i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan số liệu kết nghiên cứu luận văn trung thực chƣa sử dụng để bảo vệ luận văn học vị Tôi xin cam đoan giúp đỡ cho việc thực luận văn đƣợc cảm ơn thơng tin trích dẫn luận văn đƣợc rõ nguồn gốc Hà Nội, Ngày 25 tháng năm 2017 Học viên Đặng Văn Thanh ii LỜI CẢM ƠN Trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu hoàn thành luận văn, nhận đƣợc hƣớng dẫn, bảo tận tình thầy giáo, giúp đỡ, động viên bạn bè, đồng nghiệp gia đình Nhân dịp hồn thành luận văn, cho phép tơi đƣợc bày tỏ lòng kính trọng biết ơn sâu sắc PGS TS Phùng Văn Khoa tận tình hƣớng dẫn, dành nhiều công sức, thời gian tạo điều kiện cho tơi suốt q trình học tập thực đề tài Tơi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Ban Giám hiệu, Ban Quản lý đào tạo, Thầy Cô giáo, nhà khoa học thuộc Khoa Môi trƣờng thuộc Đại học Lâm nghiệp Việt Nam tận tình giúp đỡ tơi q trình học tập, thực đề tài hồn thành luận văn Tơi xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo, cán viên chức Ủy ban nhân dân huyện Hoành Bồ giúp đỡ tạo điều kiện cho suốt trình thực đề tài Xin chân thành cảm ơn gia đình, ngƣời thân, bạn bè, đồng nghiệp tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ tơi mặt, động viên khuyến khích tơi hồn thành luận văn./ Hà Nội, ngày tháng năm 2017 Học viên Đặng Văn Thanh iii MỤC LỤC Trang TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN i LỜI CẢM ƠN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC CÁC TỪ VIỆT TẮT vi DANH MỤC CÁC BẢNG vii DANH MỤC CÁC HÌNH viii ĐẶT VẤN ĐỀ Chƣơng TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1 Khái niệm 1.1.1 Khái niệm công nghệ địa không gian: 1.2 Tổng quan GIS 1.3 Khái niệm, nguyên lý ứng dụng viễn thám 1.3.1 Khái niệm 1.3.2 Lịch sử hình thành xu hƣớng phát triển 1.3.3 Nguyên lý thuật viễn thám 1.3.4 Ứng dụng viễn thám GIS giới 10 1.3.5 Ứng dụng viễn thám GIS Việt Nam quản lý tài nguyên nƣớc 11 1.4 Giới thiệu phần mềm ENVI ARCGIS 12 1.4.1 Phần mềm ENVI 12 1.4.2 Phần mềm ARCGIS 13 Chƣơng MỤC TIÊU, ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 17 2.1 Mục tiêu nghiên cứu 17 2.1.1 Mục tiêu chung 17 iv 2.1.2 Mục tiêu cụ thể 17 2.2 Đối tƣợng phạm vi nghiên cứu 17 2.3 Nội dung nghiên cứu 18 2.3.1 Đánh giá trạng diện tích mặt nƣớc khu vực nghiên cứu giai đoạn 1990 – 2015 18 2.3.2 Dự báo xu biến động tài nguyên nƣớc năm (10 năm tiếp theo) 18 2.3.3 Đề xuất số giải pháp quản lý sử dụng hợp lý tài nguyên nƣớc khu vực nghiên cứu 18 2.4 Phƣơng pháp nghiên cứu 18 2.4.1 Phƣơng pháp ế thừa tài liệu 19 2.4.2 Phƣơng pháp xử lý ảnh vệ tinh 19 2.5 Tăng cƣờng chất lƣợng ảnh 26 2.5.1 Tăng cƣờng độ phân giải 26 2.5.2 Tăng cƣờng độ tƣơng phản ảnh 27 2.6 Phƣơng pháp xây dựng khóa giải đốn 28 2.7 Phƣơng pháp giải đoán 29 2.7.1 Phƣơng pháp giải đoán ảnh mắt: 29 2.7.2 Phân loại có kiểm định 31 2.8 Phƣơng pháp thành lập đồ trạng mặt nƣớc 33 Chƣơng ĐẶC ĐIỂM KHU VỰC NGHIÊN CỨU 36 3.1 Điều kiện tự nhiên 36 3.1.1 Vị trí địa lý - kinh tế 36 3.1.2 Đặc điểm địa hình, địa mạo 37 3.1.3 Khí hậu 40 3.2 Tài nguyên thiên nhiên 42 3.2.1 Tài nguyên đất 42 v 3.2.2 Tài nguyên nƣớc 42 3.2.3 Tài nguyên rừng 45 3.3 Các nguồn lực điều kiện kinh tế-xã hội 46 3.3.1 Khái quát tình hình kinh tế tỉnh 46 3.3.2 Nguồn nhân lực 48 Chƣơng KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 51 4.1 Tƣ liệu ảnh viễn thám phục vụ nghiên cứu 51 4.2 Xử lý ảnh 54 4.2.1 Ghép ảnh 54 4.3 Tổ hợp màu 57 4.3.1.Ảnh đơn sắc 57 4.3.2 Ảnh tổ hợp màu: 58 4.4 Xây dựng khóa giải đốn 60 4.5 Thực giải đốn ảnh viễn thám theo mẫu khóa giải đoán 62 4.6 Thành lập đồ trạng diện tích mặt nƣớc giai đoạn 1990-2015 63 4.7 Đánh giá biến động diện tích mặt nƣớc giai đoạn 1990 đến 2015 69 4.8 Xu hƣớng biến động diện tích mặt nƣớc giai đoạn 2015 đến năm 2025 giải pháp 75 4.8.1 Xu hƣớng biến động diện tích mặt nƣớc giai đoạn 2015 đến năm 2025 75 4.8.2 Giải pháp quản lý sử dụng nguồn nƣớc 77 KẾT LUẬN, TỒN TẠI VÀ KHUYẾN NGHỊ 82 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC vi DANH MỤC CÁC TỪ VIỆT TẮT Viết tắt GIS Geographic Information System Nghĩa đầy đủ Hệ thống thông tin địa lý vii DANH MỤC CÁC BẢNG STT Tên bảng Trang 1.1 Tóm tắt phát triển viễn thám qua kiện 2.1 Độ phân giải band 27 2.2 Khoá giải đoán đối tƣợng ảnh vệ tinh 33 4.1 Thông tin ảnh Landsat sử dụng nghiên cứu 51 4.2 Giới thiệu vệ tinh Landsat 52 4.3 Mẫu khóa giải đoán ảnh năm 2015 tổ hợp màu tự nhiên 61 4.4 Diện tích đối tƣợng năm 1990 tỉnh Quảng Ninh 64 4.5 Diện tích đối tƣợng năm 1995 tỉnh Quảng Ninh 65 4.6 Diện tích đối tƣợng năm 2000 tỉnh Quảng Ninh 66 4.8 Diện tích đối tƣợng năm 2010 tỉnh Quảng Ninh 68 4.9 Diện tích đối tƣợng năm 2015của tỉnh Quảng Ninh 69 4.10 4.11 4.12 4.13 4.14 4.15 Diện tích mặt nƣớc biến động giai đoạn 1990-1995 tỉnh Quảng Ninh Diện tích mặt nƣớc biến động giai đoạn 1995-2000 tỉnh Quảng Ninh Diện tích mặt nƣớc biến động giai đoạn 2000-2005 tỉnh Quảng Ninh Diện tích mặt nƣớc biến động giai đoạn 2005-2010 tỉnh Quảng Ninh Diện tích mặt nƣớc biến động giai đoạn 2010-2015 tỉnh Quảng Ninh Diện tích mặt nƣớc biến động giai đoạn 1990-2015 tỉnh Quảng Ninh 69 70 70 71 71 75 viii DANH MỤC CÁC HÌNH STT Tên hình Trang 1.1 Ngun lý thu nhận d liệu viễn thám 1.2 Các thành phần hệ thống viễn thám 1.3 Khái quát phần mềm ArcGIS21 13 2.1 Cửa sổ Image Analysis 28 2.2 Giao diện phần mềm ENVI lựa chọn phân loại có kiểm định 32 2.3 Phƣơng pháp giải đốn ảnh viễn thám thành lâp đồ trạng diện tích mặt nƣớc ảnh Landsat 35 4.1 Tổ hợp màu 53 4.2 Gộp kênh ảnh Landsat tỉnh Quảng Ninh 54 4.3 Hộp lệnh Mosaic To New Raster 55 4.4 Ảnh ghép Quảng Ninh năm 2015 55 4.5 Chồng xếp ranh giới tỉnh Quảng Ninh 56 4.6 Hộp lệnh Extract by Mask 56 4.8 ảnh đơn sắc landsat tỉnh Quảng Ninh 1990 58 4.9 Anh màu tự nhiên landsat tỉnh Quảng Ninh 59 4.10 Ảnh màu tự nhiên landsat tỉnh Quảng Ninh 59 4.11 Bản đồ giải đoán Quảng Ninh năm 2015 63 4.12 Bản đồ trạng diện tích mặt nƣớc tỉnh Quảng Ninh năm 1990 63 4.13 Bản đồ trạng diện tích mặt nƣớc tỉnh Quảng Ninh năm 1995 64 4.14 Bản đồ trạng diện tích mặt nƣớc tỉnh Quảng Ninh năm 2000 65 4.15 Bản đồ trạng diện tích mặt nƣớc tỉnh Quảng Ninh năm 2005 66 4.16 Bản đồ trạng diện tích mặt nƣớc tỉnh Quảng Ninh năm 2010 67 4.17 Bản đồ trạng diện tích mặt nƣớc tỉnh Quảng Ninh năm 2015 68 4.18 Hộp lệnh Intersect chồng xếp d liệu 73 4.19 Bảng tính giá trị 74 4.20 Bản đồ biến động diện tích mặt nƣớc tỉnh Quảng Ninh 74 ĐẶT VẤN ĐỀ Nƣớc ta có địa hình đồi núi chiếm đến 3/4 diện tích lãnh thổ, tập trung phần lớn vùng Đơng Bắc, Tây Bắc miền Trung, phần diện tích lại châu thổ đồng phù sa, chủ yếu đồng sông Hồng đồng sông Cửu Long Việt Nam nằm khu vực nhiệt đới gió mùa, lƣợng mƣa trung bình nhiều năm toàn lãnh thổ vào khoảng 1.940 mm/năm nhƣng ảnh hƣởng địa hình đồi núi, lƣợng mƣa phân bố không nƣớc biến đổi mạnh theo thời gian tác động lớn đến tr lƣợng phân bố tài nguyên nƣớc Việt Nam Tài nguyên nƣớc nguồn nƣớc mà ngƣời sử dụng sinh hoạt sử dụng vào mục đích hác Nƣớc đƣợc dùng hoạt động nông nghiệp, công nghiệp, dân dụng, giải trí mơi trƣờng Hầu hết hoạt động cần nƣớc Nh ng năm gần đây, nhiều nguyên nhân, hạ lƣu hầu hết lƣu vực sơng, tình trạng suy giảm nguồn nƣớc dẫn tới thiếu nƣớc, khan nƣớc hông đủ cung cấp cho sinh hoạt, sản xuất diễn ngày thƣờng xuyên hơn, phạm vi rộng lớn ngày nghiêm trọng, gây tác động lớn đến mơi trƣờng sinh thái dòng sơng, gia tăng nguy ém bền v ng tăng trƣởng kinhtế, xóa đói giảm nghèo phát triển xã hội Thêm vào đó, tài ngun nƣớc lƣu vực sơng Việt Nam bị suy giảm suy thoái nghiêm trọng nhu cầu dùng nƣớc tăng cao sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, nuôi trồng thủy sản, thủy điện, làng nghề khả quản lý yếu Các hệ sinh thái rừng tự nhiên trì nguồn sinh thủy từ thƣợng nguồn lƣu vực bị suy giảm diện rộng nạn phá rừng, canh tác nơng, nơng - nghiệp, khai khống xây dựng sở hạ tầng Tỉnh Quảng Ninh nh ng trung tâm sản xuất than quan trọng Việt Nam, đóng vai trò chủ đạo hệ thống phân phối hàng hóa khu vực, nơi có chức hoạt động khu vực phát triển công nghiệp chủ yếu miền Bắc Việt Nam với q trình thị hóa cơng nghiệp hóa diễn nhanh chóng Đồng thời, tỉnh Quảng Ninh có di sản thiên nhiên giới Vịnh Hạ Long hoạt động du lịch ngành quan trọng, nét đặc thù tỉnh, chiến lƣợc phát triển kinh tế xã hội tỉnh phải hài hoà với chiến lƣợc bảo vệ môi trƣờng Trong nh ng năm gần đây, tỉnh Quảng Ninh đạt đƣợc nh ng thành tựu quan trọng phát triển toàn diện Tăng trƣởng GDP trung bình đạt khoảng 12% năm Tuy nhiên, yêu cầu phát triển kinh tế, nh ng năm gần đây, tác động môi trƣờng trở nên rõ nét, ví dụ nhƣ suy giảm chất lƣợng nƣớc nƣớc thải sinh hoạt, nƣớc thải công nghiệp nƣớc thải từ hoạt động khai thác than, tác động chất thải rắn đô thị chất thải rắn công nghiệp, nhiễm khơng khí nhà máy nhiệt điện, xi măng, nh ng tác động tới môi trƣờng tự nhiên đa dạng sinh học Xuất phát từ sở thực tiễn trên, tiến hành chọn đề tài “Nghiên cứu thay đổi diện tích mặt nước Quảng Ninh công nghệ địa không gian nhằm cung cấp sở cho công tác quản lý tài nguyên nước bền vững” Việc tiến hành nghiên cứu đề tài cần thiết cấp bách góp phần khắc phục tình trạng chuyển đổi diện tích chứa nƣớc sang mục đích sử dụng khác giảm tính ổn định mơi trƣờng sinh thái tỉnh Quảng Ninh… 75 Bảng 4.15: Diện tích mặt nước bi n đ n đ n 1990-2015 tỉnh Quảng Ninh Năm Diện tích (ha) 1990 61315.2 2015 35321.7 Diện tích mặt nƣớc 25993.5 Từ bảng số liệu trên, nhận thấy rằng, diện tích mặt nƣớc giảm nhanh, 25 năm, diện tích mặt nƣớc giảm 25993.5 (ha), từ 61315.2 (ha) năm 1990 xuống 35321.7 (ha) năm 2015, giảm 1,5 lần Điều cho thấy diện tích mặt nƣớc ngày cảng giảm diện tích đất hác tăng lên Bên cạnh diện tích đất hác chuyển sang diện tích mặt nƣớc phần nhƣng hông đáng ể Nguyên nhân chủ yếu q trình cơng nghiệp hóa - đại hóa tỉnh Quảng Ninh diễn mạnh, nhu cầu giải vấn đề nhà ở, công việc cho ngƣời dân tăng cao, đòi hỏi phải xây dựng khu công nghiệp, khu trung cƣ, nhà cho ngƣời dân Nên phần diện tích mặt nƣớc nhƣ hu vực chứa ao, hồ, sông suối,… đƣợc chuyển sang sử dụng với mục đích hác Bên cạnh đó, ngun nhân ý thức ngƣời dân, sử dụng nguồn tài nguyên nƣớc không hợp lý, gây ảnh hƣởng tới nguồn nƣớc nhƣ ô nhiễm, làm cạn kiệt nguồn nƣớc,… Một số sông, suối, ênh mƣơng bị cạn kiệt nguồn nƣớc Mặc dù có nhiều biện pháp khắc phục, tái tạo lại nguồn nƣớc nhƣng khơng có hiệu tốt 4.8 Xu hƣớng biến động diện tích mặt nƣớc giai đoạn 2015 đến năm 2025 giải pháp 4.8.1 Xu hướng bi n đ ng diện tích mặt nước đ n 20 đ n n 2025 Căn vào nh ng thống kê trên, thấy rằng, diện tích mặt nƣớc tỉnh Quảng Ninh không ổn định, biến động mạnh.Từ năm 1990 đến năm 2015, diện tích mặt nƣớc giảm mạnh 76 Trong nh ng năm gần đây, chế quản lý nguồn tài nguyên nƣớc tỉnh Quảng Ninh đƣợc quản lý chặt chẽ, sử dụng cách hợp lý đƣợc cải tạo cách rõ rệt, phục hồi lại Tuy nhiên tài nguyên nƣớc địa bàn tỉnh Quảng Ninh có nguy suy giảm yếu tố sau: - Ở hạ lƣu hầu hết lƣu vực sơng, tình trạng suy giảm nguồn nƣớc dẫn tới thiếu nƣớc, khan nƣớc hông đủ cung cấp cho sinh hoạt, sản xuất diễn ngày thƣờng xuyên hơn, phạm vi rộng lớn ngày nghiêm trọng, gây tác động lớn đến môi trƣờng sinh thái dòng sơng, gia tăng nguy ém bền v ng tăng trƣởng kinh tế, xóa đói giảm nghèo phát triển xã hội Thêm vào đó, tài ngun nƣớc lƣu vực sơng địa bàn tỉnh Quảng Ninh bị suy giảm suy thoái nghiêm trọng nhu cầu dùng nƣớc tăng cao sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, nuôi trồng thủy sản, làng nghề khả quản lý yếu Các hệ sinh thái rừng tự nhiên trì nguồn sinh thủy từ thƣợng nguồn lƣu vực bị suy giảm diện rộng nạn phá rừng, canh tác nơng, nơng - nghiệp, khai khống xây dựng sở hạ tầng - Rừng có vai trò quan trọng việc điều tiết nguồn nƣớc cho lƣu vực Nh ng năm gần đây, tổng diện tích rừng tăng lên, nhƣng phần lớn diện tích tăng thêm rừng trồng Tuy nhiên, diện tích rừng nguyên sinh, rừng nhiều tầng bị giảm sút Hầu hết vùng rừng tự nhiên bị suy giảm nghiêm trọng nạn khai thác rừng trái phép Diện tích rừng tự nhiên địa bàn tỉnh Quảng Ninh giảm quy hoạch chuyển sang rừng sản xuất - Hoạt động khai khống: cơng nghệ k thuật hai thác than chƣa đƣợc quan tâm mức, phần lớn khai thác lộ thiên, sử dụng k thuật khai thác cổ điển Chính vậy, hoạt động hai thác than để lại nhiều hậu lớn khó khắc phục mặt mơi trƣờng, xã hội Biểu rõ 77 nét việc sử dụng thiếu hiệu gây tác động đến cảnh quan hình thái mơi trƣờng; tích tụ phát tán chất thải; làm ảnh hƣởng đến sử dụng nƣớc, ô nhiễm nƣớc, tiềm ẩn nguy dòng thải axit mỏ Nh ng hoạt động phá vỡ cân điều kiện sinh thái làm suy giảm diện tích mặt nƣớc - Biến đổi khí hậu diễn gây nh ng biến động mạnh mẽ thông qua tƣợng thời tiết cực đoan, dị thƣờng nhƣ nhiệt độ tăng, bão mạnh, mƣa lớn, lũ lụt, hạn hán nƣớc biển dâng Các biểu biến đổi khí hậu nhƣ tăng nhiệt độ, gia tăng mực nƣớc biển, cƣờng độ số đợt khơng khí lạnh, bão tƣợng thời tiết cực đoan diễn ngày thƣờng xuyên trở nên phổ biến - Q trình thị hóa nguyên nhân gây biến động nguồn tài nguyên đất, theo đó, sơng, hồ thị ngày bị thu hẹp dòng chảy, chí bị lấp hoàn toàn để lấy đất phục vụ cho trình phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng cơng trình giao thơng, hu dân cƣ, khu cơng nghiệp, nhà máy, xí nghiệp, Với phân tích trên, diện tích mặt nƣớc tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2015-2025, có biến động đáng ể Một phần diện tích mặt nƣớc chuyển sang diện tích đất khác sử dụng với mục đích Và phần diện tích đất khác chuyển thành diện tích mặt nƣớc q trình tái tạo nhƣ đào ao, hồ,…tuy nhiên diện tích hơng đáng ể Diện tích mặt nƣớc giai đoạn 2015-2025 giảm từ 35321.7 (ha) xuống 31456.7 (ha), giảm 3865.0 (ha) Diện tích mặt nƣớc năm 2025 chiếm khoảng 6.2%, phần nhỏ tổng diện tích 4.8.2 Giải pháp quản lý sử d ng ngu n nước a Giải pháp quản lý Để nâng cao hiệu quản lý nguồn nƣớc, quan chức năng, quan cấp cần phải theo dõi sát xao có sách quản lý tốt 78 cho tổ chức cá nhân nguồn tài nguyên nƣớc nói chung nguồn nƣớc nói riêng Tiếp tục hồn thiện đổi công tác quản lý tài nguyên nƣớc từ Trung ƣơng đến địa phƣơng.Đẩy mạnh phát triển hệ thống quản lý tài nguyên nƣớc địa phƣơng Tăng cƣờng hoàn thiện hệ thống văn pháp luật; xây dựng lực lƣợng quản lý, lực lƣợng tra chuyên ngành tài nguyên nƣớc; định ỳ đột xuất iểm tra, tra xử lý ịp thời, triệt để hành vi phạm pháp luật tài nguyên nƣớc Hiệu lực thi hành pháp luật tài nguyên nƣớc yếu.Trong giai đoạn tới cần nâng cao hiệu lực thi hành pháp luật tài nguyên nƣớc.Một mặt, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật công dân, tất cấp, ngành, cơng đồng xã hội có ý thức chấp hành đầy đủ quy định pháp luật lĩnh vực tài nguyên nƣớc.Mặt hác, tăng cƣờng việc giám sát, quản lý quan quản lý nhà nƣớc việc thi hành pháp luật Tăng cƣờng công tác tra, iểm tra, giám sát hoạt động hai thác sử dụng nƣớc, xả nƣớc thải, bảo vệ số lƣợng nƣớc, chất lƣợng nƣớc; iểm soát chặt hoạt động phòng, chống nhiễm suy thối, cạn iệt nguồn nƣớc từ hi triển hai đầu tƣ dự án phát triển Tập trung triển hai biện pháp, công cụ inh tế theo quy định Luật để bƣớc ngăn chặn, tiến tới hạn chế dần tình trạng sử dụng nƣớc lãng phí, ém hiệu quả, thực việc thu tiền cấp quyền hai thác tài nguyên nƣớc Triển hai thực đề án iểm ê tài nguyên nƣớc, iểm ê trạng hai thác sử dụng tài nguyên nƣớc theo Kế hoạch quốc gia nâng cao hiệu quản lý, bảo vệ, sử dụng tổng hợp tài nguyên nƣớc đến 2020 đƣợc Thủ tƣớng Chính phủ phê duyệt 79 Tiếp tục iện toàn, củng cố tăng cƣờng máy quản lý tài nguyên nƣớc cấp, cấp Sở Phòng Tài ngun Mơi trƣờng cấp huyện; hình thành tổ chức lƣu vực sơng xây dựng chế điều phối, giám sát hoạt động quản lý tài nguyên nƣớc lƣu vực sông để bảo đảm phối hợp đồng Bộ, ngành, địa phƣơng giải nh ng vấn đề chung hai thác, sử dụng, bảo vệ tài nguyên nƣớc phòng chống tác hại nƣớc gây lƣu vực sông Chủ động ứng phó với biến đổi hí hậu tác động việc sử dụng nƣớc phía thƣợng lƣu nguồn nƣớc liên quốc gia;Tăng cƣờng hợp tác quốc tế lĩnh vực tài nguyên nƣớc, đặc biệt cần xây dựng chế quản lý, hai thác, sử dụng nguồn nƣớc chế chia sẻ thông tin phục vụ quản lý nguồn nƣớc liên quốc gia Nâng cao lực quản lý cấp, lực chuyên môn phục vụ quản lý, lực đàm phán liên quan đến nguồn nƣớc liên quốc gia, lực ứng dụng hoa học công nghệ;Nâng cao nhận thức cộng đồng có sách phù hợp để thu hút cộng đồng, tổ chức, doanh nghiệp tham gia vào việc bảo vệ tài nguyên nƣớc Nhận thức đƣợc tồn thực tế thách thức tƣơng lai quản lý tài nguyên nƣớc, ngành nƣớc cần có nh ng thay đổi tổ chức, hoàn thiện thể chế, xác định đƣợc chiến lƣợc phát triển có sách phù hợp để bảo vệ phát triển tài nguyên nƣớc Quản lý tài nguyên nƣớc cần đẩy mạnh phối hợp phát triển quản lý tài nguyên nƣớc với lĩnh vực có liên quan nhƣ đất tài nguyên hác cho tối đa hố lợi ích inh tế, hài hòa lợi ích gi a đối tƣợng sử dụng, đảm bảo bền v ng hệ sinh thái phụ thuộc vào nguồn nƣớc Các hoạt động quản lý cần đƣợc thực thống từ cấp trung ƣơng đến địa phƣơng quản lý thống theo lƣu vực sông, quản lý số lƣợng 80 chất lƣợng Chính sách bảo vệ tài nguyên nƣớc phải đƣợc xây dựng thực sở đánh giá cao giá trị inh tế nƣớc giá trị nƣớc cộng đồng.Bên cạnh đó, vai trò cộng đồng bảo vệ nguồn nƣớc cần đƣợc làm mạnh mẽ hơn, cộng đồng cần có tiếng nói để bảo vệ quyền lợi cho Nói cách hác, cách tiếp cận theo hƣớng quản lý tổng hợp, đảm bảo tài nguyên nƣớc đƣợc hai thác, sử dụng bền v ng, hƣớng tới tăng trƣởng xanh Dù có nhiều thách thức, ngành nƣớc Việt Nam hội tụ nhiều hội để phát triển Điều then chốt cần định hƣớng quản lý cho phù hợp, xác định sách bảo vệ phát triển nguồn nƣớc hết, cần nỗ lực n a việc thay đổi nhận thức toàn cộng đồng giá trị tài nguyên nƣớc, tầm quan trọng việc bảo vệ nguồn nƣớc để sách quản lý, bảo vệ nguồn nƣớc thực vào đời sống b Giải pháp k thuật Các biện pháp nâng cao chất lƣợng nguồn nƣớc chủ yếu khu công nghiệp, nhà máy cần xây dựng bể lọc nƣớc thải để xử lý trƣớc thải ngồi sơng suối, tránh gây ô nhiễm môi trƣờng nƣớc Trong hai thác tài nguyên dƣới mặt nƣớc, cần ý đến nguồn nƣớc, phải có cách khai thác hợp lý, khơng gây hại cho nguồn nƣớc Áp dụng công nghệ khoa học - k thuật, sử dụng thiết bị cho tiết kiệm nguồn nƣớc sinh hoạt đời sống hàng ngày ngƣời dân c Phục hồi diện tích mặt nước Do q trình cơng nghiệp hóa - đại hóa, chuyển từ nơng nghiệp sang cơng nghiệp dịch vụ, làm cho diện tích mặt nƣớc tỉnh Quảng Ninh giảm phần không nhỏ chuyển sang mục đích sử dụng khác gây cân sinh thái hậu kèm theo Ý thức đƣợc điều đó, quan chức cấp có biện pháp, dự án đề tài phục hồi diện tích mặt nƣớc 81 ngăn chặn nhiễm nguồn nƣớc nhƣ: lọc, khử trùng nguồn nƣớc bị ô nhiễm, xây dựng hồ nƣớc,… Tổ chức nhiều thi quản lý sử dụng hợp lý tài nguyên nƣớc giải pháp phục hồi nguồn tài nguyên nƣớc nói chung nƣớc nói riêng Phát nhiều giải pháp sáng tạo có hiệu tốt 82 KẾT LUẬN, TỒN TẠI VÀ KHUYẾN NGHỊ Kết luận Đề tài thực ứng dụng công nghệ hông gian địa lý GIS viễn thám vào việc giải đoán ảnh vệ tinh thành lập đồ trạng diện tích mặt nƣớc tỉnh Quảng Ninh năm 1990, năm 1995, năm 2000, năm 2005 năm2015 Với tổng diện tích 572545.793 (ha).Xác định đƣợc tạng diện tích mặt nƣớc năm từ đồ trạng.Từ đánh giá biến động diện tích mặt nƣớc qua giai đoạn Giai đoạn 1990-1995, ta thấy diện tích mặt nƣớc chiếm phần khơng nhỏ tổng diện tích, năm 1990 chiếm 10.7% , năm 1995 chiếm 10,4% Nhƣng giảm dần từ 61315.247 (ha) xuống 59710.508 (ha), giảm 1604.739 (ha) Giai đoạn 1995-2000, diện tích mặt nƣớc giảm 3597.077, giảmnhiều so với giai đoạn 1990-1995 Năm 2000, diện tích mặt nƣớc 56113.431(ha), chiếm 9.8% tổng diện tích Giai đoạn 2000-2005, diện tích mặt mƣớc giảm 4194.294 (ha), giảm nhiều so với giai đoạn 1995-2000 giai đoạn 1990-1995.Năm 2005, diện tích mặt nƣớc đạt 51919.137 (ha), chiếm 9.1% tổng diện tích Giai đoạn 2005-2010, diện tích mặt nƣớc giảm 4533.644 (ha), từ 51919.137 (ha) xuống 47385.793 (ha).So với giai đoạn trƣớc, giai đoạn 2005-2010, diện tích mặt nƣớc giảm nhiều nhiều Và diện tích mặt nƣớc tỉnh Quảng Ninh năm 2010 chiểm phần nhỏ 8.3% tổng diện tích Giai đoạn 2010-2015, diện tích mặt nƣớc giảm nhiều nhất, giảm 12063.759 (ha), giảm từ 47385.493 (ha) năm 2010 xuống 35321.734 (ha) năm 2015 Năm 2015, diện tích mặt nƣớc chiếm 6,2% tổng diện tích 83 Từ đó, thấy diện tích mặt nƣớc tỉnh Quảng Ninh giảm dần qua năm, từ năm 1990 đến năm 2015 giảm nửa diện tích mặt nƣớc Ngun nhân q trình cơng nghiệp hóa- đại hóa nhanh tỉnh Quảng Ninh ý thức sử dụng nguồn tài nguyên nƣớc ngƣời dân Thơng qua trạng thực tế phân tích, đề tài đề xuất đƣợc giải pháp nhằm mục đích phát triển quản lý bề v ng tài nguyên nƣớc Tồn Đề tài áp dụng cơng nghệ GIS viễm thám vào việc giải đốn thành lập đồ trạng, đánh giá biến động diện tích mặt nƣớc nhiên tƣ liệu sử dụng có độ phân giải chƣa cao Do vậy, kết giải đoán đạt độ chuẩn xác chƣa cao Nghiên cứu dừng cấp độ đánh giá biến động diện tích mặt nƣớc, cần có nh ng đánh giá biến động khác nhằm bổ sung thêm thông tin vào việc quy hoạch quản lý phát triển tài nguyên nƣớc Kiến nghị Thu thập tài liệu ảnh viễn thám có độ phân giải cao để giải đoán thành lập đồ trạng diện tích mặt nƣớc đạt độ xác cao Cần có nh ng nghiên cứu bổ sung thêm thông tin nguyên nhân suy giảm tài nguyên nƣớc Từ bổ sung giải pháp phù hợp n a để quản lý phát triển tài nguyên nƣớc bền v ng TÀI LIỆU THAM KHẢO Tài liệu nƣớc: PGS.TS Phạm Khắc Thời nh ng ngƣời khác Giáo trình viễn thám, trƣờng Đại học Nông nghiệp Hà Nội Nguyễn Văn Đài (1999) Giáo trình GIS, Trƣờng ĐH Khoa học tự nhiên Hà Nội Nguyễn Thị Phƣơng Dung nh ng ngƣời bạn, đề tài “Nghiên cứu thành lập đồ biến động lớp phủ mặt đất khu vực quận Long Biên , thành phố Hà Nội giai đoạn từ 2003-2016 phần mềm ENVI 4.8 ArcGIS 10.1” Đại học Tài nguyên Môi trƣờng Hà Nội Hà Văn Hải (2002), Giáo tr nh phương pháp vi n thám, Đại học Mỏ địa chất Phan Văn Lộc, Trƣơng Anh Kiệt, Nguyễn Trƣờng Xuân (2005) "Trắc địa ảnh" - NXB Giao thông vận tải Hà Nội 6.Phạm Vọng Thành (2000)."Quản lý tài nguyên đất tƣ liệu viễn thám" Bài giảng cao học 7.Trần Thị Vân, Ứng dụng vi n thám nhiệt khảo sát đặc trưng nhiệt độ bề mặt đô thị với phân b kiểu thảm phủ TP Hồ Chí Minh, Tạp chí Phát triển Khoa học Công nghệ, đặc san Môi trƣờng Tài nguyên, Nxb Đại học Quốc gia TPHCM, 2006 Phạm Hùng Thắng, đề tài “Giải đoán ảnh viễn thám” số QG.09.27, Đại học Quốc gia Hà Nội PGS.TS Mai Trọng Thông, đề tài “Nghiên cứu biến động mặt nƣớc tự nhiên Thành phố Hà Nội từ năm 1980 đến để phục vụ định hƣớng quy hoạch đề xuất giải pháp phòng chống ngập lụt”, Viện Địa lý 10 http://www.geoviet.vn/goc-ky-thuat/vn/400/473/301/0/gioi-thieu-chungve-phan-mem-envi.aspx 11.http://www.geoviet.vn/goc-ky-thuat/vn/401/475/314/0/gioi-thieu-chungve-phan-mem-arcgis.aspx 12 https://en.wikipedia.org/wiki/Landsat_5 13 http://landsat.usgs.gov/Landsat8_Using_Product.php Tài liệu nƣớc ngoài: 14 GUPTA, R.P, Remote Sensing Geology,Springer-Verlag Berlin Heidelberg, Germany, 1991 15 Jin ML, Liang SL, Một tham s cải thiện độ phát xạ bề mặt đất sử dụng quan sát vi n thám toàn cầu, 2006 16 Sahu, Kali Charan, Textbook of remote sensing and geographical information systems,Atlantic, 2008 17 Peijun Du, Pei Liu, Junshi Xia, Li Feng, Sicong Liu, Kun Tan, Liang Cheng,Phương pháp, hệ th ng ví dụ vi n thám ảnh phân tích mơi trường thị, 2014 18.He C, Zhang Q, Li Y, et al (2005) Zoning grassland protection area using remote sensing and cellular automatamodeling-a case study in Xilingol steppe grassland in northern China Journal of Arid Environment 63:814-26 19 Thomas M Lilleran and Ralphw Kiefer (1994).Remote sensing and Image Intergration_Third edition John Wiley & sons Ex PHỤ LỤC Phụ lục số 01 Hình ảnh 01:Hiện trạng tài nguyên nƣớc tỉnh Quảng Ninh năm 1990 Hình ảnh 02: Hiện trạng tài nguyên nƣớc tỉnh Quảng Ninh năm 1995 Hình ảnh 03: Hiện trạng tài nguyên nƣớc tỉnh Quảng Ninh năm 2000 Hình ảnh 04: Hiện trạng tài nguyên nƣớc tỉnh Quảng Ninh năm 2005 Hình ảnh 05: Hiện trạng tài nguyên nƣớc tỉnh Quảng Ninh năm 2010 Hình ảnh 06: Hiện trạng tài nguyên nƣớc tỉnh Quảng Ninh năm 2015 ... Quảng Ninh công nghệ địa không gian nhằm cung cấp sở cho công tác quản lý tài nguyên nước bền vững Việc tiến hành nghiên cứu đề tài cần thiết cấp bách góp phần khắc phục tình trạng chuyển đổi diện. .. tỉnh Quảng Ninh - Phạm vi nghiên cứu: + Phạm vi nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu biến động diện tích mặt nƣớc lớn hu vực nghiên cứu, Công nghệ địa hơng gian sử dụng q trình nghiên cứu +... Diện tích mặt nƣớc biến động giai đoạn 2005-2010 tỉnh Quảng Ninh Diện tích mặt nƣớc biến động giai đoạn 2010-2015 tỉnh Quảng Ninh Diện tích mặt nƣớc biến động giai đoạn 1990-2015 tỉnh Quảng Ninh