờng hợp trẻ mồ cơi cha mẹ chiếu đẻ chết) cán cửa ) Quyết định Tòa án tuyên bố cha đẻ, mẹ đẻ 01 ngƣời giới thiệu tích( trƣờng hợp trẻ mồ côi cha mẹ đẻ tích) Phơ tơ( Có đối chiếu cán cửa ) Quyết định tòa án tuyên bố cha đẻ,mẹ đẻ ngƣời 01 đƣợc giới thiệu lƣc hành vi dân ( trƣờng hợp trẻ mồ côi cha mẹ đẻ lực hành Phơ tơ( Có đối chiếu vi dân ) cán cửa ) Quyết định tiếp nhận trẻ sở nuôi dƣỡng Số lƣợng hồ sơ: 01 Thời gian xử lý 01 Phô tô( Có đối chiếu cán cửa ) - 30 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ Trong đó: - Thời hạn kiểm tra hồ sơ, lấy ý kiến ngƣời liên quan: 10 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ - Thời hạn tổ chức đăng ký nuôi nuôi, trao Giấy chứng nhận nuôi nuôi, tổ chức giao nhận nuôi ghi vào sổ hộ tịch: 20 ngày kể từ ngày có ý kiến ngƣời đƣợc pháp luật quy định Chú ý: Trƣờng hợp từ chối đăng ký phải trả lời văn cho ngƣời nhận, cha mẹ đẻ ngƣời giám hộ nêu rõ lý từ chối thời hạn 10 ngày kể từ ngày có ý kiến ngƣời liên quan Lệ phí: 400.000đ/01 trƣờng hợp - Miễn lệ phí trƣờng hợp sau: + Cha dƣợng, mẹ kế nhận riêng vợ chồng làm ni; cơ, cậu, dì, chú, bác ruột nhận cháu làm nuôi + Nhận trẻ em khuyết tật, nhiễm HIV/AIDS, trẻ mắc bệnh hiểm nghèo làm ni + Ngƣời có cơng với cách mạng nhận ni TT Quy trình xử lý cơng việc Trình tự Tiếp nhận, kiểm tra hồ sơ: - Nếu đủ điều kiện: Lập phiếu B1 B2 Trách nhiệm Thời gian Cán tiếp nhận hồ 0.5 ngày sơ Một cửa Kết quả/sản phẩm - Phiếu tiếp nhận hẹn nhận hẹn trả kết cho công dân trả hồ sơ - Phiếu giao + Bàn giao cho cán chuyên môn thụ lý giải - Nếu không đủ điều kiện: Lập phiếu hƣớng dẫn cho công dân nhận hồ sơ theo phần mềm - Phiếu hƣớng dẫn thủ tục hành Cơng chức Tƣ pháp – Hộ tịch thụ Công chức Tƣ pháp – 29.5 ngày lý hồ sơ tiến hành kiểm tra, giải Hộ tịch, Cán trả hồ sơ: kêt - Trƣờng hợp, đạt yêu cầu tiến - Thông báo yêu cầu bổ sung - Thông báo hành bƣớc tiếp theo: + Lấy ý kiến ngƣời liên quan theo quy định pháp luật hồ sơ không đủ điều kiện thụ lý - Thơng báo + Hồn thiện hồ sơ, báo cáo lãnh gia hạn thời đạo UBND tổ chức việc đăng ký nuôi nuôi + Con nuôi cha mẹ nuôi gian giải ( cần xác minh) ngƣời có liên quan có mặt thực việc giao nhận nuôi - Phiếu giao nhận hồ sơ nuôi trụ sở UBND phƣờng + Lập dự thảo giấy chứng nhận nuôi nuôi, ký vào phần ngƣời theo phần mềm - Giấy chứng thực trình lãnh đạo UBND phƣờng phê duyệt nhận nuôi nuôi (Dự + Sau đƣợc phê duyệt, hoàn thiện hồ sơ để trả kết cho phận cửa + Thực việc giao nhận kết , ký phiếu giao nhận - Trƣờng hợp từ chối đăng ký thảo) - Giấy chứng nhận ni ni (bản hồn thiện) UBND phƣờng phải trả lời văn nêu rõ lý từ chối - Trả kết cho công dân, thu phí, lệ phí( u cầu cơng dân ký B3 vào phần nhận kết quả) - Lƣu hồ sơ theo quy định Cán trả kết - Giấy chứng nhận nuôi nuôi Cơ sở pháp lý - Luật Nuôi nuôi năm 2010 - Nghị định số 19/2011/NĐ - CP ngày 21/3/2011 Chính phủ quy định chi tiết thi hành số điều Luật Nuôi nuôi - Thông tƣ số 12/2011/TT - BTP ngày 27/6/2011 Bộ Tƣ pháp việc ban hành hƣớng dẫn việc ghi chép, lƣu trữ, sử dụng biểu mẫu nuôi nuôi - Quyết định số 5102/QĐ-UBND ngày 19/9/2016 UBND thành phố Hà Nội việc công bố thủ tục hành lĩnh vực tƣ pháp thuộc thẩm quyền giải Sở Tƣ pháp, UBND cấp huyện, UBND cấp xã địa bàn thành phố Hà Nội - Nghị định số 114/2016/NĐ-CP ngày 08 tháng 07 năm 2016 Chính phủ quy định lệ phí đăng ký ni ni, lệ phí cấp giấy phép hoạt động tổ chức ni nƣớc ngồi 10 Biểu mẫu - Đơn xin nhận nuôi (TP/CN - 2011/CN.1) - Tờ khai hồn cảnh gia đình ngƣời nhận nuôi( TP/CN – 2011/CN.06) 11 Đối tƣợng thực Ngƣời nhận ni có đủ điều kiện theo quy định pháp luật Ngƣời đƣợc nhận làm nuôi thuộc trƣờng hợp sau: - Trẻ em bị bỏ rơi đƣợc đƣa vào sở ni dƣỡng - Trẻ em mồ cơi khơng có ngƣời ni dƣỡng (cả cha, mẹ đẻ chết; tích; lực hành vi dân sự) có cha, mẹ đẻ, ngƣời ni dƣỡng (có cha mẹ đẻ chết; tích; lực hành vi dân sự), ngƣời giám hộ ngƣời thân thích nhƣng khơng có khả nuôi dƣỡng đƣợc đƣa vào sở nuôi dƣỡng 12 Cơ quan thực - UBND cấp xã - Công chức Tƣ pháp - Hộ tịch (nơi trẻ em nơi có trụ sở sở ni dƣỡng) - Cơ quan phối hợp: Cơ sở nuôi dƣỡng 13 Kết thực Bản Giấy chứng nhận ni nuôi (02 giao bên nhận nuôi bên đƣợc nhận làm nuôi bên giữ bản) Ghi nội dung vào Sổ đăng ký nuôi ni Trƣờng hợp từ chối thực phải thơng báo văn nêu rõ lý từ chối TÀI LIỆU THAM KHẢO Bộ Tƣ pháp (2009), Báo cáo tổng kết 05 năm thi hành pháp luật nuôi nuôi (2003-2008) Bộ Tƣ pháp (2009), Bản thuyết minh Dự án Luật nuôi nuôi Bộ Tƣ pháp (2011), Thông tư số 12/2011/TT-BTP ngày 27/6/2011 việc ban hành hướng dẫn việc ghi chép, lưu trữ, sử dụng biểu mẫu nuôi nuôi, Hà Nội Bộ Tƣ pháp (2015), Thông tư số 15/2015/TT-BTP ngày 16/11/2015 quy định chi tiết thi hành số điều Luật hộ tịch Nghị định số 123/2015/NĐCP ngày 15 tháng 11 năm 2015 Chính phủ quy định chi tiết số điều biện pháp thi hành Luật hộ tịch, Hà Nội Bộ Tƣ pháp (2016), Tài liệu hội nghị đánh giá tình hình thực Luật nuôi nuôi Nghị định số 19/2011/NĐ-CP giai đoạn 2011-2016, Hà Nội Bộ Tƣ pháp, Cục nuôi (2014), Tài liệu hội nghị sơ kết 03 năm thi hành Luật nuôi nuôi 02 năm thi hành Công ước La Hay số 33 bảo vệ trẻ em hợp tác lĩnh vực ni quốc tế, Hà Nội Chính phủ (2002), Nghị định số 68/2002/NĐ-CP ngày 10/7/2002 quy định chi tiết thi hành số điều Luật Hôn nhân gia đình quan hệ nhân gia đình có yếu tố nước ngồi, Hà Nội Chính phủ (2005), Nghị định số 158/2005/NĐ-CP ngày 27/12/2005 đăng ký quản lý hộ tịch, Hà Nội Chính phủ (2006), Nghị định số 69/2006/NĐ-CP ngày 21/7/2006 sửa đổi, bổ sung số điều Nghị định 68/2002/NĐ-CP ngày 10 tháng năm 2002 Chính phủ quy định chi tiết thi hành số điều Luật Hôn nhân gia đình quan hệ nhân gia đình có yếu tố nước ngồi, Hà Nội 10 Chính phủ (2011), Nghị định số 19/2011/NĐ-CP ngày 21/3/2011 quy định chi tiết thi hành số điều Luật nuôi ni, Hà Nội 11 Chính phủ (2015), Nghị định số 123/2015/NĐ-CP ngày 15/11/2015 quy định chi tiết số điều biện pháp thi hành Luật Hộ tịch, Hà Nội 12 Chính phủ (2016), Nghị định số 114/2016/NĐ-CP ngày 08/7/2016 quy định lệ phí đăng ký ni ni, lệ phí cấp giấy phép hoạt động tổ chức ni nước ngồi, Hà Nội 13 Phan Thùy Dƣơng (2013), Thực pháp luật nuôi nuôi qua thực tiễn tỉnh Thừa Thiên Huế, Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội 14 Lê Thị Hiền (2012), Pháp luật ni ni có yếu tố nước Việt Nam tương quan so sánh với pháp luật nước Luận văn thạc sĩ, Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội 15 Nguyễn Phƣơng Lan (2004), Bản chất pháp lý việc nuôi nuôi theo pháp luật Việt Nam, Tạp chí luật học số 16 Nguyễn Phƣơng Lan (2007), Cơ sở lý luận thực tiễn chế định pháp lý nuôi nuôi Việt Nam, Luận án Tiến sĩ luật học, Đại học Luật Hà Nội, Hà Nội 17 Nguyễn Phƣơng Lan (2009), Một số vấn đề điều kiện ni ni, Tạp chí luật học số 18 Nguyễn Phƣơng Lan (2010), “Nuôi nuôi thực tế - Thực trạng giải pháp”, Https://thongtinphapluatdansu.edu.vn/2010/01/03/4280/, ngày 03/01/2010 19 Nguyễn Phƣơng Lan (2017), Luật nuôi nuôi – Thực tiễn thi hành giải pháp hoàn thiện, Đề tài nghiên cứu khoa học cấp trƣờng, Đại học Luật Hà Nội, Hà Nội 20 Bùi Thị Thanh Lê (2015), Các điều kiện nuôi nuôi theo Luật nuôi nuôi năm 2010, Luận văn thạc sĩ, Đại học quốc gia Hà Nội, Hà Nội 21 Phạm Thị Nhung (2016), “Chủ tịch Hồ Chí Minh với “ƣơm mầm xanh” tƣơng lai đất nƣớc”, Tạp chí xây dựng Đảng, (6) 22 Quốc hội (2010), Luật Nuôi nuôi, Hà Nội 23 Quốc hội (2013), Hiến pháp nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Hà Nội 24 Quốc hội (2014), Luật Hơn nhân gia đình, Hà Nội 25 Quốc hội (2014), Luật Hộ tịch, Hà Nội 26 Quốc hội (2015), Bộ Luật dân sự, Hà Nội 27 Quốc hôi (2015), Bộ Luật tố tụng dân sự, Hà Nội 28 Quốc hội (2016), Luật trẻ em, Hà Nội 29 Quỹ bảo trợ trẻ em Việt Nam (2013), “Thống kê số liệu trẻ em có hồn cảnh đặc biệt năm 2013”, www.qbttevinhphuc.org/QTTin/Fdetails/59 30 Kiều Thị Huyền Trang (2014), Quan hệ cha mẹ nuôi nuôi theo pháp luật Việt Nam nay, Khóa luận tốt nghiệp, Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội 31 Nguyễn Thị Phƣơng Thu (2014), Nguyên tắc giải việc nuôi nuôi theo Luật Nuôi ni, Khóa luận tốt nghiệp, Đại học Luật Hà Nội, Hà Nội 32 Trƣờng Đại học Luật Hà Nội (2005), Giáo trình Luật dân Việt Nam, Nxb Cơng an nhân dân, Hà Nội 33 Trƣờng Đại học Luật Hà Nội (2009), Giáo trình Luật Hơn nhân gia đình Việt Nam, Nxb Cơng an nhân dân, Hà Nội 34 Tài liệu văn phòng Chủ tịch nƣớc (2010), “Những nội dung Luật nuôi nuôi”, www.daibieunhandan.vn, ngày 04/8/2010 35 Uỷ ban nhân dân thành phố Hà Nội (2016), Quyết định số 5102/QĐ-UBND ngày 19/9/2016 việc cơng bố thủ tục hành lĩnh vực tư pháp thuộc thẩm quyền giải Sở Tư pháp, UBND cấp huyện, UBND cấp xã địa bàn thành phố Hà Nội, Hà Nội ... NUÔI CON NUÔI TẠI QUẬN LONG BIÊN – THÀNH PHỐ HÀ NỘI 23 2.1 Kết giải việc nuôi nuôi địa bàn quận Long Biên từ năm 2011 đến 23 2.2 Một số yếu tố ảnh hƣởng đến việc nuôi nuôi địa bàn quận Long Biên,. .. đến thực tiễn áp dụng pháp luật để giải việc nuôi nuôi địa bàn quận Long Biên thời gian qua 23 Chƣơng THỰC TIỄN ÁP DỤNG PHÁP LUẬT GIẢI QUYẾT VIỆC NUÔI CON NUÔI TẠI ĐỊA BÀN QUẬN LONG BIÊN – THÀNH... giá thực tiễn giải việc ni nuôi UBND phƣờng địa bàn quận Long Biên, thành phố Hà Nội để thấy đƣợc kết áp dụng pháp luật nuôi nuôi địa bàn Từ việc trình bày thực tiễn áp dụng pháp luật để giải việc