BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP HỒ CHÍ MINH KHOA CHĂN NI – THÚ Y **************** KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐÁNH GIÁ MỘT SỐ CHỈ TIÊU PHẨM CHẤT TINH DỊCH VÀ SINH SẢN CỦA CÁC GIỐNG HEO ĐỰC TẠI XÍ NGHIỆP CHĂN NI HEO PHƯỚC LONG Sinh viên thực hiện: TRẦN MINH PHÁP Lớp: DH06TY Ngành: Thú Y Niên khóa: 2006 – 2011 Tháng 7/2011 BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NƠNG LÂM TP HỒ CHÍ MINH KHOA CHĂN NI – THÚ Y **************** TRẦN MINH PHÁP ĐÁNH GIÁ MỘT SỐ CHỈ TIÊU PHẨM CHẤT TINH DỊCH VÀ SINH SẢN CỦA CÁC GIỐNG HEO ĐỰC TẠI XÍ NGHIỆP CHĂN NI HEO PHƯỚC LONG Khóa luận đề nghị đáp ứng yêu cầu cấp Bác Sỹ Thú Y Giáo viên hướng dẫn TS TRẦN VĂN CHÍNH Tháng 7/2011 i XÁC NHẬN CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN Họ tên sinh viên thực tập: Trần Minh Pháp Tên khóa luận: “Đánh giá số tiêu phẩm chất tinh dịch sinh sản giống heo đực xí nghiệp chăn ni Heo Phước Long” Đã hồn thành khóa luận theo u cầu giáo viên hướng dẫn, ý kiến nhận xét, đóng góp Hội Đồng thi tốt nghiệp khóa 2005 – 2010 ngày:…./…./… Giáo viên hướng dẫn TS.Trần Văn Chính ii LỜI CẢM TẠ Ghi cơng ơn Cha mẹ sinh con, chăm lo, nuôi dạy ngày hôm Anh, chị em bảo chăm lo cho em tháng ngày học Chân thành cảm ơn Ban Giám Hiệu Trường Đại Học Nơng Lâm thành phố Hồ Chí Minh Ban chủ nhiệm khoa q thầy Khoa Chăn Ni Thú Y Bộ môn Di Truyền Giống Động Vật Đã tạo điều kiện học tập, rèn luyện truyền đạt kiến thức cho suốt thời gian học đại học trường Trân trọng cảm tạ Ban giám đốc, phòng kĩ thuật tồn thể anh chị Xí Nghiệp Chăn Ni Heo Phước Long giúp đỡ tơi suốt thời gian thực tập xí nghiệp Biết ơn sâu sắc đến TS Trần Văn Chính nhiệt tình hướng dẫn bảo tận tình để hồn thành khóa luận tốt nghiệp Cảm ơn bạn lớp Thú Y 32, chia vui buồn, giúp đỡ suốt thời gian học tập thực tập tốt nghiệp Trần Minh Pháp iii TÓM TẮT KHÓA LUẬN Đề tài nghiên cứu “Đánh giá số tiêu phẩm chất tinh dịch sinh sản giống heo đực xí nghiệp chăn nuôi Heo Phước Long”, tiến hành từ ngày 14/2/2011 đến ngày 22/5/2011 với 49 đực giống thuộc giống khảo sát gồm có: 20 đực Landrace, 14 đực Yorshire, đực Duroc, đực Pietrain, đực lai giống Pietrain x Duroc (PD) Kết cho thấy: - Phẩm chất tinh dịch qua tiêu tích VAC trung bình giống 77,34x109 tttt/lần lấy Trong cao giống Pietrain (91,24x109 tttt/lần lấy), giống PD (82,82x109 tttt/lần lấy), Landrace (82,49x109 tttt/lần lấy) Yorkshire (71,09 x109 tttt/lần lấy) thấp giống Duroc (68,72bx109 tttt/lần lấy) - Tỉ lệ phối giống đậu thai trung bình giống 91,35% Trong cao nhóm giống PD (94,15%) giống Yorkshire (93,07%), giống Landrace (91,54%), giống Duroc (90,08%) thấp giống Pietrain (83,58%) - Số heo sơ sinh sống bình qn điều chỉnh giống 10,04 con/ổ Trong cao nhóm giống PD (11,07 con/ổ), giống Duroc (10,92 con/ổ), giống Landrace (10,51 con/ổ), giống Yorkshire (9,99 con/ổ) thấp giống Pietrain (9,88 con/ổ) Trọng lượng bình quân heo sống giống 1,45 kg/con Trong cao heo giống Duroc nhóm giống PD (1,47 kg/con), giống Landrace (1,46 con/ổ), giống Pietrain (1,45 con/ổ) thấp giống Yorkshire (1,4 con/ổ) iv MỤC LỤC Trang TRANG TỰA i XÁC NHẬN CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN ii LỜI CẢM TẠ iii TÓM TẮT KHÓA LUẬN iv MỤC LỤC v DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT ix DANH SÁCH CÁC BẢNG x Chương MỞ ĐẦU 1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ .1 1.2 MỤC ĐÍCH VÀ YÊU CẦU 1.2 1.Mục đích 1.2.2 Yêu cầu Chương CƠ SỞ LÝ LUẬN 2.1 SỰ THÀNH THỤC VỀ TÍNH DỤC 2.2 CHỌN HEO ĐỰC THỤ TINH NHÂN TẠO 2.3 HUẤN LUYỆN ĐỰC GIỐNG LÀM THỤ TINH NHÂN TẠO 2.3.1 Phương pháp quan sát 2.3.2 Phương pháp giá nhảy 2.4 MỘT SỐ ĐẶC TÍNH VỀ TINH HEO 2.4.1 Tinh dịch 2.4.2.Tinh 2.4.3 Tinh trùng 2.5 NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN PHẨM CHẤT TINH DỊCH 2.5.1 Dinh dưỡng 2.5.2 Giống 10 v 2.5.3 Cá thể 10 2.5.4 Tuổi 10 2.5.5 Thời tiết khí hậu 10 2.5.6 Chăm sóc quản lý 10 2.5.7 Bệnh tật 12 2.6 NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỨC SỐNG CỦA TINH TRÙNG 12 2.6.1 Nước 12 2.6.2 Nhiệt độ 12 2.6.3 Khơng khí 12 2.6.4 Ánh sáng 12 2.6.5 Độ pH 13 2.6.6 Các chất hóa học 13 2.6.7 Sóng lắc khói thuốc 13 2.6.8 Vật dơ bẩn vi trùng 13 Chương NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP KHẢO SÁT 15 3.1 THỜI GIAN VÀ ĐỊA ĐIỂM KHẢO SÁT 15 3.2 SƠ LƯỢC VỀ XÍ NGHIỆP CHĂN NUÔI HEO PHƯỚC LONG 15 3.2.1 Vị trí địa lý 15 3.2.2 Lịch sử phát triển 15 3.2.3 Chức nhiệm vụ xí nghiệp 16 3.2.4 Cơ cấu tổ chức nhân 16 3.2.5 Cơ cấu đàn 16 3.2.6 Giống công tác giống 17 3.2.7 Điều kiện chăm sóc ni dưỡng 19 3.2.7.1 Chuồng trại 19 3.2.7.2 Thức ăn 20 3.2.7.3 Chăm sóc quản lý 21 3.2.7.4 Quy trình vệ sinh phòng bệnh 21 3.2.7.5 Quy trình tiêm phòng 22 vi 3.3 PHƯƠNG PHÁP KHẢO SÁT 24 3.3.1 Phương pháp khảo sát 24 3.3.1.1 Trực tiếp 24 3.3.1.2 Gián tiếp 24 3.3.2 Đối tượng khảo sát 24 3.4 CÁC CHỈ TIÊU KHẢO SÁT 25 3.4.1 Một số tiêu chất lượng tinh dịch 25 3.4.2 Một số tiêu sinh sản 26 3.4.2.1 Tỉ lệ phối giống đậu thai 26 3.4.2.2 Số heo sơ sinh sống bình qn/ổ 26 3.4.2.3 Trọng lượng bình quân heo sơ sinh 26 3.4.2.4 Xếp cấp khả sinh sản đực giống 26 3.5 PHƯƠNG PHÁP XỬ LÝ SỐ LIỆU 27 Chương KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 28 4.1 MỘT SỐ CHỈ TIÊU VỀ CHẤT LƯỢNG TINH DỊCH 28 4.1.1 Dung lượng tinh dịch 28 4.1.2 Hoạt lực tinh trùng 33 4.1.3 Nồng độ tinh trùng 38 4.1.4 Tích VAC 43 4.2 CHỈ TIÊU VỀ SINH SẢN 49 4.2.1 Tỷ lệ phối giống đậu thai 49 4.2.2 Số heo sơ sinh sống bình qn hiệu chỉnh 50 4.2.3 Trọng lượng bình quân heo sơ sinh sống 51 4.2.4 Xếp cấp khả sinh sản đực giống 52 Chương KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 55 5.1 KẾT LUẬN 55 5.2 ĐỀ NGHỊ 55 TÀI LIỆU THAM KHẢO 56 vii DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT A: Hoạt lực (Activity) C: Nồng độ (Concentration) CV: Hệ số biến dị (Coefficient of variance) DD : Giống Duroc LL : Giống Landrace n: Số lượng theo dõi (số con, số ổ, số lần khai thác tinh) NSIF: Liên đoàn cải thiện giống heo Mỹ (National Swine Improverment Fedevation) PD : Đực lai giống Pietrain x Duroc PP : Giống Pietrain SD: Độ lệch chuẩn (Standard deviation) TĂHH: thức ăn hổn hợp TCVN: Tiêu chuẩn Việt Nam tt/ml: Số tinh trùng có ml tinh dịch tttt/ll: Tổng số tinh trùng tiến thẳng lần lấy V: Dung lượng (Volume) X : Giá trị trung bình (Mean) YY : Giống Yorkshire viii DANH SÁCH CÁC BẢNG Bảng 2.1 Tuổi thành thục tính dục gia súc Bảng 2.2 Thành phần hóa học tinh dịch heo Bảng 2.3 Thành phần tinh dịch dịch hoàn phó dịch hồn phóng Bảng 2.4 Kích thước tinh trùng số loại gia súc, gia cầm Bảng 2.5 Dung lượng tinh dịch heo đực nội heo đực ngoại 10 Bảng 3.1 Thành phần dinh dưỡng loại thức ăn trại sử dụng 21 Bảng 3.2 Qui trình tiêm phòng 23 Bảng 3.3 Danh sách đực giống khảo sát 25 Bảng 3.4 Hệ số điều chỉnh số heo sơ sinh sống 26 Bảng 3.5 Tính điểm sinh sản heo đực giống 27 Bảng 3.6 Thang điểm dùng để xếp cấp khả sinh sản heo đực giống 27 Bảng 4.1 Dung lượng tinh dịch nhóm giống 28 Bảng 4.2 Dung lượng tinh dịch cá thể giống YY 30 Bảng 4.3 Dung lượng tinh dịch cá thể giống LL 31 Bảng 4.4 Dung lượng tinh dịch cá thể giống DD 32 Bảng 4.5 Dung lượng tinh dịch cá thể giống PP 32 Bảng 4.6 Dung lượng tinh dịch cá thể nhóm giống PD 33 Bảng 4.7 Hoạt lực tinh trùng nhóm giống 34 Bảng 4.8 Hoạt lực tinh trùng cá thể giống YY 35 Bảng 4.9 Hoạt lực tinh trùng cá thể giống LL 36 Bảng 4.10 Hoạt lực tinh trùng cá thể giống DD 37 Bảng 4.11 Hoạt lực tinh trùng cá thể giống PP 37 Bảng 4.12 Hoạt lực tinh trùng cá thể nhóm giống PD 38 Bảng 4.13 Nồng độ tinh trùng nhóm giống 38 Bảng 4.14 Nồng độ tinh trùng cá thể giống YY 40 Bảng 4.15 Nồng độ tinh trùng cá thể giống LL 41 Bảng 4.16 Nồng độ tinh trùng cá thể giống DD 42 ix Hồ Thị Mỹ Phương, 2009 Khảo sát phẩm chất tinh dịch, khả sinh trưởng nhóm đực giống xí nghiệp chăn ni heo Phước Long Khóa luận tốt nghiệp ngành Bác Sĩ Thú y, Đại Học Nơng Lâm TP Hồ Chí Minh, Việt Nam Phan Văn Toàn, 2010 Khảo sát phẩm chất tinh dịch khả sinh sản heo đực giống xí nghiệp heo giống cấp I Khóa luận tốt nghiệp ngành Bác Sĩ Thú y, Đại Học Nơng Lâm TP Hồ Chí Minh, Việt Nam 10 Nguyễn Thiện Nguyễn Tuấn Anh, 1993 Thụ tinh nhân tạo cho heo Việt Nam Nhà xuất Nơng Nghiệp Hà Nội 11 Nguyễn Trọng Cao Trí, 2010 Khảo sát phẩm chất tinh dịch khả sinh sản heo đực giống Duroc, Yorkshire, Pietrain Landrace trại chăn ni heo giống 2/9 Khóa luận tốt nghiệp ngành Bác Sĩ Thú y, Đại Học Nơng Lâm TP Hồ Chí Minh, Việt Nam Webside NSIF, 2004 Guidelines for Uniform Swine Improverment Programs – on – FARM PROGRAMS 52 PHỤ LỤC Phụ lục Qui định chất lượng tinh dich heo phép sử dụng nhà nước (TCVN 1859 / 76) Chỉ tiêu chất lượng tinh dịch Dung lượng (V,ml) Hoạt lực (A) Nồng độ (C, 106tt) Mật độ (D) Màu Mùi Kỳ hình (K, %) Sức kháng (R, %) pH Tỉ lệ sống chết (%) Độ nhiễm khuẩn Phẩm chất ≥100 ≥0,7 ≥100 ≥2+ Trắng đực, trắng sữa Hăng ≤ 10 ≥ 3000 6,8-7,6 ≥7000