HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM VŨ THỊ LY QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN YÊN DŨNG, TỈNH BẮC GIANG Chuyên ngành : Quản lý kinh tế Mã Số: 60.34.04.10 Người hướng dẫn khoa học: TS Lê Thị Long Vỹ NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP - 2016 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng, số liệu kết nghiên cứu luận văn trung thực chưa sử dụng để bảo vệ học vị Tôi xin cam đoan rằng, giúp đỡ cho việc thực luận văn cảm ơn thơng tin trích dẫn luận văn rõ nguồn gốc Đồng thời xin cam đoan trình thực đề tài địa phương chấp hành quy định địa phương nơi thực đề tài Hà Nội, ngày tháng năm 2016 Tác giả luận văn Vũ Thị Ly i LỜI CẢM ƠN Trong trình thực luận văn tốt nghiệp, nhận giúp đỡ, hướng dẫn bảo tận tình cá nhân, tập thể để tơi hồn thành nghiên cứu Trước tiên, xin trân trọng cảm ơn Ban giám đốc Học viện, tồn thể thầy giáo Khoa Kinh tế Phát triển nông thôn Học viện Nông nghiệp Việt Nam truyền đạt cho kiến thức tạo điều kiện giúp đỡ hồn thành luận văn tốt nghiệp Đặc biệt, tơi xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới giáo TS Lê Thị Long Vỹ tận tình hướng dẫn suốt thời gian thực tập tốt nghiệp vừa qua Qua đây, xin gửi lời cảm ơn tới Lãnh đạo, cán công chức, viên chức thuộc UBND huyện Yên Dũng giúp đỡ thời thực luận văn Cuối cùng, xin chân thành cảm ơn tới gia đình bạn bè, người động viên giúp đỡ tinh thần, vật chất suốt trình học tập thực đề tài Trong trình nghiên cứu nhiều lý chủ quan, khách quan, luận văn không tránh khỏi thiếu sót, hạn chế Tơi mong thơng cảm đóng góp ý kiến thầy cô giáo độc giả để luận văn hoàn thiện Hà Nội, ngày tháng năm 2016 Tác giả luận văn Vũ Thị Ly ii MỤC LỤC Lời cam đoan i Lời cảm ơn ii Mục lục iii Danh mục từ viết tắt vi Danh mục bảng vii Danh mục hình viii Danh mục đồ thị ix Trích yếu luận văn x Phần Mở đầu 1.1 Tính cấp thiết 1.2 Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1 Mục tiêu chung 1.2.2 Mục tiêu cụ thể 1.3 Đối tượng phạm vi nghiên cứu 1.3.1 Đối tượng nghiên cứu 1.3.2 Phạm vi nghiên cứu 1.4 Câu hỏi nghiên cứu 1.5 Những đóng góp mới, ý nghĩa khoa học thực tiễn Phần Tổng quan tài liệu 2.1 Lý luận ngân sách Nhà nước 2.1.1 Một số khái niệm 2.1.2 Vai trò quản lý thu, chi NSNN 2.1.3 Nội dung quản lý NSNN cấp huyện 10 2.1.4 Những nhân tố ảnh hưởng quản lý thu, chi NSNN 18 2.2 Cơ sở thực tiễn 20 2.2.1 Những chủ trương, sách quản lý thu, chi NSNN cấp huyện 20 2.2.2 Kinh nghiệm quản lý thu, chi NSNN thành phố Thái Bình, tỉnh Thái Bình 20 2.2.3 Kinh nghiệm quản lý ngân sách Nhà nước thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh 23 iii 2.2.4 Kinh nghiệm quản lý ngân sách Nhà nước huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định 25 2.2.5 Bài học kinh nghiệm áp dụng quản lý ngân sách nhà nước huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang 25 Phần Phương pháp nghiên cứu 28 3.1 Đặc điểm địa bàn nghiên cứu 28 3.1.1 Đặc điểm tự nhiên huyện Yên Dũng 28 3.1.2 Tình hình phát triển kinh tế - xã hội chủ yếu huyện Yên Dũng 30 3.1.3 Hệ thống quản lý Ngân sách Nhà nýớc huyện Yên Dũng 33 3.2 Phương pháp nghiên cứu 36 3.2.1 Phương pháp chọn điểm, chọn mẫu nghiên cứu 36 3.2.2 Phương pháp thu thập số liệu 36 3.2.3 Phương pháp xử lý số liệu 38 3.2.4 Phương pháp phân tích số liệu 38 3.3 Hệ thống tiêu nghiên cứu 38 3.3.1 Nhóm tiêu phản ánh thực trạng thu, chi ngân sách Nhà nước 38 3.3.2 Nhóm tiêu phản ánh hoạt động quản lý NSNN 39 3.3.3 Nhóm tiêu phản ánh kết đánh giá cán quản lý NSNN huyện Yên Dũng 39 Phần Kết nghiên cứu thảo luận 40 4.1 Thực trạng công tác quản lý ngân sách huyện Yên Dũng 40 4.1.1 Phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi địa bàn huyện Yên Dũng 40 4.1.2 Quản lý dự toán ngân sách huyện Yên Dũng 43 4.1.3 Thực trạng công tác chấp hành ngân sách huyện Yên Dũng 49 4.1.4 Quyết toán ngân sách huyện Yên Dũng 63 4.2 Các yếu tố ảnh hưởng tới việc quản lý ngân sách nhà nước huyện Yên Dũng 68 4.2.1 Nhóm yếu tố khách quan 68 4.2.2 Nhóm yếu tố chủ quan 73 4.3 Các giải pháp tăng cường quản lý ngân sách nhà nước địa bàn huyện Yên Dũng 78 4.3.1 Mục tiêu, định hướng hoàn thiện chế phân cấp quản lý huyện Yên Dũng tỉnh Bắc Giang 78 iv 4.3.2 Giải pháp hoàn thiện chế phân cấp quản lý ngân sách địa phương địa bàn huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang 79 Phần Kết luận kiến nghị 93 5.1 Kết luận 93 5.2 Kiến nghị 94 Tài liệu tham khảo 96 v DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ANQP An ninh quốc phòng DN Doanh nghiệp DNNN Doanh nghiệp nhà nước ĐTN Đồn niên GTGT Gía trị gia tăng HĐND Hội đồng nhân dân HTX Hợp tác xã KBNN Kho bạc nhà nước KH Kế hoạch KT-XH Kinh tế xã hội MTTQ Mặt trận tổ quốc NNT Người nộp thuế NS Ngân sách NSĐP Ngân sách địa phương NSNN Ngân sách nhà nước NSTW Ngân sách trung ương QLHC Quản lý hành QLKT Quản lý kinh tế QLNN Quản lý nhà nước SN Sự nghiệp SXKD Sản xuất kinh doanh TC-KH Tài - kế hoạch TNDN Thu nhập doanh nghiệp TTCN Tiểu thủ công nghiệp TW Trung ương UBND Uỷ ban nhân dân XDCB Xây dựng vi DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1 Tình hình cán quản lý ngân sách xã, phường huyện Yên Dũng tính đến 31/12/2015 35 Bảng 3.2 Cơ cấu phiếu điều tra 37 Bảng 4.1 Tỷ lệ phân chia cấp ngân sách khoản thu phân chia tỷ lệ phần trăm (%) địa bàn huyện thời kỳ 2011-2015 41 Bảng 4.2 Dự toán khoản thu NSNN địa bàn Huyện Yên Dũng giai đoạn 2013-2015 46 Bảng 4.3 Dự toán chi NSNN Huyện Yên Dũng giai đoạn 2013-2015 48 Bảng 4.4 Kết thu NSNN địa bàn huyện Yên Dũng giai đoạn 2013-2015 50 Bảng 4.5 Thu ngân sách huyện Yên Dũng từ năm 2010-2014 52 Bảng 4.6 Kết chi NSNN địa bàn huyện Yên Dũng giai đoạn 2013-2015 55 Bảng 4.7 Chi NS Huyện Yên Dũng giai đoạn 2013 – 2015 56 Bảng 4.8 Cân đối ngân sách huyện Yên Dũng giai đoạn 2013-2015 59 Bảng 4.9 Kết tra, kiểm tra có liên quan đến quản lý NSNN địa bàn huyện Yên Dũng 60 Bảng 4.10 Quyết toán thu NSNN địa bàn huyện Yên Dũng giai đoạn 2013-2015 65 Bảng 4.11 Quyết toán chi NSNN địa bàn huyện Yên Dũng giai đoạn 2013-2015 66 Bảng 4.12 Đánh giá cán quản lý công tác phân bổ dự toán thu, chi ngân sách huyện địa bàn huyện Yên Dũng 69 Bảng 4.13 Đánh giá đối tượng nộp ngân sách nhà nước huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang 71 Bảng 4.14 Đánh giá vềcông tác tra, kiểm tra thu chi ngân sách địa bàn huyện 73 Bảng 4.15 Đánh giá công tác tổ chức quản lý thu chi ngân sách huyện Yên Dũng 74 Bảng 4.16 Đánh giá cán quản lývề cơng tác kế tốn toán ngân sách huyện 74 Bảng 4.17 Đánh giá cán quản lý công tác chấp hành dự toán ngân sách huyện 75 Bảng 4.18 Đánh giá cán làm công tác quản lý ngân sách huyện 76 vii DANH MỤC HÌNH Hình 3.1 Bản đồ hành huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang 28 Hình 3.2 Tình hình KT-XH Yên Dũng năm 2011 - 2015 31 Hình 3.3 Sơ đồ tổ chức máy quản lý NSNN Huyện Yên Dũng 33 Hình 4.1 Mối quan hệ đơn vị quản lý NSNN cấp huyện 70 viii DANH MỤC ĐỒ THỊ Đồ thị 4.1 Dự toán thu NS huyện vã xã địa bàn huyện Yên Dũng 45 Đồ thị 4.2 Dự toán chi NSNN cấp huyện cấp xã địa bàn huyện Yên Dũng 47 Đồ thị 4.3 Hiệu công tác hỗ trợ NNT Cơ quan thuế địa bàn huyện 71 Đồ thị 4.4 Công tác giải khiếu nại NNT 72 Đồ thị 4.5 Đánh giá ý thức chấp hành quy định, pháp luật thu NS 77 Đồ thị 4.6 Đánh giá ý thức chấp hành quy định, pháp luật chi NS 77 ix tài đơn vị thụ hưởng ngân sách tự học hỏi nâng cao trình độ chun mơn Khuyến khích họ giao lưu học hỏi kinh nghiệm từ cán quản lý cấp huyện cán quản lý tài có kinh nghiệm địa bàn huyện Trong hệ thống quản lý nào, nhân tố nguồn nhân lực ln đóng vai trò quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu chất lượng trình Để thực chuẩn hóa chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu quản lý NSNN cần phải thực đồng nhòm giải pháp bao gồm: i)đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ, ii) Quy hoạch sử dụng cán iii) tuyển dụng cán phù hợp với chức năng, vị trí theo yêu cầu công việc Công tác quy hoạch cán khâu trọng yếu công tác cán bộ, đảm bảo cho cơng tác cán vào nề nếp, chủ động, có tầm nhìn xa, đáp ứng trước mắt lâu dài đội ngũ cán Để quy hoạch cán tốt, trước hết UBND huyện phải làm tốt công tác điều tra, thống kê, cán quản lý tài đơn vị thụ hưởng ngân sách theo tiêu chí: độ tuổi, giới tính, chức vụ, thâm niên cơng tác, trình độ học vấn, lý luận trị, quản lý hành nhà nước, trình độ chun mơn nghiệp vụ, làm sở cho việc dự kiến, đề xuất phương án công tác cán thời gian năm, 10 năm tới cho việc xây dựng quy hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán làm công tác quản lý tài đơn vị, trường học cán quản lý tài cấp huyện Bên cạnh đó, cần thiết phải xây dựng quy tắc chuẩn chức danh công việc vị trí cơng việc, cán quản lý cấp huyện cán kế toán đơn vị thụ hưởng ngân sách Về lâu dài, nên bước xây dựng tiêu chuẩn nghề nghiệp ứng với chức danh, vị trí cơng việc làm sở cho việc hướng đến việc tiêu chuẩn hóa cán theo cấp độ đào tạo khác Đổi quy trình, chế độ tuyển dụng cơng chức Đây khâu chu trình quản trị nhân sự, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, có tính chất định đến chất lượng công chức sau Tuyển dụng công chức, viên chức đặc biệt công chức, viên chức hoạt động lĩnh vực quản lý tài huyện trường học thời gian tới phải thực xuất phát từ yêu cầu cơng việc, từ đòi hỏi quản lý, phát triển nguồn nhân lực, sở phân tích đánh giá, dự báo nguồn nhân lực tương lai quan, đơn vị Công tác tuyển dụng cán có vị trí, vai trò quan trọng, bước khởi đầu cho 83 đường chức nghiệp người, đòi hỏi phải thực nghiêm túc để tạo lòng tin, niềm tự hào cho người tuyển chọn vào làm công chức Để tạo nguồn nhân lực bổ sung cho đội ngũ cán nói chung cán quản lý tài nói riêng phải xây dựng kế hoạch lựa chọn người tuổi trẻ có phẩm chất tốt, học giỏi định hướng cho họ theo học trường đại học có liên quan đến ngành, lĩnh vực cần thiết mà ngành đào thuộc khối Tài kinh tế Tạo chuyển biến sâu sắc công tác đào tạo, bồi dưỡng cán theo quy hoạch, tiêu chuẩn chức danh cán bộ, trọng bồi dưỡng, cập nhật kiến thức cho cán quản lý tài nghiệp vụ chuyên môn kỹ sử dụng công việc, coi giải pháp quan trọng hàng đầu thực chiến lược cán giai đoạn Đào tạo bồi dưỡng, cập nhật kiến thức quản lý tài chính, quản lý Nhà nước, kỹ năng, nghiệp vụ tin học, kế toán,… cho cán có nhằm đáp ứng yêu cầu ngày cơng tác quản lý tài địa bàn huyện Chú trọng việc đào tạo kỹ mềm, kỹ quản lý cho cán quản lý cấp trung cấp cao nhằm tạo đột phá tư kỹ quản lý, tạo tiền đề cho việc triển khai kế hoạch cải cách chấp nhận thay đổi cấp điều hành cấp thực 4.3.2.3 Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý Nền kinh tế năm tới phát triển với tốc độ cao theo xu hướng hội nhập, tồn cầu hố chịu ảnh hưởng mạnh phát triển Internet công nghệ thơng tin Theo đó, phát sinh hình thức kinh doanh thương mại điện tử, bán hàng, toán qua mạng, quản trị kinh doanh doanh nghiệp ngày tin học hoá gây áp lực hệ thống quản lý ngân sách nhà nước Để đáp ứng nhiệm vụ quản lý NSNN giai đoạn mới, UBND huyện Yên Dũng, Sở Tài Chính tỉnh Bắc Giang cần đạo quan chức Phòng Tài – Kế hoạch, Chi cục thuế, KBNN, UBND xã đơn vị thụ hưởng ngân sách đẩy nhanh tiến độ đại hố, ứng dụng cơng nghệ tin học để tạo khả thích ứng cao khả xử lý, phân tích khối lượng thơng tin khổng lồ, kết nối thơng tin với ngành để quản lý tình hình quản lý thu chi NSNN địa bàn huyện Mặt khác, ngành thuế cần phải ứng dụng công nghệ thông tin lĩnh vực cung cấp thông tin thuế cho NNT cách nhanh chóng, thuận tiên nhằm nâng cao chất lượng phục vụ tăng cường tính tự giác tuân thủ luật thuế NNT, KBNN cần 84 hỗ trợ đơn vị thụ hưởng ngân sách áp dụng thành thạo hệ thống TABMIS quản lý NSNN địa bàn huyện Trong thời gian tiếp theo, UBND huyện cần đạo ngành thực số nhiệm vụ trọng tâm sau: - Đào tạo kiến thức tin học cho toàn làm công tác quản lý NSNN địa bàn huyện Để thực tin học hoá quản lý NSNN địa bàn huyện thành cơng trình độ cán quản lý phải nâng cao, đặc biệt phải có kỹ sử dụng thành thạo công cụ tin học Hiện nay, địa bàn huyện Yên Dũng, trình độ tin học số cán yếu, nhiều người chưa qua trường lớp khóa đào tạo tin học Vì vậy, UBND huyện cần đạo đơn vị có liên quan xây dựng kế hoạch đào tạo phổ cập trình độ sử dụng, khai thác cơng cụ máy tính mức độ thành thạo cách có chất lượng Cần xây dựng đội ngũ cán tin học đủ mạnh, đảm bảo chất lượng số lượng đủ khả điều khiển, vận hành hệ thống tin học lớn - Đầu tư xây dựng hệ thống trang thiết bị máy tính đại Hệ thống máy tính địa bàn huyện thời gian qua đầu tư bị xuống cấp, tốc độ xử lý chậm khơng thích hợp để cài đặt phần mềm quản lý đa chức Vì vậy, UBND huyện cần trang bị lại hệ thống máy tính để phục vụ tốt cho cơng tác quản lý Hệ thống máy tính phải chuẩn hố quy trình xử lý, khn dạng, mẫu biểu loại báo cáo, sổ sách, Các quy trình phải cụ thể, rõ ràng áp dụng thống toàn ngành Cần xây dựng quy trình xử lý thơng tin có thay đổi hoạt động nghiệp vụ quản lý NSNN - Xây dựng kênh hỗ trợ trực tuyến Các cán tin học thường có xu hướng nhìn vật tượng theo quan điểm kỹ thuật tuý, cán nghiệp vụ có kinh nghiệm mơ tả xác cần cung cấp cho phía tin học Do đó, cần có phối hợp bên Trong trình thực thao tác máy, cán nghiệp vụ có kinh nghiệm thường hay có nhiều vướng mắc cần tư vấn, hỗ trợ từ bên Do việc thiết lập kênh hỗ trợ trực tuyến qua phần mềm liên lạc thông dụng Zalo, Facebook,… tiết kiệm chi phí đồng thời tạo hiệu cao trình thực 4.3.2.4 Tăng cường phối hợp quan chức Thời gian qua, thực chủ trương cải cách thủ tục hành nâng cao lực cạnh tranh, nhiều sách ban hành theo hướng tạo 85 điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, đồng thời tạo nhiều chế thống tính tự chủ, tự cho đơn vị thụ hưởng ngân sách Tuy nhiên, lợi dụng thơng thống, cởi mở sách quản lý NS hành, khơng sở sản xuất kinh doanh, đơn vị thụ hưởng ngân sách không tự giác chấp hành sách pháp luật kế tốn, thuế, khơng phản ảnh đầy đủ doanh thu nghĩa vụ thuế phải thực hiện, tư tưởng cố tình nợ thuế, chiếm dụng tiền thuế ngân sách, chi sai chế độ làm thất tiền NSNN Bên cạnh đó, tình hình nợ thuế địa bàn huyện Yên Dũng năm gần diễn biến phức tạp có xu hướng năm sau tăng cao năm trước, năm sau kéo dài năm trước Những năm qua công tác quản lý NSNN địa bàn huyện Yên Dũng thực tốt, đạt nhiều kết quản khả quan Tuy nhiên, q trình thực số tồn tại, hạn chế, công tác phối hợp ngành Để việc quản lý NSNN thực tốt, việc quan chức Phòng TC-KH, KBNN, Chi cục thuế huyện khẩn trương rà sốt quy trình thủ tục có biện pháp đơn giản hóa quản lý NSNN địa bàn huyện theo quy định Pháp luật, UBND huyện cần chủ trì phối hợp với Sở Tài tỉnh Bắc Giang, Cục thuế tỉnh Bắc Giang, Tòa án, Cơng an, Thanh tra, … xây dựng quy chế phối hợp quản lý NSNN trình cấp có thẩm quyền ban hành Đồng thời tăng cường công tác thông tin tuyên truyền, phối hợp làm việc với ngành có hướng xử lý cụ thể doanh nghiệp nợ đọng thuế, đơn vị làm thất NSNN Trong đó, u cầu Sở Kế hoạch Đầu tư tăng cường công tác hậu kiểm sau cấp đăng ký kinh doanh; Sở Tài sớm ban hành giá để thu theo quy định dự án thực theo chế độ tạm thu; Công an thành phố phối hợp xác minh hồ sơ trốn thuế, nợ đọng thuế… Đối với đối tượng nợ thuế lớn, cần phối hợp giải trường hợp cụ thể, tránh kéo dài Đối với ngành tra cần thực tốt việc kiểm tra, giám sát tỉnh hình sử dụng NSNN đơn vị thụ hưởng NS địa bàn huyện 4.3.2.5 Tăng cường công tác tra, kiểm tra, kiếm soát, giám sát Theo quy định hành tất khoản chi NSNN phải kiểm tra, kiểm soát trước, sau q trình cấp phát tốn Các khoản chi phải có dự tốn NSNN duyệt, chế độ, tiêu chuẩn, định mức quan Nhà nước có thẩm quyền quy định thủ trưởng đơn vị sử dụng kinh phí NSNN chuẩn chi 86 Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm sốt q trình chi tiêu khoản chi NSNN nhằm khắc phục tình trạng đơn vị chi xong tiến hành kiểm tra, kiểm soát Đối với quan tài cấp ngồi việc tổ chức hình thức cấp phát vốn cách thích hợp phải tăng cường kiểm tra giám sát cách thường xun, liên tục có hệ thống tình hình nhận sử dụng kinh phí đơn vị cấp, cho khoản chi tiêu kinh phí vừa phải đảm bảo dự toán, tiêu chuẩn chế độ chi NSNN hành, góp phần nâng cao tính tiết kiệm hiệu quản lý khoản chi NSNN Xuất phát từ thực tế thời gian qua quan tài chủ yếu thực cơng tác kiểm tra tốn kinh phí hàng năm, khơng có tác dụng ngăn ngừa xử lý kịp thời trường hợp vi phạm kỷ luật tài phát sinh nên thời gian tới phải tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hàng ngày qua nghiệp vụ cấp phát kinh phí, đồng thời thực kiểm tra giám sát theo định kỳ việc thẩm định xét duyệt báo cáo tài hàng tháng, quý đơn vị sử dụng kinh phí Đối với quan KBNN: Với chức quản lý Ngân quỹ nhà nước đơn vị Nhà nước giao nhiệm vụ kiểm soát khoản chi NSNN KBNN thực kiểm soát chi thủ trưởng đơn vị sử dụng NSNN chuẩn chi, để tránh chồng chéo nội dung kiểm sốt quan tài KBNN cần xác định rõ nội dung kiểm soát quan kho bạc, có phân định chức nhiệm vụ đơn vị trình quản lý chi NSNN cho GD-ĐT Phạm vi kiểm sốt chi KBNN kiểm tra tính hợp pháp hợp lý hồ sơ, chứng từ mua bán; tính hợp pháp chữ ký người chuẩn chi kế toán trưởng đơn vị; số tiền chi trả có nằm dự tốn duyệt có mục lục ngân sách hay không cuối việc tuân thủ định mức, tiêu chuẩn chi tiêu ngân sách hành Cơ quan KBNN trực tiếp chi tiền ngân sách cho đơn vị cần phải thực kiểm tra điều kiện thực cấp tiền theo lệnh quan tài KBNN đình việc chi tiêu trường hợp không đủ điều kiện sử dụng tiền cấp khơng quy định Ngồi việc kiểm tra, kiểm soát nội dung nêu Hiện nay, KBNN cấp cần quan tâm đến việc kiểm soát cách chặt chẽ tồn quỹ tiền mặt 87 đơn vị sử dụng ngân sách, hạn chế khối lượng tiền mặt tồn dư đơn vị lớn Bên cạnh việc tăng cường kiểm soát chi qua KBNN huyện, cần tăng cường công tác tra, kiểm tra tỉnh hình sử dụng NSNN đơn vị thụ hưởng NS quan quản lý Nhà nước tài Phòng TC-KH, Thanh tra huyện Khi tăng cường kiểm tra quan chức khơng có nghĩa hạ thấp vai trò kiểm soát nội quan quản lý giáo dục mà kiểm soát nội phải thực đặn, hỗ trợ tích cực cho cơng tác kiểm tra quan chức năng, để thực tốt cơng tác đòi hỏi phải thực nghiêm túc quy chế cơng khai tài đơn vị dự toán Trên thực tế, số lượng cán trực thuộc Phòng TC-KH huyện ít, cơng việc nhiều để tăng cường cơng tác tra, kiểm tra đơn vị thụ hưởng ngân sách địa bàn huyện ngắn hạn, UBND huyện cần đạo Phòng TC-KH kết hợp với Thanh tra huyện tra, kiểm tra đơn vị thụ hưởng ngân sách địa bàn theo kế hoạch hàng năm tiến hành tra, kiểm tra đột xuất phát có dấu hiệu vi phạm q trình quản lý tài đơn vị Về lâu dài, UBND huyện n Dũng, Phòng TC-KH cần có kế hoạch tuyển dụng bố trí cán làm cơng tác chuyên trách kiểm tra trình quản lý chi NSNN đơn vị thụ hưởng ngân sách Đối với công tác quản lý thu NSNN, để thực luật thuế phải thu đúng, thu đủ kịp thời vào NSNN cơng tác tra kiểm tra đóng vai trò quan trọng quản lý Công tác tra, kiểm tra nội dung công tác quản lý thuế Nâng cao chất lượng công tác kiểm tra thuế nhằm ngăn ngừa, phát xử lý kịp thời trường hợp vi phạm pháp luật thuế Để làm tốt công tác tra, kiểm tra quản lý thu NSNN địa bàn huyện thời gian tới, UBND huyện Yên Dũng cần tập trung đạo Chi cục thuế huyện chuyển đổi hẳn từ kiểm tra truyền thống trước sang kiểm tra thuế theo mức độ rủi ro nhằm không gây phiền hà,cản trở công việc kinh doanh NNT, không làm tốn không cần thiết cho quan thuế Chuyển từ kiểm tra diện rộng sang kiểm tra theo tiêu trí phân loại, tập trung vào tra, kiểm tra DN có rủi ro cao Chuyển từ kiểm tra chủ yếu quan NNT sang kiểm tra chủ yếu trụ sở quan thuế Áp dụng chế quản lý rủi ro công tác tra, kiểm tra việc quan thuế áp dụng cách thức, phương pháp, cơng nghệ quy trình quản lý rủi ro thuế công tác 88 tra, kiểm tra thuế Phân theo mức độ tuân thủ: đối tượng tuân thủ thấp rủi ro cao ngược lại đối tượng tuân thủ cao rủi ro thấp Phân loại rủi ro theo đối tượng nộp thuế: theo quy mơ có rủi ro từ doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp vừa nhỏ, cá nhân không kinh doanh; theo loại hình doanh nghiệp có rủi ro từ doanh nghiệp nhà nước, từ doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, từ doanh nghiệp ngồi quốc doanh; theo ngành kinh tế có rủi ro Xây dựng hoàn thiện quy chế giám sát nâng cao chất lượng tra, kiểm tra thuế với hai phần nội dung gồm: Chuẩn hóa trình tự bước tra hệ thống mẫu biểu để đảm bảo công chức thực công tác tra thực chức trách nhiệm vụ, trình tự giải cơng việc đầy đủ thủ tục hồ sơ; Xây dựng nội dung chuẩn công tác phân công công tác giám sát công việc công tác tra, kiểm tratheo nguyên tắc nội dung cơng việc thành viên trưởng đồn tra có người giám sát nội dung giám sát Tiếp tục đào tạo nâng cao trình độ, ý thức trách nhiệm cho đội ngũ cán làm công tác tra kiểm tra Các cán kiểm tra tuyển chọn phải có lực cao đạo đức tốt làm tròn trách nhiệm giao giúp cho lãnh đạo Chi cục xử lý kịp thời tình xảy 4.3.2.6 Một số giải pháp có tính bổ trợ Phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi NSĐP vấn đề trọng tâm phân cấp quản lý NSĐP Để vận hành giải pháp hoàn thiện chế phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi cấp ngân sách địa phương có hiệu đề xuất phần trên, cần triển khai thực đồng nhóm giải pháp có tính bổ trợ sau: Một là, tập trung tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, huy động tối đa nguồn lực cho đầu tư phát triển: - Tập trung tháo gỡ khó khăn vướng mắc vốn, chế, thủ tịc hành chính, tạo điều kiện cho doanh nghiệp đẩy mạnh hoạt động đầu tư, mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh, tăng khả cạnh tranh doanh nghiệp kinh tế, mặt hàng thiết yếu, sản phẩm lợi địa phương, góp phần thúc đẩy tốc độ phát triển bình quân kinh tế cho tỉnh - Tiếp tục đẩy mạnh cải thiện môi trường đầu tư nhằm huy động tối đa nguồn vốn đầu tư xã hội để thúc đẩy pahts triển kinh tế, lựa chọn ngành, nghề, 89 lĩnh vực kinh tế mũi nhọn để có sách khuyến khích phù hợp; tăng cường huy động nguồn vốn kể vốn FDI để đầu tư cho cơng trình kết cấu hạ tầng có quy mơ lớn, tiếp nhận triển khai dự án từ nguồn vốn ODA đảm bảo tiến bộ, hiệu - Tiếp tục thực công tác quy hoạch đất đai, tổ chức đấu giá công khai quỹ đất để tăng nguồn lực đầu tư phát triển đô thị, sở hạ tầng, cơng trình tái định cư Hồn thiện thực có hiệu chế sách hỗ trợ cho hộ nơng dân có đất bị thu hồi, giải việc làm, ổn định sống Hai là, tăng cường công tác quản lý điều hành sử dụng nguồn vốn NSĐP: - Tổ chức tuyên truyên triển khai tốt sách pháp luật thuế, đẩy mạnh biện pháp chống buôn lậu gian lận thương mại, đẩy mạnh xử lý dứt điểm khoản nợ đọng thuế, tăng cường công tác tra, kiểm tra, đơn đốc tốn thuế, thực thu nộp vào NSĐP đầy đủ, kịp thời - Đẩy mạnh cơng tác xóa đói giảm nghèo thơng qua chương trình, dự án địa phương, tập trung đầu tư cho huyện, xã, thơn có tỷ lệ hộ nghèo cao, điều kiện phát triển khó khăn; đẩy mạnh hoạt động cho vay phát triển sản xuất kinh doanh, cho vay giải việc làm, ưu tiên phát triển giáo dục - đào tạo - dạy nghề, nâng cao dân trí vùng nơng thơn, tăng cường cơng tác bảo vệ sức khỏe cho người dân - Tập trung đầu tư có trọng tâm, trọng điểm đẩy mạnh tiến độ xây dựng cơng trình ngành, lĩnh vực có tác động lớn đến tăng trưởng kinh tế, đảm bảo hiệu đầu tư, phù hợp với khả ngân sách, chống đầu tư dàn trải hạn chế nợ đọng - Tăng cường công tác tra, kiểm tra, kiểm tốn nhằm lành mạnh hóa tài chính, liền với cải cách hành chính, nâng cao lực quản lý nhà nước Thực hành triệt để tiết kiệm, chống lãng phí, chống tham nhũng thi hành nhiệm vụ, cơng khai rộng rãi, minh bạch hóa dự toán ngân sách cấp Ba là, đẩy mạnh cải cách hành nâng cao hiệu lực máy nhà nước: - Đẩy mạnh cải cách hành chính, đơn giản hóa thủ tục lĩnh vực có liên quan đến doanh nghiệp người dân, Thực tốt chế dấu - 90 cửa việc xử lý công việc, tăng cường hiệu quản lý tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, nhà đầu tư nhân dân - Xây dựng mơ hình quản lý thu thuế phù hợp, tăng cường công tác đạo, quản lý cấp quyền địa phương, tăng cường quyền giám sát tổ chức đoàn thể xã hội, người lao động nhân dân, phối hợp có hiệu cấp, ngành, đơn vị liên quan công tác quản lý thuế Tăng cường công tác quản lý, đổi quy trình thu nộp NSĐP sách chế độ, phù hợp với thực tiễn địa phương - Tăng cường nâng cao chất lượng dự báo, phương pháp dự báo, đánh giá tác động kinh tế vĩ mô tác động từ bên ngồi đến kinh tế địa phương để kịp thời có phương án đối phó, hạn chế có tác động xấu mang lại - Kiện toàn máy quản lý NSĐP nhằm tăng cường quản lý có hiệu NSĐP địa bàn theo hướng: + Xây dựng máy quản lý NSĐP có trách nhiệm, quyền hạn nội hệ thống dọc cấu máy quy định quan hệ ngang với tổ chức, đơn vị địa phương để phối hợp đồng quản lý NSNN + Bộ máy quản lý NSĐP gọn nhẹ theo tinh thần cải cách hành làm việc có hiệu quả, tổ chức cấu phận quản lý hợp lý với số cán có lực số lượng vừa đủ + Trên sở phân cấp nguồn thu NSTW NSĐP, nên tổ chức hệ thống thu thành hai phận độc lập máy thu thuế trung ương máy thu thuế địa phương Cách phân chia phát huy trách nhiệm địa phương, phù hợp với tình hình thực tế địa bàn + Trang bị điều kiện, phương tiện kỹ thuật đại cần thiết cho máy quản lý NSĐP hoạt động - Nâng cao trình độ quản lý ngân sách cấp: + Cán quản lý ngân sách phải đào tạo, nghiên cứu lĩnh vực tài có hệ thống biên chế đầy đủ cấp ngân sách Trong q trình làm việc phải có chủ trương khuyến khích tự đào tạo đào tạo lại nhiều hình thức, nắm vững chun mơn, nghiệp vụ có khả ứng phó nhanh nhạy, xử lý cơng việc tham mưu cho cấp lãnh đạo điều hành NSĐP kịp thời hướng Cũng lưu ý đại biểu cấp quyền phải có trình 91 độ am hiểu NSĐP, kết hợp điều hành đạo thống hệ thống NSĐP có hiệu Tiêu chuẩn hóa chức danh viên chức ngành tài yêu cầu sử dụng cán + Cán quản lý NSĐP phải phẩm chất đạo đức tốt, lập trường, tư tưởng vững vàng, trung thực, có tinh thần trách nhiệm cao, biết làm chủ kỹ thuật, nghiên cứu khoa học phục vụ quản lý ngân sách + Tỉnh phải có sách thu hút chuyên gia giỏi, đầu tư cho việc đào tạo nghành nghề, có ngành tài 92 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 5.1 KẾT LUẬN Qua nghiên cứu đề tài “Quản lý NSNN địa bàn huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang” tác giả đến số kết luận sau: Ngân sách huyện cơng cụ tài quan trọng, đảm bảo tồn hoạt động máy Nhà nuớc sở Quản lý ngân sách huyện việc thực tất khâu chu trình ngân sách (từ lập dự toán ngân sách - chấp hành ngân sách - toán ngân sách) Quản lý ngân sách huyện phải đảm bảo tính thống thực quản lý thu, chi ngân sách hệ thống ngân sách cấp; đảm bảo tính cân đối ngân sách; phải quản lý rành mạch, công khai để đối tượng biết suốt chu trình ngân sách phải áp dụng cho tất quan tham gia vào chu trình ngân sách (cả quan quản lý quan đối tượng thụ hưởng) Quản lý NSNN huyện Yên Dũng năm gần đạt kết khả quan Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực: cấu ngành nơng lâm nghiệp, thuỷ sản giảm dần từ 44,68% năm 2014 xuống 28,61% năm 2015, cấu ngành công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp - xây dựng năm 2015 chiếm 55,14% tổng giá trị ngành kinh tế huyện; cấu ngành thương mại dịch vụ huyện năm qua giữ mức ổn định giảm nhẹ đạt 16,25% năm 2015 tổng giá trị sản xuất toàn huyện, tổng thu NSNN địa bàn 642,52 tỷ đồng, đạt 150,12 % kế hoạch Để có kết trên, HĐND, UBND huyện Yên Dũng quan tâm, đạo cấp, ngành chức triển khai luật, văn luật quản lý NSNN nói chung ngân sách huyện nói riêng kịp thời tới đông đảo cán làm công tác quản lý người dân địa bàn Bên cạnh đó, sở chế độ, sách Trung ương, tỉnh, phòng Tài –KH kịp thời tham mưu cho UBND huyện cụ thể hóa thực sách, chế độ cho phù hợp với địa phương Công tác tra, kiểm tra thực thường xuyên định kỳ để kịp thời uốn nắn chấn chỉnh sai sót q trình thực Cơng tác đào tạo nâng cao lực, trình độ cán công chức đẩy mạnh việc thực phòng chống tham nhũng Tuy nhiên bên cạnh kết đạt được, quản lý NSNN địa bàn huyện Yên Dũng bộc lộ số tồn tại, hạn chế cần khắc phục như: Một số 93 phận cán nhân dân sở chưa nhận thức đầy đủ ý nghĩa tầm quan trọng việc thực quy chế dân chủ cơng khai tài NS, nên chưa quan tâm, chưa tích cực giám sát q trình thực quy chế công tác quản lý tài chính, NS huyện Trình độ lực đội ngũ cán làm công tác quản lý ngân sách thuộc Phòng Tài Chính huyện hạn chế, lúng túng điều kiện sách thu-chi ngân sách thay đổi, nghiệp vụ quản lý chế độ kế toán ngân sách chưa thay đổi phù hợp Sự phối hợp quan tài với quan thuế KBNN Phòng Tài chưa thực tốt khó khăn vướng mắc chưa xử lý, tháo gỡ kịp thời,… Do dẫn tới việc quản lý NSNN huyện số nội dung chưa đạt kết cao Việc quản lý khoản thu đóng góp dân chưa thực quy định, tình trạng khơng thu qua biên lai, khơng thực ghi thu NSNN qua KBNN mà chủ yếu hình thức ghi sổ tay, khơng ghi chép theo dõi, nên không phản ánh số thu NSNN KBNN Bên cạnh tồn số khoản chi chưa theo định mức, chế độ, quy định hành Từ việc nghiên cứu sở lý luận thực tiễn quản lý NSNN huyện, thực trạng quản lý NSNN địa bàn huyện Yên Dũng giai đoạn 20132015 tác giả đề số giải pháp nhằm tăng cường quản lý NSNN địa bàn huyện năm tiếp theo, cụ thể sau: Nâng cao vai trò lãnh đạo, quản lý cấp ủy Đảng Chính quyền cấp; Hoàn thiện chế phân cấp ngân sách địa phương tỉnh; Hồn thiện cơng tác lập dự tốn NSNN huyện; Hồn thiện cơng tác chấp hành NSNN huyện 5.2 KIẾN NGHỊ * Đối với Bộ Tài Cần nhanh chóng ban hành văn hướng dẫn thực Luật Ngân sách nhà nước năm 2015, đặc biệt lĩnh vực NSNN cấp huyện * Đối với tỉnh Bắc Giang Ban hành định mức phân bổ ngân sách phù hợp với điều kiện kinh tế chung toàn tỉnh Chỉ đạo Sở Tài chính, Cục thuế Kho bạc nhà nước tỉnh hướng dẫn, triển khai thực kịp thời sách, chế độ, quy định nhà nước hoạt động tài xã Kiểm tra, chấn chỉnh việc chấp hành sách, 94 chế độ, quy định cơng tác quản lý hoạt động tài huyện, xã quan cấp Phòng Tài - KH, UBND Tăng cường cơng tác tra, kiểm tra quản lý sử dụng NSNN, đặc biệt NSNN cấp huyện địa bàn tỉnh nói chung huyện Yên Dũng nói riêng * Đối với UBND huyện Yên Dũng Thường xuyên kiểm tra, đạo Cơ quan tra, Phòng tài chính-KH, Chi cục thuế, KBNN hướng dẫn phòng ban, xã thực tốt cơng tác lập, chấp hành tốn ngân sách; kiểm tra, hướng dẫn việc quản lý, sử dụng nguồn bổ sung từ ngân sách cấp trên, chế độ hạch toán kế toán theo chế độ kế toán nhà nước Xây dựng kế hoạch tuyển dụng có lực chuyên môn cao đào tạo chuyên môn đội ngũ cán làm công tác quản lý ngân sách địa bàn huyện Tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin quản lý NSNN huyện, đầu tư sở vật chất, trang thiết bị làm việc đại cho đội ngũ cán làm công tác quản lý ngân sách địa bàn, đặc biệt cho xã 95 TÀI LIỆU THAM KHẢO Bộ Tài (2003a), Thơng tư số 59/2003/TT-BTC ngày 23/6/2003 hướng dẫn thực Nghị định số 60/2003/NĐ-CP ngày 06/6/2003 Chính phủ quy định chi tiết hướng dẫn thi hành Luật Ngân sách nhà nước Bộ Tài (2003b), Thơng tư 79/2003/ TT - BTC, ngày 13/8/2003 Bộ Tài hướng dẫn chế độ quản lý, cấp phát, toán khoản chi Ngân sách Nhà nước qua kho bạc nhà nước Bộ Tài (2003c), Thơng tư 80/ 2003/ TT - TBC, ngày 13/8/2003 Bộ Tài hướng dẫn tập trung quản lý khoản thu Ngân sách Nhà nước qua kho bạc nhà nước Bộ Tài Chính (2004), Báo cáo đẩy mạnh phân cấp quản lý Nhà nước Tài Bộ Tài (2012), Thơng tư 161/2012/TT- BTC, ngày 02/10/2012 Bộ Tài Quy định chế độ kiểm soát, toán khoản chi Ngân sách Nhà nước qua Kho bạc Nhà nước Bùi Thị Mai Hoài (2007), Cân đối ngân sách Nhà nước Việt Nam kinh tế thị trường, NXB Đại học quốc gia, Tp Hồ Chí Minh Chính phủ (2003a), Nghị định số 60/2003/NĐ-CP ngày 06/6/2003 quy định chi tiết hướng dẫn thi hành Luật Ngân sách nhà nước Chính phủ (2003b), Nghị định số 73/2003/NĐ-CP ngày 23 tháng 06 năm 2003, Ban hành Quy chế xem xét, định dự toán phân bổ ngân sách địa phương, phê chuẩn toánngân sách địa phương Đặng Văn Thanh (2004), Phân cấp quản lý tài nhà nước - Thực trạng giải pháp hồn thiện, Tạp chí quản lý nhà nước, (9), tr.15 - 29, 33 10 Học viện Tài (2004), Quản lý Tài nhà nước, Nxb Tài chính, Hà Nội 11 Lê Chi Mai (2006), Phân cấp ngân sách cho quyền địa phương - Thực trạng giải pháp, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 12 Minh Hương (2015), Thành phố Thái Bình cân đối thu, chi ngân sách phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, đăng mạng http://baothaibinh.com.vn/70/38861/Thanh_pho_Thai_Binh_can_doi_thu_chi_nga n_sach_phuc_vu_phat_trien_kinh_te xa_hoi_.htm 13 Nguyễn Thị Chắt (2005), Giải pháp chủ yếu để quản lý điều hành ngân sách xã có hiệu theo tinh thần Luật Ngân sách năm 2002, Nxb Thống kê, Hà Nội 96 14 Nguyễn Ngọc Hùng (2006), Quản lý ngân sách Nhà nước, NXB Thống kê, Hà Nội 15 Nguyễn Sinh Hùng (2007), Quản lý sử dụng ngân sách nhà nước tiến trình cải cách tài cơng, Tạp chí Cộng sản 16 Nguyễn Thị Lệ (2013), Luận văn Thạc sỹ kinh tế Những yếu tố tác động đến hoạt động quản lý ngân sách nhà nước thành phố hạ long, tỉnh quảng ninh, Trường Đại học Thái Nguyên 17 Nguyễn Văn Tuyến (2007), Giáo trình Luật ngân sách Nhà nước, NXB Tư pháp, Hà Nội 18 Quốc hội nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (2002), Luật Ngân sách nhà nước số 01/2002/QH11 19 Quốc hội nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (2015), Luật Ngân sách Nhà nước số 83/2015/QH13 20 Tô Thiện Hiền (2012), Luận án tiến sĩ kinh tế Nâng cao hiệu quản lý ngân sách nhà nước Tỉnh An Giang giai đoạn 2011-2015 tầm nhìn đến 2020, Trường đại học Kinh tế Trường Đại học Ngân hàng Tp Hồ Chí Minh 21 Tổng Cục Thuế, hướng dẫn công tác uỷ nhiệm thu thuế nãm 2013 22 UBND huyện Yên Dũng, (2013, 2014, 2015)Báo cáo tình hình kinh tế- xã hội công tác đạo điều hành ngân sách 97 ... lý ngân sách Nhà nước địa bàn huyện Yên Dũng từ đề xuất giải pháp tăng cường quản lý NSNN địa bàn huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang Tác giả thu thập số liệu thứ cấp sơ cấp hoạt động quản lý NSNN địa. .. hạn, tình hình quản lý ngân sách thời gian qua thất thốt, lãng phí, hiệu sử dụng vốn ngân sách Do việc nghiên cứu đề tài Quản lý ngân sách Nhà nước địa bàn huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang vấn đề... Tên luận văn: Quản lý ngân sách Nhà nước địa bàn huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang Ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60.34.01.10 Cơ sở đào tạo: Học viện Nông nghiệp Việt Nam Ngân sách Nhà nước (NSNN)