Nguyễn Xuân Mạnh Lớp CK-KTYH XN - K22 Cập nhật VSV S.maltophilia TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI KHOA KỸ THUẬT Y HỌC BỘ MÔN VI SINH- KÝ SINH TRÙNG *** VI SINH VẬT GÂY BỆNH STENOTROPHOMONAS MALTOPHILIA (S.maltophilia) Học viên: NGUYỄN XUÂN MẠNH Lớp: CK I-KTYH XÉT NGHIỆM–K22 Hà Nội, tháng 06 năm 2019 Trang: /15 Cập nhật VSV S.maltophilia Nguyễn Xuân Mạnh Lớp CK-KTYH XN - K22 LỜI MỞ ĐẦU Thật vinh dự là học viên theo học chuyên khoa I -KTYH CN Xét nghiệm Tại trường ĐH Y Hà Nội, qua mỗi môn học là một trải nghiệm sâu sắc về y lý và áp dụng kiến thức y học vào thực tiễn công việc Khi sâu vào học tập và ngiên cứu môn Vi sinh y học, em đã được tiếp xúc với rất nhiều trường hợp bệnh lý với các nguyên gây bệnh là vi sinh vật khác Việc tìm hiểu, xét nghiệm và phát hiện chính xác các nguyên gây bệnh không chỉ có ý nghĩa hết sức quan trọng cho công tác chẩn đoán, điều trị, và là nhân tố để đưa quyết định điều trị hiệu quả mỗi bệnh nhân nhiễm trùng lâm sàng mà còn là hội để chúng em học tập, tích lũy kinh nghiệm cho công tác sau này Với tấm lòng biết ơn sâu sắc, em xin chân thành cảm ơn các thầy cô, các bạn be đồng nghiệp đã và nhiệt tình dìu dắt, chỉ bảo, giúp đỡ em quá trình học, thực hành và công tác! Được các thầy cô chỉ bảo, gợi ý tìm hiểu để mở mang thêm kiến thức không chỉ giới hạn ở các vi sinh vật đã quen thuộc là điều vô cùng thú vị và bổ ích Những kiến thức cập nhật được về vi sinh vật gây bệnh Stenotrophonas maltophilia (S.maltophilia) là một số đó Trong khuôn khổ hạn hẹp về thời gian với nguồn tài liệu nước và nước ngoài còn ít, các thông tin cập nhật được của em về loài vi khuẩn S.maltophilia se không thể tránh khỏi những thiếu sót, sai lầm Rất mong được quý thầy cô, các bạn be đồng nghiệp đóng góp ý kiến, chỉnh sửa, bổ sung để bản cập nhật thông tin này được hoàn thiện Em xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, tháng 06 năm 2019 Học viên Nguyễn Xuân Mạnh Trang: /15 Cập nhật VSV S.maltophilia Nguyễn Xuân Mạnh Lớp CK-KTYH XN - K22 MỤC LỤC MỤC NỘI DUNG TRANG THÔNG TIN CHUNG ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC 2.1 Hình thể và tính chất bắt màu 2.2 Tính chất nuôi cấy 2.3 Tính chất hóa sinh học 2.4 Yếu tố độc lực KHẢ NĂNG GÂY BỆNH 3.1 Viêm phổi Stenotrophomonas maltophilia 3.2 Nhiễm khuẩn huyết S.maltophilia DỊCH TỄ HỌC CHẨN ĐOÁN CẬN LÂM SÀNG & CÁC LƯU Y 10 5.1 Chẩn đoán Cận lâm sàng 10 5.2 Một số lưu y 11 ĐỊNH DANH 12 6.1 Tiêu chuẩn chẩn đoán 12 6.2 Định danh vi khuẩn 12 KHÁNG SINH ĐÔ 13 PHÒNG NGỪA & ĐIỀU TRỊ 13 8.1 Phòng ngừa 13 8.2 Điều trị 14 TÀI LIỆU THAM KHẢO 15 MỘT SỐ TỪ NGỮ VIẾT TẮT CHỮ VIẾT TẮT S.maltophilia GTBG HIV TMP-SMZ VIẾT TẮT CHO Stenotrophomonas maltophilia Ghép tế bào gốc tạo máu Virus gây hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người Trimethoprim-sullfamethoxazole ICU Đơn vị chăm sóc đặc biệt SLE Lupus ban đỏ hệ thống CF Bệnh nhân xơ nang Trang: /15 Nguyễn Xuân Mạnh Lớp CK-KTYH XN - K22 Cập nhật VSV S.maltophilia STENOTROPHOMONAS MALTOPHILIA THÔNG TIN CHUNG Stenotrophomonas maltophilia, được coi là một sinh vật có độc lực thấp, đã phát triển một mầm bệnh hội đáng kể gây nhiễm trùng nặng ở cả bệnh viện và cộng đồng, đặc biệt là ở những bệnh nhân bị suy nhược, suy giảm miễn dịch Trên toàn cầu, S.maltophilia đứng thứ ba số bốn trực khuẩn Gram âm không gây bệnh phổ biến nhất (NFGNBs), những loại khác là Pseudomonas aeruginosa, Acinetobacter baumannii và Burkholderia cepacia (Bcc) S.maltophilia gây một loạt các bệnh nhiễm trùng bao gồm nhiễm trùng đường hô hấp (viêm phổi và đợt cấp của bệnh phổi tắc mạn tính), nhiễm trùng máu (BSIs), nhiễm trùng xương và khớp, nhiễm trùng đường tiết niệu, viêm nội tâm mạc và viêm màng não Ở bệnh nhân xơ nang (CF), S.maltophilia có thể giải thích tình trạng nhiễm khuẩn dai dẳng và nhiễm trùng mãn tính Giá trị của việc xác định chính xác S.maltophilia được đặt lên hàng đầu vì nó cần được phân biệt với các NFGNBs khác Acinetobacter, P aeruginosa và Burkholderia cepacia mô hình mẫn cảm với kháng sinh vốn có của nó Do đó, việc xác định chính xác của nó là rất cần thiết vì không có loại thuốc nào có hiệu quả chống lại tất cả các NFGNBs, gây cản trở cho việc bắt đầu điều trị theo kinh nghiệm thích hợp dẫn đến tăng tỷ lệ mắc bệnh và tử vong Vi khuẩn Stenotrophomonas maltophilia (S.maltophilia): S.maltophilia là loài nhất thuộc chi Stenotrophomonas có khả gây nhiễm khuẩn ở người, là vi khuẩn gây nhiễm trùng hội hiếm gặp, đa kháng và rất khó điều trị S.maltophilia lần đầu tiên được phân lập vào năm 1943 bởi J L Edward và được đặt tên là 'Bacterium bookeri' Năm 1958, Hugh và Ryschenkow đã phân lập một chủng từ một bệnh nhân ung thư biểu mô miệng và đặt tên nó là Pseudomonas maltophilia; họ cũng phân loại lại 'B.bookeri ' Pseudomonas maltophilia Năm 1981, chứng về hàm lượng G + C tương tự, enzyme so sánh, ubiquinones tương tự và thành phần axit béo tế bào, P.maltophilia được phân loại lại thành Xanthomonas maltophilia Cuối cùng, vào năm 1993, sau một thời gian tranh luận rất dài, Palleroni và Bradbury đã đề xuất một chi Stenotrophomonas chỉ có một loài S.maltophilia Hiện nay, chi Stenotrophomonas là không đồng nhất cả về di truyền và kiểu hình, bao gồm 12 loại di truyền và kiểu hình - 12 loài đã được công nhận Loài có ý Trang: /15 Nguyễn Xuân Mạnh Lớp CK-KTYH XN - K22 Cập nhật VSV S.maltophilia nghĩa lâm sàng của chi này là S.maltophilia được tìm thấy rộng rãi môi trường cũng lâm sàng Thuật ngữ S.maltophilia có nguồn gốc từ các từ Hy Lạp và Latin: Stenos, hẹp; trophos, một người cho ăn; tu sĩ, một đơn vị, đơn nguyên; tức là, một đơn vị cho ăn một số chất nền; và mạch nha, mạch nha; triết gia, bạn be; tức là một người bạn của mạch nha S.maltophilia có thể lên men maltose không glucose Bệnh nhân nhiễm S.maltophilia phần lớn là những người bị suy giảm miễn dịch như: bệnh ác tính (đặc biệt là bệnh lý ác tính huyết học), nhiễm HIV, bệnh nhân nằm viện lâu ngày, sử dụng kháng sinh phổ rộng trước đó, ghép tế bào gốc tạo máu (GTBG) S.maltophilia gây các biến chứng nhiễm khuẩn khác nhiễm khuẩn huyết, viêm nội tâm mạc, nhiễm khuẩn hô hấp, viêm màng não, nhiễm khuẩn tiết niệu, nhiễm khuẩn vết thương… ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC 2.1 Đặc điểm hình thể tính chất bắt màu S.maltophilia là trực khuẩn Gram âm, thẳng hay cong, một đầu có lông Kích thước 0.7-1.8 x 0.4 – 1.7 µm, tờn tại ở dạng đơn hoặc bắt cặp Hình (Nhuộm Gram vi khuẩn Stenotrophomonas maltophilia) 2.2 Tính chất nuôi cấy [3] S.maltophilia là vi khuẩn Gram âm, di động, hiếu khí tuyệt đối, không lên men đường lactose, thường được phân lập từ nước, đất, động vật, thực vật và các thiết bị bệnh viện S.maltophilia không tăng trưởng ở nhiệt độ dưới 5oC và 40oC, nhiệt độ tối ưu là 35oC Trang: /15 Nguyễn Xuân Mạnh Lớp CK-KTYH XN - K22 Cập nhật VSV S.maltophilia S.maltophilia đề kháng tự nhiên với imipenem và cần có methionine cho sự phát triển  Trên môi trường HiCrome UTI Agar, khuẩn lạc S.maltophilia có màu xanh lam giống của Klebsiella.p – là đặc điểm cần lưu ý để tránh nhầm lẫn S.maltophilia Klebsiella.p Hình (S.maltophilia HiCrome UTI Agar)  S.maltophilia phát triển tốt môi trường Macconkey với khuẩn lạc nhỏ, tròn, không màu (màu của môi trường) Hình (S.maltophilia MAC Agar)  Trên thạch máu sau 18 – 24 giờ ủ 30 oC, khuẩn lạc S.maltophilia màu xanh hoa oải hương, và có mùi ammoniac Hình (S.maltophilia Blood Agar) Trang: /15 Nguyễn Xuân Mạnh Lớp CK-KTYH XN - K22 Cập nhật VSV S.maltophilia  Trên môi trường Mueller Hinton, sau 24 - 72 giờ ở nhiệt độ 28 - 37 oC khuẩn lạc S.maltophilia nhỏ, có màu kem Hình (S.maltophilia Mueller Hinton Agar)  Trên môi trường CLED (lactoseagar), khuẩn lạc S.maltophilia màu xanh lục Hình (S.maltophilia môi trường CLED) Trang: /15 Nguyễn Xuân Mạnh Lớp CK-KTYH XN - K22 Cập nhật VSV S.maltophilia 2.3 Tính chất hóa sinh học Oxidase (-), Catalase (+), Esculin hydrolysid (+), DNase (+), ONPG (+), Urease (-) Hình (Kết quả thử nghiệm tính chất sinh vật hóa học của S.maltophilia) 2.4 Yếu tố độc lực Mặc dù tỷ lệ mắc ngày càng tăng, các yếu tố độc lực của S.maltophilia chưa được xác định rõ Một số yếu tố độc lực là protease ngoại bào, lipase, exopolysacarit và lipopolysacarit, siderophores và độc tố giống zonula được mã hóa phage Một yếu tố độc lực quan trọng khác S.maltophilia tạo là khả hình thành màng sinh học cả bề mặt sinh học và phi sinh học Một mức độ hình thành màng sinh học cao đã được chứng minh phân lập đa kháng thuốc (MDR) một nghiên cứu bao gồm 70 chủng phân lập (MDR) S.maltophilia phân lập lâm sàng (40 MDR và 30 phân lập không MDR) Sự hình thành màng sinh học đã được tìm thấy mối tương quan (P 25 tuổi Ở bệnh nhân nhi, S.maltophilia được xếp hạng số 15 mầm bệnh hàng đầu ở Châu Âu, Châu Mỹ Latinh và Bắc Mỹ Một nghiên cứu của Đức được thực hiện ICU đã báo cáo S.maltophilia số 13 mầm bệnh phổ biến nhất gây nhiễm trùng bệnh viện Như vậy, S.maltophilia là một tác nhân gây bệnh mới nổi toàn thế giới, gây các biến chứng nhiễm khuẩn nghiêm trọng, nhất là các bệnh nhân suy giảm miễn dịch S.maltophilia là vi khuẩn không xâm lấn có độc lực thấp, nó thường xâm nhập vào chất dịch của thể ít gây nhiễm trùng (ví dụ nhiễm trùng đường tĩnh mạch) S.maltophilia cũng thường xâm nhập đường hô hấp ở những bệnh nhân bị xơ nang Nhiễm trùng S.Maltophilia là hiếm gặp, không đặc hiệu, bệnh nhân bị nhiễm thường có bệnh sử tiếp xúc với người bệnh khác hoặc sử dụng các dung dịch rửa có chứa S.Maltophilia, bệnh nhân thường có tiền sử đặt catheter, sử dụng liệu pháp ức chế miễn dịch, kháng sinh phổ rộng, hoặc xơ nang S.Maltophilia có thể gây viêm phổi cộng đồng ở người xơ gan nghiện rượu.[1] CHẨN ĐOÁN CẬN LÂM SÀNG & CÁC LƯU Ý 5.1 Chẩn đoán Cận lâm sàng 5.1.1 Bệnh phẩm Trang: 10 /15 Nguyễn Xuân Mạnh Lớp CK-KTYH XN - K22 Cập nhật VSV S.maltophilia Tùy thể bệnh mà chúng ta lấy các bệnh phẩm ở vị trí khác Ví dụ như: bệnh phẩm họng miệng, máu, nước não tủy, dịch màng phổi, dịch ổ áp xe hoặc mủ… Tất cả các loại bệnh phẩm đều phải được đảm bảo tránh lây nhiễm, bội nhiễm và cấy vào môi trường nuôi cấy thích hợp (môi tường dành cho vi khuẩn hiếu khí) 5.1.2 Phân lập và xác định S.maltophilia Nhuộm Gram: Trên tiêu bản nhuộm Gram, vi khuẩn thẳng hay cong bắt màu Gram âm Kích thước 0.7-1.8 x 0.4 – 1.7 µm, tờn tại ở dạng đơn hoặc bắt cặp Nuôi cấy phân lập: Bệnh phẩm máu hoặc dịch (dịch não tủy, dịch màng phổi…) được cấy vào bình canh thang Glucose ủ ở nhiệt độ 35oC, theo dõi và đọc kết quả hàng ngày; Nếu bình nuôi cấy dương tính thì cấy chuyển, phân lập và xác định tính chất sinh vật hóa học để xác định vi khuẩn Các bệnh phẩm khác cấy vào môi trường thạch máu, thạch Macconkey Để xác định vi khuẩn, dựa vào các tiêu chuẩn chẩn đoán (6.1) hoặc/và kết quả định danh (6.2) máy tự động hoặc Kit giá đường API, kết quả PCR 5.2 Một số lưu y Triệu chứng và thực thể của nhiễm trùng S.maltophilia liên quan đến hệ thống quan và không đặc hiệu nên không thể phân biệt được với các bệnh nhiễm trùng bởi các mầm bệnh khác, đó S.maltophilia thường được phân lập và phát hiện tiến hành nuôi cấy, phân lập tìm các nguyên gây bệnh khác S.maltophilia từ các chất bài tiết qua đường hô hấp hoặc từ nước tiểu của bệnh nhân được đặt catheter được coi là nguyên nhân phổ biến ở bệnh nhân nằm viện S.maltophilia thường gây bệnh ở những bệnh nhân suy giảm miễn dịch, ví dụ: bệnh nhân cấy ghép quan, đái tháo đường, lupus ban đỏ hệ thống (SLE), xơ gan rượu, đa u tủy và những người dùng steroid Phát hiện S.Maltophilia cách cấy máu, dịch truyền tĩnh mạch, nước tiểu, mủ vết thương hoặc từ một nguồn lây nhiễm khác (ví dụ: bệnh nhiễm trùng máu thứ phát từ đường niệu ở bệnh nhân vừa mới trải qua thăm dò quan sinh dục…) S.Maltophilia hiếm gây viêm phổi bệnh viện ở bệnh nhân thở máy Khi có viêm phổi bệnh nhân se có thâm nhiễm phổi và tăng bạch cầu Cấy dương tính với vi khuẩn này thì có giá trị là vi khuẩn thường trú là gây bệnh, nên không phải là mục tiêu để ưu tiên điều trị trừ không phát hiện được các nguyên nhân khác.[1] Trang: 11 /15 Nguyễn Xuân Mạnh Lớp CK-KTYH XN - K22 Cập nhật VSV S.maltophilia Thực tế tại các phòng xét nghiệm cận lâm sàng hiện ít bắt gặp S.maltophilia và bên Lâm sàng cũng ít quan tâm nên dễ bị bỏ qua Do đó không tìm được nguyên gây bệnh nào khác nên nghĩ tới và tìm kiếm nguyên này là điều cần thiết ĐỊNH DANH VI KHUẨN 6.1 Tiêu chuẩn chẩn đoán Dựa vào các đặc điểm: - Hình thể và tính chất bắt màu (2.1) - Tính chất nuôi cấy (2.2) - Tính chất hóa sinh học (2.3) - Đặc điểm người bệnh: Đặc biệt lưu ý bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch (bệnh nhân cấy ghép quan, đái tháo đường, lupus ban đỏ hệ thống (SLE), xơ gan rượu, đa u tủy và những người dùng steroid…), bệnh nhân nằm viện lâu ngày hoặc diện chăm sóc đặc biệt (ICU), sử dụng kháng sinh phổ rộng trước đó, ghép tế bào gốc tạo máu… 6.2 Định danh vi khuẩn Để xác định vi khuẩn, dựa vào các tiêu chuẩn chẩn đoán (6.1) hoặc/và kết quả định danh máy tự động hoặc Kit giá đường API, kết quả PCR: Hình (Stenotrophomonas maltophilia xác định sinh hóa với RapID NF Plus/Remel) Trang: 12 /15 Nguyễn Xuân Mạnh Lớp CK-KTYH XN - K22 Cập nhật VSV S.maltophilia Có nhiều lựa chọn để xác định sinh hóa của S.maltophilia Ví dụ, các dải thử nghiệm thương mại API20 NE hoặc RapID NF Plus có thể được sử dụng * Phương pháp phân tử dựa khuếch đại gen 23S rRNA hoàn thành các sơ đồ nhận dạng Whitby và cộng sự thiết kế mồi SM1 và SM4 dựa trình tự chữ ký cấp loài 23S rRNA Phản ứng chuỗi polymerase (PCR) này có tính chọn lọc cao đối với S.maltophilia và đã chứng minh âm tính với tất cả các sinh vật khác PCR này cho thấy độ nhạy và độ đặc hiệu 100% đối với các phân lập lâm sàng và mơi trường KHÁNG SINH ĐƠ Đợ nhạy cảm với thuốc của các chủng S.maltophilia phòng thí nghiệm vi sinh thông thường nên được xác định xét nghiệm khuếch tán đĩa Kirby-Bauer đối với các thuốc chống vi trùng được khuyến nghị sau đây: TMP-SMX, 1,25 / 23,75 g; minocycline, 30 μg; levofloxacin, g;… Hướng dẫn của Viện Tiêu chuẩn lâm sàng và Phòng thí nghiệm (CLSI/2016): nồng độ ức chế tối thiểu (MIC) được xác định theo ticarcillin-clavulanate (nhạy cảm, S 16/2: kháng, R ≥128/2), ceftazidime (S 8: R 32), minocycline (S 4: R 16), levofloxacin (S 2: R 8), TMP-SMX (S 2/38: R 4/76) và chloramphenicol (S ≤8: R 32) Hình (Xác định độ nhạy cảm kháng sinh khuếch tán đĩa Kirby-Bauer) PHÒNG NGỪA & ĐIỀU TRỊ 8.1 Phòng ngừa Trang: 13 /15 Nguyễn Xuân Mạnh Lớp CK-KTYH XN - K22 Cập nhật VSV S.maltophilia Do S.maltophilia thường trú các dung dịch y tế, việc phát hiện chúng không phải là mục tiêu điều trị trừ không tìm được nguyên nhân khác Sự lây lan thường gặp ở các bệnh nhân nằm gần ở trại thường, các bệnh nặng nằm ở ICU Các nhân viên y tế rửa tay đúng cách trước làm thủ thuật, dụng cụ phải tiệt trùng đúng cách, các dung dịch rửa phải đúng tiêu chuẩn, sử dụng đúng cách, mỗi người 01 bộ không sử dụng cho nhiều người, trước đến tiếp xúc bệnh nhân khác cũng phải rửa tay lúc đầu Sử dụng kháng sinh thích hợp, dùng các kháng sinh mới nếu nhạy cảm và áp dụng các biện pháp kiểm soát nhiễm khuẩn chặt che là các biện pháp thích hợp để giảm tỷ lệ nhiễm khuẩn S.maltophilia Phòng ngừa nhiễm S.maltophilia có thể đạt được cách tập huấn cho nhân viên y tế để ngăn ngừa lây truyền và lây lan mầm bệnh hội này, kiểm tra môi trường nhất là các nơi ẩm ướt, thường xuyên làm sạch và khử khuẩn bề mặt dụng cụ y tế, tăng cường vệ sinh tay, tránh sử dụng nước máy bệnh viện để tắm hoặc làm sạch vết thương, loại bỏ các dung dịch kháng sinh dư và chất lỏng bị ô nhiễm, bảo trì thường xuyên thiết bị bệnh viện và thay thế các bộ phận mòn và kiểm soát sử dụng kháng sinh.[4] Tăng cường phối hợp với các sở, ban, ngành liên quan tuyên truyền nâng cao kiến thức về chăm sóc và dự phòng bệnh tật, vệ sinh sạch se cũng thay đổi thói quen sử dụng kháng sinh tùy tiện tới quần chúng nhân dân là yếu tố đóng vai trò quan trọng đầu tiên công tác dự phòng S.maltophilia cũng các nguyên gây bệnh khác 8.2 Điều trị Kháng sinh điều trị S.maltophilia S.maltophilia có khả sản xuất imipenemase nên kháng tự nhiên carbapenem (gồm imipenem và meropenem), amoxicillin-clavulanat, aminoglycoside tobramycin và gentamicin, hầu hết cephalosporin, quinilone Gần các chủng S.maltophilia kháng tetracycline, ciprofloxacin, chlortamphenicol cũng đã được báo cáo Hầu hết các kháng sinh dòng β-lactam bị đề kháng S.maltophilia tiết βlactamase Nghiên cứu của Hy Lạp cho thấy tính nhạy cảm in vitro của S.maltophilia với TMP-SMZ, colistin, netlimicin và ciprofloxacin lần lượt là 85,3%; 91,2%; 85,3% và 82,4% Nghiên cứu Tây Ban Nha cho thấy S.maltophilia kháng cao với một số kháng sinh TMP-SMZ và ticarcillinclavulanate là các kháng sinh nhất có hoạt tính in vitro tốt với S.maltophilia Trang: 14 /15 Nguyễn Xuân Mạnh Lớp CK-KTYH XN - K22 Cập nhật VSV S.maltophilia Một nghiên cứu của Hàn Quốc cho thấy tỷ lệ nhạy cảm của S.maltophilia với TMP-SMZ, minocycline và levofloxacin lần lượt là 96%, 99% và 64% Một vài nghiên cứu đã chứng minh tính hiệp đồng phối hợp TMP-SMZ và ticarcillin-clavulanat, TMP-SMZ và ceftazidime, ticarcillin-clavulanat và levofloxacin, ticarcillin-clavulanat và aztreonam cũng ceftazidime và ciprofloxacin.[4] Việc điều trị S.maltophilia cần lưu y:  Tránh tối đa việc xâm nhập vào thể đặt thông tiểu, catheter tĩnh mạch, đặt nội khí quản…  Kháng sinh: các loại kháng sinh có thể sử dụng thay thế: + Sulfamethoxazole/trimethoprim + Cefepime + Tigecycline + Quinolone hô hấp  Tốt nhất là dựa theo kết quả kháng sinh đồ [1] Tài liệu tham khảo [1] Burke A Cunha, MD Professor of Medicine, State University of New York School of Medicine at Stony Brook; Chief, Infectious Disease Division, WinthropUniversity Hospital, 01/12/2017 [2]http://www.ijmm.org/article.asp? issn=02550857;year=2017;volume=35;issue=4;spage=469;epage=479;aulast=Singh al [3] https://www.microbiologyinpictures.com/stenotrophomonas-maltophilia.html [4] http://bthh.org.vn/69/nhiem-khuan-do-stenotrophomonas-maltophilia-tren-benhnhan-suy-giam-mien-dich-30527.html, 31/05/2017 [5] https://text.123doc.org/document/3188877-buoc-dau-tim-hieu-su-de-khangkhang-sinh-tu-cac-vi-khuan-trong-moi-truong.htm [6] https://www.ajol.info/index.php/ajcem/article/view/135247/124740 [7] https://www.uptodate.com/contents/stenotrophomonas-maltophilia#H2964717 Trang: 15 /15 ... giới hạn ở các vi sinh vật đã quen thuộc là điều vô cùng thú vi? ? và bổ ích Những kiến thức cập nhật được về vi sinh vật gây bệnh Stenotrophonas maltophilia (S .maltophilia) là... mắc bệnh và tử vong Vi khuẩn Stenotrophomonas maltophilia (S .maltophilia) : S .maltophilia là loài nhất thuộc chi Stenotrophomonas có khả gây nhiễm khuẩn ở người, là vi khuẩn gây. .. tiễn công vi? ?̣c Khi sâu vào học tập và ngiên cứu môn Vi sinh y học, em đã được tiếp xúc với rất nhiều trường hợp bệnh lý với các nguyên gây bệnh là vi sinh vật khác Vi? ?̣c tìm