ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ - TRẦN VÂN NAM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC THẨM ĐỊNH CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI VĂN PHÒNG KHU VỰC BẮC TRUNG BỘ - NGÂN HÀNG TMCP SÀI GỊN THƢƠNG TÍN LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG Mã ngành: 60.34.01.02 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Võ Thị Thúy Anh Đà Nẵng, Năm 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng tơi Các số liệu, kết nêu luận văn trung thực chưa công bố công trình khác DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Agribank: CN/PGD: Chi nhánh/Phòng giao dịch DPRR: Dự phòng rủi ro HSTD: Hồ sơ tín dụng KH: Khách hàng KHDN: Khách hàng doanh nghiệp LĐKV/HĐTD KV: Lãnh đạo khu vực/Hội đồng tín dụng khu vực NHNN: Ngân hàng Nhà nƣớc NHTM: Ngân hàng thƣơng mại Sacombank: Ngân hàng Thƣơng mại cổ phần Sài Gòn Thƣơng Tín SPDV: Sản phẩm dịch vụ TSBĐ: Tài sản bảo đảm TT/CVTĐ: Tổ trƣởng/Chuyên viên thẩm định Vietcombank: Ngân hàng Thƣơng mại cổ phần Ngoại thƣơng Việt Nam Vietinbank: Ngân hàng Thƣơng mại cổ phần Cơng Thƣơng Việt Nam VPKV: Văn phòng khu vực MỤC LỤC MỞ ĐẦU 1 Tính cấp thiết đề tài Mục tiêu đề tài 3 Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu 4 Cách tiếp cận, phƣơng pháp nghiên cứu Bố cục đề tài 6 Tổng quan tài liệu nghiên cứu CHƢƠNG CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THẨM ĐỊNH CHO VAY ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1 TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1.1 Khái niệm cho vay doanh nghiệp 1.1.2 Phân loại cho vay doanh nghiệp 1.1.3 Đặc điểm cho vay doanh nghiệp 12 1.1.4 Vai trò cho vay doanh nghiệp 12 1.2 RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY DOANH NGHIỆP 14 1.2.1 Khái niệm rủi ro tín dụng hoạt động cho vay doanh nghiệp14 1.2.2 Nguyên nhân rủi ro tín dụng 14 1.2.3 Hậu rủi ro tín dụng 16 1.3 CÔNG TÁC THẨM ĐỊNH CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 17 1.3.1 Khái niệm công tác thẩm định cho vay ngân hàng thƣơng mại 17 1.3.2 Mục tiêu công tác thẩm định cho vay doanh nghiệp ngân hàng thƣơng mại 17 1.3.3 Nội dung thẩm định cho vay khách hàng doanh nghiệp 18 1.3.4 Các tiêu chí phản ánh kết công tác thẩm định cho vay khách hàng doanh nghiệp ngân hàng thƣơng mại 25 1.3.5 Các nhân tố ảnh hƣởng đến công tác thẩm định cho vay khách hàng doanh nghiệp ngân hàng thƣơng mại 28 CHƢƠNG THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THẨM ĐỊNH CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI VĂN PHÒNG KHU VỰC BẮC TRUNG BỘ - NGÂN HÀNG TMCP SÀI GỊN THƢƠNG TÍN 34 2.1 GIỚI THIỆU VỀ VĂN PHÒNG KHU VỰC BẮC TRUNG BỘ 34 2.1.1 Sơ lƣợc lịch sử hình thành phát triển Văn phòng Khu vực Bắc Trung Bộ - Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thƣơng Tín 34 2.1.2 Chức nhiệm vụ Văn phòng khu vực Bắc Trung Bộ 35 2.2 BỐI CẢNH HOẠT ĐỘNG CỦA VĂN PHÒNG KHU VỰC BẮC TRUNG BỘ 36 2.2.1 Bối cảnh bên 36 2.2.2 Bối cảnh bên 40 2.3 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THẨM ĐỊNH CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI VĂN PHÒNG KHU VỰC BẮC TRUNG BỘ NGÂN HÀNG TMCP SÀI GỊN THƢƠNG TÍN 44 2.3.1 Mục tiêu công tác thẩm định cho vay khách hàng doanh nghiệp Văn phòng khu vực Bắc Trung Bộ - Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thƣơng Tín 44 2.3.2 Quy trình thẩm định cho vay khách hàng doanh nghiệp Văn phòng khu vực Bắc Trung Bộ - Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thƣơng Tín 46 2.3.3 Nội dung thẩm định cho vay khách hàng doanh nghiệp Văn phòng khu vực Bắc Trung Bộ - Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thƣơng Tín 51 2.3.4 Kết hoạt động thẩm định cho vay khách hàng doanh nghiệp Văn phòng khu vực Bắc Trung Bộ - Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thƣơng Tín .57 2.4 ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC THẨM ĐỊNH CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP CỦA VĂN PHÒNG KHU VỰC BẮC TRUNG BỘ NGÂN HÀNG TMCP SÀI GỊN THƢƠNG TÍN 62 2.4.1 Những kết đạt đƣợc công tác thẩm định cho vay khách hàng doanh nghiệp 62 2.4.2 Những tồn công tác thẩm định cho vay khách hàng doanh nghiệp 64 2.4.3 Nguyên nhân tồn công tác thẩm định cho vay khách hàng doanh nghiệp 66 CHƢƠNG KHUYẾN NGHỊ HỒN THIỆN CƠNG TÁC THẨM ĐỊNH CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI VĂN PHÒNG KHU VỰC BẮC TRUNG BỘ - NGÂN HÀNG TMCP SÀI GỊN THƢƠNG TÍN 72 3.1 ĐỊNH HƢỚNG HỒN THIỆN CƠNG TÁC THẨM ĐỊNH CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI VĂN PHÒNG KHU VỰC BẮC TRUNG BỘ - NGÂN HÀNG TMCP SÀI GỊN THƢƠNG TÍN 72 3.1.1 Định hƣớng phát triển cho vay Khu vực Bắc Trung Bộ - Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thƣơng Tín 72 3.1.2 Định hƣớng công tác cho vay khách hàng doanh nghiệp Khu vực Bắc Trung Bộ - Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thƣơng Tín 73 3.2 KHUYẾN NGHỊ HỒN THIỆN CÔNG TÁC THẨM ĐỊNH CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI VĂN PHÒNG KHU VỰC BẮC TRUNG BỘ - NGÂN HÀNG TMCP SÀI GỊN THƢƠNG TÍN 74 3.2.1 Công tác tiếp nhận hồ sơ, phân công thẩm định phải đƣợc xây dựng cách cụ thể, rõ ràng đảm bảo tính chun mơn hóa 74 3.2.2 Xây dựng tốt hệ thống liệu thông tin khách hàng vay vốn, thông tin thị trƣờng, phục vụ công tác thẩm định khách hàng doanh nghiệp 75 3.2.3 Nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực 77 3.2.4 Bổ sung tiêu chí, thay đổi nội dung thẩm định cho vay KHDN 80 3.2.5 Thƣờng xuyên hệ thống hóa văn luật, quy định, quy chế ngành cải tiến công tác triển khai văn 83 3.2.6 Tăng cƣờng hoạt động kiểm sốt tn thủ điều kiện cấp tín dụng 83 3.3 MỘT SỐ KHUYẾN NGHỊ KHÁC 85 3.3.1 Khuyến nghị Ngân hàng Nhà nƣớc 85 3.3.2 Khuyến nghị Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thƣơng Tín 86 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO DANH MỤC CÁC BẢNG Số hiệu Tên bảng bảng 2.1 2.2 Số lƣợng CN/PGD trực thuộc khu vực Bắc Trung Bộ Hạn mức phán cấp tín dụng khu vực Bắc Trung Bộ Trang 34 41 2.3 Quy mô công tác thẩm định cho vay KHDN VPKV 58 2.4 Thời gian thẩm định bình quân KHDN 59 2.5 Bảng đóng góp thu nhập KHDN 60 2.6 Bảng số liệu nợ xấu KHDN 61 3.1 Kế hoạch phát triển tín dụng khu vực Bắc Trung Bộ 72 3.2 Danh mục ngành nghề định hƣớng cấp tín dụng khu vực Bắc Trung Bộ 73 MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Hoạt động cấp phát tín dụng hoạt động cốt lõi ngân hàng Trong cơng tác cấp tín dụng, công tác thẩm định cho vay khách hàng hoạt động nghiệp vụ có tính quan trọng để định cho vay cách có hiệu đồng thời phải hạn chế thấp rủi ro xảy liên quan đến hoạt động cấp phát tín dụng ngân hàng Tại ngân hàng Việt Nam, công tác thẩm định đƣợc tổ chức thực theo cấu phân cấp Hội Sở - Chi nhánh Tuy nhiên, ngân hàng TMCP Sài Gòn Thƣơng Tín số ngân hàng có tổ chức văn phòng khu vực cho địa bàn hoạt động, ngồi việc thực chức hỗ trợ kinh doanh, kiểm tra kiểm sốt, có nghiệp vụ thẩm định cấp tín dụng Văn phòng khu vực Việc thẩm định khơng tập trung tồn Hội Sở mà đƣợc phân tầng thẩm định Văn phòng khu vực ngân hàng TMCP Sài Gòn Thƣơng Tín cấu tổ chức riêng có Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thƣơng Tín Cơ cấu thẩm định có ƣu điểm sâu sát khách hàng địa bàn cấp tín dụng, tạo linh hoạt cơng tác cấp phát tín dụng, tăng tính cạnh tranh lành mạnh hoạt động cấp phát tín dụng ngân hàng,…Nhƣng mặt khác, qua trình hoạt động điều hành địa bàn khu vực Bắc Trung Bộ cho thấy, việc thẩm định cho vay Văn phòng khu vực tồn định ảnh hƣởng lâu dài cơng tác cấp tín dụng, quản lý, chăm sóc khách hàng vay ngân hàng, từ ảnh hƣởng đến hiệu cơng tác cấp tín dụng Khu vực Trong lên số vấn đề: Về thiết lập hồ sơ tín dụng nhiều sai sót, thiếu sót dẫn đến thời gian thẩm định thƣờng bị kéo dài ảnh hƣởng định đến chất lƣợng thẩm định tín dụng hồ sơ doanh nghiệp vay vốn văn phòng khu vực Việc triển khai chƣa chủ động công tác thẩm định văn phòng khu vực Đơn vị thẩm định mang tính bị động cao phụ thuộc hồ sơ cho vay từ chi nhánh đề xuất lên mà chƣa có giải pháp khắc phục kịp thời, có thời điểm phát sinh hồ sơ lớn ảnh hƣởng đến tiến độ hiệu xử lý hồ sơ, từ ảnh hƣởng đến chất lƣợng chăm sóc khách hàng chi nhánh Nội dung công tác thẩm định chƣa trọng đánh giá đến hiệu việc tài trợ cho khách hàng, chƣa xác định đầy đủ yếu tố rủi ro liên quan phƣơng án, dự án sản xuất kinh doanh khách hàng Trong theo thơng tƣ 39/2016/TT-NHNN ban hành quy chế cho vay Ngân hàng nhà nƣớc yêu cầu việc cấp tín dụng phải bảo đảm thêm nguyên tắc bảo vệ môi trƣờng Thực tế phát sinh trình hoạt động khách hàng có gây tác động xấu đến mơi trƣờng xã hội, cơng tác đánh giá tác động môi trƣờng xã hội hoạt động khách hàng nội dung cần đƣợc quan tâm hơn, mang tính cấp bách Chất lƣợng thẩm định thời gian qua có giảm sút Cụ thể, thời gian thẩm định bình qn hồ sơ có xu hƣớng tăng thời kỳ trƣớc, kết thẩm định, rủi ro tín dụng thời gian qua lại xảy nhiều Nợ xấu KHDN khu vực Bắc Trung Bộ có dấu hiệu gia tăng vài năm trở lại đây, số khách hàng dƣ nợ lớn chuyển nhóm nợ thời gian tới thuộc đối tƣợng khách hàng doanh nghiệp Vấn đề cho thấy công tác thẩm định chƣa đánh giá hết đƣợc rủi ro tài trợ tín dụng cho khách hàng nhƣ công tác giám sát - Đánh giá sở pháp lý việc thực phƣơng án/dự án đầu tƣ; mục tiêu đầu tƣ phƣơng án SXKD, dự án đầu tƣ; cần thiết phải đầu tƣ dự án; quy mô đầu tƣ; cấu vốn đầu tƣ; tính khả thi nguồn vốn tham gia gồm vốn tự có, vốn vay, vốn chiếm dụng ngƣời bán nguồn khác; thời gian thực hiện; tiến độ triển khai - Thẩm định thị trƣờng hàng hóa, nguyên vật liệu đầu vào đầu phƣơng án SXKD/dự án đầu tƣ, khả tiêu thụ sản phẩm - Đánh giá phƣơng diện tổ chức, quản lý, kỹ thuật, công nghệ thiết bị thực phƣơng án/dự án - Đánh giá phân tích phƣơng diện tài dự án đầu tƣ - Đánh giá tác động môi trƣờng phƣơng án/dự án hoạt động - Thẩm định nhu cầu vốn phƣơng án SXKD/tổng vốn đầu tƣ dự án tính khả thi phƣơng án nguồn vốn - Đánh giá nhu cầu vay vốn khách hàng có phù hợp với phƣơng án SXKD/ tổng vốn đầu tƣ dự án tính khả thi phƣơng án nguồn vốn Thời gian tài trợ có phù hợp thời gian thiếu hụt vốn/vòng đời dự án - Phân tích rủi ro phƣơng án/dự án Đánh giá hiệu quả, khả trả nợ khách hàng vay Nội dung thẩm định tài sản bảo đảm - Đối với bất động sản: kiểm tra hồ sơ pháp lý tài sản có phù hợp quy định; vào thơng tin bảng chấm điểm bất động sản có thơng tin tham khảo BĐS để kiểm tra đánh giá tình phù hợp giá trị, đồng thời kiểm tra thông tin so sánh thực tế thông qua xác minh trực tiếp, thơng tin báo chí, internet,…; sơ đồ vị trí tài sản hình ảnh để kiểm tra trạng tài sản Trƣờng hợp tài sản có cơng trình xây dựng đất nhƣng khơng cập nhập vào pháp lý giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản, yêu cầu bên chủ tài sản cam kết chấp bổ sung cho ngân hàng phần công trình - Đối với máy móc thiết bị/phƣơng tiện vận chuyển: xác định giá theo phƣơng pháp so sánh trực tiếp sở vào loại máy móc thiết bị/phƣơng tiện vận chuyển; hãng sản xuất, nơi sản xuất, năm sản xuất; công suất, tải trọng, số ghế; tính hao mòn, suất, q trình khai thác, thời gian sử dụng, công nghệ yếu tố khác - Hàng hóa: đánh giá giá trị bình qn sản phẩm so sánh thị trƣờng; sở xác định giá dựa vào giá mua bán thị trƣờng giá nhà sản xuất công bố (khơng bao gồm chiết khấu) - Nguồn thu/Quyền đòi nợ: Đánh giá tính chắn tài sản bảo đảm nguồn thu/quyền đòi nợ; thời gian giao dịch, q trình tốn, tần suất giao dịch thƣờng xun, doanh số giao dịch,…của bên có nghĩa vụ tốn khách hàng, khách hàng ngân hàng để làm đánh giá DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] TS Võ Thị Thúy Anh, Ths Lê Phƣơng Dung (2009), Nghiệp vụ ngân hàng đại, Nhà xuất Tài [2] PGS.TS Lý Hồng Ánh – PGS.TS Nguyễn Đăng Đờn (2014), Giáo trình Thẩm định tín dụng, Nhà xuất Kinh tế Tp HCM [3] Báo cáo nội Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thƣơng Tín Văn phòng khu vực Bắc Trung Bộ [4] Phan Thị Hiền (2016), - , Luận văn Thạc sĩ Tài Ngân hàng, Đại học Đà Nẵng [5] TS Nguyễn Minh Kiều (2009), Nghiệp vụ ngân hàng thương mại, Nhà xuất Thống Kê, Hà Nội [6] Nguyễn Tấn Khoa (2016), Hồn thiện cơng tác thẩm định tín dụng cho vay dự án đầu tư Ngân hàng thương mại cổ phần ngoại thương Việt Nam, chi nhánh Quy Nhơn, Luận văn Thạc sĩ Tài Ngân hàng, Đại học Đà Nẵng [7] Luật tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12 ngày 16/6/2010 [8] Luật Doanh nghiệp số 68/2014/QH13 ngày 26/11/2014 [9] Phạm Văn Mão (2014), Hoàn thiện hoạt động thẩm định cho vay ngắn hạn doanh nghiệp Ngân hàng thương mại cổ phần Cơng thương Việt Nam, chi nhánh Quảng Bình, Luận văn Thạc sĩ Tài Ngân hàng, Đại học Đà Nẵng [10] Lê Minh (2014), “Thẩm định dự án Ngân hàng thƣơng mại: Kinh nghiệm từ Techcombank”, Tạp chí Tài Chính, (số tháng 03/2014) [11] Ngân hàng Nhà nƣớc Việt Nam (2016), Thông tư số 39/2016/TT-NHNN ngày 30/12/2016 Quy định hoạt động cho vay tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước khách hàng [12] Đồng Thị Kim Ngân (2014), Hồn thiện cơng tác cho vay hạn mức tín dụng doanh nghiệp Ngân hàng Thương mại cổ phần Công thương Việt Nam, chi nhánh Ngũ Hành Sơn, Luận văn Thạc sĩ Tài Ngân hàng, Đại học Đà Nẵng [13] TS Nguyễn Hòa Nhân (2013), Giáo trình Tài doanh nghiệp, Nhà xuất Tài [14] Ths Nguyễn Thị Bích Thủy, Ths Nguyễn Thị Hạnh Duyên (2016) “Chỉ tiêu đánh giá cấu trúc tài hiệu tài doanh nghiệp”, Tạp chí Tài (số tháng 7/2016) [15] Ths Nguyễn Thị Quỳnh Trang (2016), “Phân tích báo cáo tài doanh nghiệp nay”, Tạp chí Tài Chính (số tháng 6/2016); [16] Vi Văn Vinh (2015), Hồn thiện cơng tác thẩm định tín dụng cho vay trung dài hạn doanh nghiệp NH TMCP Công Thương Việt Nam - Chi nhánh Đắk Lắk, Luận văn Thạc sĩ Tài Ngân hàng, Đại học Đà Nẵng [17] Trang web: www.sacombank.com.vn [18] Trang web: www.sbv.gov.vn [19] Trang web: tapchitaichinh.vn ... hàng Theo cho vay chia thành ba loại: Cho vay ngắn hạn: khoản cho vay có thời hạn cho vay tối đa 01 năm 10 Cho vay trung hạn: khoản vay có thời hạn cho vay từ 01 năm tối đa 05 năm Cho vay dài... THẨM ĐỊNH CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI VĂN PHÒNG KHU VỰC BẮC TRUNG BỘ - NGÂN HÀNG TMCP SÀI GỊN THƢƠNG TÍN 72 3.1.1 Định hƣớng phát triển cho vay Khu vực Bắc Trung Bộ - Ngân hàng TMCP Sài... định cho vay khách hàng doanh nghiệp Văn phòng khu vực Bắc Trung Bộ - Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thƣơng Tín 51 2.3.4 Kết hoạt động thẩm định cho vay khách hàng doanh nghiệp Văn phòng khu vực Bắc Trung