VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI LƢU TUẤN HIẾU PHÁT TRIỂN LÂM NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC GIANG TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƢỜNG HIỆN NAY LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ HÀ NỘI - 2018 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI LƢU TUẤN HIẾU PHÁT TRIỂN LÂM NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC GIANG TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƢỜNG HIỆN NAY Chuyên ngành: Kinh tế trị Mã số: 931.01.02 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Đoàn Xuân Thủy HÀ NỘI – 2018 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu riêng tơi, số liệu nêu luận án trung thực Những kết luận khoa học luận án chưa công bố cơng trình khác Tác giả luận án Lƣu Tuấn Hiếu LỜI CẢM ƠN Luận án nghiên cứu sinh thực hoàn thành Học viện Khoa học Xã hội, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Học viện Khoa học Xã hội, khoa Kinh tế học, đặc biệt thầy PGS.TS Đoàn Xuân Thủy, trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ với dẫn khoa học quý giá suốt trình triển khai, nghiên cứu hồn thành luận án Xin chân thành cảm ơn thầy cô giáo, nhà khoa học trực tiếp giảng dạy, truyền đạt kiến thức khoa học chuyên ngành Kinh tế trị cho tác giả năm học nghiên cứu sinh Xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới quan hữu quan thuộc lĩnh vực: Nông nghiệp phát triển nơng thơn lĩnh vực lâm nghiệp, thống kê Trung ương đặc biệt Sở Nông nghiệp & PTNT, Chi cục Kiểm lâm tỉnh Bắc Giang, Cục Thống kê tỉnh Bắc Giang tạo điều kiện thuận lợi giúp tác giả điều tra, khảo sát thu thập tài liệu nghiên cứu cần thiết cho luận án Xin trân trọng cảm ơn! ii MỤC LỤC Lời cam đoan …………………………………………………………………… i Lời cảm ơn …………………………………………………………………… ii Mục lục ………………………………………………………………………… iii Danh mục chữ viết tắt ……………………………………………………… v Danh mục bảng …………………………………………………………… vii Danh mục phụ lục ……………………………………………………………… viii MỞ ĐẦU ……………….……………………………………………… 1 Tính cấp thiết đề tài …………………………………………………… Mục tiêu nghiên cứu ……………………………………………………… 3 Đối tượng phạm vi nghiên cứu ………………………………………… Phương pháp nghiên cứu …………………………… Những đóng góp khoa học luận án …………………………… 6 Ý nghĩa lý luận thực tiễn luận án …………………………………… 7 Kết cấu luận án …………………………………………………………… CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU ………………………… 1.1 Tình hình nghiên cứu giới ………………………………………… 1.2 Tình hình nghiên cứu Việt Nam ………………………………………… 16 1.3 Những khoảng trống cần tiếp tục nghiên cứu …………………………… 25 CHƢƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN LÂM NGHIỆP TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƢỜNG ……………………………… 27 2.1 Phát triển lâm nghiệp kinh tế thị trường: khái niệm, đặc điểm, vai trò ………………………………………………………………………… 27 2.2 Nội dung phát triển lâm nghiệp kinh tế thị trường, nhân tố ảnh hưởng tiêu chí đánh giá …………………………………………………… 48 2.3 Kinh nghiệm quốc tế nước phát triển lâm nghiệp kinh tế thị trường học cho tỉnh Bắc Giang …………………………… 71 CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN LÂM NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC GIANG TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƢỜNG HIỆN NAY …… 78 3.1 Một số đặc điểm tự nhiên kinh tế xã hội có ảnh hưởng đến phát triển lâm nghiệp tỉnh Bắc Giang ………………………………………………………… 78 3.2 Thực trạng phát triển lâm nghiệp tỉnh Bắc Giang …………………… 84 iii 3.3 Đánh giá tình hình phát triển lâm nghiệp kinh tế thị trường địa bàn tỉnh Bắc Giang ………………………………………………………… 114 CHƢƠNG 4: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN LÂM NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC GIANG ĐẾN NĂM 2025, TẦM NHÌN 2035 …… 125 4.1 Quan điểm định hướng phát triển lâm nghiệp kinh tế thị trường… … ………………………………………………………………… 125 4.2 Giải pháp phát triển lâm nghiệp kinh tế thị trường địa bàn tỉnh Bắc Giang ………………………………………………………………… 132 KẾT LUẬN …………………………………………………………………… 155 DANH MỤC CƠNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN … 157 TÀI LIỆU THAM KHẢO …………………………………………………………… 158 PHỤ LỤC …………………………………………………………………………… 168 iv DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ANQP : An ninh quốc phòng ANPTT : An ninh phi truyền thống ASEAN : Hiệp hội quốc gia Đông Nam Á BQL : Ban quản lý BV&PTR : Bảo vệ phát triển rừng BNN&PTNT : Bộ nông nghiệp phát triển nông thôn CNH - HĐH : Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa CNXH : Chủ nghĩa xã hội CMH : Chun mơn hóa DVMTR : Dịch vụ môi trường rừng GDP : Tổng sản phẩm quốc nội GNP : Tổng sản phẩm quốc dân GCNQSD : Giấy chứng nhận quyền sử dụng GTSX : Giá trị sản xuất HTX : Hợp tác xã JICA : Tổ chức hợp tác quốc tế Nhật Bản FSC : Chứng quản lý rừng bền vững LLSX : Lực lượng sản xuất LNXH : Lâm nghiệp xã hội FDI : Đầu tư trực tiếp nước ngồi PCCCR : Phòng cháy chữa cháy rừng KHCN : Khoa học công nghệ KTXH : Kinh tế - xã hội KHKT : Khoa học kỹ thuật KTTT : Kinh tế thị trường NLTS : Nông lâm thủy sản NSNN : Ngân sách nhà nước QLNN : Quản lý nhà nước v QHR : Quy hoạch rừng QHSX : Quan hệ sản xuất ODA : Vốn tài trợ khơng hồn lại TNHH : Trách nhiệm hữu hạn TPP : Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương UBND : Ủy ban nhân dân SNN&PTNT : Sở Nông nghiệp phát triển nông thôn SXKD : Sản xuất kinh doanh RPH : Rừng phòng hộ RĐD : Rừng đặc dụng RTN : Rừng tự nhiên RSX : Rừng sản xuất WTO : Tổ chức thương mại giới vi DANH MỤC CÁC BẢNG Tên bảng STT Trang Bảng 3.1 Một số tiêu phát triển kinh tế tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2005 - 2016 79 Bảng 3.2 Cơ cấu ngành nông nghiệp tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2000 - 2016 85 Bảng 3.3 Cơ cấu giá trị sản xuất ngành lâm nghiệp tỉnh Bắc Giang giai 95 đoạn 2005 - 2016 Bảng 3.4 Một số kết sản xuất lâm nghiệp 2005 - 2017 98 Bảng 3.5 Diện tích rừng trồng theo đơn vị hành (ha) 100 Bảng 3.6 Sản lượng khai thác lâm sản giai đoạn 2000 - 2017 102 Bảng 3.7 Biến động diện tích ba loại rừng giai đoạn 2003 - 2014 104 Bảng 3.8 Số trang trại địa bàn tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2005 - 2016 111 Bảng 3.9 Giá trị sản xuất công nghiệp chế biến lâm sản 113 vii DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU PHỤ LỤC Tên bảng STT Trang Phụ lục 01 Danh sách đối tượng thực vấn sâu 168 Phụ lục 02 Phiếu điều tra hoạt động kinh tế hộ năm 2015 169 Phụ lục 03 Bảng tổng hợp kết qua phiếu “phỏng vấn sâu” đánh giá tình hình bảo vệ phát triển lâm nghiệp địa bàn tỉnh Bắc Giang 172 Phụ lục 04 Giá gỗ tròn chủ rừng bán giai đoạn 2015-2017 173 Phụ lục 05 Giá gỗ tròn doanh nghiệp chế biến mua vào giai đoạn 2015-2017 174 Phụ lục 06 Diện tích đất lâm nghiệp theo quy hoạch loại rừng 175 Phụ lục 07 Diện tích loại rừng theo đơn vị hành 176 Phụ lục 08 Tổng hợp diện tích giao, cho thuê đất rừng cho tổ 177 chức địa bàn tỉnh Bắc Giang Phụ lục 09 Hiện trạng rừng theo chức sử dụng 179 Phụ lục 10 Tổng hợp diện tích rừng đất lâm nghiệp theo chủ 180 quản lý sử dụng tỉnh Bắc Giang Phụ lục 11 Danh mục dự án đầu tư 181 Phụ lục 12 Tổng hợp kết thu hút vốn đầu tư giai đoạn 2011 - 2014 184 Phụ lục 13 Kết thực tiêu kế hoạch BV&PTR 185 Phụ lục 14 Danh mục số văn liên quan đến công tác bảo vệ 188 phát triển rừng viii ... tiễn phát triển lâm nghiệp kinh tế thị trường Chương 3: Thực trạng phát triển lâm nghiệp địa bàn tỉnh Bắc Giang kinh tế thị trường Chương 4: Định hướng giải pháp phát triển lâm nghiệp địa bàn tỉnh. .. TRẠNG PHÁT TRIỂN LÂM NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC GIANG TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƢỜNG HIỆN NAY …… 78 3.1 Một số đặc điểm tự nhiên kinh tế xã hội có ảnh hưởng đến phát triển lâm nghiệp tỉnh Bắc Giang. .. ngành kinh tế trị, phát triển kinh tế lâm nghiệp kinh tế thị trường, mà thực chất phát triển lâm nghiệp hàng hóa, vừa tuân theo quy luật chung phát triển kinh tế, vừa thể tính đặc thù ngành lâm nghiệp,