BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI PHÙNG THẢO LINH THỰC TRẠNG HÚT THUỐC LÁ Ở BỆNH NHÂN UNG THƯ TẠI BỆNH VIỆN BẠCH MAI NĂM 2017-2018 VÀ CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐỀ CƯƠNG KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP BÁC SĨ Y KHOA KHÓA 2013-2019 HÀ NỘI – 2018 CHỮ VIẾT TẮT BN bệnh nhân BNUT: bệnh nhân ung thư HTL : hút thuốc TL : thuốc UT : ung thư MỤC LỤC Chương 4: DỰ KIẾN BÀN LUẬN………………………………………………25 DỰ KIẾN KẾT LUẬN………………………………………………………… 35 DỰ KIẾN KIẾN NGHỊ………………………………………………………… 36 TÀI LIỆU THAM KHẢO……………………………………………………… 37 PHỤ LỤC…………………………………………………………………………40 DANH MỤC BẢNG DANH MỤC BIỂU ĐỒ THÓI QUEN HÚT THUỐC LÁ Ở BỆNH NHÂN UNG THƯ TẠI BỆNH VIỆN BẠCH MAI NĂM 2017-2018 Đặt vấn đề Người việt nam có câu “ miếng trầu đầu câu chuyện” nhiên với thời buổi kinh tế xã hội phát triền người ta thường mời điếu thuốc để tăng cảm giác tự tin tiếp xúc, nói chuyện giao tiếp với người xung quanh Họ cho hút thuốc giúp cho tập trung tư tưởng dễ dàng tăng khả sáng tạo Dần dần việc trở thành thói quen thường ngày khơng phải làm việc Điều gây ảnh hưởng đến đời sống kinh tế gia đình, xã hội mà ảnh hưởng đến sức khoẻ người “Khói thuốc chứa nhiều Hydrocacbon thơm, phải đặc biệt kể đến 3-4 benzenpyren chất gây ung thư tìm thấy thực nghiệm Các tế bào vào thể, tác động lên tế bào, gây viêm nãn tính, biển đổi tế bào dẫn đến loạn sản rời ác tính hóa Với thành phần độc tính khói thuốc, khói thuốc được khoa học chứng minh nguyên nhân gây 25 bệnh khác như: Ung thư phổi, ung thư quản, ung thư khoang miệng, ung thư da, bệnh tim mạch bệnh hô hấp “ Thuốc nguyên nhân cảu 90% ung thư phế quản Tính chung hút thuốc gây khoảng 30% số trường hợp ung thư chủ yếu ung thư phế quản số loại ung thu vòm mũi họng, ung thư tuỵ, ung thư đường tiết niệu Qua thống kê cho thấy người hút thuốc co nguy mắc ung thư phế quản cao gấp 10 lần người không hút Nếu hút 20 điều ngày, nguy cao gấp 15 đến 20 lần Hút thuốc tuổi trẻ nguy cao Với người không hút thuốc sống khoảng không gian hẹp với người hút thuốc có nguy ung thư cao[1] Nhằm cung cấp thông tin cho người mức độ nguy hiểm hút thuốc cần thiết để hạn chế thuốc đời sống hàng ngày nhằm giảm thiểu hậu không mong muốn tiến hành nghiên cứu đề tài “Thực trạng hút thuốc bệnh nhân ung thư Bệnh Viện Bạch Mai năm 2017-2018 số yếu tố liên quan” Đề tài gồm mục tiêu: Mô tả thực trạng hút thuốc bệnh nhân ung thư bệnh viện Bạch Mai 2017-2018 Phân tích số yếu tố liên quan đến thực trạng hút thuốc bệnh nhân ung thư bệnh viện Bạch Mai 2017-2018 Chương TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1 Lịch sử thuốc Cây thuốc hoang dại có cách khoảng 4.000 năm, trùng với văn minh người da đỏ vùng Trung Nam Mỹ Lịch sử chính thức việc sản xuất thuốc được đánh dấu vào ngày 12⁄10⁄1492 chuyến thám hiểm tìm châu Mỹ Christopher Columbus, ông phát thấy người xứ quần đảo Antil vừa nhảy múa, vừa hút loại cuộn tròn gọi Tabaccos Trong thời gian dài, thuốc được gọi với tên khác Năm 1559, đại sứ người Pháp Lisbon, Jean Nicot người trồng thuốc Bồ Đào Nha sau lan tồn châu Âu Liebault - nhà thực vật học người Pháp đặt tên cho thuốc Nicotiana Tuy nhiên, tên gọi tobacco được người xứ Bắc Mỹ dùng để thuốc vẫn được sử dụng phổ biến Thuốc được trờng Pháp Tây Ban Nha thuộc lồi Nicotiana tabacum với nguồn hạt giống lấy từ Brazil Mexico Trong đó, thuốc được trờng lúc đầu Bờ Đào Nha Anh lại thuộc lồi Nicotiana rustica – hạt giống trồng Bồ Đào Nha được lấy từ Florida Anh được lấy từ Virginia Người Tây Ban Nha bắt đầu trồng thuốc Haiti năm 1531 với hạt giống từ Mexico Thuốc được trồng Cuba năm 1580 nhanh chóng mở rộng sang Guyana Brazil Thuốc được đưa vào châu Âu, châu Á, châu Phi vào nửa cuối kỷ 16 Năm 1612, John Rolfe người trồng thuốc xuất Jametown, Virginia - Mỹ Vùng trồng thuốc lan rộng tới Maryland khoảng năm 1631 Hai bang vùng sản xuất thuốc xuất chủ yếu suốt kỷ 18 Cuối kỷ 18, thuốc bắt đầu được trờng Kentucky sau đó, bang trở nên tiếng trồng thuốc sản xuất chiếm 1/2 sản lượng nước Các bang khác Mỹ lần lượt sản xuất thuốc nguyên liệu, tạo trạng trồng trao đổi thương mại thuốc sôi động ngày Thuốc du nhập vào Ấn Độ khoảng năm 1605 được trồng quận Deccan Ngay sau đó, Ấn Độ trở thành quốc gia sản xuất thuốc lớn đóng góp đáng kể cho thị trường thuốc giới Thuốc được trồng Trung Quốc Nhật Bản khoảng kỷ 17 nhanh chóng giúp nước trở thành quốc gia sản xuất lớn với sản phẩm chủ yếu thuốc sáng màu dành cho tiêu dùng nội địa Cùng thời gian này, thuốc được người Hà Lan đưa vào Indonesia Kể từ đất nước được biết đến với sản phẩm thuốc cigar tiếng được trồng quần đảo Sumatra Thuốc được trờng Nam Phi từ năm 1650, Đông Phi Trung Phi từ khoảng năm 1560 Đầu kỷ 20, Malawi trở thành nhà cung cấp thuốc có tiếng với chủng loại thuốc sấy lửa thuốc Vàng sấy Cùng với đà phát triển đó, Zimbabwe xây dựng kinh tế đất nước dựa xuất thuốc Vàng sấy từ năm 1926 - 1927 Lịch sử trờng thuốc Úc có pha trộn tập qn trờng lồi Nicotiana suaveolens thổ dân với giống thuốc thuộc loài Nicotiana tabacum dân di cư châu Âu đưa vào hồi đầu kỷ 19 Canh tác thuốc Úc phát triển nhanh chóng nhờ nỗ lực người châu Âu nhập cư 10 Bước sang kỷ XVII, thuốc gây tranh cãi châu Âu Thuốc phân chia quan điểm xã hội, chính phủ nước châu Âu ngăn cấm khoản tiền khổng lờ thu được từ thuế thuốc cho ngân sách quốc gia Đến kỷ XVIII, XIX nước Âu - Mỹ hoàn thành cách mạng công nghiệp Các phát minh khoa học kỹ thuật thúc đẩy sản xuất công nghiệp Ngành công nghiệp thuốc đời thu được lợi nhuận to lớn trước Năm 1881, James Bonsack, người Virginia (Mỹ), phát minh máy sản xuất 120.000 điếu thuốc/ngày James “Buck” Duke, người mà 21 năm sau trở thành chủ tịch công ty B.A.T (Công ty Thuốc Anh - Mỹ), mua máy công ty sản xuất thuốc sợi gia đình ơng chuyển sang sản xuất thuốc điếu Thuốc điếu thay cho loại thuốc dùng tẩu, loại nhai thuốc bột để hít Việc hình thành tập đồn thuốc đa quốc gia với máy móc, thiết bị chuyên dùng bước chi phối thị trường giới trồng thuốc lá, sản xuất thuốc sợi, thuốc điếu như: Bristish American Tobacco (BAT), Philip Morris (Mỹ), Japan Tobacco (Nhật), Imperial Gallaher (Anh), Altadis Franco - Spanish (Pháp - Tây Ban Nha), Tóm tắt giai đoạn lịch sử thuốc giới: • Thế kỷ 17: Thời kỳ vĩ đại tẩu thuốc • Thế kỷ 18: Thuốc hít thống trị • Thế kỷ 19: Thời đại thuốc xì gà • Thế kỷ 20: Sự dậy điếu: • Trước 1990 – 1950: Những khó khăn (cấm bán thuốc lá, phong trào chống thuốc bóp chết nhiều cơng ty) • 1950 trở đi: Trận đánh bắt đầu giao chiến nhiều công ty Thập niên khởi đầu có 20% gắn đầu lọc; khoảng 1960 có đến 50% gắn đầu lọc • Những năm 1960: Sự phân phối miễn phí khóa họp y khoa y tế hàng năm chấm dứt 33 Đã tốt nghiệp THPT Tổng cộng Nhận xét: Bảng 23 Mối liên quan hút thuốc với có người gia đình hút thuốc Trong gia Hút thuốc Khơng hút OR 95% CI p đình có thuốc người hút thuốc Có Khơng Tổng cộng Nhận xét: Bảng 24 Mối liên quan hút thuốc với có bạn bè/ đờng nghiệp hút thuốc Bạn bè/ Hút thuốc Không hút OR 95% CI p đờng thuốc nghiệp hút thuốc Có Không Tổng cộng Nhận xét: Bảng 25 Mối liên quan giữu hút thuốc với tiền sử ung thư Tiền sử Hút thuốc Không hút OR 95% CI thuốc Có Khơng Tổng cộng p Bảng 26 Mối liên quan số lượng điếu thuốc hút ngày với trình độ học vấn Trình độ Hút ≤10 Hút >10 OR 95% CI p học vấn điếu/ ngày điếu Đã tốt 34 nghiệp THPT Chưa tốt nghiệp trung học phổ thông Tổng cộng Nhận xét: Bảng 27 Mối liên quan số lượng điếu hút ngày với nghề nghiệp Nghề Hút ≤10 Hút >10 OR 95% CI p nghiệp điếu/ ngày điếu Lao động chân tay Lao động trí óc • • Tổng cộng Lao động chân tay: Lao động trí óc: Nhận xét: Bảng 28 Mối liên quan số điếu hút ngày với tiền sử bệnh Tiền sử Hút ≤10 Hút >10 OR 95% CI p điếu/ ngày điếu Có Khơng Tổng cộng Nhận xét: Bảng 29 Mối liên quan số tiền chi tháng cho hút thuốc với trình độ học vấn Trình độ ≤500000 >500000 OR 95% CI p học vấn đồng đồng Đã tốt nghiệp THPT 35 Chưa tốt nghiệp trung học phổ thông Tổng cộng Nhận xét: Bảng 30 Mối liên quan hút thuốc đắt tiền với hút thuốc hàng ngày Hút hàng Thuốc đắt Thuốc rẻ OR 95%CI p ngày tiền tiền Có Khơng Tổng cộng Nhận xét: CHƯƠNG 4: DỰ KIẾN BÀN LUẬN Dự kiến thói quen hút thuốc bệnh nhân ung thử bệnh viện Bạch Mai năm 20172018 Dự kiến yếu tố thói quen hút thuốc bệnh nhân ung thử bệnh viện Bạch Mai năm 2017-2018 DỰ KIẾN KẾT LUẬN Dự kiến thói quen hút thuốc bệnh nhân ung thử bệnh viện Bạch Mai năm 2017-2018 Dự kiến yếu tố thói quen hút thuốc bệnh nhân ung thử bệnh viện Bạch Mai năm 2017-2018 DỰ KIẾN KIẾN NGHỊ Sau có kết nghiên cứu đưa kiến nghị hợp lí khả thi Kiến nghị nghiên cứu 36 BIỂU ĐỐ GIANTT Việc làm Thời gian tương ứng Tháng 11 Đọc tài liệu viết đề cương, bảo vệ đề cương Liên hệ địa điểm, xin cấp phép Thu thập số Tháng 12 Tháng Tháng Tháng Tháng Tháng 37 liệu Kiểm tra, làm số liệu Nghỉ Tết Nguyên Đán Nhập phân tích số liệu Hoàn thành luận án : Bảng dự trù kinh phí STT Loại chi phí Nhân lực -Điều tra viên -Giám sát viên Dụng cụ: máy tính bảng Đơn giá Điều tra viên: 200000/ ngày Giám sát viên 400000/ngày 5000000/ Tổng 12700000 đ Số lượng Thành tiền 5người * ngày người * 7ngày 7000000 đ 3200000 đ 2500000 đ 38 TÀI LIỆU THAM KHẢO Trường Đại Học Y Hà Nội (2015) Nguyên nhân ung thư, Nhà xuất Y Học Hà Nội [2] Tổng công ti thuốc Việt Nam (2015), Lịch sử hình thành phát triển thuốc giới, Tổng công ti thuốc Việt Nam, http://www.vinataba.com.vn/default.aspx? page=news&do=detail&category_id=54&menu_id=10&id=473 [3] Viện khoa học thống kê (2016), Những số liệu gây bất ngờ thuốc lá, http://vienthongke.vn/tin-tuc/43-tin-tuc/2379-nhungso-lieu-gay-bat-ngo-ve-thuoc-la [4] Lê Hùng Những tác hại thuốc cách bỏ thuốc: [1] 39 [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] Viện khoa học thống kê (2016), Thuốc : số đáng sợ, http://vienthongke.vn/tin-tuc/43-tin-tuc/2372-thuoc-lanhung-con-so-thong-ke-dang-so Wikipedia Ung thư, https://vi.wikipedia.org/wiki/Ung_th %C6%B0 Viện nghiên cứu lập pháp (2011), Báo cáo kết thăm dò ý kiến tác động thuốc sức khỏe kinh tế, http://vils.gov.vn/UserControls/News/pFormPrint.aspx? UrlListProcess=/ct/cms/Lists/DieuTraXaHoiHoc/View_Detail.as px&ListId=411aa9ed-eebf-433b-8d23da7c055eafbd&SiteId=c327b2ba-7547-47be-a920fbc7ab67e161&ItemID=74&SiteRootID=ae93a5bf-4d4f-412cba6e-3dfdba90bf10 Bệnh viện Bạch Mai (2016), Sơ lược lịch sử 105 năm hình thành phát triển bệnh viện Bạch Mai, http://bachmai.gov.vn/gioithieu-ve-benh-vien/lich-su-hinh-thanh-menuleft-236/so-luoclich-su-105-nam-hinh-thanh-va-phat-trien-benh-vien-bach-maimenuleft-238.html Bệnh Viện Bạch Mai (2008), Khoa Ngoại Tổng hợp, http://bachmai.gov.vn/gioi-thieu-ve-benh-vien/cac-khoa-lamsang-menuleft-89/khoa-ngoai-tong-hop-menuleft-97.html Google map Bệnh Viện Bạch Mai, https://www.google.com/maps/place/B%E1%BB%87nh+Vi %E1%BB%87n+B%E1%BA %A1ch+Mai/@21.0018385,105.8399558,15z/data=!4m5!3m4! 1s0x0:0xa37d3ed4526ea954!8m2!3d21.0018385! 4d105.8399558 CDC- Centers for Diease Control and Prevention (2016), Cancers linked to tobacco use make up 40% of all cancers diagnosed in the United States, https://translate.google.com.vn/translate? hl=vi&sl=en&u=https://www.cdc.gov/media/releases/2016/p111 0-vital-signs-cancer-tobacco.html&prev=search, United State 40 PHỤ LỤC Phụ lục BỘ CÂU HỎI PHỎNG VẤN THÓI QUEN HÚT THUỐC LÁ Ở BỆNH NHÂN UNG THƯ TẠI BỆNH VIỆN BẠCH MAI 2017-2018 Giới thiệu nghiên cứu Xin chào bạn, Chúng tơi nhóm nghiên cứu đến từ trường Đại học Y Hà Nội Hiện tiến hành nghiên cứu “Thực trạng hút thuốc bệnh nhân ung thư bệnh viện Bạch Mai năm 2017-2018 yếu tố liên quan” Chúng muốn mời bạn 41 tham gia trả lời câu hỏi vòng khoảng 15 – 20 phút Bạn hoàn toàn tự trả lời câu hỏi thao ý kiến riêng Mọi thơng tin mà bạn cung cấp được giữ bí mật hoàn toàn sử dụng vào mục đích nghiên cứu Vì vây câu trả lời bạn có giá trị nghiên cứu Việc tham gia nghiên cứu bạn hoàn toàn tự nguyện, khơng ảnh hưởng đến cơng việc sống Bạn có quyền từ chối câu hỏi mà bạn khơng muốn trả lời Bạn yêu cầu dừng vấn lúc Rất mong hợp tác bạn! Nếu bạn đồng ý tham gia nghiên cứu xin vui lòng đánh dấu (x) vào [ ] Đồng ý Nếu bạn không đồng ý tham gia vấn xin vui lòng dừng lại Thay mặt nhóm nghiên cứu , tơi xin trân trọng cảm ơn ! Mã phiếu STT CÂU HỎI TRẢ LỜI MÃ HĨA PHẦN 1: THƠNG TIN CHUNG Q1 Họ tên Q2 Tuổi … tuổi Q3 Giới tính Nam Nữ Q4 Địa 42 Q5 Tháng vào viện 10 11 12 12345 6789 10 11 12 Q6 Tiền sử bệnh Có Khơng Q7 Năm vào viện 2017 2018 Q8 Dân tộc Kinh khác Q9 Nghề nghiệp Nông dân Cán công chức Công nhân Bộ đội/ công an Học sinh/ sinh viên Lao động tự Nội trợ Hưu trí/ già yếu Còn nhỏ Khác ( ghi rõ) 10 43 Q10 Trình độ học vấn cao Chưa tốt nghiệp tiểu học Tốt nghiệp tiểu học Tốt nghiệp trung học sở Tốt nghiệp trung học phổ thông Tốt nghiệp đại học/ cao đẳng Tốt nghiệp sau đại học PHẦN 2: THÔNG TIN VỀ KIẾN THỨC Q11 Bạn có biết tác hại hút thuốc khơng? Có Khơng Q12 Bạn được tun truyền tác hại hút thuốc chưa? Có Chưa bao giờ Q13 Tác hại thuốc gì? Mắc bệnh đường hơ hấp Lao phổi Ung thư phổi Ung thư khác Mắc bệnh tim mạch Gây sảy thai phụ nữ Ảnh hưởng tới thai nhi Nhiễm khuẩn hô hấp TE 44 Khác Q14 Theo bạn thuốc có lợi ích khơng? Có Khơng  Q15 Theo bạn lợi ích thuốc gì? Tăng tập trung Giải tỏa áp lực Bảo vệ phổi khỏi nhiều bệnh Sống lâu Q16 Bạn biết thông tin từ đâu? Ti vi Đài phát Sách báo tranh quảng cáo Cán y tế nói cho biết Người thân gia đình bạn bè Ng̀n khác PHẦN 3: THÔNG TIN HỎI VỀ SỬ DỤNG HÚT THUỐC LÁ Q17 Từ trước đến bạn có hút thuốc khơng? Q18 Khi được chẩn đốn bệnh bạn có hút thuốc khơng? Có Q Khơng Có Khơng 45 Q19 Lí chính bạn hút thuốc gì? Q20 Bạn có hút nhiều so với trước khơng Q21 Trong 12 tháng qua bạn có thử bỏ thuốc khơng? Mệt mỏi bệnh tật/ cơng việc Hút nhiều năm thành thói quen Tỉnh táo để làm việc Tạo cảm giác dễ chịu thoải mái Những người xunh quanh mời hút Gặp phải chuyện buồn căng thẳng Tò mò thử hút Thử hút châm thuốc cho người khác hút Khác Có Khơng Chưa thử bỏ Bỏ hút được tuần Bỏ hút được từ tuần đến tuần Bỏ hút được từ đến tháng Bỏ hút tháng Q22 Lí mà bạn bỏ thuốc lá? Có hại cho sức khỏe Ảnh hưởng đến SK người thân Người thân khuyên bỏ Do cấm hút quan Tốn tiền Thiếu tiền mua thuốc Khác ( ghi rõ) Q23 Bạn có hút thuốc trở lại khơng? Q24 Lí hút thuốc trở lại? Có Khơng Bạn bè mời Do môi trường làm việc Buồn chán mà hút lại Da nhạt miệng thèm thuốc Có Khơng Q25 Bạn có hút thuốc hàng ngày khơng? 2 5 2 46 Q26 Bạn thường có thuốc để hút từ ng̀n nào? Q27 Sang dậy sau anh chị hút điếu Q28 Bạn thường hút thuốc nhãn hiệu nhất? Q29 Trung bình bạn thường chi tiền cho thuốc tháng? Q30 Trung bình bạn có tất tiền để chi tiêu tháng Q31 Sô điếu thuốc bạn hút lần? Q32 Thời gian bạn hút thuốc lần Q33 Bạn thường hút thuốc đâu Mua thuốc cửa hàng tap hóa người bán rong Nhờ người khác mua Hút nhờ người khác Được mời Khác < phút 5.30 Hút >30 phút Vinataba với giá… 555 với giá… Malboro với giá… Thăng long… Khơng có loại thường xun Khác …đờng/ tháng Không tự mua thuốc 2 3 Đồng/ tháng … điếu … phút Trong nhà Nơi làm việc Nơi công cộng Các nơi khác Q34 PHẦN 4: THÔNG TIN VỀ SỰ TIÊP XÚC VỚI KHĨI THUỐC Q35 Bạn thường xun Có tiếp xúc với người hút Không thường xuyên thuốc gia Khơng đình nào? 47 Q36 Bạn thường xuyên tiếp xúc với người hút thuốc bên ngồi Q37 Có gia đình ơng/ bà hút thuốc khơng? Q38 Có số bạn thân đờng nghiệp bạn hút thuốc không Q39 Khi được bạn bè thân nhất/ đờng nghiệp mời thuốc lá, bạn có hút khơng? Có Khơng thường xun Khơng Có Khơng Có Khơng Có Khơng ... >30 phút Nhận xét: Bảng 13 Thâm niên hút thuốc theo nhóm tuổi