ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM - - THÁI THỊ THU QUANG Tên đề tài: “Đánh giá vai trò hiệu hoạt động Hợp Tác Xã môi trường quản lý bảo vệ mơi trường Xã Đức Hòa , Huyện Đức Thọ, Tỉnh Hà Tĩnh” KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Hệ đào tạo : Chính quy Chuyên ngành : Khoa học mơi trường Khoa : Mơi trường Khóa học : 2013 – 2015 Giảng viên hướng dẫn : TS Trần Văn Điền Thái Nguyên, năm 2014 MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU 1.1 Vấn đề chung đề tài 1.2 Mục tiêu yêu cầu đề tài 1.3 Ý nghĩa đề tài PHẦN TỔNG QUAN TÀI LIỆU 2.1 Cơ sở khoa học 2.1.1 Khái niệm môi trường 2.1.2 Khái niệm phát triển bền vững 2.1.3 Chức môi trường 2.1.4 Khái niệm nông thôn 2.1.5 Khái niệm xây dựng nông thôn 2.1.6 Khái niệm Hợp Tác Xã 2.2 Cơ sở pháp lý 2.3 Cơ sở thực tiễn 2.3.1.Hiện trạng môi trường nông thôn Việt Nam 2.3.2 Hiệu trạng môi trường nông thôn xã Đức Hòa 2.3.4 Công xây dựng nông thôn Xã Đức Hòa PHẦN ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG, VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 13 3.1 Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 13 3.1.1 Đối tượng 13 3.1.2 Phạm vi nghiên cứu 13 3.2 Địa điểm, thời gian nghiên cứu 13 3.3 Nội dung nghiên cứu 13 3.3.1Thực trạng hoạt động HTX môi trường xã Đức Hòa 13 3.4 Phương pháp nghiên cứu 13 3.4.1 Phương pháp nghiên cứu văn pháp luật văn luật, quy định có liên quan 13 3.4.2 Phương pháp thu thập tài liệu, số liệu, thông tin thứ cấp 13 3.4.3 Phương pháp kế thừa tài liệu, số liệu có sẵn 14 3.4.4 Phương pháp điều tra, vấn, khảo sát thực địa 14 3.4.5 Phương pháp đánh giá tổng hợp, phân tích 14 PHẦN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 15 4.1 Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội xã Đức Hòa 15 4.2 Hiện trạng sản xuất nông nghiệp 21 4.2.1 Ngành trồng trọt 21 4.2.2 Ngành chăn nuôi 22 4.2.3 Đánh giá trạng tổng hợp 22 4.2.4 Khái quát mơ hình Hợp tác xã mơi trường địa bàn xã Đức Hòa 24 4.2.5 Mơ hình quản lý hoạt động HTX môi trường địa bàn xã 25 4.3 Thực trạng HTX dịch vụ mơi trường xã Đức Hòa 34 4.4 Hiệu hoạt động Hợp tác xã môi trường chất lượng môi trường xã 36 4.5 Những thuận lợi, hạn chế quản lý hoạt động HTX môi trường 39 4.6 Kết phiếu điều tra trạng môi trường 40 4.7 Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu hoạt động HTX môi trường xã Đức Hòa 43 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 45 5.1 Kết luận 45 5.2 Kiến nghị 45 TÀI LIỆU THAM KHẢO DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 4.1: Tổng hợp tốc độ tăng giảm cấu ngành kinh tế 18 Bảng 4.2: Thống kê trạng dân số xã Đức Hòa năm 2011 19 Bảng 4.3: Cơ cấu lao động phân theo nghành nghề 20 Bảng 4.4: Thống kê phân loại hộ địa bàn xã Đức Hòa năm 2011 20 Bảng 4.5: Diện tích, suất, sản lượng số trồng năm 2011 22 Bảng 4.6: Hiện trạng chăn nuôi năm 2011 xã 22 Bảng 4.7: Cơ cấu tổ chức nhân lực HTX mơi trường Đức Hòa 27 Bảng 4.8: Quy định mức thu phí môi trường UBND tỉnh 31 Bảng 4.9: Nguồn thu tài HTX 32 Bảng 4.10: Các khoản chi cho nhân lực 32 Bảng 4.11: Các khoản chi cho dụng cụ/công nhân thu rác/tháng 33 Bảng 4.12 Dự kiến doanh thu, chi phí, lợi nhuận/ tháng 33 Bảng 4.13 Nguồn góc phát sinh rác 34 Bảng 4.14: Thành phần giới rác thải sinh hoạt nông thôn.[9] 34 Bảng 4.15 Tầm quan trọng môi trường 41 Bảng 4.16 Vấn đề môi địa phương 41 DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT BNNPTNT BQL BVMT CN ĐVT HCSN HTXMT KD KHKT NQ-HĐN NTM QD-TTg RT SXKD TCCN TTCN THCS Tr.đg UBND VSMT : Bộ nông nghiệp phát triển nông : Ban quản lý : Bảo vệ môi trường : Cơng nghiệp : Đơn vị tính : Hành nghiệp : Hợp tác xã môi trường : Kinh doanh : Khoa học : Nghị – Hội đồng nhân dân : Nông thôn : Quyết định Trung ương : Rác thải : Sản xuất kinh doanh : Trung cấp chuyên nghiệp : Tiểu thủ công nghiệp : Trung học sở : Triệu đồng : Ủy ban nhân dân : Vệ sinh môi trường PHẦN MỞ ĐẦU 1 Vấn đề chung đề tài 1.1.1 Đặt vấn đề Xã hội ngày phát triển, đời sống người dân ngày nâng cao theo hàng loạt vấn đề cần giải Cùng với phát triển kinh tế thị trường áp lực mơi trường ngày nghiêm trọng Vấn đề môi trường diễn nước phát triển, mà nước phát triển phải đối mặt với vấn đề nhiễm mơi trường có Việt Nam Nước ta bước vào thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, đại hóa, cơng phát triển kinh tế tạo đề cho gia tăng không ngừng lĩnh vực đời sống, từ khoa học công nghệ, ngành công nghiệp, đời sống, dịch vụ, nhu cầu xã hội Thời kỳ đổi kinh tế nước ta có bước phát triển quan trọng, đặc biệt phải nói đến vai trò to lớn nơng nghiệp, nơng thơn Cho đến nước ta bước vào thời kỳ công nghiệp hóa- đại hóa nơng nghiệp nơng thơn, nơng dân có vị trí quan trọng Tinh thần Nghị Hội nghị lần thứ IV Ban chấp hàng Trung ương Đảng khóa VIII rõ: Phát triển nơng nghiệp, nông thôn chủ trương giải pháp lớn thúc đẩy nghiệp đổi tiến lên Trong q trình thực quan điểm đặt nhiều thành tựu quan trọng kinh tế, trị xã hội, nơng thơn, bước cải thiện đời sống vất chất lẫn tinh thần.[3] Nước ta có 77% dân số sinh sống nơng thôn, với cấu ngành nghề chủ yếu sản xuất nông- lâm- ngư nghiệp, tiểu thủ công nghiệp dịch vụ Trong tổng thể kinh tế quốc dân, khu vực nơng thơn mang tính chiến lược trước mắt, lâu dài Vì nơng thơn chi phối tác động nhiều mặt đến môi trường bảo vệ môi trường quốc gia Hiện nông thôn trình đổi phát triển Cùng với trình phát sinh khơng vấn đề mơi trường tình trạng nhiễm mơi trường Ơ nhiễm môi trường nông thôn Việt Nam cấp bách đòi hỏi phải thực quan tâm sâu vấn đề dừng lại quan tâm hô hào cách chung chung Môi trường nông thôn ngày bị ô nhiễm nghiêm trọng hơn, song chưa có giải pháp để khắc phục hậu Sự ô nhiễm môi trường gia tăng bắt đầu hạn chế tính môi trường, giảm xuất trồng vật nuôi, trở ngại cho phát triển bền vững Càng ngày vấn đề ô nhiễm môi trường phổ biến rộng rãi hoạt động sản xuất sinh hoạt người dân nông thôn Nguy cấp tác động xấu đến sức khỏe dân cư nơng thơn, mỹ quan thơn xóm Để bảo vệ mơi trường nói chung mơi trường nơng thơn nói riêng Đảng, Chỉnh Phủ Nhà Nước đưa tiêu chí mơi trường tiêu chí thứ 17 19 tiêu chí xây dựng nơng thơn theo: - Quyết định số 491/QĐ-TTg ngày 16 tháng năm 2009 Thủ tướng Chính phủ việc ban hành Bộ tiêu chí quốc gia nơng thơn mới; - Quyết định số 800/QĐ-TTg ngày 04 tháng năm 2010 Thủ tướng Chính phủ phê duyệt thực Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn giai đoạn 2010 – 2020; - Thông tư liên tịch số 26/2011/TTLT-BNNPTNT-BKHĐT-BTC ngày 13 tháng năm 2011 Bộ nông nghiệp phát triển nông thôn, Bộ kế hoạch đầu tư, Bộ tài việc Hướng dẫn số nội dung thực định số 800/QĐ-TTG ngày tháng năm 2010 Thủ tướng phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn giai đoạn 2010-2020 Để thực tốt tiêu chí mơi trường, người dân có hoạt động, chương trình hành động mơi trường, khơng thể nói đến hiệu hoạt động Hợp Tác Xã môi trường mang lại diện mạo cho môi trường địa phương Xuất phát từ cần thiết thực tiễn Em xin tiến hành thực đề tài: “Đánh giá vai trò hiệu hoạt động Hợp Tác Xã môi trường quản lý bảo vệ môi trường Xã Đức Hòa , Huyện Đức Thọ, Tỉnh Hà Tĩnh” 1.2 Mục tiêu yêu cầu đề tài 1.2.1 Mục đích đề tài - Đánh giá thực trạng môi trường nông thôn - Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường nông thôn - Đánh giá vai trò trách nhiệm cán mơi trường địa phương - Đánh giá vai trò quy mơ hoạt động Hợp Tác Xã môi trường 1.2.2 Yêu cầu đề tài - Phản ánh đầy đủ xác trạng mơi trường nơng thơn địa bàn xã Đức Hòa - Tìm hiểu rõ hoạt động HTX môi trường - Hiệu HTX môi trường mang lại có góp phần hoạt động bảo vệ môi trường 1.3 Ý nghĩa đề tài 1.3.1 Ý nghĩa học tập nghiên cứu khoa học - Giúp cho sinh viên nắm thực trạng mơi trường đơn vị thực đề tài - Sinh viên trải nghiệm qua hoạt động bảo vệ môi trường địa phương - Giúp cho sinh viên có điều kiện áp dụng lý thuyết học vào thực tế, đồng thời học hỏi nâng cao kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm trình thực tập thực đề tài 1.3.2 Ý nghĩa thực tiễn - Tạo chuyển biến mạnh mẽ nhận thức, thái độ, hành vi thu gom, xử lý chất thải, rác thải địa bàn; hạn chế mức độ gia tăng ô nhiễm môi trường Nhanh chóng khắc phục tồn tại, yếu kém, ngăn chặn tình trạng vệ sinh thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn, cải thiện nâng cao chất lượng môi trường Phấn đấu để người dân sống mơi trường sạch, có chất lượng tiêu chuẩn Nhà nước quy định, góp phần xây dựng đời sống văn minh, đại; đảm bảo môi trường ngày Xanh - Sạch - Đẹp; - Thực nghiêm túc quy định pháp luật liên quan đến hoạt động thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải, rác thải; áp dụng tiến khoa học 4.1 Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội xã Đức Hòa 15 4.2 Hiện trạng sản xuất nông nghiệp 21 4.2.1 Ngành trồng trọt 21 4.2.2 Ngành chăn nuôi 22 4.2.3 Đánh giá trạng tổng hợp 22 4.2.4 Khái qt mơ hình Hợp tác xã môi trường địa bàn xã Đức Hòa 24 4.2.5 Mô hình quản lý hoạt động HTX mơi trường địa bàn xã 25 4.3 Thực trạng HTX dịch vụ mơi trường xã Đức Hòa 34 4.4 Hiệu hoạt động Hợp tác xã môi trường chất lượng môi trường xã 36 4.5 Những thuận lợi, hạn chế quản lý hoạt động HTX môi trường 39 4.6 Kết phiếu điều tra trạng môi trường 40 4.7 Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu hoạt động HTX môi trường xã Đức Hòa 43 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 45 5.1 Kết luận 45 5.2 Kiến nghị 45 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHẦN TỔNG QUAN TÀI LIỆU 2.1 Cơ sở khoa học 2.1.1 Khái niệm môi trường Môi trường bao gồm yếu tố tự nhiên vật chất nhân tạo bao quanh người có ảnh hưởng đến đời sống, sản xuất tồn tại, phát triển người sinh vật ( Điều 3, Luật BVMT 2005).[8] 2.1.2 Khái niệm phát triển bền vững Phát triển bền vững phát triển đáp ứng nhu cầu hệ mà không làm tổn hại đến khả đáp ứng nhu cầu hệ tương lai kết hợp chặt chẽ, hài hòa tăng trưởng kinh tế, đảm bảo tiến độ xã hội bảo vệ môi trường.[6] 2.1.3 Chức môi trường - Môi trường không gian sống cho người giới sinh vật - Môi trường nơi cung cấp nguồn tài nguyên cần thiết cho đời sống sản xuất người - Môi trường nơi chứa đựng phế thải người thải sống hoạt động sản xuất - Chức giảm nhẹ tác động có hại thiên nhiên tới người sinh vật Trái Đất - Chức lưu giữ cung cấp thông tin cho người.[6] 2.1.4 Khái niệm nông thôn Nơng thơn nơi tập hợp dân cư, có nhiều nơng dân Tập hợp tham gia vào hoạt động văn hóa- kinh tế- xã hội mơi trường thể chế trị định chịu ảnh hưởng tổ chức khác Khái niệm “nơng thơn” thường đồng nghĩa với làng, xóm, thơn…Trong tâm thức người Việt,đó mơi trường kinh tế sản xuất với nghề trồng lúa nước cổ truyền, không gian sinh tồn, không gian xã hội cảnh quan văn hoá xây đắp nên tảng tinh thần, tạo thành lối sống, cốt cách lĩnh người Việt Nông thôn xác định tổng hợp làng, nói cách khác, Làng 44 khăn việc vận chuyển rác từ phát sinh tới bãi chơn lấp rác gặp nhiều khó khăn Vận chuyển khó khăn địa hình phức tạp xe thu gom rác (xe bò kéo) khơng tới Cũng thiết kế điểm thu gom công cộng mà rác thải đổ trực tiếp vào thùng rác lưu chứa trung gian trong, gia đình đổ thùng rác họ vào điểm thu gom Việc tạo điều kiện thuận lợi cho bốc trực tiếp rác thải vào xe thu gom thứ cấp, giúp cho giảm bớt bốc dỡ thủ cơng Qua nghiên cứu tồn địa bàn thơn xóm chưa có thùng rác cơng cộng, thùng rác quan hành chính, tổ chức chưa có đạt tiêu chuẩn hợp vệ sinh Vì vậy, để đạt hiệu trình thu gom vận chuyển taị địa phương, nên đạt thùng rác công cộng hợp vệ sinh quan, chợ, khu di tích để hạn chế vứt rác bừa bãi gây khó khăn cơng tác thu gom Với dân số mức xả rác địa bàn xã việc thu gom với tần suất 1lần/tuần chủ nhật chưa hợp lý, ngồi khác tuần rác bên đường khu có tỉ lệ rác phát sinh cao như: chợ, trường học gây ảnh hưởng môi trường mỹ quan địa phương Vì vậy, để đạt hiệu thu gom rác thải sinh hoạt thơì gian tới cần tăng lên lần tuần Đối với thùng rác cần dùng thùng có chất dẻo bền, bị tác động với mơi trường, có nắp đậy kín, có bánh chạy để thuận tiện vận chuyển đầy Đối với công tác quản lý, cần xác định rõ nhiệm vụ trách nhiệm UBND xã công tác thu gom quản lý rác thải UBND xã nên giám sát việc ký kết hợp đồng tổ chức với HTX dịch vụ môi trường, để đảm bảo quyền lợi cho hai bên UBND xã nên phối hợp với tổ thu gom rác tổ chức tuyên truyền phổ biến kiến thức cho người dân, UBND trực tiếp giảm sát việc thu gom hoạt động xã viên HTX 45 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 5.1 Kết luận Bảo vệ môi trường nhiệm vụ quan trọng với việc phát triển đất nước Môi trường phần quan trọng sống sinh hoạt, sản xuất người Công tác bảo vệ môi trường đối mặt với khó khăn thử thách Vì bảo vệ mơi trường khơng phải nhiệm vụ riêng nhiệm vụ chung tất ban ngành, thành phần kinh tế, quần chúng dân cư hay tất cộng đồng Đặc biệt công tác thu gom, vận chuyển rải thải dịch vụ môi trường khác HTX MT Mục tiêu HTX giảm dần bao cấp nhà nước phát triển đóng góp huy động nguồn vốn có dân Để đạt mục tiêu cơng tác quản lý, tuyên truyền, giáo dục ý thức người dân công tác vô cần thiết đóng vai trò quan trọng mục đích cuối phát triển bền vững Cần phải đẩy mạnh hoạt động mơ hình vệ sinh tự quản tuyến đường, lối xóm địa phương Từ hiệu nhận lại thấy việc thành lập HTXMT mang lại hiệu cao mặt kinh tế, xã hội, quản lý mơi trường Xuất phát từ lợi ích mà Đảng nhà nước ta cần phải trọng công tác 5.2 Kiến nghị Để bảo vệ mơi trường cần có hợp tác tất thành viên xã hội, từ trường học đến quan ban ngành nước vào Bên cạnh đó, tiếp tục đầu tư cho cơng trình vệ sinh cơng cộng, việc tập trung đầu tư cho việc thu gom rải thải địa phương Điều đòi hỏi phải có lồng ghép vấn đề vệ sinh môi trường kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội địa phương Nâng cao hiểu biết nhận thức cho người dân để họ có khả tự lựa chọn phương thức để bảo vệ sức khỏe cho Cần lồng ghép việc tuyên truyền, phổ biến kiến thức bảo vệ môi trường mô hình xây dựng nơng thơn Đồng thời cung cấp dịch vụ thu, gom rác thải đạt hiệu cao, cần phải có đội ngũ với phương tiện, trang thiết bị đầy đủ Ở địa phương chưa có tổ chức lựa chọn thực 46 việc thu, gom rác thải cách làm hiệu đơn giản không vứt rác bừa bãi, tận dụng khu đất vườn, ruộng để xử lý rác thải hữu cơ, hạn chế dùng sản phẩm gây nguy hại cho mơi trường như: túi nilong, loại bao bì nhựa… Để cải thiện mức độ ô nhiễm môi trường nông thôn, biện pháp quan trọng vận động, tuyên truyền cộng đồng để thay đổi tập quán, thói quen xả rác tùy tiện người dân nông thôn Giải pháp không phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội mà mang lại tính chiến lược lâu dài Đối với hoạt động HTX MT cần tăng cường lãnh đạo cấp ủy, Đảng, quyền, phát huy vai trò Liên minh HTX tỉnh, MTTQ đoàn thể nhân dân việc củng cố, phát triển HTX hoạt động theo luật, nâng cao vai trò quản lý nhà nước kinh tế tập thể, đẩy nhanh tiến độ giao đất cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để HTX xây dựng trụ sở cửa hàng kinh doanh, ưu tiên cho HTX vay vốn ưu đãi để đầu tư mở rộng sản xuất, mở lớp tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho ban quản trị cần phát huy nội lực hợp tác xã *Giải pháp - Phối hợp đầu tư nhà nứơc nhân dân - Củng cố tổ chức quản lý cho chặt chẽ đồng cồng kềnh - Xây dựng hệ thống thu phí rác thải dựa nguyên tắc “ người gây ô nhiễm phải trả tiền” - Đưa hình thức giáo dục môi trường vào trường học, tuỳ độ tuổi có hình thức giáo dục khác - Tuyên truyền tác hại chất thải với sức khoẻ người lợi ích việc thu gom phân loại chất thải nguồn - Tổ chức “tuần lễ mơi trường” để thu hút nhân dân tham gia - Khuyến khích sở sản xuất kinh doanh đổi công nghệ để tạo chất thải nâng cao hiệu sản xuất kinh doanh - Khuyến khích tham gia thành phần kinh tế tư nhân tham gia vào hoạt động thu gom rác thải - Tiếp tục đẩy mạnh mơ hình HTX MT cơng tác thu gom, vận chuyển rác thải địa phương Các mô hình cần có kết hợp chặt chẽ nhà nước, tư nhân hội phụ nữ, hội niên, hội nông dân… - Tiến hành phân loại rác từ hộ gia đình để tận dụng Việt đơn vị nơng thơn Việt Nam Làng - xã đóng vai trò quan trọng phát triển đất nước, nơi lưu giữ giá trị văn hố, ni dưỡng ngun khí dân tộc trước nguy đồng hố, nơ dịch 2.1.5 Khái niệm xây dựng nông thôn Xây dựng nông thôn là sách mơ hình phát triển nông nghiệp nông thôn nên vừa mang tính tổng hợp bao quát nhiều lĩnh vực, vừa sâu giải nhiều vấn đề cụ thể, đồng thời mối quan hệ với sách khác, lĩnh vực khác tính tốn, cân đối mang tính tổng thể, khắc phục tình trạng rời rạc, ý chí 2.1.6 Khái niệm Hợp Tác Xã Hợp tác xã tổ chức kinh tế tự chủ người lao động có nhu cầu, lợi ích chung, tự nguyện góp vốn, góp sức lập theo quy định pháp luật để phát huy sức mạnh tập thể xã viên nhằm giúp thực có hiệu hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ cải thiện đời sống góp phần phát triển kinh tế - xã hội đất nước.[7] 2.2 Cơ sở pháp lý Căn vào Luật bảo vệ môi trường Việt Nam 2005 Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa 11 kỳ họp thứ VIII thơng qua ngày 29/11/2005 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/07/2006 + Quyết định số 491/QĐ-TTg ngày 16 tháng năm 2009 Thủ tướng Chính phủ việc ban hành Bộ tiêu chí quốc gia nơng thơn mới; + Quyết định số 800/QĐ-TTg ngày 04 tháng năm 2010 Thủ tướng Chính phủ phê duyệt thực Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn giai đoạn 2010 – 2020; + Thông tư liên tịch số 26/2011/TTLT-BNNPTNT-BKHĐT-BTC ngày 13 tháng năm 2011 Bộ nông nghiệp phát triển nông thôn, Bộ kế hoạch đầu tư, Bộ tài việc Hướng dẫn số nội dung thực định số 800/QĐ-TTG ngày tháng năm 2010 Thủ tướng phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn giai đoạn 2010-2020 + Luật hợp tác xã năm 2003 TÀI LIỆU THAM KHẢO Báo cáo diễn biến môi trường Việt Nam Báo cáo HTX dịch vụ mơi trường xã Đức Hòa 2013 Báo cáo tổng hợp hoạt động HTX dịch vụ môi trường xã Đức Hòa 2013 Báo cáo UBND xã Đức Hòa Đề án xây dựng nông thôn giai đoạn 2011-2020 UBND xã Đức Hòa Điều lệ hoạt động HTX dịch vụ mơi trường xã Đức Hòa Luật HTX 2003 Luật môi trường 2005 Môi trường giáo dục bảo vệ môi trường.Lê Văn Khoa, Phan Văn Kha, Phan Thị Lạc, Nguyễn Thị Minh Phương, Nxb Giáo Dục 10 Nghị số 122/2010/NQ-HĐND tỉnh Hà Tĩnh việc quy định mức thu phí vệ sinh mơi trường 11 Quản lý chất thải rắn GS.TS Trần Hiếu Nhuệ TS Ứng Quốc Dũng, Nxb Xây dựng 12 Quy chế hoạt động HTX dịch vụ mơi trường xã Đức Hòa PHIẾU ĐIỀU TRA HIỆN TRẠNG VÀ CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG Họ tên:………………………………………………………………… Nghề nghiệp:……………………………………………………………… Địa chỉ:…………………………………………………………………… Anh (chị) đánh dấu X vào mà Anh (chị) cho xác sau đây: Gia đình Anh, Chị thuộc nhóm thành phấn sau đây? Nông nghiệp Kinh doanh Công nhân viên chức Anh, Chị có quan tâm đến vấn đề môi trường không? Quan tâm Không quan tâm Theo Anh, Chị mơi trường có quan trọng hay khơng ? Khơng quan trọng Ít quan trọng Quan trọng Rất quan trọng Khơng quan tâm Anh, Chị có biết hoạt động bảo vệ môi trường diễn địa phương hay không ? Không biết Không quan tâm Có biết Kể tên vài hoạt động mà anh chị biết: Có thể cho biết vấn đề môi trường khu vực Anh / chị quan tâm ? Khơng khí nhiễm, bụi, mùi Tiếng ồn Ơ nhiễm nước Kênh rạch, sông bẩn Rác thải Nguồn nước dùng cho gia đình từ : Nước máy Giếng khoan Giếng thường Kênh, rạch, sơng Loại nước thải gia đình ? Nước sinh hoạt Nước chăn nuôi Nước thải làm nghề (là ……………………………) Nước thải gia đình Anh ( chị ) đổ đâu ? Trong vườn Hệ thống công cộng Kênh rạch, sông Nguồn tiếp nhận khác (là …………………………… ) Các thơng tin vấn đề môi trường anh, chị thường biết đến qua? Tivi Báo chí Internet Tun truyền 10 Mơi trường địa phương sinh sống Anh, chị ? Ô nhiễm Trong Có tượng nhiễm 11 Loại chất thải rắn gia đình anh chị : Là rác sinh hoạt Là phân gia súc Là rác từ sản xuất ngành nghề (là ………………………………) Là loại rác khác (là ………………………………………………) 12 Lượng rác thải sinh hoạt ngày anh chị thải khoảng kg? 1-2kg 2-4kg Nhiều 4kg 13 Loại rác thải chủ yếu gia đình anh chị loại nào? Rác thải hữu Giấy, bìa tơng Bao nilon Các loại khác 14 Rác thải gia đình anh chị có thu gom khơng? Có Khơng 15 Rác thải hàng ngày gia đình xử lý nào? Đốt Vứt bừa bãi bãi đất hoang Chôn lấp 16 Ở địa phương anh, chị có xuất dịch bệnh ( người động vật ) hay khơng? Thường xun Thi thoảng Ít 17 Các dịch bệnh thường gây tổn thương ? Mắt Hơ hấp Tay chân Khác 18 Theo Anh / Chị nguyên nhân sau gây ô nhiễm môi trường ? Do giao thông Do sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp Do sinh hoạt người dân Do chăn nuôi Do sở hạ tầng Do ý thức người dân Do quản lý quan chức 19 Theo Anh, Chị nguyên nhân gây ô nhiễm chất thải : Người dân xả rác lung tung Khơng có thùng rác cơng cộng Khơng thu gom rác công cộng Người thu gom rác công cộng thu gom khơng Khơng phân loại rác gia đình Không phạt người xả rác lung tung Thiếu quan tâm Quận (huyện); Phường (xã 2.3 Cơ sở thực tiễn 2.3.1.Hiện trạng môi trường nông thôn Việt Nam Hiện nay, tình trạng nhiễm mơi trường nhiều vùng nông thôn mức báo động Nhiều nơi, vấn đề ô nhiễm môi trường trở thành nỗi xúc người dân Đặc biệt vùng nơng thơn có mật độ dân cư đơng đúc khu vực có làng nghề, khu vực phát triển mạnh chăn nuôi gia súc, gia cầm Ơ nhiễm mơi trường khơng khí, nước thải, rác, bụi…ở nông thôn thực vấn đề cần quan tâm Ở nhiều địa phương vùng đồng bằng, đất đai chật hẹp nên đối mặt ô nhiễm môi trường nặng nề Chưa lượng rác thải sinh hoạt lại nhiều Rác thải người dân vứt khắp nơi, từ ven nhà, đường làng, ngõ xóm, đến kênh mương, ao hồ…chỗ có rác Ngồi lượng rác thải sinh hoạt từ gia đình, chợ nơng thơn nơi sản sinh đủ loại rác mà chưa có biện pháp xử lý, chủ yếu quét dọn lại chỗ để phân hủy tự nhiên Đó chưa kể lượng rác thải chăn ni, cầu phát triển kinh tế, người dân mở rộng quy mô chuồng trại, lại không thay đổi phương thức chăn nuôi, đa phần theo kiểu “chuồng lợn cạnh nhà, chuồng gà cạnh bếp” phân nước thải gia sức chưa qua xử lý thải rãnh nước đường làng Không thế, mơi trường thuận lợi cho ruồi, muỗi, ký sinh trùng gây bệnh phát sinh Nước thải ngấm vào nguồn nước ngầm, nguy phát sinh loại dịch bệnh cao Môi trường nơng thơn bị đe dọa lạm dụng hóa chất nơng nghiệp, phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật việc sử dụng phân tươi sản xuất loại rau quả, điều vừa có hại cho mơi trường, vừa ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người Nông thơn nước ta q trình chuyển đổi phát triển, theo phát sinh khơng vấn đề môi trường mà xúc ô nhiễm môi trường.[12] Nhiều nguyên nhân dẫn đến ô nhiễm môi trường nơng thơn, đáng nói ý thức người cách ngăn ngừa chưa coi trọng chưa quan tâm cách mức Nước sinh hoạt điều kiện vệ sinh nông thôn chưa cải thiện đáng kể, nước có khoảng 60% số hộ nơng thơn sử dụng Bổ Sung Số Liệu Thô Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội xã Đức Hòa * Tự nhiên Vị trí địa lý: Xã Đức Hòa nằm phía Tây huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh cách thị trấn Đức Thọ 7km phía Đơng Bắc Ranh giới xã sau: - Phía Bắc giáp xã Tùng Ảnh - Phía Nam giáp xã Đức Lạc - Phía Đơng giáp xã Đức Long - Phía Tây giáp huyện Vũ Quang huyện Hương Sơn Địa hình: Địa hình xã Đức Hòa bị chia cắt tương đối nhiều tạo vùng rõ rệt: Đại Hòa; Trung Hòa Đơng Hòa, Trung Hòa tương đối phẳng, Đại Hòa Đơng Hòa có địa hình dốc, bán sơn địa nhìn chung xã có hình theo hướng dốc từ Đông sang Tây Đất đai thổ nhưỡng: Theo tài liệu số liệu thu thập từ trung tâm lưu trữ Địa Hà Tĩnh cho thấy đất đai Đức Hòa phân loại sau: - Đất phù sa bồi chua hàng năm với thành phần giới cát pha nhẹ Diện tích khoảng 146,5ha phân bố phía Tây xã - Đất phù sa bồi hàng năm với thành phần giới cát nhẹ trung bình Diện tích khoảng 416,05ha phân bố trung tâm xã - Đất Feralit xói mòn trơ sỏi đá Diện tích khoảng 153.01ha phân bố Đơng Bắc xã Khí hậu: Xã Đức Hòa nằm khu vực nhiệt đới gió mùa, thời tiết năm chia thành mùa rõ rệt Mùa nóng từ tháng đến tháng mùa lạnh từ tháng 10 đến tháng năm sau Nhiệt độ: Nhiệt độ trung bình hàng năm khoảng 23,90C Mùa nóng kéo dài từ tháng đến tháng nhiệt độ trung bình khoảng 34oC Mùa lạnh kéo dài từ tháng 10 đến tháng năm sau nhiệt độ trung bình khoảng 180C Lượng mưa: Mưa có nhiều biểu khác với quy luật thông thường nhiều năm, mùa khơ mưa có ngày mưa 100 mm xảy cục Trong tháng cao điểm mùa mưa bão, lượng mưa thiết hụt so với trung bình nhiều năm nhiều, điển hình năm 2006, 2008 2009 Mùa mưa đến muộn kết thúc sớm, đặc biệt số năm gần mùa mưa đến muộn kết thúc sớm bình thường từ 15 ngày đến tháng Các đợt mưa lớn số đợt lẫn cường độ so với nhiều năm trước đặc biệt mưa lớn diện rộng, bão áp thấp nhiệt đới ảnh hưởng đến địa phương Lượng mưa trung bình hàng năm khoảng 210mm, số ngày mưa năm khoảng 155 – 165 ngày có lên tới 195 – 205 ngày Lượng mưa phân bố không đồng tập trung vào cuối mùa hè đầu mùa thu Tổng lượng mưa tháng mùa đông chiếm 27% lượng mưa năm Độ ẩm khơng khí: Độ ẩm khơng khí hàng năm địa bàn xă cao, tháng khô hạn mùa hè độ ẩm hàng tháng thường 75%, thời kỳ có độ ẩm cao thường vào tháng cuối mùa Đông, thời kỳ độ ẩm khơng khí thấp vào tháng tháng Nắng: Nắng nóng có xu xuất sớm kết thúc muộn, số đợt nhiều hơn, xảy cục và diễn biến phức tạp, số ngày nắng nóng gay gắt nhiều hơn, điển hình đợt nắng nắng kéo dài gần 30 ngày mùa hè năm 2008 nhiều ngày nắng nóng gay gắt, nhiệt độ tối cao tuyệt đối từ 39 – 41 oC; mùa hè năm 2010, nhiều đợt nắng nóng gay gắt, nhiệt độ tối cao tuyệt đối dao động từ 40–43 o C nhiều nơi, gió nam đến Tây Nam liên tục ngày Nắng địa bàn xã Đức Hòa có cường độ tương đối cao trung bình tháng mùa Đơng có từ 85 – 90 nắng/tháng, tháng mùa Hè có trung bình 185 -190 nắng/ tháng Số nắng trung bình hàng năm từ 1575-1720 Bão lụt: Nằm khu vực miền trung nên Đức Hòa chịu ảnh hưởng nhiều bão lụt Trung bình hàng năm có từ 1-2 bão qua, thời gian xuất bão lụt từ tháng đến tháng 11 hàng năm Gió: Gió mùa Đơng Bắc xuất từ tháng 10 đến tháng năm sau thường gây hậu xấu đến thời kỳ phát triển mạ lúa Gió Tây Nam ( gió Lào) xuất vào tháng 4, kết thúc vào tháng 9, cao điểm vào tháng Thời gian gió Tây Nam thổi bình quân hàng năm vào khoảng 45-55 ngày, thường gây khô hạn kéo dài không làm cho trồng thiếu nước mà tích lũy chất sắt gây thối hóa đất Thủy văn: Sơng Ngàn Sâu chạy dọc theo ranh giới xã với xã Ân Phú, huyện Vũ Quang xã Sơn Long huyện Hương Sơn với chiều dài 6km Ngoài khu dân cư có nhiều ao, hồ ảnh hưởng tích cực đến việc điều hòa vi khí hậu mơi trường sinh thái Cơ cấu kinh tế theo ngành nghề ( nguồn UBND xã Đức Hòa 2011) tt Chỉ tiêu ĐVT A % % % % Tr.đg/ năm kg Cơ cấu kinh tế theo ngành Nông nghiệp – Thủy sản Tiểu thủ CN Thương mại – Dịch vụ Giá trị bình quân đầu người (theo giá hành) Bình quân lương thực/người/năm Năm 2005 Năm 2011 ∑=100 67,5 20 12,5 4,08 So sánh ∑=100 39,7 33,55 26,57 14,87 400 27.8 % 13,55% 14,25% 10,79% 29,0% 429 Cơ cấu lao động theo ngành Hạng mục Năm 2011 Lao động Tỷ lệ % Nông nghiệp thủy sản 714 373 Thương mại – dịch vụ 203 10,6 Công nghiệp – Tiểu thủ CN ngành khác 703 36,7 Lao động độ tuổi học sinh, sinh viên 294 15,4 Tổng số lao động toàn xã 1914 100 ( Nguồn UBND xã Đức Hòa cấp năm 2011) nước sạch, tỷ lệ số hộ có nhà vệ sinh hợp vệ sinh đạt 28%- 30% Mơi trường khơng khí xẩy tương đối nhiều nơi gây nhiều vấn đề cần giải trình sản xuất thải vơ vàn chất khí độc hại, ngồi ảnh hưởng đến đời sống người dân sống vùng bị ô nhiễm thường mắc bệnh hơ hấp, bệnh ngồi da, mắt Một vấn đề đáng ý nhiễm tác nhân sinh học, tập quán dùng phân bắc phân chuồng tươi theo hình thức ( bón lót, pha lỗng để tưới…) canh tác phổ biến Ngồi chất thải độc hại thấm xuống đất trình sản xuất hay sinh hoạt làm đất bị nhiễm Ví dụ như: vùng trông rau Mai Dịch, Từ Liêm, Hà Nội mật độ trứng giun đũa 27,4 trứng/100g đất, trứng giun tóc 3,2 trứng/100g đất (nguồn Trần Khắc Thi 1999) Nhìn chung tình trạng nhiễm mơi trường khơng diễn thành phố, khu công nghiệp mà diễn nơng thơn ngày nghiêm trọng Ơ nhiễm mơi trường khơng ảnh hưởng đến môi trường sinh thái, cảnh quan thiên nhiên mà ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, sức khỏe người dân sinh sống địa phương 2.3.2 Hiệu trạng mơi trường nơng thơn xã Đức Hòa - Số lượng, tỷ lệ hộ dân sử dụng nước sinh hoạt hợp sinh 674 hộ đạt 70% - Hộ có đủ cơng trình ( nhà tắm, nhà vệ sinh, giếng nước ) 655 hộ, đặt 68% - Số lượng, tỷ lệ sở SXKD đạt tiêu chí mơi trường đặt 65% - Tình trạng quy hoạch quản lý nghĩa trang địa bàn xã Hiện có 8,10ha, kỳ quy hoạch dự kiến mở rộng nghĩa trang Tràng Nhắt phía Đơng Bắc diện tích 4ha Hiện xã chưa có hệ thống nước thải, hộ gia đình tự thu gom xử lý tạo chỗ chất thải Cũng giống nhiều vùng nông thôn khác Hà Tĩnh nói chung ý thức người dân chưa cao nên tình trạng xả rác thải sinh hoạt rác thải từ sản xuất nông nghiệp xẩy phổ biến, điều dẫn đến mơi trường sống ngày bị nhiễm Bên cạnh xã chưa có điểm thu gom xử lý chất thải, mà hộ tự thu gom xử lý chỗ hình thức chơn lấp đốt từ làm ảnh hưởng đến mơi trường đất, nước mơi trường khơng khí Diện tích, suất, sản lượng số trồng năm 2011 Stt Loại trồng Diện tích( ha) Lúa năm Ngô Cây lạc Cây đậu Rau màu loại Cây ăn 219,3 89,5 59 70 10 6,0 Năm 2011 Năng suất ( tấn/ ha) 4,76 4,53 2,1 0,9 7,0 1,0 Sản lượng ( tấn) 1044,0 405,50 123,90 63,00 70,00 6,00 Hiện trạng chăn nuôi năm 2011 xã Tt Loại vật ni Đ.vị tính Năm 2011 Bò Con 719 Trâu Con 159 Lợn Con 289 Hươu Con 10 Gia cầm ( gà, ngan, vịt…) Con 17500 ( Nguồn UBND xã Đức Hòa cấp năm 2011 ... Em xin tiến hành thực đề tài: Đánh giá vai trò hiệu hoạt động Hợp Tác Xã môi trường quản lý bảo vệ mơi trường Xã Đức Hòa , Huyện Đức Thọ, Tỉnh Hà Tĩnh 26 giải vấn đề ô nhiễm môi trường mà giải... thiết thực tiễn Em xin tiến hành thực đề tài: Đánh giá vai trò hiệu hoạt động Hợp Tác Xã môi trường quản lý bảo vệ môi trường Xã Đức Hòa , Huyện Đức Thọ, Tỉnh Hà Tĩnh 3 1.2 Mục tiêu yêu cầu... làm công tác vệ sinh môi trường, bảo vệ môi trường cảnh quan thơn xóm Hoạt động HTX: HTX dịch vụ MT xã Đức Hòa hoạt động ln tuân theo quy chế bảo vệ môi trường UBND xã Đức Hòa, UBND huyện Đức Thọ