MỤC LỤC 2 Danh mục chữ viết tắt STT Chữ viết tắt Viết đầy đủ 01 BTHH Bài tập hóa học 02 CTCT Cơng thức cấu tạo 03 CTĐGN Công thức đơn giản 04 CTPT Công thức phân tử 05 CTTN Công thức thực nghiệm 06 CTTQ Công thức tổng quát 07 Dd dd Dung dịch 08 DHHH Dạy học hóa học 09 ĐC Đối chứng 10 Đktc Điều kiện tiêu chuẩn 11 GV Giáo viên 12 HS HS 13 KT Kiểm tra 14 THPT THPT 15 TN Thực nghiệm 16 TNSP Thực nghiệm sư phạm 3 MỞ ĐẦU LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Phát triển giáo dục đào tạo quốc sách hàng đầu, động lực quan trọng thúc đẩy nghiệp cơng nghiệp hố, đại hoá đất nước, điều kiện để phát huy nguồn lực người Trong thời đại nay, Việt Nam thành viên thức Tổ chức thương mại giới WTO, giáo dục lại cần phải phát triển để góp phần đào tạo hệ người Việt Nam đầy động, sáng tạo, có khả hội nhập tồn cầu, tự lập suốt đời… Bài tập yếu tố quan trọng trình dạy học Qua thực tế, q trình dạy học có hiệu hay khơng, HS có nhận thức tích cực, sáng tạo hình thành kĩ năng, kĩ xảo hay khơng… phụ thuộc nhiều vào hệ thống tập thiết kế có hay khơng Vì vấn đề tập dạy học chuyên đề đáng lưu ý Tuy nhiên, từ trước đến nay, giáo viên nhiều ý đến việc cung cấp kiến thức, hệ thống tập, phương pháp giải tập mà quan tâm đến việc tập hợp sai lầm HS giải tập giúp em tránh sai lầm Qua đó, em tự rút học cho thân để đạt kết tốt kì thi nhằm nâng cao kết dạy học Từ lí trên, việc nghiên cứu đề tài: “MỘT SỐ SAI LẦM HỌC SINH HAY MẮC PHẢI KHI GIẢI BÀI TẬP HĨA HỮU CƠ TRUNG HỌC PHỔ THƠNG” cần thiết trình dạy học MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU 4 Phát số sai lầm HS hay mắc phải giải tập hóa hữu – chương trình THPT đề xuất giải pháp giúp HS tránh sai lầm nhằm đạt kết cao học tập ĐỐI TƯỢNG VÀ KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU Đối tượng nghiên cứu: Một số sai lầm hay mắc phải việc hướng dẫn HS • tránh sai lầm giải tập hố hữu – chương trình THPT • Khách thể nghiên cứu: Q trình dạy học hóa học trường THPT NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU o Nghiên cứu sở lý luận đề tài o Tâp hợp số sai lầm học sinh hay mắc phải giải tập hóa hữu – chương trình THPT o Biên soạn tài liệu giúp học sinh tránh sai lầm o Thực nghiệm sư phạm để đánh giá kết đề tài PHẠM VI NGHIÊN CỨU - Nội dung giới hạn phần hóa học hữu THPT chương trình - Địa bàn nghiên cứu: số trường THPT TP Vũng Tàu - Thời gian nghiên cứu: từ tháng năm 2011 đến tháng năm 2012 GIẢ THUYẾT KHOA HỌC Nếu HS nhận tránh số sai lầm hay mắc phải giải tập hóa hữu em đạt kết tốt kì thi kiểm tra, từ nâng cao thành tích học tập PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 5 • Đọc nghiên cứu tài liệu liên quan đến đề tài • Truy cập thơng tin internet • Điều tra phiếu câu hỏi vấn • Phương pháp chuyên gia • Sử dụng phần mềm tin học • Phân tích tổng hợp • Thực nghiệm sư phạm • Sử dụng tốn thống kê để xử lý số liệu NHỮNG ĐÓNG GĨP MỚI CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU • Tổng quan lí thuyết học tập làm sở tâm lí học cho q trình dạy học hố học phương pháp dạy học qua sai lầm • Nghiên cứu tập hợp số sai lầm hay mắc phải HS giải tập hóa hữu THPT – chương trình • Đề xuất số biện pháp phát khắc phục sai lầm nhận thức HS giải tập hóa hữu THPT góp phần nâng cao lực nhận thức, tư cho HS, giúp HS tránh sai lầm để đạt kết học tập cao 6 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI 1.1 Lịch sử vấn đề nghiên cứu 1.1.1 Một số tài liệu viết về tập hóa học Hiện nay, thị trường có nhiều tài liệu, sách tham khảo viết tập hóa học nói chung tập hóa hữu nói riêng, chẳng hạn như: - Phạm Sỹ Lựu (2011), Bài tập phương pháp giải hóa học hữu 11, NXB ĐHQG Hà Nội - Nguyễn Xuân Trường, Từ Ngọc Ánh, Phạm Văn Hoan (2007), Bài tập hoá học 12, NXB Giáo dục, Hà Nội - Nguyễn Xuân Trường (2007), Cách biên soạn trả lời câu hỏi trắc nghiệm mơn hố học trường phổ thông, NXB Giáo dục, Hà Nội - Ngơ Ngọc An (2009), Giải tốn hóa học 11, NXB Giáo dục Việt Nam - Nguyễn Văn Thoại, Nguyễn Hữu Thạc (2006), 200 tập hóa học nâng cao 11, NXB ĐHQG Hà Nội - Hoàng Thị Bắc, Đặng Thị Oanh (2008), 10 phương pháp giải nhanh tập trắc nghiệm hóa học, Nxb Giáo dục, Hà Nội - Trần Trung Ninh, Lê Đăng Khương (2008), 54 đề kiểm tra trắc nghiệm hóa học 10, Nxb ĐHQG Hà Nội - Huỳnh Văn Út (2006), Giải nhiều cách tốn hóa học 10, Nxb Tổng hợp TP Hồ Chí Minh - Đặng Thị Oanh, Nguyễn Xuân Tòng (2009), Bài tập trắc nghiệm hóa học hữu THPT, NXB Giáo dục Việt Nam - Nguyễn Xuân Trường (2010), Phương pháp giải nhanh tốn trắc nghiệm hóa học hữu cơ, NXB ĐHQG Hà Nội - Cao cự Giác (2007), Bồi dưỡng học sinh giỏi, (chuyên đề cao học - Chuyên nghành LL & PPDH hóa học) - Nguyễn khoa Thị Phượng (2008), Phương pháp giải nhanh toán hoá học tâm, NXB ĐHQG Hà Nội 7 1.1.2 Một số đề tài nghiên cứu về tập hóa học Cũng có nhiều khóa luận, luận văn, luận án nghiên cứu tập hóa học, chẳng hạn như: - Lê Văn Dũng (2001), Phát triển lực nhận thức tư cho HS THPT thơng qua tập hóa học, Luận án tiến sĩ khoa học giáo dục, trường ĐHSP Hà Nội - Lê Thanh Hùng, Phương pháp dạy học kiến tạo vận dụng dạy học phần hiđrocacbon - hoá học lớp 11 - THPT nâng cao, Luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục - Đại học sư phạm thành phố Hồ Chí Minh - Văn Thị Ngọc Linh (2002), Xây dựng câu hỏi trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn phần hợp chất hữu có nhóm chức lớp 11- chương trình bản, Luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục- Trường ĐHSP TPHCM - Vũ Thị Kim Oanh, (2003), Xây dựng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn chương trình hóa học lớp 10 bản, Luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục- Trường ĐHSP TPHCM - Nguyễn Thị Ngọc Hải (2006), Xây dựng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm khách quan chất lượng cao dùng để dạy học hóa học lớp 12 nâng cao trường THPT, Luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục- Trường ĐHSP TPHCM - Trần Thị Trà Hương (2006), Xây dựng hệ thống tập hóa vơ lớp 10 THPT nhằm củng cố kiến thức phát triển tư sáng tạo cho học sinh, Luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục- Trường ĐHSP TPHCM - Lê Thị Kim Thoa (2006), Tuyển chọn xây dựng hệ thống tập hoá học gắn với thực tiễn dùng dạy học hóa học trường THPT, Luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục- Trường ĐHSP TPHCM - Lại Tố Trân (2006), Xây dựng hệ thống tập phát triển tư cho học sinh phần hóa hữu lớp 11 chương trình nâng cao, Luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục- Trường ĐHSP TPHCM 8 - Nguyễn Cửu Phúc (2007), Xây dựng sử dụng hệ thống tập hóa học phần kim loại lớp 12 THPT chương trình nâng cao, Luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục- Trường ĐHSP TPHCM Trong q trình nghiên cứu, chúng tơi sưu tầm nhiều đề tài học viên, sinh viên khóa trước nghiên cứu “bài tập hóa học” Chúng tơi cố gắng tìm tài liệu hay luận văn, khóa luận học viên, sinh viên khóa trước nghiên cứu sai lầm HS giải tập để làm tài liệu tham khảo, chúng tơi tìm đề tài học viên Nguyễn Văn Kim (Cao học Vinh K16) :”Nâng cao chất lượng dạy học hóa học thơng qua việc khắc phục sai lầm nhận thức học tập học sinh giải BTHH phần hóa kim loại THPT” 1.2 Những yêu cầu lí luận dạy học bản đối với tập Bài tập có cơng dụng rộng rãi, có hiệu cao việc thực mục tiêu đào tạo, việc hình thành phương pháp chung việc tự học, việc rèn luyện kĩ tự lực sáng tạo Muốn khai thác tối đa tiềm trí – đức – dục tập, người GV môn cần giải loạt vấn đề có liên quan đến hệ thống tập mơn 1.2.1 Xây dựng hệ thống đa cấp tập của môn * Phân loại tập: Trước hết phải tiến hành phân loại tập môn, sưu tầm, chọn lọc, xếp chúng thành kiểu (cơ nhất, điển hình nhất), từ phân loại tiếp thành phân kiểu, phân dạng…cho đến tập tổng hợp, phức hợp * Phân hóa tập: Ở kiểu tìm quy luật biến hóa từ sơ đẳng, bản, điển hình (cái đơn giản coi xuất phát) đến tập ngày phức tạp hơn, tổng hợp Đây chuỗi tập theo logic dọc, đồng thời lại tìm qui luật liên kết toán kiểu với Từ tốn điển hình, đơn giản hai hay nhiều kiểu khác ″lắp ghép″ thành tổng hợp Đây logic ngang cấu tạo tập từ nhiều kiểu khác 9 Nắm hai quy luật (dọc ngang) hình thành tập, ta xếp chúng theo thứ tự từ tập dễ đến tập khó Từ mà ta tùy trình độ HS (giỏi, khá, trung bình, yếu) mà chọn, mà đưa tập vừa sức cho HS giải Đây dạy học phân hóa tập phân hóa) Dạy học theo tiếp cận hiệu cho phép ta cá thể hóa cao độ việc dạy học cho lớp có nhiều HS trình độ lĩnh hội khác 1.2.2 Biên soạn tập mới tùy theo yêu cầu sư phạm định trước Nếu nắm phân loại kiểu điển hình quy luật biến hóa (dọc ngang) tập, GV biên soạn tập cách vận dụng quy luật biến hóa Tùy theo yêu cầu sư phạm, ta phức tạp hay đơn giản hóa tập, soạn tập có độ khó tăng dần, có chứa đựng yếu tố giúp rèn luyện kĩ riêng biệt v.v…Bài tập xây dựng theo tiếp cận mođun đáp ứng mục đích nói Từ số tập điển hình “lắp ráp” chúng theo nhiều cách khác “tháo gỡ” tập phức tạp thành nhiều tập đơn giản 1.2.3 Đảm bảo yêu cầu bản việc dạy học bằng tập Khi sử dụng tập phương pháp dạy học, cần lưu ý yêu cầu sau đây: * Bảo đảm tính gắn liền với tính tổng hợp: Hệ thống tập mơn phải khái quát hết thông tin chương trình mơn Nó buộc HS giải hệ thống tập phải huy động tổng hợp kiến thức tồn chương trình kiến thức hỗ trợ liên môn * Bảo đảm tính hệ thống tính kế thừa: Giải tập hóa học thực chất vận dụng quy luật hóa học việc biến đổi tập ban đầu thành tập trung gian, sơ đẳng hơn, Những tập điển hình (đơn giản kiểu định) giữ vai trò quan trọng học vấn HS chúng kiến thức cơng cụ để giúp HS giải tập tổng hợp Do GV phải quy hoạch toàn hệ thống 10 10 tập cho HS toàn chương trình mơn học, cho chúng kế thừa nhau, bổ sung nhau, trước chuẩn bị cho sau, sau phát triển trước tất tạo nên (cùng với nội dung lí thuyết khác) hệ thống toàn vẹn kiến thức, kĩ kĩ xảo * Bảo đảm tính kĩ thuật tổng hợp: Bài tập phải đóng vai trò cầu nối lí thuyết thực tiễn, nhà trường đời sống sản xuất Nó phải phương tiện rèn cho HS kĩ chung việc tự học, việc giải vấn đề nhận thức Nó góp phần vào việc hình thành HS phẩm chất nét văn hóa lao động (trí óc chân tay) *Bảo đảm tính phân hóa hệ thống tập: Trước hết tập cho HS phải vừa sức Muốn cho tập có khả vừa sức với ba loại trình độ HS lớp, người GV phải phân hóa tập từ tập trung bình vừa sức với đại đa số HS, GV phức tạp lên để dùng cho số HS khá, giỏi đơn giản để dùng cho HS yếu, Có tập trở thành động lực thường xuyên học tập tích cực Thường xuyên coi trọng việc dạy HS phương pháp giải tập: Dựa vào đặc trưng môn, GV phát đặc trưng phương pháp giải tập môn Trên sở GV có kế hoạch rèn luyện cho HS hệ thống kĩ kĩ xảo giải tập Phương pháp giải tập môn sở điểm xuất phát để hình thành phát triển phương pháp hợp lí chung tự học hành động 1.3 Bài tập hóa học [14], [25] Trong dạy học hóa học trường phổ thơng, tập hóa học coi phương pháp dạy học có hiệu cao Có thể nói q trình học tập q trình giải hệ thống tập đa dạng Trong thực tế, giảng, lên lớp có hiệu quả, có thỏa mãn u cầu nâng cao tính tích cực, sáng tạo HS hay không phụ thuộc lớn vào hệ thống tập (bao gồm câu hỏi, tốn, tập nhận thức …) có lí thú, có biên soạn tốt khơng 10 134 134 TÀI LIỆU THAM KHẢO Trịnh Văn Biều (2003), Các phương pháp dạy học hiệu quả, Trường Đại học sư phạm TP HCM Trịnh Văn Biều (2005), Phương pháp thực đề tài nghiên cứu khoa học, Đại học sư phạm TpHCM Trần Thị Đà, Đặng Trần Phách (2007), Cơ sở lý thuyết phản ứng hoá học, NXB Giáo dục, Hà Nội Lê Trọng Tín (2001), Phương pháp dạy học mơn hóa học trường phổ thơng trung học, NXB Giáo dục, Hà Nội Trịnh Văn Biều (2002), Lí luận dạy học hóa học, NXB Đại học sư phạm Tp.HCM Vũ Cao Đàm (2007), Giáo trình phương pháp luận nghiên cứu khoa học, NXB giáo dục, Hà Nội Nguyễn Chí Linh, Nguyễn Xuân Trường (2009), “Rèn trí thơng minh cho HS thơng qua tập hoá học”, Hoá học ứng dụng, 89(5), tr.2-3 Quách Văn Long (2007), “Sử dụng phương pháp ion-electron để phát triển tư hoá học cho HS”, Hoá học ứng dụng, 70(10), tr.5-6 Vũ Khắc Ngọc (2009), “18 cách giải cho toán hoá học”, Hoá học ứng dụng, 87(3), tr.8-12 10 Trần Quốc Sơn, Đặng Văn Liếu, Nguyễn Văn Tòng (2007), Giáo trình sớ hoá học hữu tập 3, NXB ĐHSP, Hà Nội 11 Trần Quốc Sơn (2008), Tài liệu giáo khoa chuyên hoá học 11-12, NXB Giáo dục, Hà Nội 12 Nguyễn Đức Vận (2000), Hố học vơ tập 2, NXB Khoa học Kỹ thuật, Hà Nội 13 Lê Phạm Thành (2007), “Giải nhanh toán hoá học phương pháp sơ đồ đường chéo”, Hoá học ứng dụng, 67(7), tr.3-5 134 135 135 14 Nguyễn Xuân Trường (2006), Sử dụng tập dạy học hóa học trường phổ thông, Nxb Đại học sư phạm 15 Lê Xuân Trọng, Nguyễn Hữu Đĩnh, Từ Vọng Nghi, Đỗ Đình Rãng, Cao Thị Thặng (2008), Hố học 12 nâng cao, NXB Giáo dục, Hà Nội 16 Nguyễn Xuân Trường (2002), Hoá học vui, NXB Khoa học Kỹ thuật, Hà Nội 17 Nguyễn Xuân Trường (2005), Phương pháp dạy học hố học trường phổ thơng, NXB Giáo dục, Hà Nội 18 Nguyễn Xuân Trường (2006), “Dùng phương pháp quy đổi để tìm nhanh đáp số toán hoá học”, Hoá học ứng dụng, 52(4), tr.2-3 19 Nguyễn Xn Trường (2006), “Rèn trí thơng minh dạy học hoá học”, Hoá học ứng dụng, 53(5), tr.3-9 20 Nguyễn Xuân Trường, Từ Ngọc Ánh, Phạm Văn Hoan (2007), Bài tập hoá học 12, NXB Giáo dục, Hà Nội 21 Nguyễn Xuân Trường (2007), Cách biên soạn trả lời câu hỏi trắc nghiệm mơn hố học trường phổ thông, NXB Giáo dục, Hà Nội 22 Nguyễn Xuân Trường, Phạm Văn Hoan, Từ Vọng Nghi, Đỗ Đình Rãng, Nguyễn Phú Tuấn (2008), Hố học 12, NXB Giáo dục, Hà Nội 23 Vũ Anh Tuấn (2008), Hướng dẫn thực chương trình sách giáo khoa lớp 12, NXB Giáo dục, Hà Nội 24 Nguyễn Xuân Trường, Nguyễn Thị Sửu, Đặng Thị Oanh, Trần Trung Ninh (2005), Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho GV THPT chu kì III 2004 2007, Nxb Hà Nội 25 M V Zueva (1982), Phát triển HS giảng dạy hoá học (Dương Tất Tốn, Nguyễn Thế Trường dịch), NXB Giáo dục, Hà Nội 26 Thái Duy Tuyên (2007), Phương pháp dạy học truyền thống đại, NXB Giáo dục 27 Viện ngôn ngữ học (2006), Từ điển tiếng Việt, Nxb Đà Nẵng 135 136 136 28 Đặng Thị Oanh, Nguyễn Thị Sửu (2006), Phương pháp dạy học chương mục quan trọng chương trình - sách giáo khoa hóa học phổ thơng, Bộ mơn PPGD Khoa Hóa học trường ĐHSP Hà Nội 29 Thái Duy Tuyên (2007), Phương pháp dạy học truyền thống đại, NXB Giáo dục 30 Lê Văn Năm (2008), “Sử dụng tập hóa học phương pháp dạy học để nâng cao hiệu dạy học trường phổ thơng”, Tạp chí giáo dục, (190), tr.40 – 41 31 Trần Trung Ninh, Lê Đăng Khương (2008), 54 đề kiểm tra trắc nghiệm hóa học 10, Nxb ĐHQG Hà Nội 32 Phan Thị Lan Phương (2008), “Kinh nghiệm sử dụng tập dạy học hóa học trường phổ thơng tiểu bang Victoria – Australia”, Tạp chí giáo dục, (181), tr 62 – 63 33 Lê Trọng Tín (2006), Những phương pháp dạy học tích cực dạy học hóa học, Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên chu kì III 2004 - 2007, TP Hồ Chí Minh 34 http://www.ebook.edu.vn/?page=1.7&view=2968 35 http://fpe.hnue.edu.vn/index.php?showpost=321 36 http://www.iqtest.com/ 37 http://www.medinet.hochiminhcity.gov.vn/ttyh/bshkhkt/chisoIQ.htm 38 http://vietbao.vn/Khoa-hoc/Tri-thong-minh-la-gi/10749528/201/ 39 http://toantuoitho.nxbgd.com.vn/toantuoitho2/report.asp?soph=1&id=4&true=true 136 137 137 PHỤ LỤC BÀI KIỂM TRA SỐ Câu 1: Khi cho ankan X (trong phân tử có phần trăm khối lượng cacbon 83,72%) tác dụng với khí Cl2 theo tỉ lệ mol : (trong điều kiện chiếu sáng) thu hai dẫn xuất monoclo đồng phân Tên X A 2-metylpropan B butan C 3-metylpentan D.2,3-đimetylbutan Câu 2: Công thức đơn giản hiđrocacbon C nH2n+1 Hiđrocacbon thuộc dãy đồng đẳng A anken B ankin C ankađien D ankan Câu 3: Cho chất: xiclobutan, 2-metylpropen, but-1-en, cis-but-2-en, 2metylbut-2-en Dãy gồm chất sau phản ứng với H (dư, xúc tác Ni, t0), cho sản phẩm là: A xiclobutan, cis-but-2-en but-1-en B but-1-en, 2-metylpropen cis-but-2-en C xiclobutan, 2-metylbut-2-en but-1-en D 2-metylpropen, cis-but-2-en xiclobutan Câu 4: Cho chất: CH2=CH-CH=CH2; CH3-CH2-CH=C(CH3)2; CH3-CH=CHCH=CH2; CH3-CH=CH2; CH3-CH=CH-COOH Số chất có đồng phân hình học A B C D Câu 5: Một hiđrocacbon X cộng hợp với axit HCl theo tỉ lệ mol 1:1 tạo sản phẩm có thành phần khối lượng clo 45,223% Công thức phân tử X A C2H4 B C3H4 C C3H6 D C4H8 Câu 6: Hiđrat hoá anken tạo thành ancol Hai anken A Eten but-1-en B propen but-2-en C Eten but-2-en D 2-metylpropen - but-1-en Câu 7: Đốt cháy hồn tồn thể tích khí thiên nhiên gồm: metan, etan, propan oxi khơng khí (trong khơng khí, oxi chiếm 20% thể tích), thu 7,84 lit khí CO2 (ở đktc) 9,9 gam nước Thể tích khơng khí (ở đktc) nhỏ cần dùng để đốt cháy hồn tồn lượng khí thiên nhiên A 84,0 lit B 70,0 lit C 78,4 lit D 56,0 lit Câu 8: Đốt cháy hoàn toàn hiđrocacbon X thu 0,11 mol CO 0,132 mol H2O Khi X tác dụng với khí Cl2 (theo tỉ lệ mol : 1) thu sản phẩm hữu Tên gọi X 137 138 138 A 2-metylbutan B 2-metylpropan C 2,2-đimetylpropan D etan Câu 9: Khi crackinh toàn thể tích ankan X thu ba thể tích hỗn hợp Y (các thể tích đo điều kiện nhiệt độ áp suất); tỉ khối Y so với H 12 Công thức phân tử X A C6H14 B C3H8 C C4H10 D C5H12 Câu 10: Dẫn V lit (đktc) hỗn hợp X gồm axetilen hiđro qua ống sứ đựng bột Ni nung nóng, thu hỗn hợp khí Y Dẫn Y vào dung dịch AgNO (hoặc Ag2O) NH3 dư thu 12 gam kết tủa Khí khỏi bình phản ứng vừa đủ với 16 gam Brom, lại khí Z Đốt cháy hoàn toàn Z thu 2,24 lit (đktc) khí CO 4,5 gam nước Giá trị V A 5,60 B 8,96 C 11,2 D 13,44 BÀI KIỂM TRA SỐ Câu 1: Ba hiđrocacbon X, Y, Z dãy đồng đẳng, khối lượng phân tử Z gấp đơi khối lượng phân tử X Đốt cháy 0,1 mol Y, sản phẩm khí hấp thụ hồn tồn vào dung dịch Ca(OH)2 (dư), thu số gam kết tủa A 10 B 20 C 30 D 40 Câu 2: Cho 4,48 lit hỗn hợp X (đktc) gồm hiđrocacbon mạch hở lội từ từ qua bình chứa 1,4 lit dung dịch Br2 0,5M Sau phản ứng xảy hoàn toàn, số mol Br2 giảm nửa khối lượng bình tăng 6,7 gam Công thức phân tử hai hiđrocacbon A C2H2 C4H6 B C2H2 C4H8 C C2H2 C3H8 D C3H4 C4H8 Câu 3: Hỗn hợp gồm hiđrocacbon X oxi có tỉ lệ mol tương ứng 1:10 Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp thu hỗn hợp khí Y Cho Y qua dung dịch H 2SO4 đặc, thu hỗn hợp Z có tỉ khối H2 19 Cơng thức phân tử X A C3H4 B C3H6 C C4H8 D C3H8 Câu 4: Clo hoá PVC thu polime chứa 63,96% clo khối lượng, trung bình phân tử clo phản ứng với k mắt xích mạch PVC Giá trị k A B C D Câu 5: Hỗn hợp X có tỉ khối so với H 21,2 gồm propan, propen propin Khi đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol X, tổng khối lượng CO2 H2O thu A 20,40 gam B 18,60 gam C 18,96 gam D 16,80 gam 138 139 139 Câu 6: Đun nóng hỗn hợp khí gồm 0,06 mol C2H2 0,04 mol H2 với xúc tác Ni, sau thời gian thu hỗn hợp khí Y Dẫn tồn hỗn hợp Y lội từ từ qua bình đựng dung dịch brom (dư) lại 0,448 lit hỗn hợp khí Z (đo đktc) có tỉ khối so với O2 0,5 Khối lượng bình đựng dung dịch brom tăng A 1,04 gam B 1,32 gam C 1,64 gam D 1,20 gam Câu 7: Cho sơ đồ chuyển hoá: CH → C2H2 → C2H3Cl → PVC Để tổng hợp 250 kg PVC theo sơ đồ cần V m khí thiên nhiên (ở đktc) Giá trị V (biết CH4 chiếm 80% thể tích khí thiên nhiên hiệu suất tồn q trình 50%) A 358,4 B 448,0 C 286,7 D 224,0 Câu 8: Dẫn 1,68 lit hỗn hợp khí X gồm hai hiđrocacbon vào bình đựng nước brom (dư) Sau phản ứng xảy hồn tồn, có gam brom phản ứng lại 1,12 lit khí Nếu đốt cháy hồn tồn 1,68 lit X sinh 2,8 lit khí CO Cơng thức phân tử hai hiđrocacbon (biết thể tích khí đo đktc) A CH4 C3H6 B CH4 C3H4 C CH4 C2H4 D C2H6 C3H6 Câu 9: Đốt cháy hồn tồn lit hỗn hợp khí gồm C 2H2 hiđrocacbon X sinh lit CO2 lit H2O (các thể tích khí đo điều kiện nhiệt độ, áp suất) Công thức phân tử X A C3H8 B C2H6 C CH4 D C2H4 Câu 10: Hỗn hợp khí X gồm anken M ankin N có số nguyên tử cacbon phân tử Hỗn hợp X có khối lượng 12,4 gam thể tích 6,72 lít (ở đktc) Số mol, công thức phân tử M N A 0,1 mol C2H4 0,2 mol C2H2 B 0,2 mol C2H4 0,1 mol C2H2 C 0,1 mol C3H6 0,2 mol C3H4 D 0,2 mol C3H6 0,1 mol C3H4 Câu 11: Hỗn hợp khí X gồm H2 anken có khả cộng HBr cho sản phẩm hữu Tỉ khối X so với H2 9,1 Đun nóng X có xúc tác Ni, sau phản ứng xảy hồn tồn, thu hỗn hợp khí Y khơng làm màu nước brom; tỉ khối Y so với H2 13 Công thức cấu tạo anken A CH2=CH2 B CH2=CH-CH2-CH3 C CH2=C(CH3)2 D CH3-CH=CH-CH3 Câu 12: Cho hỗn hợp X gồm CH 4, C2H4 C2H2 Lấy 8,6 gam X tác dụng hết với dung dịch brom (dư) khối lượng brom phản ứng 48 gam Mặt khác, cho 13,44 lít (ở đktc) hỗn hợp khí X tác dụng với lượng dư dung dịch AgNO NH3, 139 140 140 thu 36 gam kết tủa Phần trăm thể tích CH4 có X A 25% B 20% C 50% D 40% Câu 13: Số liên kết xich ma có phân tử: etilen, axetilen, buta-1,3-đien là: A 4; 2; B 4; 3; C 3; 5; D 5; 3; Câu 14: Đốt cháy hồn tồn 6,72 lít (đkc) hỗn hợp gồm hai HĐC X Y (M Y > MX) thu 11,2 lít khí CO2 (đkc) 10,8 gam H2O Cơng thức phân tử X là: A CH4 B C2H2 C C2H6 D C2H4 Câu 15: Cho 3,12 gam ankin X phản ứng với 0,1 mol H2 (xúc tác Pd/PbCO3, t0), thu hh Y có HĐC Cơng thức phân tử X là: A C2H2 B C4H6 C C5H8 D C3H4 Câu 16: Hỗn hợp khí X gồm ankan anken Tỉ khối X so với H 11,25 Đốt cháy hoàn toàn 4,48 lít khí X thu 6,72 lít CO (đkc) Công thức ankan anken A CH4 C2H4 B CH4 C3H6 C CH4 C4H8 D C2H6 C2H4 Câu 17: Đun nóng hỗn hợp khí X gồm 0,02 mol C2H2 0,03 mol H2 bình kín (xúc tác Ni), thu hỗn hợp khí Y Cho Y lội từ từ vào bình nước brom (dư), sau kết thúc phản ứng, khối lượng bình tăng m gam có 280 ml hỗn hợp khí Z (đktc) Tỉ khối Z so với H2 10,08 Giá trị m A 0,328 B 0,205 C 0,585 D 0,620 Câu 18: Anken X hợp nước tạo thành 3-etylpentan-3-ol Tên X A 3-etylpent-3-en B 2-etylpent-2-en C 3-etylpent-2-en D 3-etylpent-1-en Câu 19: Đốt cháy hoàn toàn lượng hiđrocacbon X Hấp thụ toàn sản phẩm cháy vào dung dịch Ba(OH)2 (dư) tạo 29,55 gam kết tủa, dung dịch sau phản ứng có khối lượng giảm 19,35 gam so với dung dịch Ba(OH)2 ban đầu Công thức phân tử X A C3H4 B C2H6 C C3H6 D C3H8 Câu 20: Ba chất hữu X, Y Z có thành phần khối lượng 92,30% cacbon 7,70% hiđro Tỉ lệ khối lượng mol phân tử chúng 1:2:3 Có thể chuyển hóa X thành Y Z phản ứng Z khơng tác dụng với dung dịch brom.Từ Y chuyển hóa thành cao su buna Cơng thức phân tử X, Y , Z là: A C2H4, C4H8, C6H12 B C2H6, C4H10, C6H14 140 141 141 C C2H4, C4H4, C6H6 D A C Câu 21: Đốt 1,3g hiđrocacbon X thể lỏng thu 2,24 lít khí CO2(đktc) X phản ứng với H2 (Ni xúc tác) theo tỉ lệ 1:4; với brom dung dịch theo tỉ lệ 1:1 N có cơng thức phân tử sau (MX < 115) A CH2=CH -C≡CH B CH2=CH –CH =CH2 C C6H5CH=CH2 D C6H5CH=CH –CH3 Câu 22: Có đồng phân dẫn xuất benzen ứng với công thức phân tử C9H10 ? A B C D Câu 23: Đốt cháy hoàn toàn 0,01 mol hiđrocacbon X benzen thu 4,42g hỗn hợp CO2 H2O X có công thức phân tử A C8H8 B C8H10 C C7H8 D C9H12 Câu 24: Chất A benzen Để đốt cháy hòa tồn 13,25gam chất A cần dùng vừa hết 29,4 lít oxi (đktc).Cơng thức phân tử A A C7H8 B C9H8 C C8H10 D C7H7 Câu 25: X có CTPT C8H10 Biết nitro hóa A thu dẫn xuất mononitro X A o-xilen B p-xilen C m-xilen D etylbenzen BÀI KIỂM TRA SỐ Câu 1: Đốt cháy ancol đa chức thu H2O CO2 có tỉ lệ mol n H 2O : n CO = : Vậy ancol A C4H10O2 B C3H8O2 C C2H6O2 D C3H6O2 Câu 2: Đốt cháy hoàn toàn 5,8g ancol đơn chức X thu 13,2g CO 5,4g H2O Xác định X A C2H5OH B C3H7OH C C3H5OH D tất sai Câu 3: Khí CO2 sinh lên men rượu lượng glucozo dẫn vòa dung dịch Ca(OH)2 dư tạo 40g kết tủa Nếu hiệu suất phản ứng lên men 80% khối lượng ancol etylic thu A 17,4g B 18,4 g C 16,8g D 16,4g Câu 4: Khi đun nóng ancol đơn chức no, mạch hở A với H 2SO4 đặc điều kiện nhiệt độ thích hợp thu sản phẩm hữu B có tỉ khối so với A 0,7 Vậy công thức A 141 142 142 A C3H7OH B C4H7OH C C3H5OH D C2H5OH Câu 5: Lấy 5,3 g hỗn hợp gồm ancol no đơn chức, mạch hở đồng đẳng cho tác dụng hết với Na , khí H2 sinh dẫn qua ống đựng CuO dư nung nóng thu 0,9 g nước Cơng thức ancol là: A CH3OH C2H5OH B C3H7OH C4H9OH C C2H5OH C3H7OH D C4H9OH C5H11OH Câu 6: Cho chất có cơng thức cấu tạo sau: HOCH2-CH2OH (X); CH2-CH2-CH2OH (Y); HOCH2-CHOH-CH2OH (Z); CH3-CH2-O-CH2-CH3 (R); CH3-CHOH-CH2OH (T) Những chất tác dụng với Cu(OH)2 tạo thành dung dịch màu xanh lam A X, Y, R, T B X, Z, T C Z, R, T D X, Y, Z, T Câu 7: Có rượu (ancol) bậc 2, no, đơn chức, mạch hở đồng phân cấu tạo mà phân tử chúng có phần trăm khối lượng cacbon 68,18%? A B C D Câu 8: Một hợp chất X chứa ba nguyên tố C, H, O có tỉ lệ khối lượng mC : mH : mO = 21 : : Hợp chất X có cơng thức đơn giản trùng với công thức phân tử Số đồng phân cấu tạo thuộc loại hợp chất thơm ứng với công thức phân tử X A B C D Câu 9: Khi phân tích thành phần ancol đơn chức X thu kết quả: tổng khối lượng cacbon hiđro gấp 3,625 lần khối lượng oxi Số đồng phân rượu (ancol) ứng với công thức phân tử X A B C D Câu 10: Khi thực phản ứng tách nước ancol X, thu anken Oxi hố hồn tồn lượng chất X thu 5,6 lít CO2 (ở đktc) 5,4 gam nước Số CTCT phù hợp với X A B C D BÀI KIỂM TRA SỐ Câu 1: Câu sau không đúng? A Hợp chất hữu có chứa nhóm -CHO liên kết với H anđehit B Anđehit vừa thể tính oxi hóa, vừa thể tính khử C Hợp chất R-CHO điều chế từ R-CH2OH D Trong phân tử anhđehit, nguyên tử lk với lk σ 142 143 143 Câu 2: Cho 2,9 gam anđehit X phản ứng hoàn toàn với lượng dư AgNO3 dung dịch NH3 thu 21,6 gam Ag Công thức cấu tạo thu gọn X A HCHO B CH2=CH-CHO C OHC-CHO D CH3CHO Câu 3: Cho hỗn hợp gồm 0,1 mol HCHO 0,1 mol HCOOH tác dụng với lượng dư AgNO3 dung dịch NH3, đun nóng Sau phản ứng xảy hồn tồn, khối lượng Ag tạo thành A 43,2 gam B 10,8 gam C 64,8 gam D 21,6 gam Câu 4: Đốt cháy hoàn toàn anđehit X, thu số mol CO2 số mol H2O Nếu cho X tác dụng với lượng dư AgNO3 dung dịch NH3, sinh số mol Ag gấp bốn lần số mol X phản ứng Công thức X A HCHO B CH3CHO C (CHO)2 D C2H5CHO Câu 5: Cho 0,1 mol hỗn hợp X gồm hai anđehit no, đơn chức, mạch hở, dãy đồng đẳng tác dụng với lượng dư dung dịch AgNO NH3, đun nóng thu 32,4 gam Ag Hai anđehit X A HCHO C2H5CHO B HCHO CH3CHO C C2H3CHO C3H5CHO D CH3CHO C2H5CHO Câu 6: Hiđro hố hồn tồn hỗn hợp M gồm hai anđehit X Y no, đơn chức, mạch hở, dãy đồng đẳng (M X < MY), thu hỗn hợp hai ancol có khối lượng lớn khối lượng M gam Đốt cháy hoàn toàn M thu 30,8 gam CO2 Công thức phần trăm khối lượng X A HCHO 50,56% B CH3CHO 67,16% C CH3CHO 49,44% D HCHO 32,44% Câu 7: Cho 0,1 mol anđehit X tác dụng với lượng dư AgNO3 dung dịch NH3, đun nóng thu 43,2 gam Ag Hiđro hố X thu Y, biết 0,1 mol Y phản ứng vừa đủ với 4,6 gam Na Công thức cấu tạo thu gọn X A HCHO B OHC-CHO C CH3CHO D CH3CH(OH)CHO Câu 8: Cho 6,6 gam anđehit X đơn chức, mạch hở phản ứng với lượng dư AgNO3 dung dịch NH3, đun nóng Lượng Ag sinh cho phản ứng hết với axit HNO3 lỗng, 2,24 lít khí NO (sản phẩm khử nhất, đo đktc) Công thức cấu tạo thu gọn X A CH2 = CHCHO B CH3CHO C HCHO D CH3CH2CHO Câu 9: Đốt cháy hoàn toàn a mol anđehit X (mạch hở) tạo b mol CO2 c mol H2O (biết b = a + c) Trong phản ứng tráng gương, phân tử X cho electron X thuộc dãy đồng đẳng anđehit 143 144 144 A no, đơn chức B khơng no có hai nối đơi, đơn chức C khơng no có nối đôi, đơn chức D no, hai chức Câu 10: Đun nóng V lít anđehit X với 3V lít khí H2 (xúc tác Ni) đến phản ứng xảy hồn tồn thu hỗn hợp khí Y tích 2V lít (các thể tích khí đo điều kiện nhiệt độ, áp suất) Ngưng tụ Y thu chất Z; cho Z tác dụng với Na sinh H2 có số mol số mol Z phản ứng Chất X anđehit A không no (chứa nối đôi C=C), hai chức B no, hai chức C no, đơn chức D không no (chứa nối đôi C=C), đơn chức Câu 11: Cho m gam hỗn hợp X gồm hai rượu (ancol) no, đơn chức, dãy đồng đẳng tác dụng với CuO (dư) nung nóng, thu hỗn hợp rắn Z hỗn hợp Y (có tỉ khối so với H2 13,75) Cho toàn Y phản ứng với lượng dư Ag2O (hoặc AgNO3) dung dịch NH3 đun nóng, sinh 64,8 gam Ag Giá trị m A 7,8 B 8,8 C 7,4 D 9,2 Câu 12: Hỗn hợp X gồm hai ancol no, đơn chức, mạch hở, dãy đồng đẳng Oxi hố hồn tồn 0,2 mol hỗn hợp X có khối lượng m gam CuO nhiệt độ thích hợp, thu hỗn hợpsản phẩm hữu Y Cho Y tác dụng với lượng dư dung dịch AgNO3 NH3, thu 54 gam Ag Giá trị m A 15,3 B 13,5 C 8,1 D 8,5 Câu 13: Cho hỗn hợp khí X gồm HCHO H2 qua ống sứ đựng bột Ni nung nóng Sau phản ứng xảy hồn tồn, thu hỗn hợp khí Y gồm hai chất hữu Đốt cháy hết Y thu 11,7 gam H2O 7,84 lít khí CO2 (ở đktc) Phần trăm theo thể tích H2 X A 35,00% B 65,00% C 53,85% D 46,15% Câu 14: Cho 0,25 mol anđehit mạch hở X phản ứng với lượng dư dung dịch AgNO3 NH3, thu 54 gam Ag Mặt khác, cho X phản ứng với H2 dư (xúc tác Ni, to) 0,125 mol X phản ứng hết với 0,25 mol H2 Chất X có cơng thức ứng với cơng thức chung A CnH2n-3CHO (n ≥ 2) B CnH2n-1CHO (n ≥ 2) C CnH2n+1CHO (n ≥0) D CnH2n(CHO)2 (n ≥ 0) 144 145 145 Câu 15: Thứ tự tăng dần nhiệt độ sôi chất: anđehit propionic(X); propan (Y); ancol etylic (Z) đimetyl ete (T) dãy ? A X