HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM NGUYỄN TIẾN THÔNG ƯỚC TÍNH HỆ SỐ DI TRUYỀN, GIÁ TRỊ GIỐNG VỀ SỐ CON SƠ SINH SỐNG, CAI SỮA CỦA HAI DÒNG LỢN VCN01 VÀ VCN02 Chuyên ngành: Chăn nuôi Mã số: 60 62 01 05 Người hướng dẫn khoa học: GS.TS Đặng Vũ Bình TS Đỗ Đức Lực NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NƠNG NGHIỆP- 2016 LỜI CAM ĐOAN Tơi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng tơi Các số liệu, kết nêu luận văn trung thực, khách quan chưa công bố cơng trình khác Tơi xin cam đoan thơng tin trích dẫn luận văn làm rõ nguồn gốc Hà Nội, ngày 28 tháng 10 năm 2016 Tác giả luận văn Nguyễn Tiến Thông i LỜI CẢM ƠN Trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu hồn thành luận văn, tơi nhận hướng dẫn, bảo tận tình thầy cô giáo, giúp đỡ, động viên bạn bè, đồng nghiệp gia đình Nhân dịp hồn thành luận văn, cho phép tơi bày tỏ lòng kính trọng biết ơn sâu sắc tới GS.TS Đặng Vũ Bình, Hội chăn ni Việt Nam; thầy giáo TS Đỗ Đức Lực, môn Di truyền – Giống vật nuôi khoa Chăn nuôi, Học viện Nông nghiệp Việt Nam tận tình hướng dẫn, dành nhiều cơng sức, thời gian tạo điều kiện cho tơi suốt q trình học tập thực đề tài Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Ban Giám đốc, Ban Quản lý đào tạo, Bộ môn Di truyền – Giống vật nuôi, Khoa Chăn nuôi - Học viện Nông nghiệp Việt Nam tận tình giúp đỡ tơi q trình học tập, thực đề tài hồn thành luận văn Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Ban Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu lợn Thụy Phương - Viện Chăn nuôi giúp đỡ tạo điều kiện thời gian vật chất cho học tập, triển khai đề tài bảo vệ luận văn Xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ mặt, động viên khuyến khích tơi hồn thành luận văn./ Hà Nội, ngày 28 tháng 10 năm 2016 Tác giả luận văn Nguyễn Tiến Thông ii MỤC LỤC Lời cam đoan i Lời cảm ơn ii Mục lục .iii Danh mục chữ viết tắt v Danh mục bảng vi Trích yếu luận văn vii Thesis Abstract ix Phần Mở đầu 1.1 Tính cấp thiết đề tài 1.2 Mục tiêu đề tài Phần Tổng quan tài liệu 2.1 Cơ sở khoa học đề tài 2.1.1 Năng suất sinh sản lợn nái yếu tố ảnh hưởng 2.1.2 Phương pháp BLUP 2.1.3 Hệ số di truyền 10 2.1.4 Giá trị giống 11 2.1.5 Ứng dụng giá trị giống ước tính chọn lọc 13 2.2 Tình hình nghiên cứu giới nước 15 2.2.1 Tình hình nghiên cứu giới 15 2.2.2 Tình hình nghiên cứu nước 17 Phần Đối tượng, nội dung phương pháp nghiên cứu 25 3.1 Đối tượng nghiên cứu 22 3.2 Địa điểm nghiên cứu 22 3.3 Thời gian nghiên cứu 22 3.4 Nội dung nghiên cứu 22 3.5 Phương pháp nghiên cứu 22 3.5.1 Phương pháp nghiên cứu nội dung 22 3.5.2 Phương pháp nghiên cứu nội dung 23 3.5.3 Phương pháp nghiên cứu nội dung 23 3.5.4 Xử lý số liệu 25 iii Phần Kết nghiên cứu 29 4.1 Năng suất sinh sản đàn lợn VCN01 VCN02 26 4.2 Hệ số di truyền, hệ số lặp lại hai tính trạng số sơ sinh sống/ổ số cai sữa/ổ 31 4.3 Kết dự đoán giá trị giống tính trạng sinh sản 02 phần mềm khác 33 4.4 Xếp thứ tự cá thể dựa giá trị giống ước tính 37 Phần Kết luận kiến nghị 43 5.1 Kết luận 43 5.2 Kiến nghị 44 Tài liệu tham khảo 45 iv DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nghĩa Tiếng Việt BLUP Dự đốn khơng chệch tuyến tính tốt EBV Giá trị giống ước tính GTG Giá trị giống h2 Hệ số di truyền Mean Giá trị trung bình MTDFREML Phần mềm MTDFREML n Số lượng, dung lượng PEST Phần mềm PEST PEV Phương sai sai số dự đốn SD độ lệch chuẩn VCN01 Dòng lợn Yorkshire tổng hợp VCN02 Dòng lợn Landrace tổng hợp VG Phương sai di truyền VP Phương sai kiểu hình VPE Phương sai ngoại cảnh cố định ρ Hệ số lặp lại v DANH MỤC BẢNG Bảng 4.1 Năng suất sinh sản đàn nái VCN01 VCN02 từ năm 2000 đến 26 Bảng 4.2 Năng suất sinh sản đàn nái VCN01 VCN02 có 27 Bảng 4.3 Một số yếu tố ảnh hưởng đến số sơ sinh cai sữa/ổ lợn nái VCN01 VCN02 28 Bảng 4.4a Năng suất sinh sản đàn VCN01 theo mùa 29 Bảng 4.4b Năng suất sinh sản đàn VCN02 theo mùa 29 Bảng 4.5a Năng suất sinh sản đàn VCN01 theo lứa đẻ 30 Bảng 4.5b Năng suất sinh sản đàn VCN02 theo lứa đẻ 31 Bảng 4.6 Các thành phần phương sai số sơ sinh sống/ổ số cai sữa/ổ 32 Bảng 4.7 Hệ số di truyền hệ số lặp lại tính trạng số sơ sinh sống số cai sữa/ổ 32 Bảng 4.8 Phân loại cá thể theo EBV số sơ sinh sống/ổ lợn nái VCN01 34 Bảng 4.9 Phân loại cá thể theo EBV số sơ sinh sống/ổ lợn nái VCN02 35 Bảng 4.10 Phân loại cá thể theo EBV số cai sữa/ổ lợn nái VCN01 36 Bảng 4.11 Phân loại cá thể theo EBV số cai sữa/ổ lợn nái VCN02 37 Bảng 4.12 EBV số sơ sinh sống/ổ 20 lợn nái tốt đàn VCN01 38 Bảng 4.13 EBV số sơ sinh sống/ổ 20 lợn nái tốt đàn VCN02 39 Bảng 4.14 EBV số cai sữa/ổ 20 lợn nái tốt VCN01 40 Bảng 4.15 EBV số cai sữa/ổ 20 lợn nái tốt VCN02 41 vi TRÍCH YẾU LUẬN VĂN Tên tác giả: Nguyễn Tiến Thông Tên Luận văn: Ước tính hệ số di truyền, giá trị giống số sơ sinh sống, cai sữa hai dòng lợn VCN01 VCN02 Ngành: Chăn nuôi Mã số: 60 62 01 05 Tên sở đào tạo: Học viện Nông nghiệp Việt Nam Mục đích nghiên cứu - Xác định số yếu tố ảnh hưởng đến 02 tính trạng số sơ sinh sống/ổ số cai sữa/ổ dòng lợn VCN01 VCN02; - Ước tính hệ số di truyền 02 tính trạng số sơ sinh sống/ổ số cai cai sữa/ổ dòng lợn VCN01 VCN02; - Dự đốn giá trị giống ước tính 02 tính trạng số sơ sinh sống/ổ số cai cai sữa/ổ dòng lợn VCN01 VCN02; Phương pháp nghiên cứu * Nội dung nghiên cứu: có nội dung Nội dung 1: Đánh giá suất sinh sản 02 dòng lợn VCN01 VCN02 + Tính giá trị kiểu hình số tính trạng suất sinh sản + Đánh giá ảnh hưởng yếu tố cố định (lứa đẻ, mùa vụ, kiểu phối giống, đực giống…) đến tính trạng suất sinh sản Nội dung 2: Ước tính hệ số di truyền, phương sai thành phần, so sánh đánh giá 02 phần mềm khác nhau: VCE, MTDFREML Nội dung 3: Dự đốn giá trị giống tính trạng số sơ sinh sống số concai sữa 02 dòng lợn VCN01 VCN02 02 phần mềm khác nhau: PEST MTDFREML *Đối tượng nghiên cứu - Dòng VCN01 – Dòng lợn tổng hợp chứa máu Yorkshire - Dòng VCN02 – Dòng lợn tổng hợp chứa máu Landrace *Phương pháp nghiên cứu Nội dung 1: - Thu thập số liệu suất sinh sản đàn VCN01 VCN02 thuộc Trung tâm Nghiên cứu lợn Thụy Phương từ năm 2000 đến tháng 3/2016 - Số liệu tính phương pháp phân tích phương sai ANOVA vii - Phân tích yếu tố cố định ảnh hưởng đến số tiêu suất sinh sản phần mềm SAS9.0 Nội dung 2: Ước tính hệ số di truyền, phương sai thành phần 02 phần mềm khác nhau: VCE, MTDFREML Nội dung 3: Dự đoán giá trị giống phương pháp BLUP tính trạng số sơ sinh sống/lứa số cai sữa/lứa, phần mềm sử dụng gồm PEST MTDFREML Sử dụng mơ hình lặp lại Kết kết luận * Kết - Mùa vụ ảnh hưởng rõ rệt đến hai tiêu số sơ sinh sống/ổ số cai sữa/ổ với mức ý nghĩa P < 0,001 Lứa đẻ ảnh hưởng tới tiêu số cai sữa đàn VCN01 VCN02, mức ý nghĩa P < 0,001 Với tiêu số sơ sinh sống, P 0,03