BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGHỆ THUẬT TRUNG ƯƠNG NGUYỄN THỊ YẾN XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA Ở Xà TRƯỜNG YÊN, HUYỆN HOA LƯ, TỈNH NINH BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ VĂN HĨA Khóa (2016 - 2018) Hà Nội, 2018 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGHỆ THUẬT TRUNG ƯƠNG NGUYỄN THỊ YẾN XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA Ở Xà TRƯỜNG YÊN, HUYỆN HOA LƯ, TỈNH NINH BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Quản lý văn hóa Mã số: 8319042 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Thị Phương Thảo Hà Nội, 2018 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu tơi, hướng dẫn khoa học PGS.TS Nguyễn Thị Phương Thảo Các số liệu, kết nghiên cứu luận văn trung thực chưa cơng bố cơng trình khác Những chỗ sử dụng kết nghiên cứu người khác, tơi trích dẫn rõ ràng Tơi xin chịu trách nhiệm hoàn toàn với nghiên cứu Hà Nội, ngày 16 tháng năm 2018 Tác giả Nguyễn Thị Yến DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT BVHTT : Bộ Văn hóa Thơng tin BVHTTDL : Bộ Văn hóa thể thao Du lịch CCB : Cựu chiến binh CLB : Câu lạc ĐSVH : Đời sống văn hóa HĐND : Hội đồng nhân dân Nxb : Nhà xuất TDTT : Thể dục thể thao TDĐKXDĐSVH : Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa tr : trang UBMTTQ : Ủy ban mặt trận tổ quốc UBND : Ủy ban nhân dân MỤC LỤC MỞ ĐẦU Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA VÀ XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA Ở Xà TRƯỜNG YÊN 10 1.1 Những khái niệm 10 1.1.1 Đời sống văn hóa 10 1.1.2 Xây dựng đời sống văn hóa 12 1.1.3 Xây dựng đời sống văn hóa sở 14 1.2 Nội dung công tác xây dựng đời sống văn hóa sở 16 1.3 Văn pháp lý xây dựng đời sống văn hóa sở 19 1.3.1 Văn Trung ương 19 1.3.2 Văn địa phương 21 1.4 Khái quát xây dựng đời sống văn hóa xã Trường Yên 24 1.4.1 Đặc điểm chung 24 1.4.2 Tiến trình xây dựng đời sống văn hóa xã 28 1.5 Vai trò xây dựng đời sống văn hóa xã Trường Yên cư dân địa phương 31 1.5.1 Ổn định trị - xã hội 31 1.5.2 Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế 32 1.5.3 Xây dựng người mơi trường văn hóa 33 Tiểu kết 35 Chương 2: THỰC TRẠNG XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA Ở Xà TRƯỜNG YÊN 37 2.1 Chủ thể quản lý 37 2.1.1 Phòng Văn hóa Thơng tin 37 2.1.2 Ban đạo toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa lực lượng tham gia 38 2.1.3 Sự phối hợp cộng đồng dân cư 42 2.1.4 Cơ chế phối hợp 45 2.2 Những hoạt động quản lý xây dựng đời sống văn hóa 46 2.2.1 Ban hành triển khai văn quản lý 46 2.2.2 Xây dựng nếp sống văn hóa 49 2.2.3 Các phong trào văn hóa 55 2.2.4 Xây dựng, nâng cao chất lượng thiết chế văn hóa 66 2.2.5 Công tác bảo tồn phát huy giá trị di sản văn hóa 76 2.2.6 Thanh tra, kiểm tra thi đua khen thưởng 80 2.3 Đánh giá chung 84 2.3.1 Thành tựu 84 2.3.2 Hạn chế 85 2.3.3 Nguyên nhân 86 Tiểu kết 88 Chương 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA Ở Xà TRƯỜNG YÊN 89 3.1 Những yếu tố tác động đến công tác xây dựng đời sống văn hóa xã Trường Yên 89 3.1.1 Tích cực 89 3.1.2 Tiêu cực 92 3.2 Nhóm giải pháp nhằm nâng cao công tác quản lý xây dựng đời sống văn hóa xã Trường Yên 93 3.2.1 Nhóm giải pháp chủ thể quản lý 94 3.2.2 Nhóm giải pháp nội dung hoạt động quản lý xây dựng đời sống văn hóa 98 Tiểu kết 111 KẾT LUẬN 113 TÀI LIỆU THAM KHẢO 116 PHỤ LỤC 121 MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài Văn hóa người tạo ra, có vai trò vơ quan trọng phát kinh tế, trị đất nước, mơi trường đảm bảo đời sống vật chất tinh thần người coi động lực tiến xã hội Nghị Trung ương khóa VIII khẳng định “Văn hóa tảng tinh thần xã hội, vừa mục tiêu, vừa động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội” [20, tr.55] Văn hóa coi nhân tố quan trọng định tính bền vững quốc gia, dân tộc bối cảnh thời kỳ đổi tồn cầu hóa hội nhập cơng nghiệp hóa, đại hóa đất nước Đảng ta khẳng định văn hóa mà xây dựng văn hóa tiên tiến, đậm đà sắc dân tộc Văn kiện Đại hội X nhấn mạnh: “Tiếp tục phát triển sâu rộng nâng cao chất lượng văn hóa tiên tiến, đậm đà sắc dân tộc, gắn kết chặt chẽ đồng với phát triển kinh tế - xã hội, làm cho văn hóa thấm sâu vào lĩnh vực đời sống xã hội” [23, tr.33] Xây dựng đời sống văn hoá nhiệm vụ trọng tâm ngành Văn hóa, Thể thao Du lịch nhằm đáp ứng nguyện vọng nhân dân, làm cho văn hóa thấm sâu vào gia đình, cộng đồng dân cư, tạo nên chuyển biến sâu sắc trở thành thước đo giá trị chất lượng sống, phát triển nhân cách người, nét đẹp gia đình, dòng họ cộng đồng dân cư; góp phần xây dựng mơi trường văn hóa lành mạnh, ổn định, tạo đà cho gia tăng phát triển kinh tế địa phương Xuất phát từ quan điểm năm qua, đặc biệt giai đoạn 2011 - 2016 xã Trường Yên đăng ký phấn đấu đích nơng thơn cơng tác xây dựng đời sống văn hố cấp uỷ Đảng, quyền, đồn thể nhân dân xã đặc biệt quan tâm trọng tạo nên chuyển biến ý thức, thu hút đông đảo tầng lớp nhân dân tham gia Đời sống văn hoá xã nâng lên tác động đến nhiều mặt đời sống xã hội: góp phần phát huy dân chủ sở; an ninh trị, trật tự an toàn xã hội giữ vững; tạo động lực thúc đẩy kinh tế phát triển, góp phần xố đói giảm nghèo; nâng cao đời sống vật chất tinh thần nhân dân xã Bên cạnh kết đạt khó khăn tác động mặt trái kinh tế thị trường du lịch Trường Yên phát triển trực tiếp ảnh hưởng đến đời sống nhân dân, tiếp nhận văn hóa đa chiều, loại tệ nạn xã hội, biển đổi văn hóa gia đình, nếp sống thay đổi, nhận thức số người dân lớp trẻ xây dựng đời sống văn hóa, bảo vệ giá trị nhân văn, phong mỹ tục địa phương chưa cao, quy định quản lý di sản ban hành gần việc thực thi xã gặp nhiều khó khăn tác động khơng nhỏ đến việc thực xây dựng đời sống văn hóa xã tình hình Nhận thức tầm quan trọng, tính cấp thiết việc xây dựng đời sống văn hóa xã, cương vị cơng tác phó chủ tịch UBND xã phụ trách văn hóa xã hội tác giả chọn đề tài “Xây dựng đời sống văn hóa xã Trường Yên, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình” làm đề tài luận văn thạc sĩ chuyên ngành quản lý văn hóa Lịch sử nghiên cứu Xây dựng đời sống văn hóa sở chủ trương lớn Đảng Nhà nước ta Chủ trương giải pháp nêu Nghị TW (khóa VIII) phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, tác động trực tiếp đến tầng lớp nhân dân, người dân lao động, mang lại sống ấm no hạnh phúc gắn kết tạo nên khối đoàn kết toàn dân tộc xây dựng Nhà nước xã hội chủ nghĩa giàu đẹp, văn minh 2.1 Nhóm cơng trình nghiên cứu lý luận chung văn hóa xây dựng đời sống văn hóa Vấn đề xây dựng đời sống văn hóa sở nhiều nhà khoa học quan tâm, sâu khảo sát nghiên cứu như: Nguyễn Chí Bền (2010), Văn hóa Việt Nam bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội [4] Cuốn sách đề cập đến trạng, tác động trình hội nhập kinh tế quốc tế thành tố văn hóa Việt Nam bối cảnh Trần Văn Bính (chủ biên) (2000), Lý luận đường lối văn hóa văn nghệ Đảng, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội [5] Cuốn sách khẳng định văn hóa lĩnh vực thuộc đời sống tinh thần xã hội, với quy định chung hướng tới chuẩn mực cụ thể, sâu nghiên cứu đường lối sách văn hóa Đảng, Nhà nước biện pháp nhằm xây dựng vá phát triển văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà sắc dân tộc Phạm Duy Đức (chủ biên) (2010), Thành tựu xây dựng phát triển văn hóa Việt Nam 25 năm đổi (1986 - 2010), Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội [26] Cuốn sách tập hợp viết chuyên gia văn hóa đánh giá thực trạng văn hóa Việt Nam qua 25 năm đổi mới, kết đạt được, tồn tại, hạn chế, đề xuất giải pháp để xây dựng, phát triển Văn hóa Việt Nam năm Phạm Duy Đức (chủ biên) (2010), Phát triển văn hóa Việt Nam giai đoạn 2011 - 2020 xu hướng giải pháp, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội [27] Cuốn sách nêu lên vấn đề phương pháp luận nghiên cứu, đánh giá khái quát thành tựu bật văn hóa Việt Nam 25 năm đổi mới, dự báo xu phát triển văn hóa Việt Nam giai đoạn 2011 - 2020, đề xuất giải pháp xây dựng phát triển văn hóa Việt Nam thời kỳ CNH - HĐH hội nhập Quốc tế Quản lý văn hóa Việt Nam tiến trình đổi hội nhập Quốc tế, Phan Hồng Giang - Bùi Hồi Sơn (đồng chủ biên) (2014), Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội [28] Cuốn sách giới thiệu quan điểm quản lý văn hóa bối cảnh đổi đất nước ta hội nhập quốc tế, kinh nghiệm quản lý văn hóa số quốc gia giới, đánh giá thực trạng quản lý văn hóa Việt Nam từ năm 1986 Đinh Xuân Dũng (2015), Mấy vấn đề Việt Nam - thực tiễn lý luận, Nxb Lao động, Hà Nội [19] Sách tập hợp tiểu luận, chuyên đề, viết tác giả tuyển chọn từ năm 2012, đề cập vấn đề số nét thực trạng công tác nghiên cứu lý luận văn hóa Việt Nam nay, mối quan hệ giữ văn hóa đời sống văn hóa tinh thần với phát triển bền vững xã hội đại; số giải pháp công tác vận động, thuyết phục công tác tư tưởng với văn nghệ sĩ, tri thức; giải đáp khái niệm “Tự diễn biến”, “Tự chuyển hóa” tư tưởng đấu tranh tư tưởng; xác định giá trị đặc trưng người Việt Nam đương đại Đồng thời, tác giả bước đ� gia hoạt động xây dựng đời sống văn hóa khu dân cư; ... DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA Ở Xà TRƯỜNG YÊN 10 1.1 Những khái niệm 10 1.1.1 Đời sống văn hóa 10 1.1.2 Xây dựng đời sống văn hóa 12 1.1.3 Xây dựng đời sống văn hóa. .. Khái quát xây dựng đời sống văn hóa xã Trường Yên 24 1.4.1 Đặc điểm chung 24 1.4.2 Tiến trình xây dựng đời sống văn hóa xã 28 1.5 Vai trò xây dựng đời sống văn hóa xã Trường Yên... tịch UBND xã phụ trách văn hóa xã hội tác giả chọn đề tài Xây dựng đời sống văn hóa xã Trường Yên, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình làm đề tài luận văn thạc sĩ chuyên ngành quản lý văn hóa Lịch