Khi đất nước đang trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá, cố gắng vươn mình lên phát triển hội nhập với thế giới thì trong xã hội cũng ngày càng phát sinh nhiều vấn đề pháp lý, những mâu thuẫn, tranh chấp. Vì vậy, vai trò của người tư vấn pháp luật ngày càng được nâng cao trong thực tiễn cuộc sống. Tuy nhiên để tư vấn được đòi hỏi một người cần có rất nhiều kỹ năng và một trong số chúng là kỹ năng tư vấn pháp luật bằng lời nói.
Trang 1MỞ ĐẦU
Khi đất nước đang trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá, cố gắng vươn mình lên phát triển hội nhập với thế giới thì trong xã hội cũng ngày càng phát sinh nhiều vấn đề pháp lý, những mâu thuẫn, tranh chấp Vì vậy, vai trò của người
tư vấn pháp luật ngày càng được nâng cao trong thực tiễn cuộc sống Tuy nhiên để
tư vấn được đòi hỏi một người cần có rất nhiều kỹ năng và một trong số chúng là
kỹ năng tư vấn pháp luật bằng lời nói Vì vậy để hiều thêm về kỹ năng này trong
hoạt động tư vấn pháp luật em xin lựa chọn đề bài: " Phân tích kỹ năng tư vấn pháp luật bằng lời nói Minh họa bằng các tình huống thực tế" đề làm bài tập học kỳ.
NỘI DUNG
I, Khái niệm chung về tư vấn pháp luật bằng lời nói
1.Khái niệm
Dù còn có nhiều cách tiếp cận và định nghĩa khác nhau về tư vấn pháp luật, tuy nhiên, từ góc độ lý luận và thực tiễn, tư vấn pháp luật được hiểu là việc giải đáp pháp luật, hướng dẫn cá nhân, tổ chức trong nước và nước ngoài xử sự đúng pháp luật; cung cấp dịch vụ pháp lý giúp cho các cá nhân, tổ chức thực hiện và bảo
vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình Hoạt động này không chỉ bao gồm việc chuyển tải nội dung của một điều luật, một văn bản pháp luật, hoặc cung cấp thông tin về những quy định pháp luật có liên quan mà còn là việc sử dụng kiến thức pháp luật và kinh nghiệm của các chuyên gia pháp luật Như vậy, người thực hiện
Trang 2tư vấn phải sử dụng lao động trí óc của mình để đưa ra một lời khuyên, giúp khách hàng có một hướng giải quyết đúng đắn
Tư vấn pháp luật bằng lời nói là việc luật sư phải trả lời các yêu cầu của khách hàng dưới hình thức lời nói chứ không phải bằng văn bản Hình thức này thường được áp dụng đối với các vụ việc có tính chất đơn giản Các khách hàng thường gặp gỡ luật sư để trình bày vụ việc của họ và nhờ luật sư giúp họ tìm giải pháp để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình một cách nhanh chóng và có hiệu quả
2, Đặc điểm
- Tư vấn pháp luật bằng lời nói là việc thực hiện trong khuôn khổ hoạt động nghề nghiệp của người tư vấn với những yêu cầu đặc thù
- Việc tư vấn pháp luật bằng lời nói là hoạt động có đối tượng, mục đích cụ thể
- Nói là công cụ, phương tiện thực hiện nhiệm vụ nghề nghiệp của người tư vấn
- Việc tư vấn này có khả năng tác động trực tiếp đến người được tư vấn
3, Các hình thức tư vấn
- Tư vấn trực tiếp
- Tư vấn qua điện thoại, tổng đài tư vấn
- Tư vấn qua đài phát thanh, truyền hình
- Tư vấn trực tuyến
4, Các yêu cầu về nội dung nói
- Yêu cầu về nội dung nói:
+ Nói đúng pháp luật
+ Nói đầy đủ nội dung
Trang 3+ Nói một cách khách quan, nói một cách khách quan, không tuỳ tiện, suy diễn + Nói có căn cứ
+ Nói có lập luận chặt chẽ
+ Nói có chất lượng
- Yêu cầu về cách nói:
+ Ngôn ngữ chuẩn xác, ngắn gọn, dễ hiểu
+ Trình bày rành mạch, rõ ràng, có logic
+ Trình bày có tóm tắt, kết luận để khách hàng nắm được những điều quan trọng nhất
+ Cách nói phù hợp với từng đối tượng được tư vấn
+ Nói hay, hấp dẫn
II, Các kỹ năng tư vấn pháp luật bằng lời nói
Qua thực tiễn hoạt động tư vấn pháp luật cho thấy hình thức tư vấn bằng miệng là hình thức phổ biến Với các vụ việc có tính chất đơn giản, các khách hàng Việt Nam thường gặp gỡ nguười tư vấn để tìm hiểu bản chất pháp lý của vụ việc trên cơ sở đó giúp họ tìm giải pháp để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp một cách nhanh chóng có hiệu quả Tuy vậy, hoạt động tư vấn pháp luật là một hoạt động đa dạng, phức tạp đòi hỏi một quá trình lao động trí óc Vì vậy, khi trực tiếp bằng lời
nói cho khách hàng, quá trình tư vấn có một số đặc điểm sau đây:`
1, Kỹ năng làm chủ giọng nói
Trong khi tư vấn, có rất nhiều người khi nói thường không để ý tới tiết tấu và tốc độ, tư vấn cho khách hàng chỉ dùng một ngữ điệu và tốc độ nói nên rất đơn điệu, nhàm chán Do đó, tiết tấu và tốc độ là điều kiện cần thiết
Trang 4Tiết tấu của ngôn ngữ không phải luôn nhất quán, mà luôn có sự khác biệt Trong thơ ca luôn có trọng âm, trong khi tiết tấu văn xuôi thay đổi theo cảm xúc
Tư vấn pháp luật cũng vậy, nhất định phải điều chỉnh tiết tấu nói sao cho phù hợp với từng chủ đề và hoàn cảnh, như vậy thì mới có thể thu hút được khách hàng Tương tự như vậy đối với tốc độ nói nếu người tâm lí nói quá nhanh sẽ khiến người nghe có tâm lí căng thẳng và lo lắng Không chỉ vậy, người tư vấn sẽ không thể nói rõ ràng và người khác sẽ không hiểu người tư vấn muốn đề cập đến nội dung gì Còn nếu nói quá chậm, khách hàng sẽ dễ cảm thấy nhàm chán và không bị thu hút
Do đó, người tư vấn phải phát âm chuẩn, rành mạch rõ ràng để người được tư vấn dễ nghe Ngoài ra, người tư vấn phải biết điều chỉnh âm lượng cũng như tốc độ nói vừa phải, dễ nghe không gây khó chịu hay người nghe không kịp hiểu vấn đề cần tư vấn Cuối cùng là về ngữ điệu, điểm nhấn trong từng câu chữ giúp cho người nghe thấy thuyết phục, có sự tin tưởng vào cuộc tư vấn Qua đó, việc làm chủ giọng nói là yếu tố cần thiết, cơ bản mà người tư vấn cần rèn luyện thật kỹ càng
2, Kỹ năng nói khi tiếp xúc khách hàng
Khi gặp gỡ khách hàng, người tư vấn cần trao đổi tên tuổi, vị trí công tác của mình trong Văn phòng để khách hàng tiện nói chuyện và liên lạc, tạo niềm tin cho khách hàng Tiếp theo đó người tư vấn sẽ yêu cầu khách hàng trình bày sơ qua về
vụ việc, nếu vụ việc đó thuộc lĩnh vực thuộc chuyên môn người tư vấn đang làm thì người tư vấn có thể tư vấn trực tiếp cho khách hàng, còn nếu không thuộc lĩnh vực mình chuyên sâu thì có thể khéo léo giải thích cho khách hàng để mình có thể nhận được sự trợ giúp từ một người tư vấn chuyên trách khác
Trang 53, Kỹ năng nói khi khai thác
Thứ nhất: Người tư vấn cần phải lắng nghe khách hàng trình bày và ghi chép đầy đủ nội dung chính, ý chính, trên cơ sở đó đặt câu hỏi để làm rõ thêm Thông thường lần đầu tiên tiếp xúc, người tư vấn chưa thể nắm bắt một cách chắc chắn bản chất của sự việc đó hơn nữa, khách hàng thường trình bày theo ý chí chủ quan
và bỏ qua nhiều chi tiết mà họ cho là không cần thiết.Vì vậy, người tư vấn cần gợi
ý những vấn đề để khách hàng trình bày đúng bản chất của vụ việc Người tư vấn nên lưu ý khách hàng, chỉ có thể đưa ra giải pháp chính xác, đầy đủ và đúng pháp luật nếu khách hàng trình bày vấn đề trung thực và khách quan
Các câu hỏi mà luật sư đặt ra cần hướng tới việc làm sáng tỏ các nội dung cơ bản sau: khách hàng muốn gì ở lời tư vấn của luật sư? Đâu là quan hệ pháp lý chủ yếu cần quan tâm nhất và cần được tập trung giải quyết? Còn các quan hệ khác có mối quan hệ với quan hệ pháp lý mấu chốt như thế nào?
Thứ hai: Sau khi nghe khách hàng trình bày xong, luật sư nên diễn đạt lại câu chuyện của khách hàng theo cách hiểu của mình Việc làm này nhằm mục đích đảm bảo rằng luật sư đã hiểu đúng câu chuyện của khách hàng và nếu phát hiện có điểm nào nhầm lẫn hoặc chưa rõ, khách hàng kịp đính chính ngay
Thứ ba: người tư vấn yêu cầu khách hàng cung cấp các tài liệu liên quan đến vấn đề cần tư vấn Những giấy tờ tài liệu này phản ánh diễn biến của quá trình tranh chấp hoặc bản chất của vụ việc mà khách hàng yêu câu tư vấn Nếu không có những tài liệu này, việc tư vấn có thể không chinh xác Sau khi khách hàng cung cấp đầy đủ các văn bản, giấy tờ, tài liệu có liên quan,dngười tư vấn cần phải giành thời gian để đọc các giấy tờ tài liệu đó Đối với các tài liệu bằng tiếng nước ngoài nhất thiết phải được dịch ra bằng tiếng Việt để hiểu đúng nguyên văn tài liệu đó,
Trang 6đồng thời cũng đính kèm hồ sơ để sử dụng lâu dài Trong trường hợp sau khi nghe khách hàng trình bày và nghiên cứu các tài liệu do khách hàng cung cấp mà thấy không thể trả lời ngay được, phải thông báo điều đó cho khách hàng và hẹn khách hàng gặp vào một ngày khác
Thứ tư: việc tra cứu tài liệu tham khảo Việc dùng các quy định của pháp luật
để làm cơ sơ cho các kết luận của mình đều là bắt buộc Trong nhiều trường hợp khách hàng biết họ đúng họ không giải thích được và yêu cầu người tư vấn phải cung cấp cho họ cơ sở pháp luật để khẳng định yêu cầu của họ Đối với người tư vấn việc tra cứu tài liệu tham khảo bắt buộc bởi vì: Trước hết là để khẳng định với khách hàng rằng người tư vấn đang tư vấn theo luật chứ không phải theo cảm tính chủ quan của mình Sau việc tra cứu tài liệu tham khảo giúp người tư vấn khẳng định chính suy nghĩ của mình
4, Kỹ năng nói khi trình bày phương án tư vấn
Người tư vấn phải định hướng cho khách hàng Về thực chất là việc đưa ra giải pháp bằng miệng cho khách hàng để trả lời các vấn đề mà khách hàng yêu cầu Người tư vấn phải đưa ra được các giải pháp khác nhau cho nội dung được yêu cầu, nêu rõ tính hợp pháp, tính khả thi, căn cứ pháp luật áp dụng của từng giải pháp, những điểm thuận lợi cũng như rủi ro của từng phương pháp Cuối cùng là lời khuyên của người tư vấn nên lựa chọn giải quyết vụ việc theo giải pháp nào và sắp xếp các giải pháp theo thứ tự ưu tiên
Trong nhiều trường hợp, có những vấn đề khách hàng yêu cầu tư vấn ngay người tư vấn vẫn phải thận trọng phải có đủ thông tin chắc chắn mới có thể đưa ra các kết luận, bởi một kết luận sai sẽ làm ảnh hưởng đến quyền và nghĩa vụ của khách hàng, làm giảm uy tín của người tư vấn Do đó, có trường hợp, người tư vấn
Trang 7có thể khéo léo hẹn khách hàng trở lại vào một dịp khác hoặc mình sẽ trả lời bằng thư, trao đổi qua điện thoại sau để có thêm thời gian tìm hiểu giải quyết vấn đề của khách hàng
Một trong những nguyên tắc khi tiến hành tư vấn cho khách hàng là luật sư phải thể hiện thái độ trung thực, phân tích các vấn đề cơ sở pháp lý và luôn đứng
về phía khách hàng của mình Trong quá trình tư vấn, luật sư có thể kết hợp làm công tác của người hòa giải giúp hai bên đương sự hòa giải, thỏa thuận với nhau để tìm một giải pháp thỏa đáng Tuy nhiên, trong trường hợp hòa giải, luật sư phải cho khách hàng biết bản chất của vấn đề, tức là đưa vụ án ra xét xử tại Tòa án hoặc trọng tài họ sẽ được lợi gì và nếu tự hòa giải họ cũng sẽ được lợi gì
III, Minh hoạ bằng tình huống thực tiễn
Tình huống:
“Bà Dương Hồng Hoa có 4 thửa đất rẫy liền kề nhau tổng diện tích 18 000 mét vuông Trên các bìa đỏ và tờ bản đồ không thể hiện đường đi, và trước nay đều phải đi nhờ một đường nhất định, kể cả chủ cũ Hiện chủ đất liền kề không cho đi nhờ đường nữa Bà Hoa đã đàm phán với các chủ đất xung quanh nhưng không ai chịu Con đường đi nhờ cũ là đường thuận tiện nhất, dài 71m, còn các chủ đất khác ở dưới thung lũng, đất triền, khó khăn cho việc đi lại Bà Hoa có đến trung tâm tư vấn pháp luật của trường Đại học Luật Hà Nội để nhờ tư vấn.”
Áp dụng kỹ năng tư vấn bằng lời nói:
Khi thấy bà Hoa đến, người tư vấn viên ra mở cửa, bắt tay chào đón bà Hoa Sau đó, người tư vấn mời bà Hoa ngồi và uống nước với một phong thái thân thiện Với những kỹ năng chuyên môn trang bị đầy đủ của mình, trước hết người tư vấn
Trang 8viên sẽ tự giới thiệu về bản thân, vị trí công tác của mình trong Văn phòng tư vấn pháp luật, tiếp đó, người tư vấn viên sẽ hỏi thông tin về bà Hoa để có thể tiện nói chuyện và liện lạc cũng như tạo niềm tin cho bà
Khi bắt đầu đi vào trọng tâm của vấn đề, người tư vấn sẽ lắng nghe những trình bày về sự việc của bà Hoa Không chỉ vậy người tư vấn cần ghi lại những vấn
đề chính của vụ việc như “bà Hoa có 4 thửa đất liền kề nhưng không có lối đi”,
“từ chủ cũ đến nay đều đi nhờ một đường nhất định”, “trên bản đồ và bìa đổ không thể hiện lối đi”, “chủ đất liền kề không cho đi nhờ”, “đường đi cũ là lối đi thuận tiện nhất” Tử những thông tin được bà Hoa đưa ra, người tư vấn đã xác
định được bà Hoa muốn mình tư vấn về lĩnh vực dân sự, cụ thể là việc lối đi qua bất động sản liền kề
Sau khi nghe xog trình bày của bà Hoa, người tư vấn nêu lại diễn biến theo cách hiểu của mình Việc làm đó nhằm mục đích đảm bảo người tư vấn đã hiểu đúng câu chuyện của bà Hoa Tiếp đó, người tư vấn có thể đặt thêm những câu
hiểu để làm rõ vấn đề như: “Việc trước đó chủ cũ và chủ đất liền kề có thoả thuận, đàm phán gì với nhau về lối đi qua đất liền kề này không?” , “Bà đã đàm phán với chủ đất liền kề chưa?”, “Việc đàm phán diễn ra như nào?”, “Chủ đất liền kề có yêu cầu gì trong đàm phán không?”.
Tiếp đó, người tư vấn yêu cầu bà Hoa cung cấp giấy tờ về 4 thửa đất rẫy như
bìa đỏ, tờ bản đồ, các giấy tờ liên quan khác….Sau khi bà Hoa đã cung cấp đầy đủ giấy tờ tài liệu, người tư vấn sẽ đọc đồng thời hình thành luôn giải pháp trên cơ sở sắp xếp các tài liệu theo tầm quan trọng của nó
Vì đây là lĩnh vực về dân sự, người tư vấn sẽ tìm tài liệu tham khảo trong các quy định của pháp luật làm cơ sở cho các kết luận của mình là điều bắt buộc Cụ thể trong tình huống, người tư vấn cần xem xét các điều luật 273 về quyền sử dụng
Trang 9hạn chế bất động sản liền kề BLDS 2015, Điều 275 về quyền lối đi qua bất động sản liền kề BLDS 2015 cũng như các quy định pháp luật khác về lối đi qua bất động sản liền kề
Cuối cùng, người tư vấn sẽ định hướng cho bà Hoa về cách giải quyết vụ việc
trên: Bà Hoa có quyền yêu cầu chủ đất liền kề có con đường thuận tiện nhất cho thửa đất củabà phải dành một lối đi ra và người đó phải có nghĩa vụ đáp ứng yêu cầu đó Trong trường hợp chủ đất liền kề cố tình không cho bà mở lối đi, căn cứ các quy định trên, bà có quyền khởi kiện ra tòa án có thẩm quyền yêu cầu giải quyết, buộc người đó cho phép mở lối đi riêng cho mình, để có thể thuận tiện hoạt động, sinh hoạt Sau khi đã đưa ra những định hướng, người tư vấn cũng đưa ra
những lời khuyên nên lựa chọn giải quyết vụ việc theo giải pháp nào là hợp lý và
có lợi cho bà Hoa nhất
Và chú trọng nhất cần thiết trong quá trình tư vấn, người tư vấn luôn nói rõ ràng, rành mạch, có ngữ điệu, điểm nhấn, tốc độ vừa phải, dễ nghe để có thể tăng thêm tính thuyết phục cho bà Hoa
KẾT LUẬN
Qua phân tích và minh hoạ ở trên, tư vấn pháp luật cho chúng ta thấy hình thức tư vấn pháp luật bằng miệng là hình thức cơ bản quan trọng nhất hoạt động tư vấn, quyết định lớn đến thành công trong suốt quá trình tư vấn, đó không chỉ là cách cư
Trang 10xử khôn khéo của các luật sư, các tư vấn viên, mà còn phải được kết hợp hài hòa cả kiến thức đã học với, lao động trí óc với kinh nghiệm thức tiễn từ bản thân
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1, Học viện tư pháp ( 2012) , Giáo Trình kĩ năng tư vấn pháp luật, NXB , CAND
2 Trương nhật Quang, Kĩ năng hành nghề tư vấn pháp Luật của Luật Sư, NXB Lao Động 2012
3 http://www.dhluathn.com/2015/10/nhung-sai-sot-thuong-gap-cua-nguoi-tu.html
4.http://danluat.thuvienphapluat.vn/ki-nang-chung-ve-tu-van-phap-luat-141527.aspx
5 http://luatsukinhte.vn/tu-van-phap-luat-la-gi-.html