hoạt động chuyển giá của các công ty nước ngoài

Tuy nhiên, một trong những bất cập nổi bật nhất từ xu hướng gia tăng doanh nghiệp nước ngoài ở Việt Nam là vấn đề chuyển giá, gây tổn thất lớn cho nguồn thu ngân sách Nhà nước và tác độn

1

LỜI MỞ ĐẦU

1 Tầm quan trọng của đề tài

Năm 2007, Việt Nam chính thức trở thành thành viên thứ 150 của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), mở ra một trang mới cho nền kinh tế nước nhà Cùng với việc tham gia những tổ chức kinh tế khu vực và sửa đổi luật theo hướng mở cửa, tạo điều kiện cho hội nhập và phát triển trong hơn 10 năm nay, làn sóng vốn FDI đổ vào Việt Nam càng cao, tạo điều kiện cho nhiều đổi mới, học hỏi và phát triển trong nước

Tuy nhiên, một trong những bất cập nổi bật nhất từ xu hướng gia tăng doanh nghiệp nước ngoài ở Việt Nam là vấn đề chuyển giá, gây tổn thất lớn cho nguồn thu ngân sách Nhà nước và tác động xấu đến môi trường đầu tư nước nhà nhưng vẫn chưa

có biện pháp hiệu quả và triệt để Trong tình hình này, tác giả thực hiện tiểu luận

“Hoạt động chuyển giá của các doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam” nhằm tìm hiểu lý thuyết, thực trạng và đề xuất giải pháp khắc phục tình trạng chuyển giá của các doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam

2 Mục đích nghiên cứu của đề tài

Người viết tập trung tìm hiểu cơ sở lý thuyết của hoạt động chuyển giá, phân tích tình hình chuyển giá của các doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam, từ đó đề xuất một số giải pháp, ngăn chặn, khắc phục tình trạng trên

3 Nội dung của đề tài

Ngoài lời mở đầu và kết luận, nội dung tiểu luận gồm 3 chương chính:

Chương 1: Tổng quan về hoạt động chuyển giá

Chương 2: Thực trạng hoạt động chuyển giá ở các doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam

Chương 3: Giải pháp phòng chống hoạt động chuyển giá của các doanh nghiệp nuuớc ngoài tại Việt Nam

2

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG CHUYỂN GIÁ

1.1 Khái niệm

Về mặt lý thuyết, chuyển giá được hiểu là việc thực hiện chính sách giá đối với hàng hóa, dịch vụ và tài sản được chuyển dịch giữa các thành viên trong tập đoàn qua biên giới không theo giá thị trường nhằm tối thiểu hóa số thuế của các công ty đa quốc gia (MNC) trên toàn cầu (Andrew Lymer & Jonh Hasseldine, The Internatinal Taxation System, Kluwer Academic Pblishers)

Bản chất của hoạt động chuyển giá là việc lựa chọn nơi ưu đãi nhất để nộp thuế của một doanh nghiệp mà không làm trái các qui định pháp luật hiện hành Như vậy, chuyển giá là một hành vi do các chủ thể kinh doanh thực hiện nhằm thay đổi giá trị trao đổi hàng hóa, dịch vụ trong quan hệ với các bên liên kết Hành vi ấy có đối tượng tác động chính là giá cả (Phạm Thanh Tâm, 2014)

Giao dịch như trên có thể xảy ra là do nhiều nguyên nhân Thứ nhất, doanh nghiệp có quyền tự do định đoạt trong kinh doanh, cụ thể là quyền quyết định giá cả của một giao dịch Do đó hàng hóa, dịch vụ được kê khai với giá mà chính doanh nghiệp mong muốn Thứ hai, vì có quan hệ gắn bó về lợi ích nhóm liên kết nên chủ thể kinh doanh quy ước sự khác biệt về giá giao dịch để không làm thay đổi lợi ích toàn cục Thứ ba, trong điều kiện không thay đổi tổng lợi ích chung việc định giá lại giúp nghĩa vụ thuế được chuyển từ nơi bị điều tiết cao sang nơi bị điều tiết thấp hơn

và ngược lại

1.2 Nguyên nhân

Hoạt động chuyển giá giúp các doanh nghiệp đạt được nhiều lợi ích

Chuyển giá giúp làm đẹp báo cáo tài chính của doanh nghiệp Khi doanh nghiệp pham sai lầm trong kinh doanh như chi phí quảng cáo quá cao, thất bại khi đưa sản phẩm mới ra thị trường…, chuyển giá giúp các MNC chia sẻ lỗ với các thành viên, làm giảm các khoản thuế phải nộp, giúp tình hình kinh doanh trông khả quan hơn trước cổ đông và các bên liên quan khác

3

Chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp chênh lệch giữa các quốc gia tạo điều kiện cho các MNC thực hiện chuyển giá Ví dụ, thuế suất TTNDN ở Nhật Bản 51,3%, Campuchia: 21%, Việt Nam: 20%, Singapore: 18,4%, Qatar: 11,3% (năm 2016) Tồn tại sự khác nhau về chính sách thuế của các quốc gia là điều không tránh khỏi do chính sách kinh tế - xã hội của họ không thể đồng nhất, cũng như sự hiện hữu của các quy định ưu đãi thuế là điều tất yếu Bằng việc chuyển lợi nhuận từ nước có TTNDN cao về nước có TTNDN thấp, giúp giảm nghĩa vụ thuế và tối đa hóa lợi nhuận

Biến động tỷ giá và lạm phát là nguyên nhân tiếp theo thúc đẩy chuyển giá MNC rút vốn đầu tư ở quốc gia có kỳ vọng đồng tiền nước đó sẽ giảm giá và ngược lại đầu tư vào nước có đồng tiền có xu hướng mạnh lên trong tương lai Doanh nghiệp tiến hành chuyển giá ở nước có tỷ lệ lạm phát cao để bảo toàn vốn và lợi nhuận khi đồng tiền của nước đang đầu tư bị mất giá

Điều kiện kinh tế chính trị của nước nhận đầu tư quyết định hoạt động chuyển giá của các MNC Khi nước nhận đầu tư đang có những chính sách kinh tế bất lợi, doanh nghiệp nước ngoài chuyển giá để tránh bị tác động Chuyển giá còn giúpgiảm các khoản lãi dẫn đến giảm áp lực đòi tăng lương từ người lao động Ngược lại, khi quốc gia có chính sách ưu đãi đối với đầu tư nước ngoài, MNC tập trung toàn bộ lợi nhuận về đây, gây hậu quả xấu cho các nước tiếp nhận đầu tư còn lại

1.3 Các phương pháp chuyển giá

Tùy điều kiện và hoàn cảnh mà doanh nghiệp nước ngoài chọn phương thức chuyển giá phù hợp khác nhau nhằm tối đa hóa lợi nhuận:

- Chuyển giá thông qua hình thức nâng cao giá trị tài sản vốn góp Ngay từ đầu, doanh nghiệp đã chủ động nâng giá đầu vào (máy móc, thiết bị, bí quyết kỹ thuật, sáng chế phát minh…) để tạo giá trị khủng về tài sản cố định của doanh nghiệp Trong sản xuất và kinh doanh, giá cả máy móc thiết

bị mới khi cần bổ sung, thay thế đều được khai tăng giá, tạo nên giá trị ảo

về vốn Mức khấu hao tăng lên, giá thành cũng cao lên, lợi nhuận thấp, hoặc không có lợi nhuận, doanh nghiệp tránh được nghĩa vụ thuế

4

- Nhập khẩu nguyên vật liệu từ công ty mẹ ở nước ngoài, hoặc từ doanh nghiệp đối tác liên doanh với giá cao Doanh nghiệp FDI thực hiện chuyển giá thông qua việc định giá cao khi nhập khẩu máy móc, thiết bị, nguyên vật liệu… và giá bán thấp khi xuất khẩu sản phẩm

- Chuyển giá thông qua hình thức tài trợ bằng nghiệp vụ vay từ công ty mẹ

Sử dụng chi phí trả lãi tiền vay cũng là một cách làm khác mà các doanh nghiệp FDI sử dụng Công ty mẹ đưa nguyên vật liệu, vật tư linh kiện đầu vào và cho trả chậm có lãi để sau khi bán sẽ trả Khi doanh nghiệp bán hàng

ra có lãi đều tính vào chi phí trả lãi tiền vay, dẫn tới hết lãi Phần lãi thực, thông qua trả lãi, đã chuyển hết ra ngoài cho công ty mẹ

- Chuyển giá bằng cách nâng khống giá trị tài sản vô hình như: công nghệ, thương hiệu…

- Chuyển giá thông qua hình thức nâng chi phí các đơn vị hành chính và quản

lý

- Chuyển giá thông qua việc điều tiết giá mua, bán hàng hóa

- Chuyển giá thông qua các trung tâm tái tạo hóa đơn

5

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CHUYỂN GIÁ Ở CÁC DOANH NGHIỆP NƯỚC NGOÀI TẠI VIỆT NAM

2.1 Thực trạng chung hoạt động chuyển giá của các doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam

Theo số liệu của Cục Tài chính doanh nghiệp - Bộ Tài chính, giai đoạn 2012-2016, số lượng doanh nghiệp FDI báo lỗ hằng năm tăng từ 44%-51% Theo báo cáo gần đây nhất năm vào đầu năm 2018 của VCCI, có đến 37,9% doanh nghiệp FDI báo cáo lỗ trong năm 2017 (Ngân Giang, 2018) Tỷ lệ này đã giảm rất nhiều so với tỷ

lệ bình quân 50% doanh nghiệp báo lỗ vài năm trước đây Tuy nhiên, tình trạng chuyển giá của các doanh nghiệp FDI vẫn là vấn đề khiến các cơ quan thuế phải đau đầu

Hoạt động đầu tư nước ngoài tại Việt Nam phổ biến nhất với ba nhóm: sản xuất hàng hóa tiêu thụ nội địa, làm hàng xuất khẩu và gia công hàng hóa xuất khẩu thì trong 3 lĩnh vực này, hầu hết các nhà đầu tư nước ngoài đều có một điểm chung là dùng thủ thuật chuyển giá Những ngành đầu tư có tỷ lệ DN chuyển giá nhiều nhất gồm: 90% DN kinh doanh lĩnh vực tài chính và bảo hiểm, 70% DN sản xuất dệt may, 51% DN sản xuất linh kiện ô tô…Với nhóm DN FDI sản xuất hàng hóa tiêu thụ nội địa, hàng hóa tiêu thụ trong nước rất khó tùy tiện tăng giá so với mặt bằng chung nên

họ phải tìm mọi cách để nâng chi phí đầu vào sản xuất Lỗ hổng để nâng giá dễ nhất là điều chỉnh con số ở thiết bị vật tư, nguyên liệu, định mức tiêu hao vật tư trên một đơn

vi sản phẩm, chi phí phân bổ từ công ty mẹ ở nước ngoài Theo đó, chi phí tăng sẽ kéo giảm lợi nhuận, DN giảm hoặc không có lãi, thậm chí lỗ sẽ giảm và trốn được trách nhiệm nộp thuế thu nhập DN Cũng dùng thủ thuật nâng chi phí đầu vào, nhóm DN FDI làm hàng xuất khẩu thì dùng thêm “kỹ thuật” ép giá bán sản phẩm xuống tối thiểu Ví dụ, chi phí làm ra một đôi giày xuất khẩu là 10 USD, thị trường châu Âu chấp nhận mua vào với giá 12 USD, lợi nhuận tạm tính mỗi đôi giày 2 USD là phần thu nhập chịu thuế Thế nhưng, DN lại “biến hóa” để giá xuất khẩu thấp hơn để giảm thuế Liên quan đến thuế xuất nhập khẩu, DN FDI đã trốn thuế bằng cách hàng sản xuất tại Việt Nam xuất khẩu lòng vòng qua một nước trung gian có thuế suất thấp,

6

thông qua một nhà thương mại để đưa hàng vào châu Âu…Với nhóm gia công hàng hóa xuất khẩu, DN FDI vận dụng cả hai hình thức nâng chi phí đầu vào và ép giá đầu

ra Vì nguyên liệu do công ty FDI nhập khẩu vào trong nước có thể được nâng giá, trong khi công ty mẹ ở nước ngoài lại bao tiêu đầu ra nhiều khi với mức ghi trong hợp đồng gia công rất vô lý Chẳng hạn, khi chi phí gia công một chiếc áo của DN FDI tại Việt Nam là 2 USD, công ty mẹ chỉ ký hợp đồng bao giá gia công 1,5 USD/chiếc, lập tức DN phát sinh lỗ (Lê Văn Sua, 2015)

Mặc dù lỗ, thậm chí lỗ lũy kế đến mức âm vốn nhưng các doanh nghiệp vẫn tiếp tục mở rộng quy mô kinh doanh thay vì đã phải phá sản hay đóng cửa sản xuất

2.2 Một số trường hợp chuyển giá tiêu biểu

2.2.1 Coca-Cola Việt Nam và Pepsi Việt Nam

Với Coca Cola, theo Cục thuế TP.HCM, từ khi bắt đầu hoạt động ở Việt Nam năm 1992, công ty liên tục báo lỗ cho đến cuối năm 2012 Việc thua lỗ của Coca-Cola Việt Nam không phải do tăng trưởng doanh số yếu, thực tế sản lượng của công ty vẫn tăng trưởng trên 25% mỗi năm Đến thời điểm tháng 12/2012, tổng số lỗ lũy kế của Coca-Cola Việt Nam lên đến 3.768 tỉ đồng, vượt quá số vốn đầu tư ban đầu 2.950 tỉ đồng Như vậy, về mặt kỹ thuật, lẽ ra Coca-Cola Việt Nam đã phải phá sản Tuy nhiên, thay vì đóng cửa hay thu hẹp quy mô hoạt động, năm 2014 Coca Cola tiếp tục đầu tư thêm 210 triệu USD để mở rộng kinh doanh ở Việt Nam Điều này đặt ra cho các cơ quan thuế Việt Nam về nghi án chuyển giá của công ty này Cách để Coca Cola

dù liên tục mở rộng mạng lưới kinh doanh, bán hàng tốt, nhưng vẫn lỗ nằm ở chi phí nguyên phụ liệu, trong đó chủ yếu là hương liệu được nhập trực tiếp từ công ty mẹ với giá rất cao Tuy nhiên, bằng chứng để chứng minh Coca-Cola Việt Nam chuyển giá là rất yếu Sau nhiều nỗ lực đấu tranh từ phía Việt Nam, đến năm 2013 Coca Cola Việt Nam đã bắt đầu báo lãi và nộp thuế thu nhập doanh nghiệp cho Chính phủ Việt Nam

Trường hợp Pepsi Việt Nam cũng tương tự như Coca Cola Vào Việt Nam sớm hơn Coca Cola (năm 1991), nhưng trong suốt gần 20 năm hoạt động, Pepsi Việt Nam cũng liên tục kê khai lỗ để không phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp Tuy nhiên, do mức tăng trưởng tiềm năng quá lớn của thị trường nước giải khát Việt Nam, Pepsi

7

Việt Nam vẫn tiếp tục đầu tư thêm nhiều nhà máy mới ở các tỉnh thành khác trong cả nước để mở rộng thị phần Việc tìm các bằng chứng chứng minh Pepsi Việt Nam chuyển giá cũng rất khó khăn

2.2.2 Adidas

Một trong những trường hợp điển hình trong lĩnh vực phân phối có thể kể đến

là Adidas Adidas AG là một công ty đa quốc gia được thành lập vào năm 1948 tại Đức, hoạt động trong lĩnh vực thiết kế và sản xuất dụng cụ thể thao Các sản phẩm của Adidas đã đến Việt Nam rất sớm từ năm 1993 và đến năm 2009 thì một công ty con của Adidas mới được thành lập ở Việt Nam Từ cuối năm 2012, báo chí Việt Nam đã đăng một số bài báo nghi vấn về việc Adidas Việt Nam chuyển giá Nhiều lập luận cho rằng Adidas Việt Nam đăng ký hoạt động kinh doanh tại Việt Nam trong vai trò là nhà phân phối bán buôn nhưng thực tế lại phát sinh chi phí của nhà bán lẻ, và đặt nghi vấn đây chính là cách mà Adidas dùng để chuyển giá theo phương thức liên kết giữa công ty mẹ và các công ty con thuộc tập đoàn Adidas nhằm tránh thuế thu nhập tại Việt Nam

Cụ thể, theo lãnh đạo của Cục thuế TP.HCM, Adidas Việt Nam hoạt động theo giấy phép đăng ký kinh doanh là quyền phân phối bán buôn, nhưng danh mục chi phí của doanh nghiệp này lại xuất hiện nhiều chi phí của một doanh nghiệp bán lẻ, như chi phí hỗ trợ vật dụng cho nhà bán lẻ, tiền tiếp thị quốc tế, phí quản lý vùng, tiền hoa hồng mua hàng và đặc biệt, Adidas Việt Nam không phải là nhà sản xuất, nhưng phát sinh khoản tiền bản quyền Thực tế, Adidas Việt Nam thanh toán cho Công ty Adidas

AG phí bản quyền 6%, chi phí tiếp thị quốc tế 4% doanh thu ròng đối với các sản phẩm được tiêu thụ và cả giá trị sản phẩm được cấp phép Ngoài ra, Adidas Việt Nam cũng phải trả chi phí hoa hồng mua hàng cho Addias International Trading B.V, với tỷ

lệ 8,25% giá trị mỗi giao dịch Bên cạnh đó, theo hợp đồng dịch vụ Đông Nam Á giữa Adidas Singapore và Adidas Việt Nam, Adidas Singapore và các công ty con địa phương, trong đó có Adidas Việt Nam cung cấp một dịch vụ và thỏa thuận việc thu các khoản phí liên quan Chính ví phát sinh quá nhiều chi phí trung gian đầu vào đã khiến cho giá thành nhập khẩu các sản phẩm Adidas tại thị trường Việt Nam bị nâng

8

cao một cách vô lý, dẫn đến Adidas Việt Nam luôn rơi vào tình trạng thua lỗ và không phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp

2.2.3 Metro Việt Nam

Metro Việt Nam bắt đầu thành lập ở Việt Nam từ đầu năm 2002 với số vốn ban đầu là 120 triệu USD, vốn pháp định là 36 triệu USD Sau khoảng 12 năm hoạt động, 2002-2013, Metro Việt Nam đã 6 lần thay đổi giấy phép kinh doanh, nâng tổng vốn đầu tư tại Metro Việt Nam lên hơn 301 triệu USD vào tháng 5/2013 Trong giai đoạn này, Metro Việt Nam liên tục kê khai lỗ với số lỗ lũy kế lên đến 1.657 tỉ USD và chỉ duy nhất năm 2010 là có lãi 173 tỉ đồng

Mặc dù lỗ nhưng Metro Việt Nam vẫn tiếp tục mở thêm 19 điểm bán lẻ trên toàn quốc Từ kết quả này, cơ quan thanh tra thuế đã vào cuộc và xác định có hành vi chuyển giá, qua đó yêu cầu Metro Việt Nam điều chỉnh giảm lỗ, giảm khấu trừ và truy thu thuế với số tiền lên đến hơn 500 tỉ đồng, đồng thời xác định Metro Việt Nam đã có lãi trong 2 năm 2010 và 2011 với số tiền 234,8 tỉ đồng Trong số này, khoản điều chỉnh giảm lỗ lớn nhất liên quan đến phí nhượng quyền thương mại, các khoản chi phí không liên quan đến hoạt động kinh doanh của Metro Việt Nam, chi phí dự phòng giảm giá hàng tồn kho, chi phí trích lập dự phòng nợ phải thu khó đòi,… với số tiền lên đến 335 tỉ đồng Khoản điều chỉnh thuế nhà thầu đối với các khoản chi phí bồi hoàn tiền lương trả cho Metro Cash & Carry Đức để trả cho các nhân viên nước ngoài làm việc tại Metro Việt Nam khoảng 62 tỉ đồng; điều chỉnh giảm thuế GTGT đầu vào đối với khoản tiền thu hỗ trợ quảng cáo, tiếp thị, khuyến mại từ các nhà cung cấp lên đến 110 tỉ đồng Do những khoản chi phí quá lớn và bất hợp lý được hạch toán vào chi phí của Metro Việt Nam, trong đó đáng kể nhất là chi phí nhượng quyền thương mại,

đã khiến cho công ty này liên tục báo lỗ trong hàng chục năm

Theo số liệu của Tổng cục Thuế, trong giai đoạn 2002 - 2013, chi phí nhượng quyền thương mại mà Metro Việt Nam phải trả cho công ty mẹ ở Đức đã lên tới 731 tỉ đồng Bên cạnh đó, chi phí lương, thưởng và phụ cấp cho ban giám đốc và chuyên gia nước ngoài trả cho các cá nhân thông qua Metro Cash & Cary GmbH (MCC) tại Đức

9

cũng là một con số rất lớn, lên tới 699 tỉ đồng Theo Tổng cục Thuế, đây là những giao dịch liên kết mánh lới để Metro Việt Nam chuyển giá

2.3 Môi trường kinh doanh ở Việt Nam tạo điều kiện cho doanh nghiệp nước ngoài thực hiện chuyển giá

2.3.1 Chế tài xử lý còn nhẹ

Đánh giá về sự phức tạp của hoạt động chuyển giá, TS Hồ Đức Phước, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Kiểm toán nhà nước cho rằng, mặc dù thời gian qua, Việt Nam đã nỗ lực xây dựng và ban hành nhiều chủ trương và chính sách nhằm thiết lập và dần hoàn thiện khung pháp lý nhằm chống chuyển giá, tuy nhiên, hành lang pháp lý về chống chuyển giá ở Việt Nam hiện nay vẫn thiếu đồng bộ, chưa bịt kín lỗ hổng, hiệu lực thấp Việc thực hành pháp luật trong việc chuyển giá chưa hiệu quả, hiệu lực chưa cao Hoạt động chuyển giá đang có diễn biến phức tạp, tinh vi và không ngừng gia tăng không chỉ ở các doanh nghiệp FDI mà ngay cả ở các doanh nghiệp trong nước đã đặt ra những thách thức không nhỏ đối với công tác quản lý nhà nước

về hoạt động chuyển giá, TS Hồ Đức Phớc cho hay

Còn các chuyên gia nhận định, một trong những nguyên nhân dẫn đến hành vi chuyển giá là có sự chênh lệch thuế do áp dụng thuế suất ưu đãi và các ưu đãi khác như miễn, giảm thuế là tiền đề để các doanh nghiệp thực hiện hành vi chuyển giá

PGS., TS Nguyễn Đình Hòa, quyền giám đốc Trường Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm toán cho rằng, khó xác định quan hệ liên kết để từ đó áp dụng các quy trình, thủ tục kiểm tra đánh giá về mức phù hợp của giá giao dịch Tình trạng thanh toán dùng tiền mặt còn phổ biến ở nước ta là mảnh đất màu mỡ, thuận lợi để các tổ chức có mưu đồ trốn thuế có thể che giấu, không khai báo đầy đủ các giao dịch mà các cơ quan chức năng khó lòng kiểm soát được

Thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa cơ quan thuế và các cơ quan chức năng trong công cuộc chống chuyển giá, tạo kẽ hở để các đối tượng lợi dụng Trình độ của các kiểm toán viên nhà nước còn hạn chế về ngoại ngữ, tin học, về các chuẩn mực kế

10

toán, kiểm toán quốc tế và hiểu biết chung về khung pháp lý liên quan đến các lĩnh vực kinh doanh và luật pháp quốc tế, PGS.TS Nguyễn Đình Hòa nêu rõ

TS Đỗ Thiên Anh Tuấn, Đại học Fulbright Việt Nam khẳng định, thiết chế pháp lý của Việt Nam còn yếu kém gây khó khăn cho công tác chống chuyển giá Ngoài các lỗ hổng của quy định pháp luật thì năng lực xử lý, chế tài đối với các hành

vi vi phạm pháp luật thuế còn nhẹ, chưa đủ sức ngăn ngừa và răn đe Nhiều doanh nghiệp nợ thuế kéo dài nhưng cơ quan chức năng không xử lý hình sự được Các vụ kiện về thuế thường đi vào bế tắc, tốn kém nhưng không mang lại kết quả tích cực

2.3.2 Rào cản vô hình

Thực tế trong điều kiện kinh tế còn khó khăn, các tập đoàn đa quốc gia hoạt động ở Việt Nam giành được sự quan tâm và ưu ái rất nhiều của Chính phủ, các bộ - ngành và địa phương nên việc thanh tra, kiểm tra đối với hoạt động của các DN này ít nhiều cũng bị trở ngại bởi các rào cản vô hình đó Chỉ khi có những bằng chứng khá

rõ ràng, có cơ sở và vấn đề đủ nghiêm trọng thì cơ quan thuế mới có thể tiến hành thanh tra, kiểm tra, song tất cả đều phải lên kế hoạch cẩn trọng, cụ thể và phải báo trước

2.4 Hậu quả từ hoạt động chuyển giá của các doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam

Thứ nhất, hoạt động chuyển giá gây thất thu lớn cho ngân sách Nhà nước Theo Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính), trong năm 2010, đã thanh kiểm tra thuế tại các sản xuất, lắp ráp ô tô và các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh chè tại Lâm Đồng truy thu hơn 133 tỷ đồng, giảm lỗ hơn 1.400 tỷ đồng Trong cuộc thanh tra doanh nghiệp FDI lỗ trong các năm từ 2005-2009, kết quả giảm lỗ hơn 4.000 tỷ đồng và truy thu thuế hơn 212 tỷ đồng Trong đó, phát hiện 43 doanh nghiệp FDI có quan hệ giao dịch liên kết có dấu hiệu chuyển giá, xử phạt 37 doanh nghiệp, giảm lỗ 887 tỷ đồng, truy thu thuế và phạt 27 tỷ đồng Trong năm 2011, theo kế hoạch của Tổng cục Thuế, có 1.267 doanh nghiệp có vốn FDI thuộc diện phải kiểm tra việc chuyển giá, trốn thuế Tính đến tháng 9-2011, toàn ngành đã thực hiện thanh tra 585 doanh nghiệp, trong đó

có 76 doanh nghiệp có dấu hiệu chuyển giá Ngành Thuế đã có kết luận thanh tra và