Giáo án tự chọn nâng cao chương trình Ngữ văn 10 Chđ ®Ị I. Nh÷ng lçi thêng gỈp trong sư dơng tiÕng viƯt thùc hµnh sưa lçi (4 tiÕt) A. Mơc tiªu cÇn ®¹t: Gióp häc sinh: - Nắm vững những u cầu sử dụng Tiếng Việt về phương diện ngữ âm, chữ viét, dùng từ, đặt câu, cấu tạo văn bản và phong cách ngơn ngữ. - Nhận diện được những lỗi trong thực tiễn sử dụng Tiếng Việt ở những phương diện: Phân tích dược lỗi, chỉ ra ngun nhân mắc lỗi và có kỹ năng sửa chữa lỗi. - Nâng cao tình cảm u q Tiếng Việt, thái độ cẩn trọng khi nói và viết bằng Tiếng Việt. B. Ph¬ng tiƯn thùc hiƯn: - SGK + SGV cùng một số tài liệu tham khảo, phiÕu häc tËp. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: - Tiến hành theo cách trả lời câu hỏi, trao đổi thảo luận và thực hành. D. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: TiÕt thø nhÊt: 1. KiĨm tra bµi cò: kh«ng thùc hiƯn. 2. Bµi míi Ho¹t ®éng cđa thÇy vµ trß KiÕn thøc c¬ b¶n H§ I. Híng dÉn HS kh¸i qu¸t vỊ c¸c sư dơng ®óng c¸c ph¬ng tiƯn ng«n ng÷ theo chn mùc cđa TV vỊ ng÷ ©m vµ ch÷ viÕt. - Khi phát âm cần đảm bảo u cầu gì? - u cầu về chữ viết như thế nào?L©ý vÝ dơ minh ho¹? I. KHÁI QT VỀ NHỮNG U CẦU SỬ DỤNG TIÉNG VIỆT: 1. Sử dụng đúng các phương tiện ngơn ngữ theo các chuẩn mực của Tiếng Việt: a.Chuẩn mực về ngữ âm và chữ viết: * Về ngữ âm: - Cần phải đặt ra u cầu phát âm theo hệ thống âm thanh chuẩn của Tiếng Việt. - Chuẩn phát âm mỗi từ của Tiếng Việt được thể hiện qua hình thức chữ quốc ngữ mà những bộ Từ điển Tiếng Việt tiêu biểu đã ghi nhận. * Về chữ viết: - Viết theo phát âm chuẩn của Tiếng Việt. Ví dụ: Ở những trường hợp sau cần viết đúng theo âm thanh chuẩn của Tiếng Việt, khơng viết theo phát âm địa phương: đẹp đẽ(đẹp đẻ); giặt quần áo(giặc quần áo); rửa xe(rữa xe); mù mịt(mù mựt); trốn tránh(chốn chánh)… - Viết theo những quy định hiện hành của chữ quốc ngữ. + Chữ quốc ngữ có một số quy định về những trường hợp chưa có sự thống nhất giữa âm và chữ. Ví dụ: ngành nghề(khơng viết là nghành ngề); cơng tác(Kơng tác); quang cảnh(qoang cảnh)… Ngồi ra còn phải viết theo các quy tắc viết hoa và quy tắc viết từ ngữ gốc tiếng nước ngồi. GV Nònh Thò Hồng Loan – Trường THPT Xuân Huy 1 Giáo án tự chọn nâng cao chương trình Ngữ văn 10 H§ II. Híng dÉn HS kh¸i qu¸t vỊ c¸c sư dơng ®óng c¸c ph¬ng tiƯn ng«n ng÷ theo chn mùc cđa TV vỊ dïng tõ. - Dùng từ phải đạt chuẩn mực gì? GV: Khơng được lẫn lộn giữa các từ gần âm mà có nghĩa khác nhau, cần dùng từ chính xác về âm thanh và cấu tạo vì mỗi hình thức âm thanh đều gắn với nội dung ý nghĩa nhất định. - So s¸nh nghÜa cđa hai tõ ngoan cè vµ ngoan c“ ” “ êng ” - Ph©n biƯt nghÜa cđa tõ trång trong c©u nãi cđa Hå “ ” ChÝ Minh? b. Chuẩn mực về dùng từ: - Dùng đúng hình thức âm thanh và cấu tạo của từ: Ví dụ: + Cần dùng đúng các từ có âm thanh gần nhau( bàng quang/bàng quan; chinh phu/ chinh phụ…). + Những từ dược tạo ra bởi cùng một từ gốc nhưng khác nhau về sắc thái ý nghĩa và phạm vi sử dụng: nhỏ, nho nhỏ, nhỏ nhẻ, nhỏ nhắn, nhỏ nhặt,nhỏ nhen, nhỏ nhoi… - Dùng đúng ý nghĩa của từ, cả ý nghĩa cơ bản và sắc thái biểu cảm: Ví dụ: Từ ngoan cố và ngoan cường gần âm, gần nghĩa cơ bản (nhất quyết khơng thay đổi ý định, thái độ…đối với một vấn đề nào đó) nhưng khác nhau về nghĩa biểu cảm( sắc thái tốt hay xấu, đáng ca ngợi hay cần phê phán… So sánh: Bọn giặc ngoan cố chống cự/ Bộ đội ta ngoan cường đánh trả. + khi dùng từ với nghĩa chuyển hay khi chuyển nghĩa cho từ thì nghĩa chuyển của từ cũng phải phù hợp với nội dung định biểu đạt và phù hợp với nội dung ý nghĩa của cả câu, của văn bản. Ví dụ: Trong câu “ Vì lợi ích mười năm trồng cây Vì lợi ích trăm năm trồng người” ( Hồ Chí Minh) Từ trồng thứ hai dùng theo nghĩa chuyển: Đối với con người muốn thành người có ích cũng phải ni dưỡng, chăm sóc, dạy dỗ, bảo vệ…cẩn thận, chu đáo. - Dùng đúng đặc điểm ngữ pháp của từ; Ví dụ: Tơi cảm ơn các bạn(đúng) Tơi tự hào các bạn( sai về đặc điểm kết hợp). Cần có hư từ về khi từ tự hào kết hợp với từ các bạn. H§ III. Híng dÉn HS kh¸i qu¸t vỊ c¸c sư dơng ®óng c¸c ph¬ng tiƯn ng«n ng÷ theo chn mùc cđa TV vỊ ®Ỉt c©u c. Chuẩn mực về đặt câu: - Câu cần cấu tạo đúng về mặt kết cấu ngữ pháp của Tiến Việt. - Câu cần đúng về nội dung ý nghĩa: - Câu cần được đánh dấu câu thích hợp: => Các câu đều phải giúp người nghe, người đọc lĩnh hội được chính xác và đầy đủ những thơng tin mà câu chuyển tải. H§ IV. Híng dÉn HS kh¸i qu¸t vỊ c¸c sư dơng ®óng c¸c ph¬ng tiƯn ng«n ng÷ theo chn mùc cđa TV vỊ cÊu d. Chuẩn mực về cấu tạo văn bản: - Các câu cần có sự liên kết chặt chẽ, tổ chức theo một kết cấu mạch lạc. Nếu văn bản dài thì cần phải phân chia và sắp xếp các thành phần, GV Nònh Thò Hồng Loan – Trường THPT Xuân Huy 2 Giáo án tự chọn nâng cao chương trình Ngữ văn 10 t¹o v¨n b¶n các chương, các mục thể hiện được sáng rõ nội dung cần truyền đạt. H§ V. Híng dÉn HS kh¸i qu¸t vỊ c¸c sư dơng ®óng c¸c ph¬ng tiƯn ng«n ng÷ theo chn mùc cđa TV vỊ phong c¸ch ng«n ng÷ e. Chuẩn mực về phong cách ngơn ngữ: - Dùng từ, đặt câu, tổ chức văn bản, chữ viết và các kí hiệu văn tự trong văn bản phải phù hợp với từng phong cách chức năng. Ví dụ: Phong cách ngơn ngữ sinh hoạt và phong cách ngơn ngữ nghệ thuật. 3. Cđng cè : Sử dụng đúng các phương tiện ngơn ngữ theo các chuẩn mực của Tiếng Việt 4. DỈn dß: tr¶ lêi c©u hái: Lµm nh thÕ nµo ®Ĩ cã thĨ sư dơng tiÕng ViƯt hay vµ ®¹t hiƯu qu¶ giao tiÕp cao? TiÕt thø hai: 1. KiĨm tra bµi cò: kh«ng thùc hiƯn. 2. Bµi míi Ho¹t ®éng cđa thÇy vµ trß KiÕn thøc c¬ b¶n H§I. Gióp häc sinh biÕt c¸ch sư dơng tiÕng ViƯt hay, ®¹t hiƯu qu¶ giao tiÕp cao vỊ mỈt ng÷ ©m vµ ch÷ viÕt. - Ph©n tÝch nhÞp ®iƯu trong vÝ dơ? Tõ ®ã cã thĨ thÊy c¸ch sư dơng ©m, thanh, vÇn, nhÞp cã t¸c dơng nh thÕ nµo? - HS ph©n tÝch vÝ dơ? LÝ gi¶i ch÷ Anh viÕt hoa? 2. Sử dụng hay, đạt hiệu quả giao tiếp cao: a. Đối với ngữ âm và chữ viết: - Đối với ngữ âm: + Những biện pháp sử dụng âm, thanh, vần, nhịp điệu… có thể tạo nên những âm hưởng thích hợp, nâng cao hiệu quả biểu đạt nội dung tư tưởng, tình cảm, cảm xúc. Ví dụ: Trong câu văn: “ Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín” Nhịp điệu cân xứng và trải rộng dần ở phần vị ngữ(2-2-4-4) tạo cho câu văn âm hưởng hài hòa và lan tỏa cảm xúc….góp phần đáng kể trong việc ngợi ca sức mạnh, phẩm chất của cây tre và cũng là của con người Việt Nam - Đối với chữ viết: Ví dụ: “ Hỡi người Anh đã khép chặt đơi mơi Tiếng Anh hơ: “Hãy nhớ lấy lời tơi”! Đã vang dội. Và ánh đơi mắt sáng Của Anh đã chói ngời trên báo Đảng” ( Tố Hữu- Hãy nhớ lấy lời tơi) Từ Anh viết hoa ở đây biểu lộ sự kính trọng và tự hào đối với người được nói đến, còn dấu chấm trước từ Và ngắt dòng thơ làm hai, nhấn mạnh vào hình ảnh đơi mắt để cho thấy hai phương diện: Tiếng và hình (của Anh) đều để lại những ấn tượng sâu sắc. => Trong chữ viết, việc viết chữ hoa hay chữ in đối với từ ngữ thơng thường, việc dùng dấu câu theo GV Nònh Thò Hồng Loan – Trường THPT Xuân Huy 3 Giáo án tự chọn nâng cao chương trình Ngữ văn 10 mục đích tu từ, việc viết qua hàng bất thường nhưng có chủ ý…đều có thể tạo nên những sắc thái biểu cảm tế nhị, có ấn tượng sâu sắc. H§II. Gióp häc sinh biÕt c¸ch sư dơng tiÕng ViƯt hay, ®¹t hiƯu qu¶ giao tiÕp cao vỊ mỈt c©u VD: ChÞ Sø yªu biÕt bao nhiªu “ c¸i chèn nµy, n¬i chÞ ®· oa oa cÊt tiÕng khãc ®Çu tiªn, n¬i qu¶ ngät tr¸i sai ®· th¾m hång da dỴ chÞ” (Hßn §Êt - A§) - Ph©n tÝch c¸c phÐp tu tõ cã trong vÝ dơ? b. Đối với câu: VD: PhÐp tu tõ vỊ tõ: dïng tõ c¶m th¸n “biÕt bao nhiªu”, h¶ Èn dơ “qu¶ ngät tr¸i sai”, tõ tỵng thanh, hai phÇn chó thÝch chªm sen sãng ®«i … => Thường sử dụng những biện pháp nghệ tu từ như phép đảo, phép đối, phép điệp, phép song hành cú pháp, phép liệt kê… H§III. Gióp häc sinh biÕt c¸ch sư dơng tiÕng ViƯt hay, ®¹t hiƯu qu¶ giao tiÕp cao vỊ toµn v¨n b¶n c. Đối với tồn văn bản: Ví dụ: Truyện Chí Phèo( Nam Cao) bắt đầu bằng chi tiết độc đáo “ hắn vừa đi vừa chửi”. Sau đó mới kể đến ngọn nguồn của c©u chuyện Chí Phèo sinh ra, hơn nữa truyện bắt đầu bằng đại từ nhân xưng ngơi ba( hắn) để chỉ nhân vật chính tạo sự thu hút chú ý ở người đọc. => Để nâng cao hiệu quả biểu đạt có thể dùng những biện pháp nghệ thuật như thay đổi trật tự kết cấu của văn bản, phối hợp các phương thức biểu đạt khác nhau, hoặc dùng những cách trình bày có tác động mạnh mẽ đến q trình lĩnh hội văn bản. 3. Cđng cè : Sử dụng các phương tiện ngơn ngữ hay vµ ®¹t hiƯu qu¶ giao tiÕp 4. DỈn dß: Ph¸t hiƯn nh÷ng lçi khi sư dơng tiÕng ViƯt? TiÕt thø ba: 1. KiĨm tra bµi cò: kh«ng thùc hiƯn. 2. Bµi míi Ho¹t ®éng cđa thÇy vµ trß KiÕn thøc c¬ b¶n H§I. Híng dÉn HS t×m hiĨu vµ sưa lçi vỊ ph¸t ©m vµ ch÷ viÕt. - §a ng÷ liƯu cho HS ph©n tÝch chØ ra chç sai vµ c¸ch ch÷a? HS lµm viƯc c¸ nh©n II. NHỮNG LỖI THƯỜNG GẶP KHI SỬ DỤNG TIẾNG VIỆT: 1.Lỗi về phát âm và chữ viết: a. Lỗi do nói hoặc viết theo sự phát âm của phương ngữ hoặc cá nhân: * Các loại lỗi thường gặp: (1) lồng làn, lơng lổi,chăng chối, xục xơi, dội dàng, dui dẻ… (2) Uống riệu, u tiên,gió bỉn, con tru, tùi tàn, xiên tạc… (3) bác ngác, tịt thu, mên mơng, nhăng nhó, ngây ngấc,lần lược… GV Nònh Thò Hồng Loan – Trường THPT Xuân Huy 4 Giáo án tự chọn nâng cao chương trình Ngữ văn 10 - §a ng÷ liƯu cho HS ph©n tÝch chØ ra chç sai vµ c¸ch ch÷a? HS lµm viƯc c¸ nh©n (4) Rộng rải, trống trãi, khũng khiếp, bình tỉnh… *Phân tích và chữa lỗi: (1) Lỗi nói và viết sai phụ âm đầu. Cần chữa lại là: Nồng nàn, nơng nổi, trăng trối, sục sơi, vội vàng, vui vẻ… (2) Lỗi nói và viết sai ngun âm. Cần chữa lại là: Uống rượu, ưu tiên, gió biển, con trâu, tồi tàn, xun tạc… (3) Lỗi nói và viết sai phụ âm cuối. Cần chữa lại là: bát ngát, tịch thu, mênh mơng, nhăn nhó, ngây ngất, lần lượt… (4) Lỗi nói và viết sai thanh điệu. Cần chữa lại là: rộng rãi, trống trải, khủng khiếp, bình tĩnh… b. Lỗi do viết khơng đúng những quy định về chữ viết hiện hành. * Một số loại lỗi: (1) nghành nghề, ơm gì, kơng tác, ghế ghỗ, thi sỹ, hoa qnh… (2) Quảng ninh, quận cầu Giấy, ơng Nguyễn văn ba, bà Thu yến… (3) thủ đơ Pa Ri, nhà văn Séc Văn Téc, Nước Bờ Ra Din, nhà bác học An Be Anh xtanh…. *Phân tích và chữa lỗi: (1) Lỗi viết sai các âm. Cần chữa lại là: ngành nghề, ơm ghì, cơng tác, ghế gỗ, thi sĩ, hoa quỳnh… (2) Lỗi viết khơng đúng quy đinh chữ hoa. Cần chữa lại là: Quảng Ninh, Quận Cầu Giấy, Ơng Nguyễn Văn Ba, Bà Thu Yến… (3) Lỗi viết sai từ ngữ gốc tiếng nước ngồi. H§II. Híng dÉn HS t×m hiĨu vµ sưa lçi vỊ tõ Ph¸t phiÕu HT cho HS th¶o ln nhãm . - Ph©n tÝch vµ ch÷a lçi ? 2. Lỗi về từ: (1) Trình độ tư di của nó còn yếu lắm. - Những kẻ tàn ác rồi sẽ bị trời chu đất diệt cho mà xem. (2)Trong vấn đề này có nhiều phương tiện khác nhau. (3) Chúng ta sẽ ác chiến với qn thù trong trận này. *Phân tích và chữa lỗi: (1) Lỗi dùng từ sai hình thức âm thanh. Cần chữa lại là: tư duy, trời tru đất diệt. (2)Lỗi dùng sai nghĩa của từ. Cần chữa lại là: Phương diện. (3)Lỗi dùng sai nghĩa của từ. Cần chữa lại là: từ ác chiến khơng đúng nghĩa của câu( ác chiến: trận chiến đấu ác liệt) nó là danh từ nói về cuộc chiến đấu, chứ khơng phải động từ nói về thái độ hay hành GV Nònh Thò Hồng Loan – Trường THPT Xuân Huy 5 Giáo án tự chọn nâng cao chương trình Ngữ văn 10 động của con người. Cần thay từ ác chiến bằng từ quyết chiến. H§III. Híng dÉn HS t×m hiĨu vµ sưa lçi vỊ c©u Ph¸t phiÕu HT cho HS th¶o ln nhãm . - Ph©n tÝch vµ ch÷a lçi ? 3. Lỗi về câu: (1)-.Qua tác phẩm đã cho ta thấy tinh thần anh dũng của giai cấp cơng nhân vùng mỏ. - Đọc tác phẩm này khiến người đọc nghĩ nhiều tới tình cảm q hương sâu nặng. (2).- Trong xã hội phong kiến thối nát trước đây, cái xã hội làm cho con người chỉ biết tn theo những lễ giáo hủ lậu. - Những tác phẩm đã nói về cuộc chiến đấu dũng cảm một mất một còn giữa ta và địch. (3)- Phan Bội Châu đã tố cáo bọn thực dân Pháp bóc lột nhân dân ta về thuế má nhưng ơng cũng khơng ngần ngại mà vạch mặt bọn thực dân Pháp cướp bóc nhân dân ta. - Trong tác phẩm Nguyễn Du đã lên án xã hội phong kiến thối nát vì lúc bấy giờ Nguyễn Du cũng xuất thân ở một xã hội phong kiến suy tàn. *Phân tích và chữa lỗi: (1) Lỗi khơng phân định rõ thành phần trạng ngữ với thành phần chủ ngữ(lỗi chập cấu trúc).Cần chữa lại là: + Giữ ngun từ qua, bỏ các từ đã cho và đặt vào đó dấu phẩy.(hoặc bỏ từ qua) + Bỏ từ đọc, giữ ngun phần còn lại.( giữ ngun từ đọc , bỏ từ khiến. (2) Lỗi chưa có đầy đủ thành phần câu.Cần chữa lại là: + …, con người khơng thể sống tự chủ. +Thêm từ ấy vào sau cụm từ những tác phẩm( hoặc thêm vị ngữ vào cuối câu:…ln thu hút sự chú ý của mội người). (3) Lỗi sai về quan hệ ý nghĩa trong câu. Cần chữa lại là: - Phan Bội Châu đã tố cáo bọn thực dân Pháp bóc lột nhân dân ta về thuế má hơn nữa ơng cũng khơng ngần ngại mà vạch mặt bọn thực dân Pháp cướp bóc nhân dân ta ở nhiều lĩnh vực khác nữa. - Trong tác phẩm, Nguyễn Du đã lên án xã hội phong kiến thối nát,bởi vì vốn xuất thân từ một gia đình quan lại, ơng thấu hiểu mọi biểu hiện suy tàn của chế độ ấy. 3. Cđng cè : Nh÷ng lçi thêng gỈp khi sư dơng tiÕng ViƯt. 4. DỈn dß: CÇn kh¾c phơc nh÷ng lçi mµ b¶n th©n thêng m¾c ph¶i GV Nònh Thò Hồng Loan – Trường THPT Xuân Huy 6 Giáo án tự chọn nâng cao chương trình Ngữ văn 10 PhiÕu häc tËp Nhãm ……………Líp ……… 1. Ph©n tÝch lçi vỊ tõ trong nh÷ng vÝ dơ sau: (1) Trình độ tư di của nó còn yếu lắm. - Những kẻ tàn ác rồi sẽ bị trời chu đất diệt cho mà xem. (2)Trong vấn đề này có nhiều phương tiện khác nhau. (3) Chúng ta sẽ ác chiến với qn thù trong trận này. …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………… 2. Ph©n tÝch lçi vỊ c©u trong nh÷ng vÝ dơ sau: (1)-.Qua tác phẩm đã cho ta thấy tinh thần anh dũng của giai cấp cơng nhân vùng mỏ. - Đọc tác phẩm này khiến người đọc nghĩ nhiều tới tình cảm q hương sâu nặng. (2).- Trong xã hội phong kiến thối nát trước đây, cái xã hội làm cho con người chỉ biết tn theo những lễ giáo hủ lậu. - Những tác phẩm đã nói về cuộc chiến đấu dũng cảm một mất một còn giữa ta và địch. (3)- Phan Bội Châu đã tố cáo bọn thực dân Pháp bóc lột nhân dân ta về thuế má nhưng ơng cũng khơng ngần ngại mà vạch mặt bọn thực dân Pháp cướp bóc nhân dân ta. - Trong tác phẩm Nguyễn Du đã lên án xã hội phong kiến thối nát vì lúc bấy giờ Nguyễn Du cũng xuất thân ở một xã hội phong kiến suy tàn. …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………… TiÕt thø t : 1. KiĨm tra bµi cò: kh«ng thùc hiƯn. GV Nònh Thò Hồng Loan – Trường THPT Xuân Huy 7 Giáo án tự chọn nâng cao chương trình Ngữ văn 10 2. Bµi míi Ho¹t ®éng cđa thÇy vµ trß KiÕn thøc c¬ b¶n H§I. Híng dÉn HS nhËn biÕt vµ kh¾c phơc lçi vỊ ®o¹n v¨n: lçi l¹c ý Ph¸t phiÕu HT cã nh÷ng vÝ dơ cho HS ph¸t hiƯn lçi Chia 5 nhãm – mçi nhãm mét vÝ dơ: Yªu cÇu: Ph¸t hiƯn lçi vµ sưa lçi C¸c nhãm lÇn lỵt tr×nh bµy – ý kiÕn bỉ sung nhãm kh¸c (nÕu cã) GV chn x¸c kiÕn thøc. 4. Lçi ®o¹n v¨n a. Lçi néi dung: *Lçi l¹c ý: VD1.(1)Trong ca dao ViƯt Nam, nh÷ng bµi vỊ t×nh yªu nam n÷ lµ nh÷ng bµi nhiỊu h¬n tÊt c¶.(2)Hä yªu gia ®×nh, yªu c¸i tỉ Êm cïng nhau chung sèng, yªu n¬i ch«n nhau c¾t rèn.(3) Hä yªu ngêi lµng, ngêi n- íc, yªu tõ c¶nh rng ®ång ®Ðn c«ng viƯc trong xãm ngoµi lµng.(4) T×nh yªu ®ã nång nhiƯt, ®»m th¾m vµ s©u s¾c. Trong ®o¹n v¨n trªn, c©u1 lµ c©u chđ ®Ị nªu vỊ “t×nh yªu nam n÷”, c¸c c©u cßn l¹i lµ c¸c c©u triĨn khai nh- ng kh«ng nãi vỊ t×nh yªu nam n÷.Do ®ã, do¹n trªn m¾c lçi l¹c ý. *Lçi thiÕu ý: VD2.(1) C d©n V¨n Lang rÊt a ca h¸t nh¶y móa.(2) Hä h¸t trong nh÷ng ®ªm tr¨ng hc ngµy héi. (3) Hä cßn h¸t trong lóc chÌo thun, s¨n b¾n.(40 Nh÷ng nh¹c cơ ®Ưm cho ®Iưu h¸t thêng kµ trèng ®ång, khÌn, s¸o, cång… Trong ®o¹n v¨n trªn, c©u 1 lµ c©u chđ ®Ị, nªu 2 ý: c d©n V¨n Lang RÊt a ca h¸t”, “c d©n V¨n Lang rÊt a nh¶y móa”.C¸c c©u cßn l¹i míi chØ triĨn khai ®ỵc mét ý”c d©n V¨n Lang rÊt a ca h¸t” -> ®o¹n v¨n cßn thiÕu ý. §Ĩ ch÷a l¹i , ta cÇn bỉ sung c¸c c©u triĨn khai lµm râ ý cßn thiÕu. *Lçi lỈp ý: VD3.(1) Mäi vËt ®Ịu nh ngng ®äng l¹i trong bµI th¬ C©u c¸ mïa thu cđa Ngun Khun.(2)C¶nh vËt pgh¶ng phÊt nçi bn man m¸c.(3) Mét chiÕc thun c©u bÐ tỴo teo c« qu¹nh.(4) Mét ngâ tróc v¾ng vỴ ®×u hiu.(5) Mäi vËt thÊm ®ỵm c¸I bn c« ®¬.(6) Nçi bn trµn vµo c¶nh vËt.(7) ë chç nµo còng thÊy nçi bn ngng ®äng.(8) ChiÕc thun bn, ngâ tróc bn, vµ chiÕc l¸ vµng r¬I còng bn.(9) Nçi bn Èn dÊu tr«ng mäi vËt.(10) Mïa thu ë ®©y bn hay chÝnh t©m hån cđa Ngun Khun bn. §o¹n v¨n trªn cã c¸c c©u lỈp l¹i ý cđa nhau, c©u 7,8,9 §Ĩ ch÷a l¹i, cÇn lỵc bá c¸c c©u lỈp l¹i ý cđa nhau. ->ViÕt l¹i c©u 2, 3 cho thèng nhÊt vỊ ý. *Lçi m©u thn ý: VD4.(1) Lª Vi ®ang nh¶y lß cß trªn ®êng Phan §×nh Phïng th× ®¹o diƠn H¶i Ninh ®i qua, hái cã thÝch GV Nònh Thò Hồng Loan – Trường THPT Xuân Huy 8 Giáo án tự chọn nâng cao chương trình Ngữ văn 10 ®ãng phim kh«ng.(2) LÇn nµy, c« bÐ nhËn lêi ngay. (3) Sau vơ ®ã, Lª Vi nhí m·i lêi bè mĐ tr¸chmãc: “ ” C¶ nhµ m×nh lµm nghƯ tht , sao con l¹i chèi tõ?“ ” §o¹n trªn, c©u 2 ý nhËn lêi nhng c©u 3 l¹i nãi ý chèi tõ-> m©u thn vỊ ý * Lçi lo·ng ý : VD5: (1) Bªn c¹nh con cß, con tr©u ®ỵc nãi ®Õn nhiỊu h¬n c¶ trong ca dao, d©n ca ViƯt Nam. (2) Con tr©u kh«ng mÊy lóc ®ỵc th¶nh th¬i, cho nªn khi nghÜ ®Õn cc ®êi nhäc nh»n cđa m×nh, ngêi n«ng d©n thêng nghÜ ®Õn con tr©u. (3)Con cß tuy cã vÊt v¶, cã lóc ph¶i lỈn léi bê s«ng nhng cßn cã lóc ®ỵc bay lªn m©y xanh. (4) Con cß, con v¹c, con n«ng lµ nh÷ng con vËt rÊt gÇn gòi víi ngêi d©n lao ®éng. (5) Chóng mang nh÷ng ®øc tÝnh cÇn cï, chÞu khã cđa ngêi n«ng d©n ch©n lÊm tay bïn. (6) Nh÷ng lóc cÇn béc b¹ch nçi niỊm, ngêi n«ng d©n thêng ®em nh÷ng con vËt ®ã ra ®Ĩ t©m sù, ®Ĩ gi·i bµy lßng m×nh. H§II. Híng dÉn HS nhËn biÕt vµ kh¾c phơc lçi vỊ ®o¹n v¨n: lçi h×nh thøc - §äc vÝ dơ ®Ĩ HS ph¸t hiƯn lçi vµ sưa lçi. b.Lçi h×nh thøc: *Lçi thiÕu hc dïng sai ph¬ng tiƯn liªn kÕt: VD.Ngµy nay, ng«n ng÷ ®ỵc sư dơng ë dang nãi ngµy cµng phỉ biÕn vµ trë thµnh c«ng cơ giao tiÕp ®¾c lùc.(2) Tuy nhiªn cÇn n©ng cao kh¶ n¨ng nãi nhiỊu h¬n kh¶ n¨ng viÕt. Tõ “tuy nhiªn” nèi c©u 1 vµ 2 lµ kh«ng phï hỵp, CÇn thay “do ®ã” ,V× vËy”. * Lçi t¸ch ®o¹n:Khi viÕt v¨n b¶n cÇn tr¸nh lçi kh«ng t¸ch ®o¹n hc t¸ch ®o¹n do ngÉu høng. 3. Cđng cè: HS lµm bµi tËp T×m lçi vµ sưa lçi cho ®o¹n v¨n: ë ViƯt Nam cã hai lo¹i sư thi d©n gian lµ sư thi thÇn tho¹i vµ sư thi anh hïng. Sư thi thÇn tho¹i cã hÇu hÕt c¸c ®Ị tµi chÝnh cđa thÇn tho¹i nh sù h×nh thµnh vò trơ, sù ra ®êi cđa mu«n loµi, ngn gèc d©n téc, sù s¸ng t¹o v¨n ho¸… ->Lçi thiÕu ý 4. DỈn dß: Xem l¹i bµi kh¸i qu¸t v¨n häc d©n gian PhiÕu häc tËp: §äc kÜ vÝ dơ – ph¸t hiƯn lçi vµ sưa lçi VD1.(1)Trong ca dao ViƯt Nam, nh÷ng bµi vỊ t×nh yªu nam n÷ lµ nh÷ng bµi nhiỊu h¬n tÊt c¶.(2)Hä yªu gia ®×nh, yªu c¸i tỉ Êm cïng nhau chung sèng, yªu n¬i ch«n nhau c¾t GV Nònh Thò Hồng Loan – Trường THPT Xuân Huy 9 Giáo án tự chọn nâng cao chương trình Ngữ văn 10 rèn.(3) Hä yªu ngêi lµng, ngêi níc, yªu tõ c¶nh rng ®ång ®Õn c«ng viƯc trong xãm ngoµi lµng.(4) T×nh yªu ®ã nång nhiƯt, ®»m th¾m vµ s©u s¾c. VD2.(1) C d©n V¨n Lang rÊt a ca h¸t nh¶y móa.(2) Hä h¸t trong nh÷ng ®ªm tr¨ng hc ngµy héi. (3) Hä cßn h¸t trong lóc chÌo thun, s¨n b¾n.(40 Nh÷ng nh¹c cơ ®Ưm cho nh÷ng ®iƯu h¸t thêng lµ trèng ®ång, khÌn, s¸o, cång… VD3.(1) Mäi vËt ®Ịu nh ngng ®äng l¹i trong bµi th¬ C©u c¸ mïa thu cđa Ngun“ ” Khun.(2)C¶nh vËt pgh¶ng phÊt nçi bn man m¸c.(3) Mét chiÕc thun c©u bÐ tỴo teo c« qu¹nh.(4) Mét ngâ tróc v¾ng vỴ ®×u hiu.(5) Mäi vËt thÊm ®ỵm c¸i bn c« ®¬n. (6) Nçi bn trµn vµo c¶nh vËt.(7) ë chç nµo còng thÊy nçi bn ngng ®äng.(8) ChiÕc thun bn, ngâ tróc bn, vµ chiÕc l¸ vµng r¬i còng bn.(9) Nçi bn Èn dÊu trong mäi vËt.(10) Mïa thu ë ®©y bn hay chÝnh t©m hån cđa Ngun Khun bn. VD4.(1) Lª Vi ®ang nh¶y lß cß trªn ®êng Phan §×nh Phïng th× ®¹o diƠn H¶i Ninh ®i qua, hái cã thÝch ®ãng phim kh«ng.(2) LÇn nµy, c« bÐ nhËn lêi ngay.(3) Sau vơ ®ã,“ ” Lª Vi nhí m·i lêi bè mĐ tr¸ch mãc: C¶ nhµ m×nh lµm nghƯ tht , sao con l¹i chèi“ tõ?” VD5: (1) Bªn c¹nh con cß, con tr©u ®ỵc nãi ®Õn nhiỊu h¬n c¶ trong ca dao, d©n ca ViƯt Nam. (2) Con tr©u kh«ng mÊy lóc ®ỵc th¶nh th¬i, cho nªn khi nghÜ ®Õn cc ®êi nhäc nh»n cđa m×nh, ngêi n«ng d©n thêng nghÜ ®Õn con tr©u. (3)Con cß tuy cã vÊt v¶, cã lóc ph¶i lỈn léi bê s«ng nhng cßn cã lóc ®ỵc bay lªn m©y xanh. (4) Con cß, con v¹c, con n«ng lµ nh÷ng con vËt rÊt gÇn gòi víi ngêi d©n lao ®éng. (5) Chóng mang nh÷ng ®øc tÝnh cÇn cï, chÞu khã cđa ngêi n«ng d©n ch©n lÊm tay Ngµy so¹n: 29/9/2008 Chđ ®Ị II Mét sè vÊn ®Ị c¬ b¶n cđa VHDGVN qua c¸c t¸c phÈm trong ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n 10 A. Mơc tiªu bµi häc: GV Nònh Thò Hồng Loan – Trường THPT Xuân Huy 10 [...]... mét ngêi 3 Cđng cè: C¸c líp nghÜa cđa tơc ng÷ 4 DỈn dß : Su tÇm 20 c©u tơc ng÷ GV Nònh Thò Hồng Loan – Trường THPT Xuân Huy 21 Giáo án tự chọn nâng cao chương trình Ngữ văn 10 GV Nònh Thò Hồng Loan – Trường THPT Xuân Huy 22 Giáo án tự chọn nâng cao chương trình Ngữ văn 10 TiÕt bốn: Chèo “X Vân giả dại” Mơc tiªu bµi häc Gióp HS: - HiĨu ®ỵc néi dung vµ ý nghÜa cđa vë chÌo qua ®o¹n trÝch, tõ ®ã cã th¸i... nh©n lo¹i B Chn bÞ cđa gi¸o viªn vµ häc sinh: GV: Gi¸o ¸n – SGK – TLTK – Tơc ng÷ ca dao DGVN… GV Nònh Thò Hồng Loan – Trường THPT Xuân Huy 17 Giáo án tự chọn nâng cao chương trình Ngữ văn 10 HS: Vë ghi – so¹n bµi – t×m hiĨu c¸c t¸c phÈm DG, SGK Ng÷ v¨n 10 ch¬ng trinh N©ng cao tËp 1 C C¸ch thøc tiÕn hµnh : Trao ®ỉi – T.ln Tr¶ lêi c©u hái Gỵi më D TiÕn tr×nh d¹y häc: TiÕt thø nhÊt: Trun cỉ tÝch “Chư §ång... Bµi 4 trang 108 Lêi c« g¸i t©m sù víi chµng trai mµ c« yªu th¬ng vỊ nh÷ng nçi lo sỵ cđa m×nh - Hai c©u ®Çu mỵn vËt thĨ thiªn nhiªn béc lé t©m sù thÇm kÝn: nçi lo sỵ tríc sù ph«i pha cđa n¨m th¸ng, hoµn c¶nh - Bèn c©u ci béc lé nçi lo trùc tiÕp + Nçi sỵ cha, mĐ ®ỵc so s¸nh víi biĨn (réng), víi trêi GV Nònh Thò Hồng Loan – Trường THPT Xuân Huy 19 Giáo án tự chọn nâng cao chương trình Ngữ văn 10 ¶nh so... Hồng Loan – Trường THPT Xuân Huy 16 Giáo án tự chọn nâng cao chương trình Ngữ văn 10 Chđ ®Ị III Híng dÉn ®äc hiĨu mét sè v¨n b¶n v¨n häc d©n gian cã trong ch¬ng tr×nh n©ng cao nhng kh«ng cã trong ch¬ng tr×nh c¬ b¶n A Mơc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - HiĨu gi¸ trÞ nghƯ tht vµ néi dung, qua ®ã «n tËp vµ cđng cè kiÕn thøc vỊ mét sè bµi trong Ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n 10 n©ng cao - RÌn lun kü n¨ng ®äc – hiĨu mét... tr×u mÕn, s©u nỈng t×nh nghÜa, võa t¸o b¹o, m¹nh mÏ võa dÞu dµng, ®»m th¾m cđa c¸c chµng trai, c« g¸i: Nhí ai ra ngÈn vµo ng¬, GV Nònh Thò Hồng Loan – Trường THPT Xuân Huy 14 Giáo án tự chọn nâng cao chương trình Ngữ văn 10 Nhí ai, ai nhí, b©y giê nhí ai… D Yªu nhau lßng g¾n d¹ ghi Dï ai ®em b¹c ®ỉi ch× còng kh«ng Nh÷ng t×nh c¶m, c¶m xóc trong ca dao, d©n ca l¹i ®ỵc thĨ hiƯn th«ng qua mét sè u tè nghƯ... yªu níc cđa nh©n d©n - Béc lé ®êi sèng t©m hån phong phó, tinh tÕ vµ s©u s¾c cđa nh©n d©n ( yªu ®êi, l¹c quan, yªu c¸i thiƯn, GV Nònh Thò Hồng Loan – Trường THPT Xuân Huy 15 Giáo án tự chọn nâng cao chương trình Ngữ văn 10 c¸i ®Đp trong cc sèng, c¨m ghÐt c¸i xÊu, sù ®éc ¸c, sèng t×nh nghÜa, thủ chung… - Tỉng kÕt nh÷ng tri thøc, kinh nghiƯm cđa nh©n d©n vỊ mäi lÜnh vùc trong mèi quan hƯ gi÷a con ngêi...Giáo án tự chọn nâng cao chương trình Ngữ văn 10 - Gióp häc sinh n¾m c¸c ®Ỉc trng c¬ b¶n VHDG, nh÷ng ®Ỉc ®iĨm cđa c¸c thĨ lo¹i vÞ trÝ vai trß vµ nh÷ng gi¸ trÞ to lín vỊ néi dung vµ nghƯ tht trong mèi quan hƯ ®o¹n v¨n nỊn v¨n hãa... s¾c, hÊp dÉn Ng«n ng÷ sư thi giµu h¶, sư dơng nhiỊu biƯn ph¸p so s¸nh, Èn dơ tu tõ => Sư thi lµ niĨm tù hµo cđa c¸c ®ång bµo dt GV Nònh Thò Hồng Loan – Trường THPT Xuân Huy 11 Giáo án tự chọn nâng cao chương trình Ngữ văn 10 thiĨu sè VN H§I Gióp HS tỉng kÕt nh÷ng kiÕn thøc 2 Trun thut: c¬ b¶n vỊ trun thut võa häc a ®Þnh nghÜa: T¸c phÈm tù sù d©n gian kĨ vỊ sù kiƯn vµ nh©n vËt lÞch sư “hc cã liªn quan... cđa nh©n d©n lao ®éng + PhÐp mµu tõ c©y gËy vµ chiÕc nãn biÕn thµnh cung ®iƯn nguy nga, tr¸ng lƯ, cã ®Çy ®đ ph¬ng tiƯn, ngêi GV Nònh Thò Hồng Loan – Trường THPT Xuân Huy 18 Giáo án tự chọn nâng cao chương trình Ngữ văn 10 hÇu h¹ - Cung ®iƯn mäc lªn tõ b·i ®Êt vµ ®Çm lÊy cßn ph¶n ¸nh íc m¬ chinh phơc thiªn nhiªn, kh¶ n¨ng k× diƯu cđa con ngêi 3 Cđng cè: Nh©n d©n lao ®éng kh«ng mn ®Ĩ nh÷ng ngêi l¬ng... ®éng giái, ngêi dòng sÜ, ngêi th«ng minh, chµng ngèc,… Qua ®ã, trun thĨ hiƯn quan niƯm ®¹o ®øc, lÝ tëng vµ íc m¬ cđa nh©n d©n vỊ GV Nònh Thò Hồng Loan – Trường THPT Xuân Huy 12 Giáo án tự chọn nâng cao chương trình Ngữ văn 10 - §Ỉc ®iĨm nỉi bËt cđa trun cỉ tÝch lµ g×? h¹nh phóc vµ c«ng lÝ x· héi * Mét trong nh÷ng ®Ỉc ®iĨm nçi bËt cđa thĨ lo¹i trun cỉ tÝch lµ ph¶n ¸nh nh÷ng vÊn ®Ị sinh ho¹t gia ®×nh vµ . ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n 10 A. Mơc tiªu bµi häc: GV Nònh Thò Hồng Loan – Trường THPT Xuân Huy 10 Giáo án tự chọn nâng cao chương trình Ngữ văn 10 - Gióp häc sinh. THPT Xuân Huy 17 Giáo án tự chọn nâng cao chương trình Ngữ văn 10 HS: Vë ghi – so¹n bµi – t×m hiĨu c¸c t¸c phÈm DG, SGK Ng÷ v¨n 10 ch¬ng trinh N©ng cao.