BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO BỘ Y TÊ TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI LƯU XUÂN VÕ SO SÁNH HIỆU QUẢ CỦA PHENYLEPHRIN VÀ EPHEDRIN DỰ PHÒNG VÀ ĐIỀU TRỊ TỤT HUYÊT ÁP TRONG GÂY TÊ TỦY SỐNG MỔ THAY KHỚP HÁNG Ở NGƯỜI CAO TUỔI ĐỀ CƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC HÀ NỘI - 2017 BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TÊ BỘ Y TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI LƯU XUÂN VÕ SO SÁNH HIỆU QUẢ CỦA PHENYLEPHRIN VÀ EPHEDRIN DỰ PHÒNG VÀ ĐIỀU TRỊ TỤT HUYÊT ÁP TRONG GÂY TÊ TỦY SỐNG MỔ THAY KHỚP HÁNG Ở NGƯỜI CAO TUỔI Chuyên ngành : Gây mê hồi sức Mã số : 60720121 ĐỀ CƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS TRỊNH VĂN ĐỒNG HÀ NỘI - 2017 LỜI CẢM ƠN Lời xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới PGS.TS Trịnh Văn Đờng – người thầy đáng kính tận tình bảo và giúp đỡ tơi nhiều suốt trình nghiên cứu và và viết luận văn này Tơi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Ban giám hiệu, Bộ môn Gây mê hồi sức trường Đại học Y Hà Nội, GS.TS Nguyễn Hữu Tú thầy cô môn tận tình giảng dạy, bảo ngày đầu bước vào nghề và tận hôm Tôi xin trân trọng cảm ơn Trung tâm Gây mê hồi sức ngoại khoa Bệnh viện Việt Đức, GS.TS Nguyễn Quốc Kính bác sĩ trung tâm dìu dắt, bảo và tạo điều kiện cho thực nghiên cứu này Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám đốc, khoa phòng và tập thể nhân viên bệnh viện Việt Đức tạo điều kiện cho thực luận văn này Cuối xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, bạn bè giúp đỡ, động viên thời gian vừa qua Hà Nội, ngày tháng năm Lưu Xuân Võ LỜI CAM ĐOAN Tôi Lưu Xuân Võ, học viên lớp Bác sĩ nội trú khóa 41, chuyên ngành Gây mê hồi sức, Trường Đại học Y Hà Nội xin cam đoan: Đây luận văn thân trực tiếp thực hướng dẫn PGS.TS Trịnh Văn Đồng Cơng trình khơng trùng lặp với nghiên cứu khác công bố Việt Nam Các số liệu thơng tin nghiên cứu hồn tồn xác, trung thực khách quan, xác nhận chấp nhận sở nơi nghiên cứu cho phép lấy số liệu Tơi xin hồn tồn chịu trách nhiệm cam kết Hà Nôi, ngày tháng Tác giả Lưu Xuân Võ năm DANH MỤC CÁC CHỮ VIÊT TẮT ASA D DNT HATB HATĐ HATT L SpO2 VAS American society of Anesthesiologists Phân loại sức khỏe bệnh tật theo Hiệp hội gây mê Hoa Kỳ Dorsal (đốt sống lưng) Dịch não tủy Huyết áp trung bình Huyết áp tối đa Huyết áp tối thiểu Lumbar (cột sống thắt lưng) Saturation peripheral oxygen (bão hòa oxy mao mạch) Visual Analog Scale (Thang điểm đo độ đau bàng nhìn hình đờng dạng) MỤC LỤC ĐẶT VẤN ĐỀ Chương - TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1 Một vài nét giải phẫu sinh lí người cao tuổi 1.1.1 Giải phẫu cột sống 1.1.2 Các tổ chức giải phẫu: 1.1.3 Tủy sống: .5 1.1.4 Dịch não tủy: 1.1.5 Đặc điểm sinh lí người cao tuổi: 1.2 Thay khớp háng người cao tuổi 1.2.1 Giải phẫu khớp háng: 1.2.2 Bệnh lí khớp háng: 1.2.3 Chỉ định thay khớp háng: 1.2.4 Phân loại khớp háng nhân tạo: 1.2.5 Các phương pháp thay khớp háng: 1.3 Gây mê hối sức cho bệnh nhân người cao tuổi: 1.3.1 Tim mạch: 10 1.3.2 Hô hấp: 10 1.3.3 Thận: 10 1.3.4 Gan: .11 1.3.5 Thần kinh trung ương: 11 1.4 Tê tủy sống mổ thay khớp háng: .11 1.4.1 Tác dụng vô cảm tê tủy sống: .13 1.4.2 Ảnh hường lên huyết động TTS: 13 1.4.3 Chỉ định tê tủy sống: .14 1.4.4 Chống định: 14 1.5 Các tai biến chọc tủy sống: 15 1.5.1 Khi chọc tủy sống: .15 1.5.2 Sau chọc tủy sống: 15 1.6 Các thuốc dùng tê tủy sống: 16 1.6.1 Bupivacain: 16 1.6.2 Fentanyl .16 1.6.3 Ephedrin 18 1.6.4 Phenylephrine: .20 1.6.5 Một số nghiên cứu dự phòng tụt huyết áp TTS: 23 Chương - ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 24 2.1 Đối tượng nghiên cứu: 24 2.1.1 Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân: 24 2.1.2 Tiêu chuẩn loại trư .24 2.2 Phương pháp nghiên cứu 24 2.2.1 Địa điểm nghiên cứu 24 2.2.2 Thiết kế nghiên cứu .24 2.2.3 Phương pháp chọn mẫu cỡ mẫu .24 2.2.4 Phương pháp thu thập số liệu 25 2.2.5 Các thông số nghiên cứu: 28 2.2.6 Các tiêu chí nghiên cứu: 28 2.3 Xử lí kết nghiên cứu: 31 2.4 Đạo đức nghiên cứu 31 Chương - DỰ KIẾN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 32 3.1 Đặc điểm bệnh nhân: 32 3.1.1 Tuổi, chiều cao, cân nặng 32 3.1.2 Giới tính: .32 3.1.3 Các bệnh lí kèm theo phân loại ASA 33 3.1.4 Các bệnh lí phẫu thuật: 33 3.2 Liều lượng thuốc tê sử dụng: 34 3.3 Một số yếu tố liên quan đến mổ: .34 3.4 So sánh ổn định tuần hồn nhóm với nhóm 35 3.4.1 Thay đổi tần số tim thời điểm nghiên cứu .35 3.4.2 Thay đổi huyết áp thời điểm nghiên cứu 36 3.5 Sử dụng thêm vận mạch BN nhóm nghiên cứu .39 3.6 So sánh ổn định hơ hấp nhóm với nhóm 2: 39 3.7 Hiệu vô cảm mổ: 39 3.8 Thời gian đạt tiêu chuẩn Aldrete để chuyển khỏi phòng hồi tỉnh 40 3.9 Mức độ giảm đau sau mổ 40 3.10 Các tác dụng không mong muốn hai nhóm nghiên cứu 41 3.11 Biến động tuần hồn liên quan đến bơm xi măng: 41 Chương - DỰ KIẾN BÀN LUẬN 42 4.1 Đặc điểm bệnh nhân 42 4.1.1 Tuổi, chiều cao, cân nặng 42 4.1.2 Giới tính 42 4.1.3 Các bệnh lí kèm theo phân loại ASA 42 4.1.4 Các bệnh lí phẫu thuật 42 4.2 Liều lượng thuốc tê sử dụng .42 4.3 Một số yếu tố liên quan đến mổ 42 4.4 So sánh ổn định tuần hồn nhóm với nhóm 42 4.4.1 Thay đổi tần số tim thời điểm nghiên cứu .42 4.4.2 Thay đổi huyết áp thời điểm nghiên cứu 42 4.5 Sử dụng thêm vận mạch bệnh nhân nhóm nghiên cứu 42 4.6 So sánh ổn định hô hấp nhóm với nhóm 42 4.7 Hiệu vô cảm mổ 42 4.8 Thời gian đạt tiêu chuẩn Aldrete để chuyển khỏi phòng hồi tỉnh .42 4.9 Mức độ giảm đau sau mổ 42 4.10 Các tác dụng khơng mong muốn hai nhóm nghiên cứu 42 4.11 Biến động tuần hoàn liên quan đến bơm xi măng 42 DỰ KIẾN KẾT LUẬN 43 TÀI LIỆU THAM KHẢO DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1 Phân bố tuổi, chiều cao, cân nặng 32 Bảng 3.2 Phân bố giới tính nhóm nghiên cứu .32 Bảng 3.3 Phân loại ASA 33 Bảng 3.4 Các bệnh lí kèm theo .33 Bảng 3.5 Tỷ lệ bệnh lý phẫu thuật 33 Bảng 3.6 Liều lượng thuốc tê sử dụng: 34 Bảng 3.7 Một số yếu tố liên quan đến mổ .34 Bảng 3.8 Thay đổi tần số tim thời điểm nghiên cứu 35 Bảng 3.9 Thay đổi HATB thời điểm nghiên cứu 36 Bảng 3.10 Thay đổi HATĐ thời điểm nghiên cứu: 37 Bảng 3.11 Thay đổi HATT thời điểm nghiên cứu 38 Bảng 3.12 Tỷ lệ BN cần dùng thêm thuốc vận mạch 39 Bảng 3.13 Hiệu vô cảm mổ theo thang EVS 39 Bảng 3.14 Điểm Aldrete 40 Bảng 3.15 Điểm đau VAS số thời điểm sau mổ .40 Bảng 3.16 Các tác dụng khơng mong muốn hai nhóm nghiên cứu 41 Bảng 3.17 Biến động tuần hoàn liên quan đến bơm xi măng 41 ... nhân tê tủy sống thay khớp háng người cao tuổi với mục tiêu: So sánh hiệu dự phòng tụt huyết áp phenylephrin so với ephedrin tiêm tĩnh mạch bệnh nhân tê tủy sống thay khớp háng người cao tuổi So. .. nhiều so với khơng dùng [13] Ở Việt Nam có đề tài nào nghiên cứu tê tủy sống thay khớp háng người cao tuổi tiến hành đề tài: “ So sánh hiệu dự phòng tụt huyết áp phenylephrin so với ephedrin. .. NỘI LƯU XUÂN VÕ SO SÁNH HIỆU QUẢ CỦA PHENYLEPHRIN VÀ EPHEDRIN DỰ PHÒNG VÀ ĐIỀU TRỊ TỤT HUYÊT ÁP TRONG GÂY TÊ TỦY SỐNG MỔ THAY KHỚP HÁNG Ở NGƯỜI CAO TUỔI Chuyên ngành : Gây mê hồi sức