Phân tích các quy định pháp luật hiện hành để thấy rõ sự khác biệt giữa giải thể và phá sản doanh nghiệp

Phân tích các quy định pháp luật hiện hành để thấy rõ sự khác biệt giữa giải thể và phá sản doanh nghiệp

A.MỞ ĐẦU

Trong thời gian gần đây số lượng doanh nghiệp giải thể và phá sản liên tục tăng.Theo báo cáo Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư - KH&ĐT)

về tình hình hoạt động doanh nghiệp trong tháng 2 và 2 tháng đầu năm

2017 Số DN ( doanh nghiệp )hoàn tất thủ tục giải thể trong 2 tháng đầu năm 2017 là 2.500 DN, tăng 15.Tổng số DN phá sản, ngừng hoạt động là khoảng 18.900 DN, tương đương mỗi tháng có hơn 9.400 DN, mỗi ngày hơn 315 DN phá sản và ngừng hoạt động Trước tình hình này, để tìm hiểu đồng thời nhận thức về sự khác biệt giải thể và phá sản Em chọn đề bài số

14 về “Phân tích các quy định pháp luật hiện hành để thấy rõ sự khác biệt giữa giải thể và phá sản doanh nghiệp”

B.NỘI DUNG

I Khái quát về giải thể và phá sản doanh nghiệp

1 Khái niệm

a Giải thể doanh nghiệp

Theo từ điển Luật học của Viện khoa học pháp lý ( Bộ Tư pháp ) định

nghĩa: Giải thể doanh nghiệp “là thủ tục chấm dứt sự tồn tại của doanh nghiệp với tư cách một chủ thể kinh doanh bằng cách thanh lí tài sản của doanh nghiệp để trả nợ cho các chủ nợ.” Thông qua đó, ta có thể hiểu hay

định nghĩa : Giải thể doanh nghiệp là quá trình chấm dứt sự tồn tại của doanh nghiệp trong điều kiện doanh nghiệp có khả năng thanh toán hoặc bảo đảm thanh toán các nghĩa vụ tài sản của doanh nghiệp

b Phá sản doanh nghiệp

Theo Khoản 2 Điều 4 Luật Phá sản 2014 thì phá sản là “ là tình trạng của doanh nghiệp, hợp tác xã mất khả năng thanh toán và bị Tòa án nhân dân

ra quyết định tuyên bố phá sản.” Như vậy, có thể hiểu Phá sản doanh

nghiệp là hình thức chấm dứt hoạt động của doanh nghiệp bằng cách thanh

lý tài sản của doanh nghiệp để thực hiện các nghĩa vụ trả nợ của doanh nghiệp trong trường hợp doanh nghiệp bị mất khả năng thanh toán ( không thực hiện nghĩa vụ trả nợ trong khoảng thời gian 03 tháng kể từ ngày đến hạn thanh toán)

2 Điểm giống nhau giữa giải thể và phá sản doanh nghiệp

Giải thể và phá sản doanh nghiệp đều là hai thủ tục cho doanh nghiệp rút khỏi thị trường và chấm dứt hoạt động và bị thu hồi con dấu và giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, chấm dứt sự tồn tại của doanh nghiệp, phân chia tài sản cho các chủ nợ, giải quyết quyền lợi cho người làm công

Theo quy định của Luật doanh nghiệp 2014 doanh nghiệp giải thể cần thanh toán các khoản nợ theo thứ tự quy định tại Khoản 5 Điều 202 Thêm vào đó sau khi hoàn thành các thủ tục giải thể cuối cùng cơ quan kinh doanh cập nhật tình trạng pháp lý của doanh nghiệp trên cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký doanh nghiệp và doanh nghiệp chính thức chấm dứt hoạt động

Cũng giống như vậy, theo Luật Phá sản 2014 doanh nghiệp phá sản cần thanh toán các khoản nợ của mình đồng thời thứ tự thanh toán được quy định theo Điều 54 Thêm vào đó, sau khi doanh nghiệp thủ tục phục hồi kinh doanh không thành công thì doanh nghiệp bị tuyên bố phá sản Đồng thời, cơ quan kinh doanh cập nhật tình trạng pháp lý của doanh nghiệp trên

cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký doanh nghiệp và doanh nghiệp chính thức chấm dứt hoạt động

III Sự khác nhau giữa giải thể và phá sản doanh nghiệp

1 Quy định về giải thể và phá sản doanh nghiệp

Cùng quy định về trường hợp chấm dứt hoạt động của doanh nghiệp song

với trường hợp giải thể doanh nghiệp được quy định trong Luật Doanh nghiệp 2014 Còn về trường hợp phá sản doanh nghiệp, Luật doanh nghiệp

không quy định trực tiếp mà “ dẫn chiếu ” sang quy định pháp luật khác về phá sản Điều 208 Luật Doanh nghiệp 2014 “Việc phá sản doanh nghiệp được thực hiện theo quy định của pháp luật về phá sản.” Mà trực tiếp quy

định về phá sản là Luậ Phá Sản 2014 Như vậy, mỗi trường hợp được điểu chỉnh bởi một Luật khác nhau về doanh nghiệp

2.Lí do giải thể và phá sản doanh nghiệp

Lí do giải thể không đồng nhất với các loại hình doanh nghiệp và rộng hơn nhiều so với lí do phá sản Tùy vào từng loại hình doanh nghiệp mà theo quy định pháp luật rơi vào trường hợp đó mà có thể tự giải thể hoặc bị giải thế Song tựu chung lại doanh nghiệp có thể giải thể khi trong một những trường hợp quy định tại Khoản 1 Điều 201 Luật doanh nghiệp 2014

là: “a) Kết thúc thời hạn hoạt động đã ghi trong Điều lệ công ty mà không

có quyết định gia hạn;

b) Theo quyết định của chủ doanh nghiệp đối với doanh nghiệp tư nhân, của tất cả thành viên hợp danh đối với công ty hợp danh, của Hội đồng thành viên, chủ sở hữu công ty đối với công ty trách nhiệm hữu hạn, của Đại hội đồng cổ đông đối với công ty cổ phần;

c) Công ty không còn đủ số lượng thành viên tối thiểu theo quy định của Luật này trong thời hạn 06 tháng liên tục mà không làm thủ tục chuyển đổi loại hình doanh nghiệp;

d) Bị thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.”

Song đối với phá sản thì doanh nghiệp chỉ phá sản với một lí do là mất khả

năng thanh toán nợ đến hạn khi chủ nợ có yêu cầu Theo điều 5 khoản 1 Luật Phá Sản thì doanh nghiệp không thực hiện nghĩa vụ trong thời hạn 03

tháng kể từ ngày đến hạn đối với khoản nợ có bảo đảm hoặc với khoản nợ không có bảo đảm thì khi chủ nợ yêu cầu có thể mở thủ tục phá sản đối với doanh nghiệp đó

3 Điều kiện giải thể và phá sản doanh nghiệp

Khả năng thanh toán của doanh nghiệp là yêu tố quyết định việc doanh

nghiệp rút khỏi thị trường thông qua thủ tục giải thể hay phá sản Đối với

thủ tục giải thể : Luật doanh nghiêp 2014 mà trực tiếp là khoản 2 Điều 201

quy định doanh nghiệp chỉ được giải thể khi đảm bảo thanh toán hết các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác và doanh nghiệp không trong quá trình giải quyết tranh chấp tại Tòa án hoặc cơ quan trọng tài Do đó, trong trường hợp này, doanh nghiệp vẫn còn khả năng thanh toán hay phải trả hết nợ mới có thể giải thể

Ngược lại, phá sản không cần doanh nghiệp còn khả năng thanh toán nợ

mà phá sản diễn ra với điều kiện đầu tiên là doanh nghiệp mất khả năng thanh toán nợ đến hạn khi chủ nợ yêu cầu Mất khả năng thanh toán được thể hiện là doanh nghiệp đang lâm vào tình trạng tài chính tuyệt vọng có thể không trả được nợ, không lối thoát trừ phi của sự can thiệp của Tòa án hoặc sự giúp đỡ của các chủ nợ Đồng thời, mất khả năng thanh toán nợ đến hạn có thể ngay khi doanh nghiệp còn rất nhiều tài sản song những tài sản này không thể bán được Thêm vào đó, do tình hình kinh tế thị trường nên có thể đây chỉ là tình trạng tạm thời của doanh nghiệp Do vậy, mất khả năng thanh toán nợ không phải điều kiện quyết định sự phá sản của doanh nghiệp mà chỉ là điều kiện yêu cầu Tòa án mở thủ tục phá sản với doanh nghiệp Để phá sản doanh nghiệp còn cần quyết định phá sản của Tòa án Quyết định này sẽ được đưa ra trong các trường hợp quy định tại điều 105, điều 106, điều 107, điều 108 Luật Phá sản 2014

4 Chủ thể có quyền yêu cầu và giải quyết giải thể và phá sản doanh nghiệp

Cùng với lí do giải thể chủ thể có quyền yêu cầu không đồng nhất với các loại hình doanh nghiệp Doanh nghiệp có thể tự giải thể hoặc bắt buộc Theo điểm b Khoản 1 Điều 201 Luật doanh nghiệp 2014 thì chủ sở hữu doanh nghiệp là người quyết định giải thể doanh nghiệp ngay cả trong trường hợp bắt buộc giải thể tuy cũng yêu cầu chủ sở hữu doanh nghiệp phải đưa ra quyết định giải thể doanh nghiệp mà không phải thông qua quyết định trực tiếp của cơ quan nhà nước Cơ quan đăng ký kinh doanh không có thẩm quyền đồng ý hay hản đối việc giải thể mà chỉ xem xét tính hợp lệ của hồ sơ giải thể và khi không có khiếu nại về việc giải thể thì sẽ

quyết định cập nhật tình trạng “ đã giải thể ” của doanh nghiệp trên Cổng

thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp Như vậy, trong trường hợp giải thể công việc chủ yếu diễn ra ở doanh nghiệp cơ quan nhà nước chỉ đóng vai trò xác nhận sự chấm dứt hoặc động rút khỏi thị trường này Khác với giải thể , phả sản doanh nghiệp không chỉ được quyết định từ chủ sở hữu mà còn từ nhiều đối tượng có quyền và nghĩa vụ yêu cầu moqr thủ tục phá sản với doanh nghiệp được quy định tại Điều 5 Luật Phá sản

2014 như chủ nợ, người lao động, công đoàn cơ sở, công đoàn cấp trên trực tiếp, người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp, Chủ tịch Hội đồng quản trị của công ty cổ phần, Chủ tịch Hội đồng thành viên của công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên, , thành viên hợp danh của công

ty hợp danh, Cổ đông hoặc nhóm cổ đông sở hữu

Đồng thời, trong trường hợp phá sản chủ thể có thẩm quyền giải quyết là Tòa án Quyết định của Tòa án sẽ chấm dứt sự hoạt động và rút khỏi thị trường của doanh nghiệp Tùy vào từng trường hợp phá sản mà Tòa án có thẩm quyền giải quyết khác nhau được quy định tại Điều 8 Luật Phá sản

2014

5 Bản chất giải thể và phá sản doanh nghiệp

Chủ thể có thẩm quyền giải quyết khác nhau Do vậy, bản chất của hai thủ

tục pháp lí phá sản và giải thể cũng khác nhau Giải thể là thủ tục mang tính chất hành chính Doanh nghiệp có thể tự giải thể hoặc bắt buộc giải thể Song, đây là giải pháp mang tính tổ chức người chủ doanh nghiệp tự mình quyết đinh hoặc do cơ quan yêu cầu đưa ra quyết định giải thể và tiến hành các hoạt động để chấm dứt sự tồn tại của doanh nghiệp với hoạt động

kinh tế ( thanh lý tài sản, thanh toán nợ) và hoạt động pháp lý ( “ xóa tên”

doanh nghiệp tại cơ quan đăng ký kinh doanh) Trong những trường hợp này cơ quan nhà nước chỉ đóng vai trò xác nhận sự giải thể hoặc gián tiếp đưa ra quyết định giải thể

Thủ tục phá sản là một thủ tục tư pháp là hoạt động của một cơ quan nhà nước duy nhất là Tòa án có thẩm quyền tiến hành theo những quy định chặt chẽ của pháp luật phá sản Mỗi trường hợp giải thể doanh nghiệp Tòa án có thẩm quyền giải quyết khác nhau theo quy định tại Điều 5 Luật Phá sản

2014 Đồng thời, các hoạt động để chấm dứt sự tồn tại của doanh nghiệp không diễn ra trực tiếp giữa doanh nghiệp và chủ nợ hay mang tính tổ chức của doanh nghiệp mà diễn ra theo một trình tự thủ tục bắt buộc quy định lại Luật Phá sản 2014 Ngược lại với giải thể cơ quan nhà nước trong thủ tục phá sản mang tính định đoạt đối với sự tồn tại của doanh nghiệp Quyết định của Tòa án doanh nghiệp có sẽ tiếp tục sự hoạt động hoặc giải thể hoặc bị tuyên bố phá sản

6 Thủ tục giải thể và phá sản doanh nghiệp

Thủ tục giải thể của doanh nghiệp là thủ tục mang tính hành chính được tiến hành được tiến hành tại doanh nghiệp Vì tự nguyện giải thể hay bắt buộc giải thể chủ yếu liên quan đến yếu tố tự do ý chí nên thủ tục tiến hành giải thể về cơ bản giống nhau ở cả hai trường hợp và được quy định tại Điều 202 và Điều 203 Luật doanh nghiệp 2014 Đồng thời, trong thời gian thủ tục cần chuẩn bị hồ sơ giải thể theo Điều 204 Luật doanh nghiệp 2014

và không thực hiện các hoạt động bị cấm theo Điều 205 Luật doanh nghiệp 2014

Về cơ bản được tiến hành theo 03 bước là : Quyết định giải thể được đưa

ra từ chủ sở hữu hoặc đồng sở hữu doanh nghiệp, hội đồng thành viên, đại hội đồng cổ đông tùy loại hình doanh nghiệp đối với trường hợp tự nguyện giải thể Với trường hợp bị buộc giải thể khi bị thu hồi giấy kinh doanh chủ

sở hữu bị buộc đưa ra quyết định giải thể doanh thể Đồng thời, với trường hợp không phải doanh nghiệp một chủ sau khi quyết định giải thể doanh nghiệp cần tiến hành họp ngoài thông qua quyết định giải thể còn thông qua những nội dung quan trọng như: tên, địa chỉ trụ sở chính, lí do giải thề,phương án xử lý tài sản và trả nợ

Bước 02 là thực hiện quyết định giải thể trong giai đoạn này cơ quan

đăng ký cập nhật tình trạng doanh nghiệp là “ đang làm thủ tục giải thể”

bao gồm gửi quyết định giải thể đến cơ quan đăng ký kinh doanh, cơ quan thuế, người lao động trong doanh nghiệp, công khai quyết định giải thể, phương án giải quyết nợ và thực hiện thủ tục thanh lý tài sản và thanh toán nợ

Bước 03 kết thúc thủ tục giải thể khi cơ quan đăng ký kinh doanh cập

nhật tình trạng pháp lí “ doanh nghiệp đã giải thể ”

Ngược lại với giải thể, phá sản là thủ tục tư pháp Do đó, phức tạp hơn thủ tục giải thể.Thêm vào đó mọi hoạt động đều được đặt ra và thực hiện với một trình tự bắt buộc được quy định cụ thể trong Luật Phá Sản 2014 tại Điều 26 đến Điều 130 Song tựu chung lại một vụ yêu cầu phá sản được chia thành 04 giai đoạn chính:

Giai đoạn 01, mở thủ tục phá sản Sau khi thụ lý đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản Tòa án quyết định mở hoặc không mở thủ tục phá sản

Giai đoạn 02, tiến hành các thủ tục phá sản Sau khi mở thủ tục phá sản nhiều hoạt động được tiến hành như :Chỉ định quản tài viên, doanh nghiệp quản lý, thanh lý tài sản, kiểm toán doanh nghiệp, giám sát hoạt động kinh

doanh, thay đổi người đại diện theo pháp luật, xác định nghĩa vụ tài sản,các biện pháp bảo toàn tài sản, tổ chức hội nghị chủ nợ, phục hồi hoạt động kinh doanh( nếu có)

Giai đoạn 3: Tuyên bố phá sản Sau khi hội nghị chủ nợ không thành thì Tòa án ra quyết định tuyên bố phá sản

Giai đoạn 4: Thi hành quyết định tuyên bố phá sản Thủ tục này được tiến hành theo Luật Phá sản và Luật Thi hành án dân sự

7 Hậu quả pháp lý của giải thể và phá sản doanh nghiệp

Doanh nghiệp chấm dứt sự tồn tài có thể thông qua giải thể hoặc phá sản doanh nghiệp Song không phải bất cứ khi nào thủ tục phá sản được mở doanh nghiệp đều chấm dứt sự tồn tại như giải thể

Giải thể bao giờ cũng dẫn đến chấm dứt hoạt động và xóa tên doanh nghiệp.Do nguyên nhân của giải thể doanh nghiêp là chủ sở hữu, đồng chủ

sở hữu tự nguyện quyết định chấm dứt sự tồn tại của doanh nghiệp hoặc bắt buộc giải thể khi bị thu hồi giấy phép kinh doanh mà không thể tiếp tục hoạt động Như vậy, quyết định giải thể được đưa ra từ chính chủ sở hữu về chấm dứt hoạt động, rút ra khỏi thị trường của doanh nghiệp Đồng thời, kết thúc thủ tục giải thể ở cả hai trường hợp bắt buộc giải thể và tự nguyện

giải thể Điều 202 và Điều 203 Luật doanh nghiệp đều quy định “Cơ quan đăng ký kinh doanh cập nhật tình trạng pháp lý của doanh nghiệp trên Cơ

sở dữ liệu quốc gia về đăng ký doanh nghiệp”

Ngược lại với giải thể, khi thủ tục phá sản mở thì không phải bao giờ

cũng dẫn đến kết cục doanh nghiệp bị tuyên bố phá sản Các chủ thể yêu cầu mở thủ tục phá sản của doanh nghiệp là để thanh toán nợ cho các chủ

nợ Thêm vào đó, doanh nghiệp chỉ rơi vào tình trạng mất khả năng thanh toán nợ đến hạn mới có thể yêu cầu mở thủ tục phá sản Do đó, khác với giải thể mục đích cuối cùng của phá sản là để trả nợ

Do mục đích trả nợ của phá sản mà trong thủ tục yêu cầu giải quyết phá sản doanh nghiệp có thủ tục phục hồi doanh nghiệp Là một thủ tục tư pháp, được tiến hành sau khi Tòa án mở thủ tục giải quyết yêu cầu phá sản doanh nghiệp và chính Tòa án là người quyết định thủ tục này Thủ tục được quy định tai Chương VII Luật Phá sản 2014 Hậu quả pháp lý của thủ

tục phục hồi doanh nghiệp quy định tại Điều 93 Luật Phá Sản là : “ 1 Trường hợp quy định tại điểm a khoản 1 Điều 95 của Luật này thì doanh nghiệp, hợp tác xã được coi là không còn mất khả năng thanh toán Thẩm phán phụ trách giải quyết yêu cầu mở thủ tục phá sản có trách nhiệm ra thông báo bằng văn bản về việc chấm dứt quyền và nghĩa vụ của Quản tài viên, doanh nghiệp quản lý, thanh lý tài sản.

2 Trường hợp quy định tại điểm b và điểm c khoản 1 Điều 95 của Luật này, Thẩm phán ra quyết định tuyên bố doanh nghiệp, hợp tác xã phá sản.”

Như vậy, sau thủ tục phục hồi doanh nghiệp Tòa án sẽ quyết định đình chỉ giải quyết phá sản doanh nghiệp sau đó doanh nghiệp có thể tiếp tục hoạt động hoặc tự giải thể chấm dứt sự tồn tại Hoặc Tòa án quyết định tuyên bố phá sản doanh nghiệp

8 Thái độ của Nhà nước đối với giải thể và phá sản doanh nghiệp

Thái độ của Nhà nước đối chủ sở hữu hay quản lý, điều hành cơ sở sản xuất kinh doanh trong trường giải thể và phá sản cũng có sự khác biệt Trong trường hợp giải thể doanh nghiệp Nhà nước không hạn chế chủ sở hữu hay quản lý, điều hành cơ sở sản xuất kinh doanh sau khi doanh nghiệp giải thể Khác với giải thể, phá sản khi doanh nghiệp mất khả năng thanh toán nợ đến hại do đó thiệt hại đến quyền và lợi ích của cá nhân Mà trong một số trường hợp nguyên nhân dẫn đến sựu phá sản của doanh nghiệp là chủ sở hữu hay quản lý, điều hành cơ sở sản xuất kinh doanh Vì vậy, Nhà nước trong những trường hợp nhất định có sự hạn chế hành nghề trong một

thời gian nhất định với họ Theo Điều 130 Luật Phá sản 2014 có quy định

03 trường hợp bị hạn chế với : “Người giữ chức vụ Chủ tịch, Tổng giám đốc, Giám đốc, thành viên Hội đồng quản trị của doanh nghiệp 100% vốn nhà nước bị tuyên bố phá sản”,“Người đại diện phần vốn góp của Nhà nước ở doanh nghiệp có vốn nhà”,“Người giữ chức vụ quản lý của doanh nghiệp, hợp tác xã bị tuyên bố phá sản mà cố ý vi phạm quy định tại khoản

1 Điều 18, khoản 5 Điều 28, khoản 1 Điều 48 của Luật Phá sản 2014 thì Thẩm phán xem xét, quyết định”

III KẾT LUẬN

Như vậy, giải thể và phá sản doanh nghiệp đều trường hợp doanh nghiệp chấm dứt hoạt động và rút ra khỏi thị trường Song, giữa giải thể và phá sản

về bản chất hai thủ tục pháp lý khác nhau cơ bản cả về nguyên nhân, điều kiện, chủ thể yêu cầu, chủ thể giải quyết, bản chất, thủ tục, hậu quả pháp lý

và cả thái độ của Nhà nước với chủ sở hữu, người quản lý doanh nghiệp

Trên đây là bài làm của em về đề bài số 14 “Phân tích các quy định pháp luật hiện hành để thấy rõ sự khác biệt giữa giải thể và phá sản doanh nghiệp” Bài làm còn nhiều sai sót và hạn chế Em mong thầy cô đóng góp

ý kiến để bài làm phát triển hơn

Em chân thành cảm ơn thầy cô