BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI HÀ MẠNH LINH NGHIÊN CỨU GIẢI PHÁP NÂNG CAO NHẬN THỨC VỀ SỨC KHỎE SINH SẢN THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA CHO HỌC SINH TẠI MỘT SỐ TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG Ở THÀNH PHỐ HÀ NỘI VÀ TỈNH HẢI DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC SINH HỌC HÀ NỘI, 2015 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI HÀ MẠNH LINH NGHIÊN CỨU GIẢI PHÁP NÂNG CAO NHẬN THỨC VỀ SỨC KHỎE SINH SẢN THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA CHO HỌC SINH TẠI MỘT SỐ TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG Ở THÀNH PHỐ HÀ NỘI VÀ TỈNH HẢI DƯƠNG Chuyên ngành : Sinh học thực nghiệm Mã số : 60.42.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC SINH HỌC Người hướng dẫn khoa học: TS Nguyễn Phúc Hưng HÀ NỘI, 2015 LỜI CẢM ƠN! Trước hết xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Phòng Sau đại học, trường Đại học Sư phạm Hà Nội tạo điều kiện tốt để tơi hồn thành chương trình học tập hoàn thành luận văn thạc sĩ Em xin trân trọng cảm ơn thầy giáo, TS Nguyễn Phúc Hưng, người tận tình bảo, hướng dẫn giúp đỡ em suốt trình học tập, nghiên cứu hoàn thành luận văn Em xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới giúp đỡ, góp ý, hướng dẫn tận tình thầy, giáo Bộ môn Sinh lý học Người Động vật, khoa Sinh học, trường Đại học Sư Phạm Hà Nội Tôi xin trân trọng cảm ơn Đảng Ủy, Ban Giám hiệu, thầy cô giáo học sinh trường THPT Hoài Đức B, Huyện Hoài Đức, Thành phố Hà Nội trường THPT Đoàn Thượng, Huyện Gia Lộc, Tỉnh Hải Dương tạo điều kiện thuận lợi cho thực nghiên cứu Cuối cùng, xin bày tỏ biết ơn sâu sắc tới gia đình, bạn bè, đồng nghiệp Những người ln động viên, khích lệ tạo điều kiện thuận lợi cho suốt trình học tập nghiên cứu Hà Nội, Tháng năm 2015 Tác giả Hà Mạnh Linh MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG DANH MỤC CÁC HÌNH DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT AH : Adolescent health research - Nghiên cứu sức khỏe thiếu niên AIDS : Acquired immunodeficiency syndrome - Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải người nhiễm virus HIV BLTQĐTD : Bệnh lây truyền qua đường tình dục CSSKSS : Chăm sóc sức khỏe sinh sản ĐHSP : Đại học sư phạm GDDS : Giáo dục dân số GDGT : Giáo dục giới tính GDSKSS : Giáo dục sức khỏe sinh sản HĐNK : Hoạt động ngoại khóa HIV : Human Immunodeficiency Virus -Virus gây suy giảm miễn dịch người HS : Học sinh ICPD : Hội nghị Quốc tế Dân số Phát triển bền vững KHHGĐ : Kế hoạch hóa gia đình QHTD : Quan hệ tình dục SKSSVTN :Sức khỏe sinh sản vị thành niên SAVY : Điều tra quốc gia niên vị thành niên Việt Nam gồm lần lần WHO : Tổ chức y tế giới THPT : Trung học phổ thông VTN : Vị thành niên DANH MỤC CÁC BẢNG DANH MỤC CÁC HÌNH ẢNH PHẦN I: MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài Vị thành niên (VTN) chiếm tỷ lệ lớn cấu dân số Trên giới, VTN chiếm khoảng 17,5% dân số Ở Việt Nam, theo tổng điều tra dân số năm 1999, quy mơ dân số nước 76.324.000 người, VTN có 17,3 triệu chiếm khoảng 1/5 dân số [3] Điều tra biến động dân số kế hoạch hóa gia đình (KHHGĐ) năm 2005 cho thấy, VTN từ 10 đến 19 tuổi chiếm 21,2% [30] Tỷ lệ Tổng điều tra dân số nhà năm 2009 18,7% [4] Thời kỳ VTN giai đoạn quan trọng phát triển thể, đặc trưng thay đổi lớn tâm lý sinh lý [24] VTN giai đoạn chịu tác động nhiều yếu tố, gồm yếu tố cá nhân, gia đình, cộng đồng xã hội VTN nhạy cảm với thay đổi môi trường kinh tế, văn hóa, xã hội Những thay đổi có tác động lên thái độ, hành vi liên quan tới sức khỏe giai đoạn VTN giai đoạn tuổi trưởng thành Đặc điểm tuổi VTN tò mò, thích khám phá, thích tự khẳng định có xu hướng muốn ly khỏi quản lý bố mẹ Đây lứa tuổi phát triển để hình thành nhân cách, có nhiều yếu tố tâm lý quan trọng hình thành giai đoạn [89] Do đời sống kinh tế - xã hội ngày cải thiện tác động nhịp sống chung thời kì hội nhập kinh tế, VTN nước ta bước vào tuổi dậy thì, u đương sớm có hoạt động tình dục Tuổi dậy đến sớm trước xu kết hôn niên lại muộn hơn, giai đoạn trước hôn nhân kéo dài Theo chuẩn mực văn hóa truyền thống nước ta số nước khác Thế giới giai đoạn nam nữ VTN chưa kết hôn, chưa phép có hoạt động tình dục Tuy nhiên thực tiễn, hoạt động tình dục VTN, quan hệ tình dục (QHTD) trước nhân vẫn diễn Thậm chí khoảng thời gian trước nhân dài nguy QHTD cao khả gặp rủi ro nhiều [5] Các rủi ro thường gặp có thai ngồi ý muốn, nạo phá thai lây nhiễm bệnh lây truyền qua đường tình dục (BLTQĐTD), kể lây nhiễm HIV/AIDS Theo thống kê, trung bình năm nước có khoảng 300.000 ca nạo phá thai, có tới 20% độ tuổi VTN Với số này, Việt Nam trở thành nước có tỷ lệ nạo phá thai tuổi VTN cao Đông Nam Á đứng thứ giới [37] Mỗi năm nước ta có khoảng từ 800.000 đến 1.000.000 người mắc bệnh LTQĐTD, VTN niên chiếm đến 40% [19] Học sinh (HS) trung học phổ thơng (THPT) nhóm đối tượng nằm lứa tuổi VTN, nhóm đối tượng đặc biệt quan tâm việc cung cấp kiến thức sức khỏe sinh sản (SKSS) Trong nhiều năm gần đây, việc giáo dục giới tính SKSS cho HS THPT thực chủ yếu dạy học tích hợp vào mơn học Sinh học, Địa lý, Giáo dục công dân Tuy nhiên, thông qua nhiều nghiên cứu nhiều tác giả khác cho thấy, hiệu biện pháp chưa cao [11, 21, 33] Những hạn chế biện pháp thời lượng tích hợp thấp khơng phù hợp cho khối lượng kiến thức lớn, khơng có tính tập trung cao Nội dung giáo dục giới tính SKSS phần bắt buộc giáo viên HS nên không gây ý tham gia lĩnh hội kiến thức HS Vì vậy, để nâng cao nhận thức cho HS SKSS cần phải có thêm biện pháp giải mâu thuẫn nội dung kiến thức lớn, số lượng người học đông với thời gian dành cho việc triển khai hạn chế Biện pháp cần mang tính tập trung, chuyên sâu gây ý cho người tham gia Hoạt động ngoại khóa hình thức tổ chức dạy học chứng minh có nhiều ưu điểm như: tạo hội đào sâu, mở rộng củng cố kiến thức cho người học; tăng khả vận dụng kiến thức lý thuyết thực tế; tăng hội đối thoại, trao đổi, tranh luận; tạo khơng khí 10 phụ nữ 15 – 49 huyện Na Rì, Bắc Kạn”, Tạp chí Y tế Công cộng, (26) 21 Nguyễn Văn Nghị (2011), Nghiên cứu quan niệm, hành vi tình dục sức khỏe sinh sản vị thành niên huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương 2006 – 2009, Luận án tiến sĩ y học, Trường Đại học Y tế công cộng, Hà Nội 22 Đào Ngọc Phong (1993), Các phương pháp nghiên cứu y học cộng đồng (tài liệu dịch từ tiếng Anh), Vụ Khoa học Đào tạo, Bộ y tế 23 Hoàng Thị Tâm (2004), “Thực trạng hiểu biết, thái độ hành vi sức khỏe sinh sản học sinh Trung học phổ thông thành phố Huế”, Ủy ban Dân số – Gia đình Trẻ em, Thừa Thiên Huế 24 Đỗ Ngọc Tấn, N V T (2004), Tổng quan nội dung nghiên cứu sức khỏe, sức khỏe sinh sản vị thành niên Việt Nam từ 1995 đến 2003, Nxb Thanh thiếu niên 25 Đỗ Ngọc Tấn Phạm Minh Sơn (2004), Chương trình giáo dục dân số, sức khỏe sinh sản kế hoạch hóa gia đình cho học sinh trung học phổ thơng, Tạp chí Dân số & phát triển 11/2004, tr 29-30 26 Mai Việt Thắng (2003), “Vị thành niên nhìn tâm lý học”, Tạp chí Dân số & phát triển – 3/2003, tr 29 – 32 27 Nguyễn Thị Thảo (2013), Tác động hoạt động ngoại khóa đến tính tích cực học tập học sinh trung học phổ thơng, Hà Nội 28 Hồng Bá Thịnh (2006), “Gia đình với giáo dục sức khỏe sinh sản vị thành niên, Trường Đại học Khoa học xã hội nhân văn” , Tạp chí Tâm lý học, tr.177-180 29 Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (2011), Chiến lược dân số Việt Nam 2011-2020, Hà Nội 30 Tổng cục thống kê (2006), Điều tra biến động dân số KHHGĐ 1/4/2005, NXB Thống kê, Hà nội 72 31 Trung tâm nghiên cứu dân số sức khỏe nông thôn (2003), Sức khỏe vị thành niên qua thu thập phân tích nghiên cứu từ 1995 đến 2002, Nxb Y học, tr 62 - 63 32 Trung tâm nghiên cứu, thông tin tư liệu dân số (2003), vị thành niên niên Việt Nam, Hà Nội, tr 22-35 33 Trường Đại học y Thái Bình (2003), Kết thí điểm chiến lược tăng cường sức khỏe sinh sản vị thành niên, Nxb Y học, tr 32 – 37 34 Nguyễn Văn Trường “Thực trạng kiến thức, thái độ, hành vi sức khỏe sinh sản học sinh phổ thông huyện Đại Từ - Thái Nguyên” Ủy ban Dân số, Gia đình trẻ em tỉnh Thái Nguyên 35 Lê Đình Tuấn (2009), Giáo trình giáo dục dân số - sức khỏe sinh sản, Sách Quỹ dân số Liên Hợp Quốc tài trợ qua dự án VNM7PG0009 - Bộ giáo dục đào tạo 36 Lê Bá Tưởng (2011), Nghiên cứu kiến thức, thái độ, thực hành sức khỏe sinh sản học sinh trường THPT huyện Nam Đông, tỉnh Thừa Thiên Huế, Luận văn thạc sĩ Y khoa, trường Đại học Y Dược Huế 37 UNFPA Việt Nam (2007), "Nghiên cứu sức khỏe sinh sản Việt Nam Báo cáo rà soát nghiên cứu giai đoạn 2000 – 2005” 38 Ủy ban Dân số - Gia đình trẻ em (2002), “Sức khỏe sinh sản vị thành niên”, Chăm sóc sức khỏe sinh sản - tài liệu dùng cho cán y tế sở, Hà Nội, tr.6-16 39 Ủy ban Dân số, Gia đình Trẻ em (2007), Tổng quan kết nghiên cứu chất lượng dân số Việt Nam đến năm 2006, Hà Nội, tr 112 40 Ủy ban Dân số – Gia đình Trẻ em, Quỹ dân số Liên Hợp Quốc – Dự án VIE/01/P15 (2005), Chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, Hà Nội 41 Ủy ban Dân số - Gia đình trẻ em, Viện khoa học Dân số - Gia đình trẻ em (2004), Giáo dục DS, SKSS KHHGĐ cho học sinh trung học phổ thông vị thành niên, Nxb Thanh niên, Hà Nội 42 Ủy ban Quốc gia dân số - Kế hoạch hóa gia đình (1999), Sức khỏe sinh sản vị thành niên, Hà Nội, tr 8-9, 28-35 43 Uỷ ban Quốc gia Dân số- KHHGĐ (2000), "Tình yêu, tình dục, hạnh 73 phúc lứa đôi", Hà nội 44 Ủy ban Quốc gia dân số - KHHGĐ (2000), Chiến lược dân số Việt Nam 2001 – 2010, Hà Nội, tr - 7, 19 45 Uỷ ban quốc gia phòng chống HIV/AIDS (2004), "Chiến lược quốc gia phòng chống HIV/AIDS Việt nam đến năm 2010 tầm nhìn đến năm 2020", Hà nội 46 Viện Ngôn Ngữ học (2003), Từ điển tiếng Việt, Nxb Đà Nẵng - Trung tâm từ điển học, Hà Nội-Đà Nẵng, tr.423,524,909 47 Chu Xuân Việt, N V T (1997), "Tuổi VTN với vấn đề tình dục BPTT", Ủy Ban Quốc gia Dân số - KHHGĐ 74 TIẾNG ANH 48 Ahern, R., Frattarelli, L A., Delto, J & Kaneshiro, B (2010), "Knowledge and awareness of emergency contraception in adolescents", J Pediatr Adolesc Gynecol, 23(5), pp 273-8 49 Akers, A Y., Holland, C L & Bost, J (2011), "Interventions to improve parental communication about sex: a systematic review", Pediatrics, 127(3), pp 494-510 50 Avery, L & Lazdane, G (2010), "What we know about sexual and reproductive health of adolescents in Europe?" Eur J Contracept Reprod Health Care, 15 Suppl 2pp S54-66 51 Berkowitz, S T (1999), "Attitudes toward and definitions of having sex", Jama, 282(20), pp 1918-9 52 Berlan, E D & Holland-Hall, C (2010), "Sexually transmitted infections in adolescents: advances in epidemiology, screening, and diagnosis", Adolesc Med State Art Rev, 21(2), pp 332-46, x 53 Biddlecom, A E., Munthali, A., Singh, S & Woog, V (2007), "Adolescents' views of and preferences for sexual and reproductive health services in Burkina Faso, Ghana, Malawi and Uganda", Afr J Reprod Health, 11(3), pp.99-110 54 Boonstra, H D (2007), "Learning from adolescents to prevent HIV and unintended pregnancy", Issues Brief (Alan Guttmacher Inst), pp 1-6 55 Burland, J A (1999), "Attitudes toward and definitions of having sex", Jama, 282(20), pp 1916-7; author reply 1918-9 56 Cuffee, J J., Hallfors, D D & Waller, M W (2007), "Racial and gender differences in adolescent sexual attitudes and longitudinal associations with coital debut", J Adolesc Health, 41(1), pp 19-26 57 Cubbin, C., Santelli, J., Brindis, C D & Braveman, P (2005), "Neighborhood context and sexual behaviors among adolescents: findings from the national longitudinal study of adolescent health", Perspect Sex 75 Reprod Health, 37(3), pp 125-34 58 Collumbien, M., Mishra, M & Blackmore, C (2011), "Youth-friendly services in two rural districts of West Bengal and Jharkhand, India: definite progress, a long way to go", Reprod Health Matters, 19(37), pp 174-83 59 Dahlback, E., Makelele, P., Phillimon, N., Bawa, Y., Bergtrom, S & Ransjo-Arvidson, A B (2003), ""I am happy that God made me a boy": Zambian adolescent boys' perceptions about growing into manhood", Afr J Reprod Health, 7(1), pp 49-62 60 Doyle, A M., Weiss, H A., Maganja, K., Kapiga, S., McCormack, S., Watson-Jones, D., Changalucha, J., Hayes, R J & Ross, D A (2011), "The Long-Term Impact of the MEMA kwa Vijana Adolescent Sexual and Reproductive Health Intervention: Effect of Dose and Time since Intervention Exposure", PLoS One, 6(9), pp e24866 61 Ekstrand, M., Larsson, M., Von Essen, L & Tyden, T (2005), "Swedish teenager perceptions of teenage pregnancy, abortion, sexual behavior, and contraceptive habits a focus group study among 17-year-old female highschool students", Acta Obstet Gynecol Scand, 84(10), pp 980-6 62 Furstenberg, F F., Jr., Geitz, L M., Teitler, J O & Weiss, C C (1997), "Does condom availability make a difference? An evaluation of Philadelphia's health resource centers", Fam Plann Perspect, 29(3), pp 123-7 63 Foshee, V A., Bauman, K E., Ennett, S T., Suchindran, C., Benefield, T.& Linder, G F (2005), "Assessing the effects of the dating violence prevention program "safe dates" using random coefficient regression modeling", Prev Sci, 6(3), pp 245-58 64 Gammeltoft, T (2002), "Seeking trust and transcendence: sexual risktaking among Vietnamese youth", Soc Sci Med, 55(3), pp 5483-96 65 Henderson, M., Butcher, I., Wight, D., Williamson, L & Raab, G (2008), "What explains between-school differences in rates of sexual experience?" BMC Public Health, 8pp 53 66 Hong, J., Fongkaew, W., Senaratana, W & Tonmukayakul, O (2010), "Development of a theory-based sexual and reproductive health 76 promotion and HIV prevention program for Chinese early adolescents", Nurs Health Sci, 12(3), pp 360-8 67 Hahm, H C., Lee, J., Ozonoff, A & Amodeo, M (2007), "Predictors of STDs among Asian and Pacific Islander young adults", Perspect Sex Reprod Health, 39(4), pp 231-9 68 Jackson, E., Johnson, B R., Gebreselassie, H., Kangaude, G D & Mhango, C (2011), "A strategic assessment of unsafe abortion in Malawi", Reprod Health Matters, 19(37), pp 133-43 69 Kaljee, L M., Green, M., Lerdboon, P., Riel, R., Pham, V., Tho le, H., Ha, N T., Minh, T T., Li, X., Chen, X & Stanton, B (2011), "Parent- youth communication and concordance between parents and adolescents on reported engagement in social relationships and sexually intimate behaviors in Hanoi and Khanh Hoa Province, Vietnam", J Adolesc Health, 48(3), pp 268-74 70 Khuat H, T (1988), "Responding to reproductive health needs of adolescents and youths in Vietnam Technical meeting on reproductive health policy – makers and researchers on reproductive health needs of adolescents and youths in the Asian sub-region", Bangkok, Thailand 71 Larsson, M., Tyden, T., Hanson, U & Haggstrom-Nordin, E (2007), "Contraceptive use and associated factors among Swedish high school students", Eur J Contracept Reprod Health Care, 12(2), pp 119-24 72 Le Linh, C & Blum, R W (2009), "Premarital sex and condom use among never married youth in Vietnam", Int J Adolesc Med Health, 21(3), pp 299-312 73 Li, S., Huang, H., Cai, Y., Xu, G., Huang, F & Shen, X (2009), "Characteristics and determinants of sexual behavior among adolescents of migrant workers in Shangai (China)", BMC Public Health, 9pp 195 74 Lindberg, L D & Orr, M (2011), "Neighborhood-level influences on young men's sexual and reproductive health behaviors", Am J Public 77 Health, 101(2), pp 271-4 75 Martin, S L., Beaumont, J L & Kupper, L L (2003), "Substance use before and during pregnancy: links to intimate partner violence", Am J Drug Alcohol Abuse, 29(3), pp 599-617 76 Martinez, G., Abma, J & Copen, C (2010), "Educating teenagers about sex in the United States", NCHS Data Brief, (44), pp 1-8 77 Mensch, B S., W H Clark, and D N Anh (2003), “Adolescents in Vietnam: looking beyond reproductive health”, Stud Fam Plan, 34 (4), pp 249 – 62 78 Mushi DL, Mpembeni RM, Jahn A (2007), Knowledge about safe motherhood and HIV/AIDS among school pupils in a rural area in Tanzania, BMCPregnancy Childbirth 79 Nair, M K., Leena, M L., Paul, M K., Pillai, H V., Babu, G., Russell, P S & Thankachi, Y (2011), "Attitude of Parents and Teachers towards Adolescent Reproductive and Sexual Health Education", Indian J Pediatr 80 Nguyen Thi Hong Hanh, Duong Thi Anh Dao, Le Thi Tuyet, Nguyen Thi Trung Thu, Nguyen Phuc Hung (2014), “Knowledge and personal opinions of secondary school biology teachers in Ha Noi and Dien Bien about reproductive health”, Journal of Science of HNUE, No.9, pp – 10 81 Nielsen, J L., Boelskifte, J., Falk, J., Lauszus, F F & Rasmussen, K L (2009) "Knowledge of contraception, pregnancy, and sexuality in ninth grade pupils in the municipality of Viborg during a 21-year-period", Ugeskr Laeger, 171(14), pp 1163 82 Norman, L R & Uche, C (2002), "Prevalence and determinants of sexually transmitted diseases: an analysis of young Jamaican males", Sex Transm Dis, 29(3), pp 126-32 83 Ott, M A., Millstein, S G., Ofner, S & Halpern-Felsher, B L (2006), "Greater expectations: adolescents' positive motivations for sex", Perspect Sex Reprod Health, 38(2), pp 84-9 78 84 O'Sullivan, L F & Brooks-Gunn, J (2005), "The timing of changes in girls' sexual cognitions and behaviors in early adolescence: a prospective, cohort study", J Adolesc Health, 37(3), pp 211-9 85 Owolabi, A T., Onayade, A A., Ogunlola, I O., Ogunniyi, S O & Kuti, O (2005), "Sexual behaviour of secondary school adolescents in Ilesa, Nigeria: implications for the spread of STIs including HIV/AIDS", J Obstet Gynaecol, 25(2), pp 174-8 86 Ott, M A (2010), "Examining the development and sexual behavior of adolescent males", J Adolesc Health, 46(4 Suppl), pp S3-11 87 Olsson, P & Wijewardena, K (2010), "Unmarried women's decisions on pregnancy termination: Qualitative interviews in Colombo, Sri Lanka", Sex Reprod Healthc, 1(4), pp 135-41 88 Rassjo, E B., Mirembe, F M & Darj, E (2006), "Vulnerability and risk factors for sexually transmitted infections and HIV among adolescents in Kampala, Uganda", AIDS Care, 18(7), pp 710-6 89 Robert WM Blum (1998), "Healthy youth development as a model for youth health promotion", Journal of adolescent health, 22pp 368-375 90 Shrier, L A (2004), "Sexually transmitted diseases in adolescents: biologic, cognitive, psychologic, behavioral, and social issues", Adolesc Med Clin, 15(2), pp 215-34 91 SIDA, Ministry of Health, United VIETNAM (2006), “Vietnamese Youth with SexualBehavious and HIV Related Risks”, Survey assessment of Vietnamese youth, SAVY, 2, pp.10-23 92 Sisk, C L a D L F (2004), "The neural basis of puberty and adolescence", Nat Neurosci, 7(10), pp 1040-7 93 Sieving, R E., Eisenberg, M E., Pettingell, S & Skay, C (2006), "Friends' influence on adolescents' first sexual intercourse", Perspect Sex Reprod Health, 38(1), pp 13-9 94 United Nations (1995), "Report of the International Conference on Population and Development Cairo 5-13 September 1994", New York 95 United Nations Population Fund (1998), Handbook for Educating on 79 adolescent Reproductive and Sexual Health, UNESCO PROAP Regional Clearing House on Population Education and Communication, Bangkok, pp.14 96 WHO (1975), "Education and treatment in human sexuality: The training of health professionals", Geneva: World Health Organization (WHO Technical Report Series), No 572 97 WHO (2006), "Defining sexual health: report of a technical consultation on sexual health, 28–31 January 2002." World Health Organization, Geneva, Switzerland 98 80 PHỤ LỤC 1: PHIẾU PHỎNG VẤN VỊ THÀNH NIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI M ã số TRUNG TÂM GDSKSS&KHHGĐ PHIẾU PHỎNG VẤN VỊ THÀNH NIÊN (Xin chào bạn, phiếu vấn sức khoẻ sinh sản vị thành niên Phiếu phục vụ cho mục đích nghiên cứu giữ bí mật, nên khơng ghi họ tên Đề nghị bạn vui lòng hợp tác với cách điền câu trả lời cách trung thực Xin chân thành cảm ơn!) I Định danh 1/ Trường: 2/ Quận/Huyện: 3/ Ngày vấn: Ngày tháng năm……… II Đặc điểm nhân học 1/Ngày, tháng, năm sinh: … 2/ Giới tính: Nam Nữ 3/ Dân tộc: ………… 4/ Tôn giáo: Thiên chúa giáo Tôn giáo khác Phật giáo Khơng 5/ Văn hố: Lớp: ……… 6/ Kết học tập năm qua Xuất sắc Giỏi Khá 4.Trung bình 5.Yếu III Hiểu biết vị thành niên sức khỏe sinh sản Câu 1: Theo bạn, tuổi dậy có dấu hiệu sau đây: Tăng chiều cao cân nặng Quan tâm (để ý) đến bạn khác giới Ngực lớn lên đau Mọc mụn trứng cá Xuất mọc lơng vùng kín Bắt đầu có kinh nguyệt Thay đổi tính nết Xuất tinh mê ngủ Câu 2: Bạn có dấu hiệu chưa? Đã có Chưa có Câu 3: Theo bạn, tình dục lành mạnh gì? Khơng quan hệ tình dục trước kết Dùng bao cao su quan hệ tình dục Khơng quan hệ tình dục với nhiều người Khác (ghi rõ):……………………………………………………………… Câu 4: Theo bạn, tình dục an tồn gì? Không để lây nhiễm bệnh Sử dụng bao cao su Khơng để có thai Không biết Khác (ghi rõ): ……………… Câu 5:Theo bạn, trường hợp sau gây có thai? Khi hai người khác giới ơm, Khi hai người khác giới quan hệ tình dục Khơng biết Câu 6: Theo bạn, vào thời điểm chu kì kinh nguyệt quan hệ tình dục có thai? Giữa chu kỳ Khi hành kinh Một tuần sau hành kinh Hai tuần sau hành kinh Một tuần trước hành kinh Không biết Câu 7: Bạn biết biện pháp tránh thai nào? Bao cao su Thuốc tiêm tránh thai Đặt vòng Tính vòng kinh Uống thuốc tránh thai Xuất tinh âm đạo Triệt sản Không biết Thuốc cấy 10 Biện pháp khác (ghi rõ):………… Câu 8: Bạn biết nơi cung cấp phương tiện tránh thai? Trạm y tế Phòng khám tư nhân Y tế thôn Không biết Cán phụ nữ Nơi khác (ghi rõ):…………… Hiệu thuốc Câu 9: Nạo hút thai có tác hại gì? Mất máu Nhiễm trùng Đau bụng Vô sinh Thủng tử cung Tác hại khác (ghi rõ):………… Câu 10: Bạn biết bệnh lây qua đường tình dục? Bệnh lậu Sùi mào gà Giang mai Không biết HIV/AIDS Bệnh khác (ghi rõ): Nhiễm khuẩn Câu 11: Theo bạn, HIV lây qua đường nào? Bắt tay, ôm hôn Quan hệ tình dục khơng dùng bao cao su Dùng chung kim tiêm Tiếp xúc với máu, chất dịch người bệnh Truyền máu Không biết Mẹ truyền sang Khác (ghi rõ):…………………………… Muỗi đốt Câu 12: Bạn biết thông tin từ đâu? Các học trường Sách, báo, vô tuyến, internet Bạn bè Đoàn niên Cha mẹ, người thân Hoạt động ngoại khóa sức khỏe sinh sản Nguồn khác (ghi rõ):…………………… IV Thái độ vị thành niên với nội dung sức khỏe sinh sản Câu 13:Theo bạn, học phổ thơng mà có bạn tình thì: Khơng chấp nhận Là điều bình thường Không quan tâm Không biết Câu 14: Theo bạn, học phổ thông mà quan hệ tình dục thì: Khơng chấp nhận Không quan tâm Là điều bình thường Không biết Câu 15: Theo bạn, học phổ thơng mà có thai thì: Không chấp nhận Không quan tâm Là điều bình thường Không biết Câu 16: Theo bạn, việc nạo phá thai trước hôn nhân là: Không chấp nhận Không quan tâm Là điều bình thường Khơng biết Câu 17: Vì không nên kết hôn sinh tuổi vị thành niên? Vì tuổi Vì thể chưa phát triển đủ độ thục sinh dục Vì chưa chuẩn bị tâm lý điều kiện Vì tất lý Câu 18: Khi bàn vấn đề giới tính sức khỏe sinh sản, thân bạn có thái độ nào? Ngại, xấu hổ vấn đề tế nhị……… Ngồi nghe cho xong, không tiếp thu kiến thức tham gia ý kiến Chú ý lắng nghe, tiếp thu kiến thức mạnh dạn trao đổi với người V Hành vi vị thành niên Câu 19: Bạn có bạn tình chưa? Đã có Chưa có Câu 20: Bạn quan hệ tình dục chưa? Đã có Chưa có (nếu có trả lời câu 3) Câu 21:Khi quan hệ tình dục, bạn thường sử dụng biện pháp tránh thai nào? Dùng bao cao su Biện pháp khác Uống thuốc tránh thai Khơng dùng biện pháp XIN CẢM ƠN SỰ HỢP TÁC CỦA CÁC BẠN! PHỤ LỤC 2: NỘI DUNG KIẾN THỨC CỦA BÀI GIẢNG HĐNK VỀ SỨC KHỎE SINH SẢN Bài giảng xây dựng sử dụng nghiên cứu gồm nội dung kiến thức sau đây: Đặt vấn đề Nội dung 2.1 Những vấn đề chung sức khỏe sinh sản 2.1.1 Khái niệm sức khỏe sinh sản 2.1.2 Sinh lý sinh dục nam - Cấu tạo máy sinh dục nam - Vệ sinh máy sinh dục nam - Các dấu hiệu dậy nam giới 2.1.3 Sinh lý sinh dục nữ - Cấu tạo máy sinh dục nữ - Vệ sinh máy sinh dục nữ - Các dấu hiệu dậy nữ giới - Chu kì kinh nguyệt nữ giới 2.2 Tình dục an tồn bệnh lây truyền qua đường tình dục 2.2.1 Tình dục an tồn gì? - Khái niệm tình dục an tồn - Ngun tắc tình dục an tồn 2.2.2 Các bệnh lây truyền qua đường tình dục - Bệnh lậu - Bệnh Giang mai - Bệnh mụn rộp sinh dục (Herpes dinh dục) - Bệnh nấm Chlamydia - HIV/AIDS - Một số bệnh lây truyền qua đường tình dục khác: Viêm gan virut B, Hạ cam, 2.2.3 Tình dục khơng an tồn mang thai ngồi ý muốn - Thực trạng mang thai ý muốn VTN - Tác hại việc mang thai ý muốn nạo phá thai - Các biện pháp tránh thai: + Sử dụng BCS + Sử dụng thuốc tránh thai + Sử dụng dụng cụ tử cung + Xuất tinh ngồi âm đạo + Tính chu kì kinh nguyệt để tránh thai + Triệt sản - Nguồn cung cấp thông tin phương tiện tránh thai - Các tổng đài trung tâm tư vấn uy tín SKSS 2.3 Thái độ hành vi đắn vấn đề SKSS Tổng kết ... ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI HÀ MẠNH LINH NGHIÊN CỨU GIẢI PHÁP NÂNG CAO NHẬN THỨC VỀ SỨC KHỎE SINH SẢN THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA CHO HỌC SINH TẠI MỘT SỐ TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG... qua hoạt dộng ngoại khóa cho học sinh số trường trung học phổ thông thành phố Hà Nội tỉnh Hải Dương” Mục tiêu nghiên cứu 1) Tiến hành biện pháp can thiệp thông qua HĐNK nhằm nâng cao kiến thức, ... giúp giải mâu thuẫn lượng kiến thức lớn với thời gian triển khai hạn chế Xuất phát từ lý trên, tiến hành nghiên cứu đề tài Nghiên cứu giải pháp nâng cao nhận thức sức khỏe sinh sản thơng qua hoạt