Giáo án Ngữ văn 11 tuần 2: Phân tích đề, lập dàn ý bài văn nghị luận

I.MỤC TIÊU : 1.Về kiến thức: Biết cách PT để xác định yêu cầu của đề bài, cách lập dàn ý một cách rõ ràng, mạch lạc cho bài viết.. Giới thiệu bài mới: Từ thực tế làm bài của HS có nhi

TUẦN 2/TCT: 8

ĐỌC VĂN: PHÂN TÍCH ĐỀ, LẬP DÀN Ý BÀI VĂN NGHỊ

LUẬN.

I.MỤC TIÊU :

1.Về kiến thức: Biết cách PT để xác định yêu cầu của đề bài, cách lập dàn ý một cách rõ

ràng, mạch lạc cho bài viết

2.Về kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng PT đề, lập dàn ý, Tạo thói quen PT đề và lập dàn ý khi làm

bài

3.Về thái độ sống: hình thành thói quen biết PT và chuẩn bị khi làm bài hoặc khi phát biểu ý

kiến, tránh phát biểu lạc đề, xa đề,

II.CHUẨN BỊ :

1.Phương tiện:

*Giáo viên: Sơ đồ tóm tắt một dàn ý cơ bản của một bài văn NL,

*Học sinh: tập bài soạn, bảng phụ.

2.Phương pháp:

-GV sử dụng P/ p thực hành; trao đổi, thảo luận nhóm sau đó GV qui nạp tổng kết, nhấn mạnh trọng tâm nội dung bài học

III.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:

1 Ổn định lớp: sỉ số, trật tự.

2 Kiểm tra bài cũ: - đọc diễn cảm bài thơ Tự tình của HXH, nêu ý nghĩa và nghệ thuật của

2 câu thơ cuối ?

-Đáp án: HS phải đọc chính xác không sai từ, nêu rõ tâm trạng của nhà thơ ở 2 câu Kết

3 Giới thiệu bài mới: Từ thực tế làm bài của HS có nhiều hạn chế => hôm nay chúng ta sẽ rèn

luyện thêm một số thao tác để tránh được hiện tượng lạc đề, xa đề: Phân tích đề và lập dàn ý -Bài mới:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA

GV VÀ HS

NỘI DUNG CẦN ĐẠT

HĐ 1 : Tìm hiểu phần

PT đề.

-GV: Chia lớp làm ba

nhóm Mỗi nhóm PT đề

và lập dàn ý cho một đề

văn trang 23- SGK

GV: Y/C HS dựa vào

những gợi ý của SGK để

thực hiện

GV: Nhóm 1 pt đề 1

2 pt đề 2

3 pt đề 3

GV: Sửa chữa bổ sung và

đi đến Kết luận theo từng

phần

-Từ quá trình PT đề của

-HS Thảo luận nhóm, ghi bảng phụ, từng nhóm cử người trình bày kết quả

I/PHÂN TÍCH, TÌM HIỂU ĐỀ:

*Đề 1: đề định hướng rõ các nội dung NL.

-Vấn đề cần NL: Việc chuẩn bị hành

trang vào TK mới

-Y/C về nội dung: Từ ý kiến cùa VK có

thể suy ra

+ Người VN có nhiều điểm mạnh:

Thông minh, nhạy bén với cái mới

+ điểm yếu: Thiếu hụt về kiến thức cơ bản, khả năng thực hành và sáng tạo hạn chế

+ Phát huy điểm mạnh, khắc phục điểm yếu là thiết thực chuẩn bị hành tranh vào TKỉ XXI

-Y/c về p/ p:các th/ tác lập luận: GT, PT,

CM và BL;

-Dùng dẫn chứng từ xã hội

Đề 2: đề chưa có định hướng rõ.

- Vấn đề cần NL: Tâm sự của HXH

trong bài “Tự tình II”

- Y/C về nội dung: từ đề bài người viết

phải tự tìm xem đó là gì, diễn biến ra sao, được biểu hiện như thế nào Nỗi cô đơn, chán chường, khát vọng được sống hạnh phúc

- Y/C về p/ pháp: Sử dụng thao tác LL

PT kết hợp với nêu cảm nghĩ, dc thơ

HXH

Đề 3: “đề mở”, người viết tự giải mã giá trị nội dung và hình thức của bài thơ -Vấn đề cần NL: Một vẻ đẹp của bài

“Câu cá mùa thu” của N Khuyến

-Y/C về nội dung: Giá trị ND và hình

HS, GV hỏi:

+Nêu khái niệm về Phân

tích đề ? Khi PT đề cấn

phải làm gì ?

GV đi đến kết luận

-phần 1 trong ghi nhớ

(SGK.)

HĐ 2 : Hướng dẫn hs tìm

hiểu cách lập dàn ý.

-GV: Lập dàn ý là gì ?

Tác dụng của việc lập

dàn ý?

-GV nhấn mạnh tác dụng

của việc lập dàn ý

-GV:: Luận điểm là gì ? 1

bài văn có thế có mấy

luận điểm ? luận cứ là

gì ?

-GV: Y/C 3 nhóm tiếp

tục xác định luận điểm,

luận cứ cho đề bài mà

nhóm đã phân tích

-GV: Gợi ý các luận

điểm luận cứ:

-GV: Em hãy nhắc lại bố

cục của bài văn và nêu

nhiệm vụ của từng phần

-GV: Trình bày các bước

của quá trình lập dàn ý

cho đề bài

-HS trả lời cá nhân

-HS suy nghĩ trả lời cá nhân

-HS, suy nghĩ trả lời

-HS thảo luận nhóm và ghi bảng phụ, hình thành dàn ý cụ thể

–HS đọc ghi nhớ

thức của bài thơ ( cảnh sắc mùa thu: hình ảnh, từ ngữ, không gian…)

- Về PP: Sử dụng TTLL phân tích kết

hợp với cảm nhận; Dc thơ N Khuyến

 Phân tích đề là công việc trước tiên trong quá trình làm một bài văn NL -Khi PT đề cần đọc kĩ đề bài, chú ý những

từ then chốt để xác định y/ c về nội dung, P/p và phạm vi tư liệu cần sử dụng

II.LẬP DÀN Ý:

-Lập dàn ý là sắp xếp các ý theo trình tự logíc Lập dàn ý giúp người viết không bỏ những ý quan trọng, đồng thời loại bỏ những ý không cần thiết

-Các bước lập dàn ý:

1 Xác định luận điểm: là xđ những ý

lớn để làm rõ luận đề.

+ Xác định từ nội dung đề ra (đề 1 ) +Người viết tự triển khai vấn đề (Đề 2,3 )

2 Xác định luận cứ:

-Luận cứ là những tài liệu làm sáng tỏ luận điểm Luận cứ gồm : lý lẽ và dẫn chứng

Đề 1: Có các luận điểm, luận cứ: Cái mạnh của con người VN; Cái yếu của người VN

GV hướng dẫn HS tự lập dàn ý cho đề 2,3

3 Sắp xếp luận điểm, luận cứ.

- Sắp xếp các luận điểm, luận cứ theo một trình tự logic, chặt chẽ

(Cần có kí hiệu trước mỗi đề mục để phân

-GV đi đến kết luận

phần ghi nhớ thứ 2

-SGK

HĐ 3: hướng dẫn HS

luyện tập.

- GV Chia lớp ra thành 4

nhóm thảo luận 2 Bài tập,

GV phát phiếu học tập

cho 4 nhóm Tìm hiểu đề,

lập dàn ý

-GV: Sửa chữa, bổ sung

hoàn chỉnh , chiếu phần

dàn ý chỉnh sửa lên bảng

chiếu cho HS xem

HS trả lời

-HS thảo luận (10’) theo 4 nhóm, ghi phiếu học tập nộp cho GV

-HS tự sửa BT vào vở

biệt luận điểm, luận cứ trong dàn ý).

* Các trình tự lôgíc;

+ Trình tự chỉnh thể - bộ phận + Trình tự nhân - quả.

+ Trình tự theo diễn biến tâm trạng ….

a MB: giới thiệu vấn đề

b TB: Sắp xếp các l/ điểm, l/ cứ theo trình tự logic

c KB: Tóm lược nội dung đã trình bày hoặc nêu những nhận định, bình luận: Khơi gợi suy nghĩ cho người đọc

4 Cần có kí hiệu trước mỗi đề mục.(ghi

nhớ- sgk trang 24)

III Luyện tập:

Đề 1: Cảm nghĩ của anh (chị) về giá trị

hiện thực sâu sắc của đoạn trích “Vào phủ

chúa Trịnh” (trích TKKS - Lê Hữu Trác)

a.Phân tích đề: Dạng đề định hướng rõ

nội dung

-Vấn đề cần NL: Giá trị hiện thực sâu sắc của đoạn trích “Vào phủ chúa Trịnh” -Y/C về nội dung:

+Bức tranh cụ thể, sinh động về cuộc sống xa hoa, phù phiếm nhưng thiếu sinh khí của những người trong phú Chúa, tiêu biểu là thế tử Trịnh Cán

+Thái độ phê phán nhẹ nhàng mà thấm thía cũng như dự cảm về sự suy tàn đang tới gần của triều Lê-Trịnh thế kỉ XVIII -TTLL phân tích kết hợp với nêu cảm

nghĩ; dùng dẫn chứng trong VB

Lập dàn ý:

a.Mở bài: Giới thiệu về Lê Hứu Trác và

vị trí đoạn trích

b.Thân bài (theo phần Đọc- hiểu văn bản “Vào phủ chúa Trịnh”)

*Quang cảnh và cuộc sống xa hoa quyền quý trong phủ chúa

* Chân dung Trịnh Cán:

*Thái độ tác giả c.Kết bài Bài tập 2HS về nhà tự làm theo gợi ý của

GV

4 Củng cố: GV củng cố lại 2 nội dung cơ bản.: Cách phân tích đề Cách lập dàn ý.

5 Luyện tập tại lớp : Khi phân tích đề cần phải làm gì ? Quá trình lập dàn ý bao gồm các

bước nào?

6 Hướng dẫn soạn bài mới: HS soạn bài “Câu cá mùa thu - Chuẩn bi câu hỏi SGK-trang 22

=> tìm hiểu nội dung -nghệ thuật của bài thơ, tâm trạng của Nguyễn Khuyến

Phần bổ sung:

………

………

………

………

………

………

………

………

………

………

………

………

………

………

…………

Duyệt của TTCM :