VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN THỊ THU HIỀN THI HÀNH HÌNH PHẠT CẢI TẠO KHƠNG GIAM GIỮ, ÁN TREO THEO PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN HÌNH SỰ VIỆT NAM Ngành: Luật hình tố tụng hình Mã số: 8.38.01.04 LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HÌNH SỰ VÀ TỐ TỤNG HÌNH SỰ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC GS, TS NGUYỄN NGỌC ANH HÀ NỘI, 2018 LỜI CAM ĐOAN Tơi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng tôi; số liệu, tư liệu sử dụng Luận văn trung thực, có xuất xứ rõ ràng; phát đưa Luận văn kết nghiên cứu tác giả Luận văn TÁC GIẢ LUẬN VĂN NGUYỄN THỊ THU HIỀN MỤC LỤC MỞ ĐẦU Chương NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT VỀ THI HÀNH HÌNH PHẠT CẢI TẠO KHƠNG GIAM GIỮ, ÁN TREO 1.1 Khái niệm, đặc điểm, ý nghĩa thi hành hình phạt cải tạo khơng giam giữ, án treo 1.2 Quy định pháp luật thi hành án hình thi hành hình phạt cải tạo không giam giữ, án treo 26 Chương THỰC TRẠNG THI HÀNH HÌNH PHẠT CẢI TẠO KHƠNG GIỮ, ÁN TREO THEO PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN HÌNH SỰ VIỆT NAM 36 2.1 Khái quát tình hình áp dụng hình phạt cải tạo khơng giam giữ, án treo 36 2.2 Kết thi hành hình phạt cải tạo không giam giữ, án treo theo pháp luật thi hành án hình Việt Nam 38 2.3 Nhận xét, đánh giá tình hình thi hành hình phạt cải tạo không giam giữ, án treo 51 Chương CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THI HÀNH HÌNH PHẠT CẢI TẠO KHƠNG GIAM GIỮ, ÁN TREO Ở VIỆT NAM 58 3.1 Hoàn thiện hệ thống pháp luật thi hành hình phạt cải tạo không giam giữ, án treo 59 3.2 Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật thi hành hình phạt cải tạo khơng giam giữ, án treo 65 3.3 Đảm bảo điều kiện cần thiết chế độ sách cho cán làm cơng tác thi hành hình phạt cải tạo khơng giam giữ, án treo 69 3.4 Nâng cao hiệu phối hợp chủ thể thi hành hình phạt cải tạo không giam giữ, án treo 73 KẾT LUẬN 78 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 80 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Án treo: AT Bộ luật hình sự: BLHS Bộ luật tố tụng hình sự: BLTTHS Cải tạo khơng giam giữ: CTKGG Thi hành án hình sự: THAHS Tố tụng hình sự: TTHS Ủy ban nhân dân: UBND Viện kiểm sát: VKS Viện kiểm sát nhân dân: VKSND MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Thi hành án hình (THAHS) lĩnh vực hoạt động nhạy cảm, phức tạp, liên quan đến quyền người, quyền tự do, dân chủ công dân Cơng tác THAHS có vị trí quan trọng phòng, chống tội phạm bảo vệ pháp luật Đây hoạt động mang tính hành chính, tư pháp liên quan đến quyền người nhiều lĩnh vực đời sống xã hội nhằm bảo đảm cho án, định thi hành án hình thực thống nhất, nghiêm minh Thi hành hình phạt cải tạo không giam giữ (CTKGG), án treo (AT) phận hoạt động THAHS nước ta Thi hành hình phạt CTKGG, AT giao cho Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã thực nhiệm vụ giám sát, giáo dục người chấp hành án Đặc trưng quan trọng việc thi hành hình phạt CTKGG, AT người phải chấp hành án không bị cách ly khỏi xã hội, sống, học tập mơi trường bình thường giám sát, giáo dục quyền xã, phường, thị trấn quan, tổ chức nơi người bị kết án học tập, cơng tác Vì vậy, việc thi hành có hiệu hình phạt CTKGG, AT có ý nghĩa quan trọng góp phần thể mục đích hình phạt khơng nhằm trừng trị người phạm tội mà giáo dục họ trở thành người có ích cho xã hội, có ý thức tn theo pháp luật quy tắc sống Xác định ý nghĩa quan trọng thi hành hình phạt CTKGG, AT, thế, năm qua Nhà nước ta ban hành nhiều văn quy phạm pháp luật thi hành hình phạt CTKGG, AT (bao gồm quy định trình tự, thủ tục, tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn quan có thẩm quyền thi hành hình phạt CTKGG, AT; quyền, nghĩa vụ người chấp hành án trách nhiệm quan, tổ chức, gia đình, cá nhân có liên quan thi hành hình phạt CTKGG, AT; rút ngắn thời gian thử thách AT; việc giảm, miễn thời hạn chấp hành án phạt CTKGG miễn chấp hành thời hạn cấm cư trú, quản chế lại ) phân cơng cụ thể nhiệm vụ cho quan, tổ chức giám sát, giáo dục người hưởng AT, thi hành hình phạt CTKGG; tăng cường công tác phối hợp với quan, tổ chức có liên quan gia đình việc giúp đỡ, giáo dục người chấp hành án; Nhờ đó, cơng tác thi hành hình phạt CTKGG, AT ngày vào nề nếp đạt kết định, góp phần bảo đảm thi hành pháp luật nghiêm minh, phục vụ có hiệu cơng tác phòng, chống loại tội phạm, giữ vững an ninh, trật tự Tuy nhiên, thực tế, việc thi hành hình phạt CTKGG, AT bộc lộ sơ hở, thiếu sót, bất cập, chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu phòng, chống tội phạm bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp người chấp hành án việc thực chức quản lý nhà nước công tác giám sát, quản lý, giáo dục người chấp hành AT, CTKGG quan có thẩm quyền chưa hiệu quả; phối hợp quan Tòa án, Cơng an, Tư pháp, UBND cấp xã chưa chặt chẽ nên khơng nắm số lượng tình hình giáo dục, cải tạo người thi hành hình phạt CTKGG, AT đơn vị, địa phương mình; biên chế, kinh phí, phương tiện, trang thiết bị phục vụ cho hoạt động giám sát, quản lý, giáo dục người chấp hành án quyền địa phương chưa quy định cụ thể, khó triển khai thực hiện; cán theo dõi thi hành án cấp xã khơng chun trách, trình độ, lực hạn chế, thường xuyên thay đổi, thiếu ổn định tổ chức Mặt khác, Luật THAHS thông qua từ năm 2010 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2011, nhiều quy định liên quan đến thi hành hình phạt CTKGG, AT chưa có văn hướng dẫn; bên cạnh đó, Nhà nước ta ban hành Hiến pháp (Hiến pháp năm 2013) với quy định cụ thể bảo đảm thực quyền người, quyền công dân, có lĩnh vực THAHS; Bộ luật hình (BLHS) năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), Bộ luật tố tụng hình (BLTTHS) năm 2015 có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2018, nội dung đạo luật có nhiều quy định liên quan đến thi hành hình phạt CTKGG, AT nhằm tăng cường tính cưỡng chế hình phạt CTKGG, AT Xuất phát từ tình hình nêu trên, việc nghiên cứu số vấn đề lý luận thực tiễn nhằm nâng cao hiệu thi hành hình phạt CTKGG, AT theo quy định Luật THAHS đặt u cầu khách quan Chính vậy, học viên chọn vấn đề: "Thi hành hình phạt cải tạo không giam giữ, án treo theo pháp luật thi hành án hình Việt Nam" làm đề tài luận văn thạc sĩ Tình hình nghiên cứu đề tài Trong năm qua, việc luận giải sở lý luận thực tiễn để đề giải pháp nhằm nâng cao hiệu cơng tác THAHS nói chung, hình phạt CTKGG, AT nói riêng nhà khoa học hoạt động thực tiễn quan tâm Nhờ đó, năm gần có số cơng trình nghiên cứu, đề cập góc độ khác nhau, đó, đáng ý cơng trình sau: - ThS Lê Văn Thư (2001), Cơng an nhân dân việc tổ chức thi hành án hình - Thực trạng giải pháp hồn thiện, đề tài khoa học cấp sở, Hà Nội; - PGS, TS Nguyễn Ngọc Anh (2008), Khái quát lịch sử quy định pháp luật công tác quản lý thi hành án Việt Nam từ năm 1945 đến nay, Kỷ yếu Hội thảo Quản lý thi hành án, mơ hình kinh nghiệm quốc tế, Bộ Tư pháp, Hà Nội; - PGS, TS Nguyễn Ngọc Anh TS Lê Văn Thư (2009), Tài liệu tập huấn chuyên sâu Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung số điều Pháp lệnh thi hành án phạt tù, NXB Lao động, Hà Nội; - Đặng Thị Thanh (2009), Vị trí, vai trò Tòa án nhân dân thi hành án hình sự, Hội thảo quản lý thi hành án, mơ hình kinh nghiệm quốc tế Bộ Tư pháp phối hợp với UNDP tổ chức, Hà Nội, tháng 5/2009; - Vũ Hùng (2009), Vai trò, chức Viện kiểm sát nhân dân công tác kiểm sát thi hành án hình sự, Hội thảo quản lý thi hành án, mơ hình kinh nghiệm quốc tế Bộ Tư pháp phối hợp với UNDP tổ chức, Hà Nội, tháng 5/2009; - GS, TS Nguyễn Ngọc Anh (2011), Tài liệu tập huấn chuyên sâu Luật thi hành án hình năm 2010 (Chủ biên), NXB Lao động, Hà Nội; - GS, TS Nguyễn Ngọc Anh (2012), Bình luận khoa học Luật thi hành án hình sự, (Chủ biên), NXB Cơng an nhân dân, Hà Nội; - GS, TS Nguyễn Ngọc Anh, Đại tá, TS Lê Văn Thư, ThS Phạm Thị Chung Thủy, CN Công Phương Vũ (2012), Hỏi - đáp pháp luật thi hành án hình Việt Nam, NXB Lao động, Hà Nội; - Nguyễn Minh Kh (2016), Các hình phạt khơng tước tự luật hình Việt Nam, Luận án Tiến sĩ Luật học, Học viện khoa học xã hội, Hà Nội Tuy nhiên, mục đích, cách thức tiếp cận vấn đề nghiên cứu tác giả góc độ khác nên cơng trình nêu dừng lại mức độ tổng kết mặt công tác thuộc quản lý nhà nước, tổ chức hoạt động công tác THAHS đề xuất giải pháp khắc phục tồn tại, thiếu sót mặt cơng tác góc độ khoa học tội phạm học, giáo dục học, tâm lý học Việc xây dựng đánh giá việc thi hành quy định pháp luật THAHS, bao gồm thi hành hình phạt CTKGG, AT chưa quan tâm mức Chính thế, việc nghiên cứu bình diện pháp luật thực tiễn tổ chức hoạt động thi hành hình phạt CTKGG, AT từ đưa số giải pháp nhằm góp phần hồn thiện pháp luật nâng cao hiệu lực, hiệu cơng tác thi hành hình phạt CTKGG, AT vấn đề mới, không trùng lặp với cơng trình cơng bố có ý nghĩa lý luận thực tiễn Mục đích nhiệm vụ nghiên cứu - Mục đích nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu số vấn đề lý luận thực tiễn thi hành hình phạt CTKGG, AT; từ đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu thi hành hình phạt CTKGG, AT thời gian tới, góp phần giữ vững an ninh, trật tự, bảo vệ quyền người, tạo môi trường thuận lợi để đất nước phát triển kinh tế - xã hội - Nhiệm vụ nghiên cứu: Để đạt mục đích nêu trên, luận văn đặt giải nhiệm vụ cụ thể sau: + Dưới góc độ lý luận, nghiên cứu làm sáng tỏ khái niệm, đặc điểm, ý nghĩa hoạt động THAHS nói chung, thi hành hình phạt CTKGG, AT nói riêng; + Phân tích, đánh giá thực trạng thi hành hình phạt CTKGG, AT theo quy định pháp luật THAHS Việt Nam, sở đưa nhận xét, đánh giá, ưu, nhược điểm làm rõ nguyên nhân, tồn tại, hạn chế việc thi hành hình phạt CTKGG, AT; + Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu hoạt động thi hành hình phạt CTKGG, AT thời gian tới, góp phần giữ vững an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội Đối tượng phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu luận văn: vấn đề lý luận, pháp lý thực tiễn thi hành hình phạt CTKGG, AT theo quy định pháp luật THAHS Việt Nam - Phạm vi nghiên cứu luận văn: Cụm từ viết tắt: “thi hành hình phạt CTKGG, AT” luận văn hiểu CTKGG hình phạt AT biện pháp miễn chấp hành hình phạt tù có điều kiện Đề tài nghiên cứu góc độ khoa học Luật hình sự, Luật TTHS Luật THAHS, phạm vi nghiên cứu luận văn giới hạn số vấn đề lý luận thực tiễn thi hành hình phạt CTKGG, AT quy mơ tồn quốc khoảng thời gian từ năm 2011 đến năm 2017 (từ Luật THAHS có hiệu lực thi hành) thuộc chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn lực lượng Công an nhân dân Phương pháp luận phương pháp nghiên cứu - Luận văn thực dựa sở phương pháp luận Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, sách, pháp luật Đảng Nhà nước ta phòng, chống tội phạm nói chung, THAHS nói riêng - Trong q trình thực luận văn, học viên sử dụng phương pháp nghiên cứu chuyên ngành Luật hình TTHS phương pháp nghiên cứu cụ thể, bao gồm: + Phương pháp nghiên cứu tài liệu: phương pháp học viên sử dụng trình nghiên cứu luận văn để phân tích nguồn tài liệu cơng bố vấn đề có liên quan đến đề tài luận văn, sở tổng hợp để rút vấn đề lý luận thực tiễn cần nghiên cứu + Phương pháp phân tích: phương pháp phân tích học viên sử dụng để phân tích tài liệu sơ cấp tài liệu thứ cấp, giúp học viên nắm rõ tất khía cạnh vấn đề nghiên cứu Tài liệu sơ cấp bao gồm văn pháp luật có liên quan, báo cáo, số liệu thống kê thức Cơ quan quản lý THAHS (Tổng cục VIII đoàn viên, hội viên, thực thơng qua tuyên truyền tập trung, buổi sinh hoạt chi bộ, họp tổ dân phố ; tuyên truyền thông qua tổ chức thi tìm hiểu pháp luật địa phương; xây dựng tủ sách pháp luật cho xã, phường đến quan, tổ chức, áp dụng công nghệ thông tin hoạt động tuyên truyền pháp luật kết nối internet, hình thành trang chủ quan thi hành án cho người dễ truy cập tìm hiểu Để thực có hiệu giải pháp quyền đại phương cần tạo điều kiện đầu tư kinh phí bảo đảm cho hoạt động tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật nói chung pháp luật thi hành án người hưởng AT, CTKGG nói riêng 3.3 Đảm bảo điều kiện cần thiết chế độ sách cho cán làm cơng tác thi hành hình phạt cải tạo không giam giữ, án treo Các điều kiện cần thiết phải đảm bảo gồm kinh phí, tổ chức, máy công tác đào tạo, nâng cao lực cán trực tiếp làm công tác thi hành án Đây nội dung quan trọng để đảm bảo hoạt động THAHS nói chung, thi hành hình phạt CTKGG, AT nói riêng đạt hiệu thực tiễn Kinh phí bảo đảm cho công tác THAHS theo quy định Luật THAHS nội dung chi an ninh thường xuyên, giao chung dự toán hàng năm Bộ Cơng an, bố trí kinh phí hàng trăm tỷ đồng năm tùy vào kế hoạch triển khai cơng tác năm Bên cạnh đó, Chính phủ bố trí lượng kinh phí lớn để đầu tư xây dựng sở giam giữ, đầu tư trang bị công cụ hỗ trợ, phương tiện kỹ thuật nghiệp vụ cho sở giam giữ Mặc dù, kinh phí đầu tư cho cơng tác THAHS tương đối lớn, chủ yếu tập trung cho trại giam, trại tạm giam để thực thi nhiệm vụ thi hành án tử hình, phạt tù; kinh phí cấp cho cơng tác thi hành hình phạt CTKGG, AT quan tâm, chi ngân sách cho hoạt động không đáng kể, có nơi khơng có kinh phí phải vận dụng lấy nguồn thu khác để thực 69 mà điều kiện cần thiết để phục vụ cơng tác thi hành hình phạt CTKGG, AT chưa có, thực tế làm ảnh hưởng khơng nhỏ đến q trình thi hành án phạt thực tế Vì vậy, thời gian tới cần quan tâm ưu tiên tập trung đầu tư kinh phí để thực cơng tác THAHS xã, phường, thị trấn nói chung, thi hành hình phạt CTKGG, AT nói riêng, cần tập chung chủ yếu vào số nội dung, cụ thể như: tổ chức rà sốt, đánh giá lại tồn trạng sở, vật chất trang bị cho công tác THAHS Công an địa phương để nắm thực trạng làm sở tham mưu đề xuất kinh phí đầu tư; chức năng, nhiệm vụ số lượng đối tượng quản lý xây dựng quy định danh mục định mức trang thiết bị, công cụ hỗ trợ, phương tiện kỹ thuật nghiệp vụ cho công tác THAHS (cụ thể Cơ quan quản lý THAHS Cơng an cấp huyện cần trang bị phòng làm việc, máy tính, phương tiện liên lạc, vũ khí công cụ hỗ trợ; UBND cấp xã Cơng an cấp xã cần trang bị máy tính để quản lý đối tượng); đầu tư trang thiết bị lưu trữ hồ sơ tủ sắt, giá hồ sơ, hệ thống tài liệu, hệ thống biểu mẫu, sổ sách theo dõi THAHS cho phận trực tiếp quản lý đối tượng thuộc Cơ quan quản lý THAHS Công an cấp huyện, UBND cấp xã Công an cấp xã Bên cạnh đó, cơng tác cán - khâu then chốt toàn hoạt động, nguyên nhân thành, bại hoạt động Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Cán gốc công việc”, “Công việc thành công thất bại cán tốt hay kém” Trong công tác THAHS nói chung, thi hành hình phạt CTKGG, AT nói riêng thế, việc kiện toàn tổ chức, nâng cao chất lượng chế độ sách cán làm công tác yếu tố định tới kết thực nhiệm vụ THAHS.Vì vậy, cần rà sốt lại lực lượng cán làm cơng tác THAHS xã, phường, thị trấn để bố trí cho phù hợp, đặc biệt lực lượng 70 Cơng an cấp xã, thực tế thời gian dài UBND cấp xã nhiều địa phương lúng túng, không thống việc phân công người chịu trách nhiệm giám sát, giáo dục người chấp hành AT, CTKGG không rõ phận, cá nhân thuộc UBND cấp xã chịu trách nhiệm tổ chức thực nhiệm vụ này, có địa phương giao cho Tư pháp, có địa phương giao cho Cơng an xã Vì vậy, tổ chức, máy công tác cán trực tiếp làm nhiệm vụ thi hành án cấp xã cần thống giao hoạt động giám sát, giáo dục người bị kết án cho cán Công an xã, trừ địa phương bố trí Cơng an quy, mà cụ thể Công an viên thường trực Cơng an viên thơn, xóm Đây lực lượng thực thi pháp luật, đảm bảo an ninh, trật tự sở, trực tiếp giải từ 70% đến 80% số vụ việc phát sinh hàng ngày So với phận khác thuộc đạo UBND cấp xã, có ưu trang bị nghiệp vụ Cơng an, ln nắm tình hình đối tượng có liên quan đến trật tự an tồn xã hội địa phương, số đối tượng có biểu vi phạm pháp luật nói chung, số đối tượng chấp hành AT, CTKGG Cần quan tâm trọng, coi lực lượng nòng cốt thi hành hình phạt CTKGG, AT địa phương, giải pháp quan trọng để nâng cao hiệu thi hành hình phạt CTKGG, AT thời gian tới cần phát triển lực lượng số lượng chất lượng Trước hết cần rà sốt đội ngũ làm cơng tác thi hành án để đề xuất định biên cán làm công tác THAHS (theo số lượng đối tượng quản lý), tránh trường hợp lực lượng mỏng số đối tượng quản lý nhiều, dẫn đến tình trạng khơng kiểm sốt, theo dõi có kiểm sốt tình trạng hình thức, chiếu lệ khơng bảo đảm hiệu Bên cạnh đó, để nâng cao trình độ cho đối tượng việc thi hành án, Bộ Công an cần đạo Cơ quan quản lý THAHS thuộc Bộ Công an hàng năm có kế 71 hoạch tổ chức tập huấn chuyên sâu nghiệp vụ cơng tác thi hành hình phạt CTKGG, AT cho cán Cơ quan THAHS Công an địa phương tổ chức lớp bồi dưỡng, huấn luyện nghiệp vụ chuyên ngành cho lực lượng Công an xã để đảm bảo xây dựng đội ngũ cán thi hành án vừa có phẩm chất đạo đức, kỷ luật nghiêm minh, vững trị, pháp luật, nghiệp vụ, bước chun mơn hóa để đáp ứng u cầu THAHS chủ trương cải cách tư pháp thời kỳ đổi mới, hội nhập quốc tế Ngoài ra, cần xây dựng chế độ sách cho cán làm cơng tác thi hành hình phạt CTKGG, AT địa phương, chế độ phụ cấp cho cán cấp xã làm công tác THAHS, chế độ phụ cấp cho đối tượng khơng có, lương cán xã, phường thấp phần ảnh hưởng đến kết chất lượng thi hành án Vì vậy, đảm bảo điều kiện cần thiết chế độ sách cho cán làm cơng tác thi hành hình phạt CTKGG, AT cần thiết việc nâng cao hiệu thi hành hình phạt Vì vậy, thời gian tới, quan có thẩm quyền cần xây dựng quy định chế độ, sách cho cán làm công tác thi hành án cấp xã, cần bố trí kinh phí thường xuyên hàng năm cấp từ nguồn ngân sách để hỗ trợ cho công này, tăng cường sách đãi ngộ, tạo điều kiện vật chất cho người làm công tác thi hành án lực lượng công an viên để họ n tâm cơng tác từ trước đến nay, lực lượng quan trọng không làm công tác thi hành hình phạt CTKGG, AT mà giải tất vụ việc an ninh, trật tự phát sinh từ sở, nhiên đến chưa hưởng chế độ đãi ngộ tương xứng, mức phụ cấp thấp Nhà nước cần tạo điều kiện hỗ trợ cho họ đảm bảo phù hợp, tương xứng so với lao động phổ thông, giúp họ cải thiện sống để bảo đảm động viên, hỗ trợ kịp thời, đặc biệt huyện vùng sâu, vùng xa, có hồn cảnh đặc biệt khó khăn cần có chế độ đặc thù cho cán 72 Công an địa phương để động viên, khuyến khích cán thực tốt nhiệm vụ 3.4 Nâng cao hiệu phối hợp chủ thể thi hành hình phạt cải tạo khơng giam giữ, án treo Xuất phát từ chức năng, nhiệm vụ công tác THAHS hoạt động quan có thẩm quyền việc tổ chức thi hành án, định hình Tòa án Nếu Tòa án Cơ quan đưa định để thi hành án thực tiễn, quan THAHS quan đưa định thực thi thực tế VKS quan kiểm sát việc tuân theo pháp luật Tòa án, quan quản lý THAHS, quan THAHS, quan, tổ chức, cá nhân giao nhiệm vụ THAHS Vì vậy, việc xây dựng quan hệ phối hợp quan THAHS góp phần tích cực để nâng cao chất lượng, hiệu công tác THAHS Nhất xuất phát từ đặc trưng công tác thi hành hình phạt CTKGG, AT hoạt động mang tính xã hội rộng rãi, quan chuyên trách THAHS thực thi mà ngồi lực lượng Cơng an, Tòa án, VKS giao cho UBND cấp xã, quan, tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm thực hiện, phối kết hợp chặt chẽ chủ thể thi hành hình phạt CTKGG, AT cần thiết Để nâng cao hiệu công tác phối hợp chủ thể thi hành hình phạt CTKGG, AT, cần tăng cường mối quan hệ phối hợp theo 04 hướng chủ yếu: Thứ nhất, quan hệ Cơ quan quản lý THAHS Bộ Công an Cơ quan THAHS địa phương công tác thi hành hình phạt CTKGG, AT Xuất phát từ đặc trưng việc thi hành án phạt không giao cho quan chuyên trách THAHS thực nên việc phối hợp Cơ quan quản lý THAHS Bộ Công an Cơ quan THAHS địa phương bảo đảm việc đạo, điều hành nghiệp vụ cho quan, tổ chức, 73 cá nhân có thẩm quyền thi hành án phạt thực tiễn Trong đó, cần tập trung thống công tác lãnh đạo, đạo thực chế độ thông tin báo cáo để kịp thời nắm tình hình đưa giải pháp giải khó khăn, vướng mắc thực tiễn thi hành; đồng thời Cơ quan quản lý THAHS Bộ Công an cần kịp thời nắm bắt vướng mắc thực tiễn thi hành án phạt khó khăn biên chế, sở vật chất… để có đề xuất kiện tồn bổ sung cho phù hợp Việc phối hợp thơng qua nhiều hình thức khác nhau, thông qua báo cáo định kỳ hàng năm tổng kết công tác giai đoạn, văn đạo, điều hành khó khăn, vướng mắc, bất cập thực tiễn phát sinh thực tiễn thi hành, qua công tác kiểm tra, giám sát công tác THAHS… Để đạt hiệu công tác phối hợp này, Cơ quan quản lý THAHS Bộ Công an cần chủ động, tích cực nắm bắt kịp thời khó khăn, vướng mắc phát sinh thực tiễn thi hành để hướng dẫn ngược lại Cơ quan THAHS địa phương cần chủ động báo cáo, xin ý kiến tổng kết rút kinh nghiệm thường xuyên để đưa vấn đề tồn thực tiễn thi hành Thứ hai, quan hệ gia đình người bị kết án với UBND xã, phường, thị trấn, quan, tổ chức, cộng đồng dân cư nơi người chấp hành án cư trú, học tập, công tác, việc bảo đảm người bị kết án quản lý, giám sát, giáo dục đạt hiệu Gia đình khơng giữ vai trò tảng, mà mơi trường quan trọng, trực tiếp giáo dục nếp sống, hình thành nhân cách người, đối tượng vi phạm pháp luật, với tình cảm huyết thống nhân, gia đình bệ đỡ nơi để người lầm lỗi hối cải, sửa chữa, tái hòa nhập cộng đồng, sống sống bình thường Do vậy, vai trò gia đình quan trọng trình người chấp hành án thi hành án mình, việc người chấp hành án có thực tốt nghĩa vụ 74 hay khơng phụ thuộc phần vào mơi trường gia đình họ sống, gia đình biết quan tâm, động viên chia sẻ thành viên tạo mơi trường sống tốt để người chấp hành án biết trân trọng giữ gìn cố gắng cải tạo thật tốt để hoàn thành nghĩa vụ chấp hành án trở thành người tốt Và ngược lại mơi trường gia đình khơng tốt tạo tâm lý bất ổn khơng để cố gắng người lầm lỗi họ sẵn sàng tiếp tục phạm tội Vì vậy, cần xây dựng quan hệ phối hợp gia đình người bị kết án với UBND xã, phường, thị trấn, quan, tổ chức, cộng đồng dân cư nơi người chấp hành án cư trú, học tập, công tác, việc bảo đảm người bị kết án quản lý, giám sát, giáo dục đạt hiệu Theo UBND cấp xã cần phải tìm hiểu, nắm tình hình gia đình người bị kết án, lựa chọn người cao tuổi, có uy tín, tiếng nói gia đình, dòng họ để làm điểm tựa, cầu nối cán quyền với người chấp hành án, tạo điều kiện động viên, giáo dục người chấp hành án cải tạo, phấn đấu trở thành người có ích cho gia đình xã hội Và thành viên gia đình cần quan tâm nhiều đến người chấp hành án để nắm bắt tâm tư, tình cảm, khó khăn, tiến họ để có động viên, khuyến khích, phối hợp chặt chẽ với UBND cấp xã, quan, tổ chức, cá nhân kịp thời thông báo vấn đề phát sinh người chấp hành án để có điều chỉnh kịp thời, nâng cao hiệu thi hành án thực tiễn Thứ ba, quan hệ Cơ quan THAHS với VKSND TAND, quan THAHS Tòa án đối tượng kiểm sát VKS, nhiên mối quan hệ cụ thể cần phải tăng cường phối hợp chặt chẽ đảm bảo tuân thủ pháp luật công tác thi hành án, việc kiểm tra, giám sát việc thi hành án chủ thể; giao nhận án, định thi hành án; việc xem xét, theo dõi kết thi hành án, đề nghị lập hồ sơ rút ngắn thời gian thử thách hay giảm thời hạn chấp hành án Định kỳ ba ngành cần tổ chức họp thống để rà soát nắm lại số người bị kết án 75 địa bàn, số người giám sát, giáo dục, đánh giá lại chất lượng giám sát giáo dục, số người bị kết án tái phạm, trách nhiệm quan mối quan hệ phối hợp, để từ đề giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu công tác phối hợp thi hành án Ngồi ra, thực tiễn cơng tác thi hành án địa phương cho thấy phối hợp chủ thể lúng túng, hiệu quả, thiếu thống nhất, đồng Vì vậy, để đảm bảo phối hợp đồng bộ, nhịp nhàng cơng tác thi hành hình phạt CTKGG, AT, ngồi nội dung phân tích nêu trên, cần thiết phải xây dựng quy chế phối hợp chủ thể ngang cấp; ý nguyên tắc phối hợp, nội dung phối hợp, trách nhiệm chủ thể quan hệ phối hợp nhằm phát huy hiệu công tác thực pháp luật thi hành án Thứ tư, quan hệ Cơ quan THAHS, VKSND với UBND xã, phường, thị trấn việc hướng dẫn, kiểm tra, kiểm sát thực thi hành hình phạt CTKGG, AT Giải pháp xuất phát từ đặc trưng thi hành hình phạt CTKGG, AT không quan chuyên trách THAHS thực hiện, bên cạnh phân tích phần lực lượng Cơng an xã số quyền địa phương mỏng, trình độ lực hạn chế, đặc biệt quyền vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn Vì vậy, việc tăng cường hướng dẫn, kiểm tra, kiểm sát thực thi hành hình phạt CTKGG, AT UBND cấp xã giải pháp quan trọng vừa bảo đảm việc thi hành án quy định pháp luật, phát kịp thời sai phạm khó khăn, vướng mắc UBND cấp công tác thi hành án để có hướng dẫn, chấn chỉnh kịp thời Bên cạnh đó, cần phải tăng cường công tác hướng dẫn nghiệp vụ thi hành án, kiểm tra, kiểm sát việc thực thi nhiệm vụ UBND cấp xã thi hành hình phạt CTKGG, AT theo quy định Luật THAHS để nâng cao tinh thần trách nhiệm UBND xã, phường, thị trấn tổ chức thi hành loại hình phạt 76 Kết luận chương Trên sở khái quát tình hình áp dụng hình phạt CTKGG, AT phân tích thực trạng thi hành hình phạt CTKGG, AT theo pháp luật THAHS Việt Nam, đồng thời đánh giá kết đạt được, tồn tại, thiếu sót xác định nguyên nhân tồn tại, thiếu sót trình thi hành hình phạt CTKGG, AT theo pháp luật THAHS nước ta Chương dự báo tình hình có liên quan đến việc thi hành hình phạt CTKGG, AT; Chương luận văn đề xuất nhóm giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thi hành hình phạt CTKGG, AT Việt Nam, cụ thể là: (1) Hồn thiện hệ thống pháp luật thi hành hình phạt CTKGG, AT; (2) Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật thi hành hình phạt CTKGG, AT; (3) Đảm bảo điều kiện cần thiết chế độ sách cho cán làm cơng tác thi hành hình phạt CTKGG, AT; (4) Nâng cao hiệu phối hợp chủ thể thi hành hình phạt CTKGG, AT 77 KẾT LUẬN THAHS nói chung, thi hành hình phạt CTKGG, AT nói riêng vấn đề nhạy cảm, phức tạp, vì, hoạt động có liên quan trực tiếp đến bảo vệ an ninh, trật tự, an tồn xã hội, phòng, chống tội phạm bảo đảm quyền người, quyền tự do, dân chủ công dân, người chấp hành án Thực tiễn khẳng định, hiệu cơng tác thi hành hình phạt CTKGG, AT có ý nghĩa xã hội to lớn, bên cạnh nảy sinh nhiều bất cập, tồn cần nghiên cứu, rút kinh nghiệm để đưa giải pháp nhằm nâng cao hiệu công tác Trên sở nhận thức chung thi hành hình phạt CTKGG, AT tổng kết thi hành hình phạt thực tiễn, bước đầu khẳng định đóng góp mặt khoa học luận văn, cụ thể sau: Một là, luận văn tập trung nghiên cứu cách có hệ thống tương đối tồn diện thi hành hình phạt CTKGG, AT sở nghiên cứu tổng thể THAHS Để thống nhận thức, luận văn trình bày vấn đề lý luận THAHS từ đưa nhận thức chung thi hành hình phạt CTKGG, AT, đó, làm rõ khái niệm thi hành hình phạt CTKGG, AT; quy định pháp luật thi hành án thi hành hình phạt CTKGG, AT Hai là, luận văn tập trung phân tích bình diện thực tiễn thực trạng thi hành hình phạt CTKGG, AT theo pháp luật THAHS Việt Nam bao gồm: khái quát tình hình áp dụng hình phạt CTKGG, hình phạt tù cho hưởng AT; thực trạng cơng tác đạo, điều hành thi hành hình phạt CTKGG, AT; thực trạng thi hành hình phạt CTKGG, AT chủ thể có thẩm quyền Cơ quan THAHS Cơng an cấp huyện, VKS, Tòa án, UBND cấp xã quan, tổ chức có liên quan, gia đình người chấp hành án; thực tiễn thi hành án người chấp hành hình phạt CTKGG, AT; thực tiễn thi hành 78 số vấn đề liên quan đến việc thi hành án như: miễn, giảm thời gian chấp hành hình phạt CTKGG, rút ngắn thời gian thử thách AT thời gian 07 năm trở lại đây, sở đưa nhận xét ưu, nhược điểm, làm rõ nguyên nhân, tồn tại, hạn chế thi hành hình phạt CTKGG, AT Ba là, luận văn đưa dự báo yếu tố tác động đến thực thi hành hình phạt CTKGG, AT thời gian tới góc độ hẹp, gồm yếu tố trị, pháp luật, kinh tế xã hội yêu cầu khách quan thi hành hình phạt CTKGG, AT Trên sở phân tích lý luận kết hợp với thực tiễn thi hành hình phạt CTKGG, AT, với việc dự báo yếu tố tác động, luận văn luận giải, rút kết luận quan điểm, tư tưởng đạo kiến nghị giải pháp nhằm nâng cao hiệu thực thi hành hình phạt CTKGG, AT nước ta thời gian tới Theo đó, luận văn đề xuất nhóm giải pháp nhằm nâng cao hiệu thi hành hình phạt CTKGG, AT thời gian tới 79 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PGS, TS Nguyễn Ngọc Anh (2008), Khái quát lịch sử quy định pháp luật công tác quản lý thi hành án Việt Nam từ năm 1945 đến nay, Kỷ yếu Hội thảo Quản lý thi hành án, mơ hình kinh nghiệm quốc tế, Bộ Tư pháp, Hà Nội; PGS, TS Nguyễn Ngọc Anh TS Lê Văn Thư (2009), Tài liệu tập huấn chuyên sâu Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung số điều pháp lệnh thi hành án phạt tù, NXB Lao động, Hà Nội GS,TS Nguyễn Ngọc Anh (2011), Tài liệu tập huấn chuyên sâu Luật Thi hành án hình năm 2010 (Chủ biên), NXB Lao động, Hà Nội GS, TS Nguyễn Ngọc Anh (2011), Lồng ghép vấn đề bình đẳng giới Luật Thi hành án hình sự, Tạp chí Lập pháp số 17, tháng GS, TS Nguyễn Ngọc Anh (2012), Bình luận khoa học Luật Thi hành án hình sự, (Chủ biên), NXB Công an nhân dân, Hà Nội GS, TS Nguyễn Ngọc Anh, Đại tá, TS Lê Văn Thư, ThS Phạm Thị Chung Thủy, CN Công Phương Vũ (2012), Hỏi - đáp pháp luật thi hành án hình Việt Nam, NXB Lao động, Hà Nội GS, TS Nguyễn Ngọc Anh (2016), Tài liệu tập huấn chuyên sâu Bộ luật Tố tụng hình năm 2015, NXB Thanh Niên, Hà Nội Bộ Chính trị (2002), Nghị 08-NQ/TW ngày 02/01/2002 “Một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp thời gian tới” Bộ Chính trị (2005), Nghị số 48-NQ/TW ngày 24/5/2005 "Chiến lược xây dựng hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020" 10 Bộ Chính trị (2005), Nghị 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 “Chiến lược Cải cách tư pháp đến năm 2020", Hà Nội 80 11 Bộ Chính trị (2014), Kết luận số 92-KL/TW ngày 12/3/2014 Bộ Chính trị tiếp tục thực Nghị số 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 Bộ Chính trị khóa IX chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, Hà Nội 12 Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao (2012), Thông tư liên tịch số 08/2012/TTLT-BCA-BQPTANDTC-VKSNDTC ngày 14/8/2012 hướng dẫn rút ngắn thời gian thử thách án treo 13 Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao (2012), Thông tư liên tịch số 09/2012/TTLT-BCA-BQPTANDTC-VKSNDTC ngày 16/8/2012 hướng dẫn việc giảm, miễn thời hạn chấp hành án phạt cải tạo không giam giữ miễn chấp hành thời hạn cấm cư trú, quản chế lại 14 Bộ Cơng an (2016), Kỷ yếu Hội thảo khoa học lý luận thực tiễn sau 08 năm thi hành Luật Đặc xá 05 năm thi hành Luật thi hành án hình vấn đề đặt giai đoạn nay, Hà Nội 15 Bộ Công an (2017), Báo cáo số 05/BC-BCA-C81 ngày 04/01/2017 Tổng kết 05 năm thi hành Luật thi hành án hình Cơng an nhân dân (2011-2016) 16 Chính phủ (1946), Sắc lệnh số 21/SL ngày 14/2/1946 quy định tổ chức Tòa án quân thiết lập Bắc, Trung Nam Bộ, Hà Nội 17 Chính phủ (2000), Nghị định số 60/2000/NĐ-CP ngày 30/10/2000 quy định việc thi hành hình phạt cải tạo khơng giam giữ 18 Chính phủ (2000), Nghị định số 61/2000/NĐ-CP ngày 30/10/2000 quy định việc thi hành hình phạt tù cho hưởng án treo 19 Vũ Trọng Hách (2006), Hoàn thiện quản lý nhà nước lĩnh vực thi hành án hình Việt Nam, Nxb Tư pháp, Hà Nội 20 Nguyễn Thị Hiền (2014), Thi hành hình phạt cải tạo khơng giam giữ, án 81 treo từ thực tiễn tỉnh Cà Mau, luận văn thạc sĩ, Học viện khoa học xã hội 21 Hội đồng Nhà nước (1982), Pháp lệnh trừng trị tội đầu cơ, buôn lậu, làm hàng giả, kinh doanh trái phép, Hà Nội 22 Vũ Hùng (2009), Vai trò, chức VKSND công tác kiểm sát THAHS, Hội thảo quản lý thi hành án, mơ hình kinh nghiệm quốc tế Bộ Tư pháp phối hợp với UNDP tổ chức, Hà Nội, tháng 5/2009; 23 Nguyễn Minh Kh (2016), Các hình phạt khơng tước tự luật hình Việt Nam, Luận án Tiến sĩ Luật học, Học viện khoa học xã hội 24 Liên hợp quốc (1990), "Các quy tắc chuẩn, tối thiểu Liên hợp quốc biện pháp không giam giữ" 25 Quốc hội (1982), Luật Nghĩa vụ quân sự, Hà Nội 26 Quốc hội (1993), Pháp lệnh thi hành án phạt tù, Hà Nội 27 Quốc hội (2010), Luật Thi hành án hình sự, Hà nội 28 Quốc hội (2013), Hiến pháp nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam, Hà Nội 29 Quốc hội (1985), Bộ luật hình sự, Hà Nội 30 Quốc hội (1999), Bộ luật hình sự, Hà Nội 31 Quốc hội (2015), Bộ luật hình sự, Hà Nội 32 Quốc hội (2017), Bộ luật hình năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), Hà Nội 33 Quốc hội (2003), Bộ luật tố tụng hình sự, Hà Nội 34 Quốc hội (2015), Bộ luật tố tụng hình sự, Hà Nội 35 Quốc hội (2011), Luật tổ chức Chính phủ, Hà Nội 36 Đặng Thị Thanh (2009), Vị trí, vai trò Tòa án nhân dân thi hành án hình sự, Hội thảo quản lý thi hành án, mơ hình kinh nghiệm quốc tế Bộ Tư pháp phối hợp với UNDP tổ chức, Hà Nội, tháng 5/2009; 82 37 ThS Lê Văn Thư (2001), Công an nhân dân việc tổ chức thi hành án hình - Thực trạng giải pháp hoàn thiện, đề tài khoa học cấp sở, Hà Nội 38 Trần Quang Tiệp (2002), Một số vấn đề thi hành án hình sự, Nxb Cơng an nhân dân, Hà Nội 39 Tòa án nhân dân tối cao (1986), Nghị số 02/1986/NQ-HĐTP ngày 05/01/1986 Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng số quy định Bộ luật Hình sự, Hà Nội 40 Tòa án nhân dân tối cao (2013), Nghị số 01/2013/NQ-HĐTP ngày 06/11/2013 Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng Điều 60 Bộ luật Hình án treo, Hà Nội 41 Trường Đại học Luật Hà Nội (1999), Từ điển Luật học, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội 42 Trường đại học Luật Hà Nội (2011), Giáo trình Luật tố tụng hình Việt Nam, Nxb Công an nhân dân, Hà nội, 2011 43 Dương Sơn Tùng (2015), Thi hành án treo từ thực tiễn tỉnh Hưng Yên, luận văn thạc sĩ, Học viện khoa học xã hội 44 GS.TS Võ Khánh Vinh (2011), Giáo trình Luật thi hành án hình Việt Nam, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội, 2011 45 Võ Khánh Vinh, Cao Thị Oanh (2013), Giáo trình Luật Thi hành án hình sự, Nxb Khoa học xã hội 83 ... luận pháp luật thi hành hình phạt cải tạo khơng giam giữ, án treo Chương Thực trạng thi hành hình phạt cải tạo không giam giữ, án treo theo pháp luật thi hành án hình Việt Nam Chương Các giải pháp. .. thi hành án hình thi hành hình phạt cải tạo khơng giam giữ, án treo 26 Chương THỰC TRẠNG THI HÀNH HÌNH PHẠT CẢI TẠO KHÔNG GIỮ, ÁN TREO THEO PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN HÌNH SỰ VIỆT NAM ... tình hình áp dụng hình phạt cải tạo không giam giữ, án treo 36 2.2 Kết thi hành hình phạt cải tạo khơng giam giữ, án treo theo pháp luật thi hành án hình Việt Nam 38 2.3 Nhận xét, đánh