MƠN HỌC: KỸ THUẬT NHÂN GIỐNG VƠ TÍNH CÂY TRỒNG CÂY LƯỢC VÀNG (Callisia fragrans) Tổng quan Công dụng lược vàng Các yêu cầu kỹ thuật & kỹ thuật nhân giống Kết luận Giới thiệu - Cây Lược Vàng có tên tiếng Anh “basket plant” (cây giỏ - thường trồng giỏ nhỏ để nhà) tên Latinh Callisia fragrans, thuộc họ thài lài Commelinaceae - Ở Nga., biết với tên “ka-li-di-a thơm”, “sâm nhà”, “vệ nữ”, “bác sĩ gia đình” - Ở Việt Nam kiểu tái sinh sinh dưỡng cầu sinh dưỡng (stolons) mọc từ nách đoạn thân gần gốc, trơng tựa vòi lồi mực bạch tuộc, thân lại hao hao giống lồi địa lan, nên Lược vàng có tên Lan vòi, Địa lan vòi, Lan rũ, Bạch tuộc, Trai phất dũ, Giả khóm… I Tổng quan I.1 Phân loại học thực vật Giới: Thực vật - Plantae Ngành: Ngọc lan-Magnoliophyta (Hạt kín - Angiospermatophyta) Lớp: Hành - Liliopsida (Một mầm - Monocotyledonae) Bộ: Rau trai (Thài lài) - Commelinales Họ: Rau trai (Thài lài) - Commelinaceae Chi (Giống):Callisia(Spironema) Loài: Callisia (Spironema) fragrans(Lindl.) Wood I Tổng quan I.2 Nguồn gốc & phân bố Cây lược vàng có tên khoa học Callisia fragrans Đây tên RE Woodson đặt năm 1942 Tên chi đến từ Kallos Hy Lạp có ngĩa đẹp Năm 1840, lược vàng mô tả tên Spironema fragrans Năm 1932, đổi tên thành fragrans Rectanthera Lược vàng nhập nội vào Việt Nam có nguồn gốc từ Mê-hi-cô với tên địa phương bên Pauk Các nhà khoa học Mỹ, Ca-na-đa nghiên cứu Lược vàng Mê-hi-cô từ năm 30 - 50 kỉ trước Lược vàng châu Mỹ vào Nga từ năm 80 kỉ XX nghiên cứu kĩ Lược vàng từ Nga vào Việt Nam 10 năm mà Thanh Hóa, Bắc Giang nơi tiếp nhận giống, trồng dùng Lược vàng I Tổng quan I.2 Nguồn gốc & phân bố Sự phân bố Lược Vàng giới I Tổng quan I.3 Sơ lược họ Thài Lài (commelinaceae ) Họ Thài lài có danh pháp khoa học: Commelinaceae, thảo sống lâu năm Họ có khoảng 40 chi 652 loài thảo, sống đất, thường có bẹ, đơi có hoa Họ thài lài phân bố vùng nhiệt đới ôn đới ẩm Trên giới có 40 chi 652 lồi, nước ta có 12 chi 60 lồi, phần lớn mọc bãi hoang, đất ẩm, bờ nước, rìa rừng Các chi biết đến nhiều là: thài lài (Commelina communis L.), thài lài lông (C.benghalensis L.) thài lài trắng (C.nudiflora L.) Thài lài (Commelina communis L.) Thài lài lông (C.benghalensis L.) Thài lài trắng (C.nudiflora L.) I Tổng quan I.4 Đặc điểm sinh thái Lược Vàng Dạng Cây lược vàng thân thảo nhiều năm, thân mọng nước, dài tới mét , phân nhánh thân từ gốc, vòi vươn ngồi Lá Lá lược vàng tập trung thân, rải rác phía dưới,dạng mác thn, dài 18 tới 25 cm, rộng 3,5 tới cm, cuống có gân rõ, ơm thân, có lơng mịn thường có sọc tía Cụm hoa Hoa mọc thành cụm đến hoa dạng xim phát hoa hình chùy dài tới 60 cm, cặp xim ôm bắc dạng cưu (3 ) dài từ 10 tới 15 cm Trái : Viên nang nhỏ, tự khai, mảnh chứa hạt nhỏ khoảng 1mm Sinh sản: Sinh sản hạt, chúng lan rộng nhờ trùng Sinh sản vơ tính nhờ đoạn thân, nên chúng lan rộng vùng phân bố cách nhanh chóng I Tổng quan I.4 Đặc điểm sinh thái Lược Vàng A Cụm hoa bắc B Một hoa C Đài hoa D Lông đài E Cánh hoa F Nhị G Bầu II công dụng lược vàng II.1 Thành phần hóa học Carbondrates Choline Coumarins Các thành phần Axit béo Axit hữu Các sắc tố Flavoboids Lipid Phytosterol Đường tự do, polisaccharic - Vàng rụng tưới nước mức nhiệt độ thấp Đốm màu vàng xuất mùa hè - ánh nắng mặt trời - Nếu mép chuyển sang màu nâu mờ dần tiếp xúc với ánh nắng mặt trời tới nước không đủ Sâu bệnh - Độ ẩm khô làm tăng nhện ve - Độ ẩm cao làm cho thân rễ bị úng - - Loại bỏ thân rễ bị hư, phần lại xử lí với than bột và đất chậu thì khử trùng với dung dịch KMnO4 loãng Cắt tỉa Rửa cây, phun thuốc trừ sâu Đất trồng - - Đất trồng lược vàng hỗn hợp đất phân, đất cát lấy với số lượng nhau, nước tốt, lớp lót thường sử dụng than bùn Độ pH đất khoảng 5-5,5 Vị trí trồng Cây trồng giỏ treo tường chậu, vườn nhà kín, chậu gốm sứ đất nung Trồng vườn hoặc chậu nhựa… Trồng nơi nhiều ánh sáng mặt trời khơng khí lành III Các yêu cầu kỹ thuật & Kỹ thuật nhân giống III.2 Kỹ thuật nhân giống TRONG ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN Cành bên vốn uốn cong trưởng thành tiếp xúc với mặt đất, chúng tự bén rễ cuối lập khỏi mẹ Từ phát triển thành hoàn chỉnh TRONG ĐIỀU KIỆN NHÂN TẠO Cắt đoạn thân lược vàng ngập 3/4 đoạn thân nước Sau 7-10 ngày từ thân bắt đầu có rễ, lấy trồng vào đất Cắt gốc cách nhanh chóng đưa nước thêm vào kích thích tăng trưởng Phương pháp : Trồng đất, tưới tự với nước, hệ thống tưới với bao nhựa mũ nhựa Phương pháp 3: Tách nhánh bên riêng rẽ gắn vào cột chồi bên ngang với giá đỡ phủ đất Một vài ngày sau,cắt từ mẹ cấy ghép Phương pháp 3: Giâm hom Bước Cắt mẹ với nút từ 2-4 Bước 2: loại bỏ thấp Bước 3: rút ngắn cách cắt bỏ 1/3 bên hom Bước 4: vết cắt khơ 2-3 sau cho hom vào chậu đất với độ ẩm cao để hom không bị héo đắp đất che kín Bước 5: làm ẩm hom,đóng túi nhựa để có gốc IV Kết luận Như vậy, tìm hiểu Lược Vàng, từ kiến thức tổng quan giá trị dược học, phương pháp nhân giống, Chúng xin đưa kết luận đề nghị sau đây: Cây Lược Vàng loại dược liệu quý, dễ trồng chăm sóc Do cần tập trung nghiên cứu sâu giá trị dược diệu chế tạo nhiều sản phẩm thương mại, có giá trị sử dụng nhiều TÀI LIÊU THAM KHẢO ĐÁNH GIÁ SỰ ĐA DẠNG DI TRUYỀN VÀ TÍNH KHÁNG KHUẨN CỦA CÂY LƯỢC VÀNG (Callisia fragrans LINDL.)Huỳnh Kim Diệu Phan Thị Tư Khoa Nông nghiệp & Sinh học Ứng dụng, Trường Đại học Cần Thơ -Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ Phần B: Nông nghiệp, Thủy sản Công nghệ Sinh học: 38 (2015)(2): 6-12 MỘT SỐ DẪN LIỆU VỀ CÂY LƯỢC VÀNG., Đỗ Xuân Cẩm Tạp chí Nghiên cứu Phát triển, số (74) 2009 NGHIÊN CỨU CHIẾT TÁCH VÀ XÁC ĐỊNH THÀNH PHẦN HÓA HỌC TRONG THÂN VÀ LÁ CÂY LƯỢC VÀNG Ở TỈNH QUẢNG NAM, Trần Thị Ánh Hồng, Luận văn thạc sĩ, Đại học Đà Nẵng, 2011 Sách: CÂY LƯỢC VÀNG “ QUÝ NHƯ VÀNG” Kim Quốc Hoa, 2009 Trịnh Thị Điệp, Đỗ Thị Phương, Nguyễn Kim Phượng, Nguyễn Minh Khởi (2008), Bước đầu nghiên cứu thành phần hóa học tác dụng sinh học lược vàng Callisia fragrans (Lindl.) Woods., Tạp chí Dược liệu, Tập 13, số 6, tr 276-279 Nguyễn Minh Khởi, Trịnh Thị Điệp, Đỗ Thị Phương, Phạm Nguyệt Hằng, Nguyễn Thị Phượng, Phương Thiện Thương, Nguyễn Trang Thúy, Hoàng Thị Diệu Hương (2011), Nghiên cứu tác dụng chống viêm, giảm đau chống oxy hóa thân bồ lược vàng, Tạp chí Dược liệu, tập 16, số 1+2, tr 50-57 Nguyễn Minh Khởi, Trịnh Thị Điệp, Đỗ Thị Phương, Phạm Nguyệt Hằng, Nguyễn Thị Phượng, Hoàng Thị Diệu Hương (2011), Độc tính cấp bán trường diễn thân bồ lược vàng, Tạp chí Dược liệu, tập 16, số 1+2, tr 38-44 TÀI LIÊU THAM KHẢO Hoàng Thị Diệu Hương, Trịnh Thị Điệp, Trần Thanh Hà, Nguyễn Minh Khởi (2011), Thành phần hóa học thân bồ lược vàng, Tạp chí dược liệu, Tập 16, số 5, tr 310314 Nguyễn Minh Khởi, Nguyễn Trọng Thông, Phạm Thị Vân Anh, Trịnh Thị Điệp, Trần Thanh Hà, Hoàng Thị Diệu Hương (2011), Tác dụng kích thích miễn dịch thân bồ lược vàng chuột gây suy giảm miễn dịch tia xạ, Tạp chí dược liệu, Tập 16, số 5, tr 282-288 10 Khảo sát sơ thành phần hóa học lược vàng Callisia Fragrans họ Thài Lài Commelinaceae: Báo cáo tổng kết đề tài nghiên cứu khoa học cấp trường T2010-72/ Nguyễn Thị Bạch Lê Tp.HCM: Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Tp.Hồ Chí Minh, 2011,16tr.; 30cm Nguyễn Minh Khởi, Trịnh Thị Điệp, Nguyễn Trọng Thông, Phạm Thị Vân Anh, Đỗ Thị Phương, Phạm Nguyệt Hằng, Nguyễn Thị Phượng, Phương Thiện Thương, Nguyễn Trang Thúy, Hoàng Thị Diệu Hương (2011), Nghiên cứu độc tính tác dụng sinh học lược vàng, Cơng trình nghiên cứu khoa học Viện Dược liệu 2006-2011, NXB Khoa học Kỹ thuật, tr 233-241 11 GINSENOSIDE RG1 VÀ L-TRYPTOPHAN TỪ CÂY LƢỢC VÀNG (CALLISIA FRAGRANS) ISOLATION OF GINSENOSIDE RG1 AND L-TRYPTOPHAN FROM CALLISIA FRAGRANS Trần Thu Hương , Lê Huyền Trâm, Trần Thượng Quảng, Trần Thị Minh1 Phan Văn Kiệm2 , Nguyễn Phương Thảo2 , Nguyễn Tuấn Anh1 , Hồ Đức Cường, Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội, Viện Khoa học Công nghệ Việt Nam… ... Lvercitin Steroid Kempferol II cơng dụng lược vàng II. 2Tính kháng khuẩn Nồng độ ức chế tối thiểu cao Lược Vàng II công dụng lược vàng II.3 Giá trị Lược Vàng Tác dụng kháng khuẩn (với chủng vi...Tổng quan Công dụng lược vàng Các yêu cầu kỹ thuật & kỹ thuật nhân giống Kết luận Giới thiệu - Cây Lược Vàng có tên tiếng Anh “basket plant” (cây giỏ - thường trồng giỏ nhỏ để... Tổng quan I.4 Đặc điểm sinh thái Lược Vàng Dạng Cây lược vàng thân thảo nhiều năm, thân mọng nước, dài tới mét , phân nhánh thân từ gốc, vòi vươn Lá Lá lược vàng tập trung thân, rải rác phía