ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP Khảo sát khả đối kháng chủng nấm Trichoderma với nấm gây bệnh đốm trắng Thanh long Nguyễn Thị Bích Tuyền Nguyễn Thị Hai (giảng viên hướng dẫn) i ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP MỤC LỤC MỤC LỤC .i DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT v DANH MỤC BẢNG vii DANH MỤC HÌNH viii MỞ ĐẦU 1 Lý chọn đề tài Mục đích nghiên cứu Nội dung nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu Kết cấu Đồ .3 CHƯƠNG TỔNG QUAN án tốt nghiệp TÀI LIỆU 1.1 Giới thiệu nấm Trichoderma spp 1.1.1 Phân loại 1.1.2 Các chủng nấm Trichoderma spp phân lập .5 1.1.3 Đặc điểm hình thái 1.1.4 Đặc điểm sinh lý, sinh hóa .10 1.1.5 Cơ chế kiểm soát sinh học nấm Trichoderma phòng trừ nấm gây bệnh trồng 11 1.1.6 Mối liên hệ khả đối kháng nấm gây bệnh thực vật hoạt động enzyme chitinase Trichoderma spp 17 i ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP 1.1.7 Một số nghiên cứu ứng dụng nấm Trichoderma spp giới Việt Nam 18 1.1.8 Ứng dụng Trichoderma spp nông nghiệp .21 1.2 Giới thiệu nấm Neoscytalidium dimidiatum gây bệnh đốm trắng Thanh long 24 1.2.1 Giới thiệu nấm Neoscytalidium dimidiatum 24 1.2.2 Khái quát bệnh đốm trắng Thanh long 25 1.2.3 Những nghiên cứu Neoscytalidium dimidiatum .26 1.2.4 Các biện pháp phòng trừ bệnh đốm trắng long 32 1.3 Thực trạng phế phẩm Thanh long ứng dụng sản xuất phân hữu sinh học .34 1.3.1 Thực trạng nguồn phế phẩm long Việt Nam 34 1.3.2 Sản xuất sử dụng phân compost 34 CHƯƠNG VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 41 2.1 Thời gian địa điểm nghiên cứu 41 2.2 Vật liệu 41 2.2.1 Nguồn gốc nấm đối kháng, nấm gây bệnh .41 2.2.2 Dụng cụ thiết bị 41 2.2.3 Hóa chất 42 2.2.4 Các loại môi trường 42 2.3 Phương pháp nghiên cứu 45 2.3.1 Sơ đồ tổng quát nội dung thí nghiệm .46 Giải thích sơ đồ .46 ii ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP 2.3.2 Phương pháp quan sát hình thái sợi nấm 48 2.3.3 Phân lập nấm Neoscytalidium dimidiatum gây bệnh đốm trắng long 49 2.3.4 Xác định khả sinh enzyme ngoại bào chủng nấm Trichoderma .50 2.3.5 Khảo sát khả đối kháng chủng nấm Trichoderma với nấm gây bệnh đốm trắng long 52 2.3.6 Thử nghiệm khả phòng trừ bệnh đốm trắng long điều kiện chậu 54 2.3.7 Đánh giá hiệu lực phòng trừ bệnh chế phẩm Trichoderma đồng ruộng 5 2.3.8 Thử nghiệm ủ phân compost từ cành long nấm Trichoderma .57 2.3.9 Phương pháp xử lý số liệu 60 CHƯƠNG KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 61 3.1 Kết phân lập nấm gây bệnh đốm trắng long 61 3.2 Kết khảo sát số đặc điểm hình thái đặc điểm sinh học chủng nấm Trichoderma spp 63 3.2.1 Đặc điểm hình thái chủng Trichoderma phân lập .63 3.2.2 Đặc điểm sinh trưởng .75 3.2.3 Khảo sát khả sinh enzyme ngoại bào chủng nấm Trichoderma spp sau ngày nuôi cấy 78 3.3 Khảo sát khả sinh đối kháng chủng nấm Trichoderma với nấm gây bệnh đốm trắng long 83 3.4 Kết định danh chủng Trichoderma T3 88 ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP 3.5 Thử nghiệm khả phòng trừ bệnh đốm trắng long điều kiện chậu 89 3.6 Đánh giá hiệu lực phòng trừ bệnh chế phẩm Trichoderma đồng ruộng 92 3.7 Thử nghiệm ủ phân compost từ cành long chủng nấm Trichoderma asperellum 95 CHƯƠNG KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 98 4.1 Kết luận 98 4.2 Kiến nghị 99 TÀI LIỆU THAM KHẢO 100 PHỤ LỤC Phụ lục A Bảng số liệu thô A.1 Tốc độ tăng tưởng chủng Trichoderma spp sau ngày A.2 Đường kính trung bình vòng phân giải cellulose (cm) chủng Trichoderma sau ngày .3 A.3 Đường kính trung bình vòng phân giải chitin (cm) chủng Trichoderma sau ngày .5 A.4 Tỉ lệ đối (%) kháng chủng Trichoderma spp sau ngày đối kháng invitro A.5 Tỉ lệ đối (%) kháng chủng Trichoderma spp sau ngày đối kháng invitro A.6 Tỉ lệ đối (%) kháng chủng Trichoderma spp sau ngày đối kháng invitro 11 ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP A7 Tỉ lệ đối (%) kháng chủng Trichoderma spp sau ngày đối kháng invitro 13 Phụ lục B: Hình ảnh .16 B1 Hình thái đại thể chủng nấm Trichoderma spp sau ngày nuôi cấy môi trường PDA .16 B2 Đường kính vòng phân giải cellulose (cm) chitin (cm) chủng Trichoderma 2NSC 18 B3 Kết khảo sát khả sinh đối kháng chủng nấm Trichoderma với nấm gây bệnh đốm trắng long .25 B4 Lơ thí nghiệm lơ đối chứng thử nghiệm hiệu lực phòng trừ bệnh chế phẩm Trichoderma đồng ruộng 30 ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT CMC: Carboxymethyl cellulose NT: nghiệm thức ĐC: Đối chứng PDA: Potato D-glucose Agar VSV: Vi sinh vật NSC: ngày sau cấy ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1 Đặc điểm khuẩn lạc chủng Trichoderma Bảng 1.2 Các thơng số quan trọng q trình làm phân hữu hiếu khí 37 Bảng 2.1 Bố trí thí nghiệm đánh giá tác động chế phẩm Trichederma asperellum 54 Bảng 3.1 So sánh đặc điểm hình thái chủng nấm phân lập nấm Neoscytalidium dimidiatum theo mô tả Crous & Slippes (2006) 61 Bảng 3.2 Đặc điểm hình thái chủng Trichoderma phân lập 62 Bảng 3.3 Đường kính tản nấm Trichodema spp (cm) sau ngày ni cấy 75 Bảng 3.4 Đường kính vòng phân giải cellulose chủng Trichodema spp 78 Bảng 3.5 Đường kính vòng phân giải chitin chủng Trichodema spp 80 Bảng 3.6 Tỉ lệ đối kháng (%) chủng Trichoderma spp với Neoscytalidium dimidiatum 82 Bảng 3.7 Chiều dài khối lượng long công thức sau 30 ngày thử nghiệm 90 Bảng 3.8 Tình hình bệnh đốm trắng long công thức 94 Bảng 3.9 Kết phân tích hàm lượng carbon, hàm lượng nitơ tổng nguyên liệu ban đầu 15 ngày sau ủ 94 vii ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP DANH MỤC HÌNH Hình 1.1 Hình thái vi thể Trichoderma harzianum Hình 1.2 Hình thái đại thể số chủng Trichoderma spp Hình 1.3 Hệ sợi nấm Trichoderma kí sinh khuẩn nấm gây bệnh Rhizoctonia solan 13 Hình 1.4 Ức chế phát triển nấm Pythiumultimum chất kháng sinh tiết từ Trichoderma harzianum 16 Hình 1.5 Một số chế phẩm sinh học từ Trichoderma spp 21 Hình 1.6 Các mắt xích β-D-Glucose cellulose 35 Hình 1.7 Hợp chất cao phân tử Cellulose 35 Hình 3.1 Hình thái đại thể chủng nấm gây bệnh đốm trắng sau ngày nuôi cấy môi trường PDA 60 Hình 3.2 Hình thái vi thể chủng nấm bệnh: (a) Sợi nấm, (b) Bào tử 61 Hình 3.3 Hình thái đại thể chủng nấm Trichoderma T3, T22 T26 sau ngày nuôi cấy môi trường PDA 77 Hình 3.4 Đường kính vòng phân giải cellulose chủng Trichoderma.T22, TC15 TC6 79 Hình 3.5 Đường kính vòng phân giải chitin chủng Trichoderma T22, T3 TC7 82 Hình 3.6 Đĩa nấm đối chứng Neoscytalidium dimidiatum 2,4,6,7NSC 86 ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP Hình 3.7 Kết đối kháng chủng nấm Trichoderma T3 với nấm Neoscytalidium dimidiatum đĩa petri 2,4,6,7 NSC 86 Hình 3.8 Sợi nấm Trichoderma T3 cơng Neoscytalidium dimidiatum kính hiển vi quang học với độ phóng đại 100X 86 Hình 3.9 Kết giải trình tự gen 18S 87 Hình 3.10 Kết tra cứu BLAST SEARCH chủng nấm Trichoderma spp 87 Hình 3.11 Thử nghiệm khả phòng trừ bệnh đốm trắng long điều kiện chậu 88 Hình 3.12 Kết thử nghiệm điều kiện chậu 89 Hình 3.13 Tỷ lệ bệnh long công thức 30 ngày sau tưới 90 Hình 3.14 Sinh viên thử nghiệm hiệu chế phẩm Trichoderma asperellum đồng ruộng 92 Hình 3.15 Cây long cơng thức đối chứng thí nghiệm 93 Hình 3.16 Cành long bị nhiễm bệnh cơng thức đối chứng (a) thí nghiệm (b) 93 Hình 3.17 Thanh long trước ủ: (a) đối chứng ; (b) cơng thức thí nghiệm 95 Hình 3.18 Thanh long công thức đối chứng 15 ngày sau ủ 95 Hình 3.19 Thanh long cơng thức thí nghiệm 15 ngày sau ủ 96 Phụ lục B: Hình ảnh B1 Hình thái đại thể chủng nấm Trichoderma spp sau ngày nuôi cấy môi trường PDA ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP 17 ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP B2 Đường kính vòng phân giải cellulose (cm) chitin (cm) chủng Trichoderma 2NSC Chủng nấm Đường kính vòng phân giải cellulose (cm) T1 T3 T7 T9 18 Đường kính vòng phân giải chitin (cm) ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP T11 T12 T13 T15 19 ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP T21 T22 T23 T25 20 ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP T26 TC1 TC2 TC3 21 ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP TC5 TC6 TC7 TC8 22 ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP TC9 TC10 TC11 TC13 23 ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP TC15 TCC1 TCC6 24 ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP B3 Kết khảo sát khả sinh đối kháng chủng nấm Trichoderma với nấm gây bệnh đốm trắng long Ch Kết đối kháng chủng nấm Trichoderma spp với nấm N dimidiatum ủn g 2NSC 4NSC 6NSC T1 T3 T7 T9 25 7NSC ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP T11 T12 T13 T15 T21 26 ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP T22 T23 T25 T26 TC 27 ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP TC TC TC TC TC 28 ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP TC TC TC 10 TC1 TC1 29 ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP TC1 TC C1 TC C6 B4 Lơ thí nghiệm lô đối chứng thử nghiệm hiệu lực phòng trừ bệnh chế phẩm Trichoderma ngồi đồng ruộng 30 ... kháng thuộc chi Trichoderma - Bệnh đốm trắng long - Cây trồng: Thanh long Kết cấu Đồ án tốt nghiệp Khảo sát khả đối kháng chủng nấm Trichoderma spp với nấm gây bệnh đốm trắng Thanh long có tất... .75 3.2.3 Khảo sát khả sinh enzyme ngoại bào chủng nấm Trichoderma spp sau ngày nuôi cấy 78 3.3 Khảo sát khả sinh đối kháng chủng nấm Trichoderma với nấm gây bệnh đốm trắng long ... Trichoderma .50 2.3.5 Khảo sát khả đối kháng chủng nấm Trichoderma với nấm gây bệnh đốm trắng long 52 2.3.6 Thử nghiệm khả phòng trừ bệnh đốm trắng long điều kiện chậu