tiểu luận cao học môn học thuyết mác lênin và tư tưởng Hồ chí minh Chủ nghĩa cơ hội và chống chủ nghĩa cơ hội thời kỳ 1847 1895

A. PHẦN MỞ ĐẦU Có dòng sông cách mạng nào mà lại không có những bọt bẩn, có phong trào cộng sản nào mà lại không xuất hiện những khuynh hướng cơ hội, xét lại đó là những vật cản của mọi phong trào cách mạng, nó sẵn sàng bóp chết phong trào cách mạng bất cứ lúc nào, nó kéo tụt mọi sự phát triển của phong trào cách mạng. Chủ nghĩa cơ hội xuất hiện trong phong trào cộng sản và công nhân quốc tế dưới mọi màu sắc khác nhau nhưng đều chung một mục đích cơ bản là chống lại giai cấp vô sản, đi ngược lại với lợi ích của giai cấp vô sản, xuyên tạc, phủ nhận bản chất cách mạng và khoa học của chủ nghĩa Mác. Chủ nghĩa cơ hội giống như những con “vi rút” gây bệnh nếu không được phát hiện sớm và đấu tranh kịp thời thì nó sẽ phá hỏng sự phát triển của phong trào cách mạng. C.Mác và Ph.Ăngghen, những người sáng lập ra chủ nghĩa Mác đồng thời là lãnh tụ của phong trào công sản và công nhân quốc tế. Ngay từ những ngày đầu các ông đã khẳng định khuynh hướng cơ hội và xét lại là trở ngại lớn nhất của phong trào. Để đưa phong trào tiến liên hai ông đã kiên quyết đấu tranh phê phán mọi trào lưu bè phái cơ hội ngay từ khi chủ nghĩa cơ hội xuất hiện trong quốc tế I như đấu tranh chống chủ nghĩa Pruđông, chủ nghĩa Latxan… Ngày nay khi tình hình thế giới đang ngày càng diễn biến phức tạp, sự xuất hiện nhiều đảng, nhiều bè phái chính trị là nơi chủ nghĩa cơ hội nảy mầm và phát triển, chủ nghĩa cơ hội ở thời đại ngày nay được phát triển ở một trình độ cao hơn rộng lớn hơn, vì vậy việc nhận diện và diệt trừ tận gốc chủ nghĩa cơ hội là một việc làm vô cùng quan trọng trong giai đoạn hiện nay. Việc nghiên cứu và những việc làm chống lại chủ nghĩa cơ hội của Mác và Ăngghen se giúp chúng ta hiểu rõ hơn về chủ nghĩa cơ hội cũng như những biện pháp chống lại chủ nghĩa cơ hội của Mác và Ănghghen để lại

A PHẦN MỞ ĐẦU

Có dòng sông cách mạng nào mà lại không có những bọt bẩn, cóphong trào cộng sản nào mà lại không xuất hiện những khuynh hướng cơhội, xét lại - đó là những vật cản của mọi phong trào cách mạng, nó sẵnsàng bóp chết phong trào cách mạng bất cứ lúc nào, nó kéo tụt mọi sự pháttriển của phong trào cách mạng

Chủ nghĩa cơ hội xuất hiện trong phong trào cộng sản và công nhânquốc tế dưới mọi màu sắc khác nhau nhưng đều chung một mục đích cơbản là chống lại giai cấp vô sản, đi ngược lại với lợi ích của giai cấp vôsản, xuyên tạc, phủ nhận bản chất cách mạng và khoa học của chủ nghĩaMác Chủ nghĩa cơ hội giống như những con “vi rút” gây bệnh nếu khôngđược phát hiện sớm và đấu tranh kịp thời thì nó sẽ phá hỏng sự phát triểncủa phong trào cách mạng

C.Mác và Ph.Ăngghen, những người sáng lập ra chủ nghĩa Mác đồngthời là lãnh tụ của phong trào công sản và công nhân quốc tế Ngay từnhững ngày đầu các ông đã khẳng định khuynh hướng cơ hội và xét lại làtrở ngại lớn nhất của phong trào Để đưa phong trào tiến liên hai ông đãkiên quyết đấu tranh phê phán mọi trào lưu bè phái cơ hội ngay từ khi chủnghĩa cơ hội xuất hiện trong quốc tế I như đấu tranh chống chủ nghĩa Pru-đông, chủ nghĩa Latxan…

Ngày nay khi tình hình thế giới đang ngày càng diễn biến phức tạp,

sự xuất hiện nhiều đảng, nhiều bè phái chính trị là nơi chủ nghĩa cơ hội nảymầm và phát triển, chủ nghĩa cơ hội ở thời đại ngày nay được phát triển ởmột trình độ cao hơn rộng lớn hơn, vì vậy việc nhận diện và diệt trừ tận gốcchủ nghĩa cơ hội là một việc làm vô cùng quan trọng trong giai đoạn hiệnnay

Việc nghiên cứu và những việc làm chống lại chủ nghĩa cơ hội của

Mác và Ăngghen se giúp chúng ta hiểu rõ hơn về chủ nghĩa cơ hội cũngnhư những biện pháp chống lại chủ nghĩa cơ hội của Mác và Ănghghen đểlại

B PHẦN NỘI DUNG Chương I: Cơ sở ra đời, tồn tại của chủ nghĩa cơ hội

1 Lịch sử và những đặc trưng, bản chất cơ bản của chủ nghĩa cơ hội

1.1 Khái niệm của chủ nghĩa cơ hội.

Chủ nghĩa cơ hội là một hiện tượng nảy sinh trong cuộc đấu tranhgiữa giai cấp vô sản với giai cấp tư sản, giữa chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa

tư bản, đó là việc làm cho chính trị và tư tưởng của phong trào công nhânthích nghi với lợi ích và nhu cầu các giai tầng phi vô sản, đem lại lợi íchcủa một bộ phận công nhân thích ứng với những biến đổi nhất thời, trướcmắt mà hi sinh lợi ích cơ bản, có tính chiến lược của giai cấp công nhân.Chủ nghĩa cơ hội thường gắn liền với chủ nghĩa xét lại và chủ nghĩa giáođiều

1.2 Lịch sử của chủ nghĩa cơ hội.

Chủ nghĩa cơ hội xuất hiện cùng với sự ra đời của quốc tế I, chủnghĩa cơ hội xuất hiện trong cuộc đấu tranh giai cấp giữa giai cấp tư sản vàgiai cấp vô sản, nhưng lịch sử sâu xa của nó bắt nguồn từ giai cấp tiểu tưsản Lịch sử ra đời của chủ nghĩa cơ hội được hình thành từ những nguồngốc sau:

Nguồn gốc giai cấp

Trong xã hội hiện đại, nguồn gốc giai cấp của chủ nghĩa cơ hội từgiai cấp chiếm số đông trong xã hội và đang tồn tại ở hầu hết các nước trênthế giới.Đó là giai cấp tiểu tư sản Họ vừa là bạn đồng minh của của giaicấp vô sản, vừa là người sẵn sàng tiếp tay cho giai cấp tư sản, chống lại giaicấp vô sản, vừa là ngươi sẵn sàng tiếp tay cho giai cấp tư sản, chống lạ giaicấp vô sản khi khi lợi ích của bản thân họ bị xâm phạm

Trong quá trình phát triển của mình phong trào công nhân đã thu hut

được những tầng lớp “tân binh mới”, đó là những người xuất thân từ cácgiai tầng phi sô sản mà chủ yếu chính là tầng lớp tiểu tư sản – lực lượngcủa nền sản xuất nhỏ, nền sản xuất mà hàng ngày hàng giờ có xu hướngphát triển theo khuynh hướng tư bản chủ nghĩa, tiếp tay cho giai cấp tư sảnchống lại giai cấp vô sản khi lợi ích của họ bị đe doạ, còn khi găp rủi ro thì

họ lại đứng vào hàng ngũ đảng tiên phong của giai cấp vô sản và trở thanh”bạn đường” của giai cấp vô sản

Thậm chí những người bạn đường này, do tính hiếu kì, họ còn trởthành những nhà “ hàn lâm tiểu tư sản” là những trí thức tiểu tư sản, đemtâm lí tiểu tư sản thâm nhập vào giai cấp công nhân và các đảnh cộng sảnngay cả khi giai cấp công nhân đã trở thành giai cấp cầm quyền, ở các nước

xã hội chủ nghĩa, tàn dư của nền kinh tế tiểu nông cũng còn rất lớn và đảngviên của đảng cộng sản ở đây phần đông vẫn dược kết nạp từ nông dân,tiểu tư sản Nhưng do nền kinh tế chưa được cải tạo căn bản nên đố chính

là miền đất khơi dậy các tâm lí, thói quen tập quán của các tấng lớp đẫđược du nhập vào giai cấp vô sảm và đảng cộng sản

Đó là nguyên nhân sâu xa của sự xuất hiện các khuynh hướng,những trào lưu tư tưởng đối lập với tư tưởng vô sản và học thuyết khoa học– cách mạng của giai cấp vô sản là nguồn gốc xuất hiện của chủ nghĩa xơhội mà sự khắc phục nó không thể giải quyết được nếu đứng ngoài nhân tốkinh tế

Nguồn gốc xã hội

Nguồn gốc xã hội dẫn đến sự xuất hiện của chủ nghĩa cơ hội là do

sự tồn tại của các tầng lớp trung gian trong xã hội tư bản ỏ các nước tư bảnchủ nghĩa, cơ sở xã hội xuất hiện các tầng lớp trung gian la do:

Những thủ đoạn, chính sach thống trị của giai cấp tư sản

Sự phồn vinh tạm thời của chủ nghĩa tư bản

Các tầng lớp trung gian, những công nhân quý tộc, công nhân quanliêu ấy được chủ nghĩa tư bản sử dụng như những “con rắn độc” trong

phong trào công nhân, để bảo vệ lợi ích, quyền lợi của giai cấp tư sản vàchủ nghĩa tư bản.

Sự giống nhau giữa các tầng lớp công nhân quý tộc, công nhân quanliêu với giai cấp công nhân là

Họ đều là đối tượng bị giai cấp tư sản bóc lột

Họ đều muốn đấu tranh để cải thiện điều kiện sống

Sự khác nhau ở chỗ:

Tầng lớp công nhân quý tộc Công nhân quan liêu đấu tranh để cảithiện điều kịên sống, để có cuộc sống “tốt hơn” trong xã hội tư bản họkhông muốn thủ tiêu giai cấp tư sản và chế độ tư bản chủ nghĩa

Giai cấp công nhân đấu tranh không chỉ để cải thiện điều kiện sống

mà phải đạt mục đích thủ tiêu giai cấp tư sản và chế độ tư bản chủ nghĩa.Trong nguồn gốc xã hội, nguồn gốc về kinh tế, nguồn gốc về chính trị- tưtưởng cũng làm xuất hiện chủ nghĩa cơ hội

Nguồn gốc kinh tế Theo Ăngghen, việc một bộ phận giai cấp công

nhân tham gia vào sự thông trị về kinh tế thị trường của giai cấp tư sản, sự

“ bám đuôi giai cấp tư sản trong việc sử dụng về knh tế địa vị độc quyền đó

là việc tham gia vào hưởng lơi nhuận của nó làm ch bộ phạn công nhân tựbắt mình lệ thuộc vào kinh tế giai cấp tư sản và làm tay sai cho chúng trongphong trào công nhân “

Nguồn gốc chính trị- tư tưởng Sự đàn áp dã man của giai cấp tư

sản đối với phong trào công nhân đã làm cho một số kẻ kém ý trí bạcnhược, run sợ.quỳ gối xin tha thứ và tình ngyện làm tay sai cho giai cấp tưsản dể “lập công chuộc tội”.Việc áp dụng chính sách “tự do chủ nghĩa” giảhiệu của giai cấp thống trị làm nảy sinh ảo tưởng cải lương, thoả hiệp, thậmtrí là sự thủ tiêu ý thức đấu tranh ở một bộ phận công nhân Sự tham giahoạt động chính trị của nhiều giai tầng khác nhau trong khi chưa được giácngộ lý luận cách mạng sẽ dễ dãn đến tiếp thu những tư tưởng phi vô sản …cũng là mảnh đất tốt cho chủ nghĩa cơ hội phat triển dưới nhiều màu sắc

khác nhau

1.3 Đặc trưng, bản chất và những biểu hiện của chủ nghĩa cơ hội.

1.3.1.Đặc trưng của chủ nghĩa cơ hội

Chủ nghĩa cơ hội thường thể hiện lập trường đứng giữa, dấu mặt Những người theo chủ nghĩa cơ hội thường tránh thể hiện lập trường của mình trước công luận.Họ là những người trung dung, đứng giữa và rất khó hiểu.

V.l Lênin từng gọi một cách hình ảnh những phần tử cơ hội lànghươi “ngồi giữa hai chiếc ghế “hoặc như “con rắn giữa hai dòng nướcxoáy”

Trong sự suôn sẻ của tình hình, tất khó phát hiện ra các khuynhhướng cơ hội và những người theo phái cơ hội Biểu hiện của họ là tìmcách thích nghi với mọi phía và mong được các phái chấp nhận, dung nạp

Họ cố gắng làm vừa lòng tất cả các phe phái khi chưa đòi hỏi phải bộ lộquan điểm

Đặc biệt những người theo chủ nghĩa cơ hội rất say sưa với thắng lợi,những lại sợ sệt trước thất bại Khi cuộc đấu tranh thâứng lợi, họ sẵn sàng

hạ mình, núp sau giai cấp giành được thắng lợi, để vinh dự nhận đượcthành tích chiến thắng họ sẵn sang đánh đổi bằng mọi giá nếu có đựocdanh tiếng đó

Có thể khái quát biểu hiện của chủ nghã cơ hội là:

+ Thiếu quan điểm dứt khoát trước những cuộc tấn công sống mái và

né tránh nhưng quyết định có bước ngoặt lịch sử

+ Sợ sệt trước sức mạnh của chủ nghĩa đế quốc, những kẻ mạnh

+ Thiếu lòng tin ở chính bản thân mình và ở quần chúng

Khi buộc phải bộc lộ quan điểm, chủ nghĩa cơ hội thường bộc lộ ở hai loại

Chủ nghĩa cơ hội “hữu “ khuynh

Chủ nghĩa cơ hội “tả “khuynh

Chủ nghĩa cơ hội “hữu “khuynh thường biểu hiện sự run sợ trước sứcmạnh của đối phương, không giám hành động, thiếu quyết đoán Nhữngngười theo chủ nghĩa cơ hội hữu khuynh thương rơi vào bảo thủ, muốngiữa yên mọi thứ, không dám va chạm, không muốn có sự đảo lộn đổ vỡ,

dù đó là những việc làm có lợi cho cách mạng Hậu quả là làm cho cáchmạng giậm chân tại chỗ, thậm chí thất bại

Chủ nghĩa cơ hội “tả” khuynh thương biểu hiện ở sự nôn nóng, muốnđốt cháy giai đoạn, muốn hành động ngay để đạt được mục đích mà khôngtính đến những điều kiện, hậu quả của nó

Những người theo chủ nghĩa cơ hội “tả” khuynh thương dễ phạm sailầm, làm cho lực lượng bị tiêu hao, tiêu diệt, làm cho cách mạng thất bạikhông đạt được mục đích, do không chớp được thời cơ, không sử được tìnhthế cách mạng

Cả hai biểu hiện, dù “hữu” hay “tả” cũng đều sai lầm Thực tiễn chothấy, hai quan điểm trên không bài trừ lẫn nhau, mà sớm hay muộn họ cũnghợp nhất lại “dưới ngọn cờ của chủ nghĩa chống cộng”

Một đặc trưng nữa của chủ nghĩa cơ hội là họ phủ nhận đấu tranhgiai cấp, cho giai cấp công nhân không thể tự giải phóng mình được mà lạikhuyên giai cấp công nhân “không nên đấu tranh với giai cấp tư sản dướibất cứ hình thức nào, mà phải tranh thủ họ bằng sự tuyên truyền mạnh mẽ”

Từ đó những người chủ nghĩa cơ hội đòi hỏi chuyển quyền lãnh đạo phongtrào vào tay những phần tử tư sản, tiểu tư sản Mặt khác chủ nghĩa cơ hộituyệt đối hoá, đề cao quá mức vai trò đấu tranh kinh tế, trong khi phủ nhậntính chất chính trị của cuộc đấu tranh giai cấp, hạ thấp vai trò, ý nghĩa củacuộc đấu tranh chính trị, bó hẹp đấu tranh thành một sự chắp vá xã hội, cảilương

Chủ nghĩa cơ hội đã chống lại cuộc đấu tranh tự do chính trị cho giaicấp vô sản, chống lại việc dành chính quyền bằng phương pháp đấu tranhcách mạng triệt để, mà chỉ tập trung vào những cuộc cải cách tiểu tư sản và

có tính chất vá víu, có tác dụng củng cố chế độ xã hội cũ, từ đó biến thảmhoạ cuối cùng thành một quá trình hoà bình chuyển hoá - diễn ra dần dần…Mác và Ăngghen đã khẳng định: “ Những luận điển chủ nghĩa cơ hội chỉ là

sự tự lừa dối mình và lừa dói Đảng, và với những luận điểm như vậy chủnghĩa cơ hội sẽ đưa Đảng của giai cấp công nhân vào con đường lầm lạc

mà thôi”

1.3.2 Bản chất và những biểu hiện của chủ nghĩa cơ hội

Bản chất của chủ nghĩa cơ hội.

Chủ nghĩa cơ hội là trào lưu tư tưởng, chính trị đối địch với chủnghĩa Mác

Nếu chủ nghĩa Mác là lý luận của phong trào công nhân, đấu tranh vì

sự nghiệp giải phóng giai cấp, giải phóng xã hội, thì chủ nghĩa cơ hội làtrào lưu tư tưởng tư sản, tiểu tư sản trong phong trào công nhân, hướng giaicấp công nhân vào con đường cải lương xã hội, đi ngược lại nhưng giá trịcủa chủ nghĩa Mác

Về lý luận cũng như thuac tiễn, những người theo chủ nghĩa cơ hội

đóng vai trò lãnh đạo “đạo quân chính trị”của giai cấp tư sản Dù ở lĩnh

vực nào và trong hoàn cảnh nào, họ cũng là người bảo vệ lợi ích của giaicấp tư sản chống lại giai cấp tư sản do vậy, nó là kẻ thù cảu chủ nghĩaMác

Chủ nghĩa Mác càng phát huy ảnh hưởng cảu mình trong phong tràocông nhân, thì chủ nghã cơ hội càng ra scs lợi dụng tên tủi học thuyết Mác

đẻ đấu tranh chống học lý luận Mác Những kẻ vốn bài xích Mác, đã núpsau chủ nghĩa Mác đẻ lùa dối giai cấp công nhân và nhân dân lao động

Chủ nghĩa cơ hội tìm cách sửa chữa chủ nghĩa Mác bằng cách lấy từchủ nghĩa Mác những điều mà giai cấp tư sản chấp nhận được, nhưng vứt

bỏ nghuyên lý cách mạng, linh hồn sống cảu chủ nghĩa Mác Thực chất chủ

nghĩa cơ hội như Lênin nói, họ “ôm hôn chủ nghĩa Mác đẻ bóp chết chủ

nghĩa Mác.”

Những biểu hiện của chủ nghĩa cơ hội

Ở mỗi thời kì khác nhau hình thức biểu hiện của chủ nghĩa cơ hội lạikhác nhau nhưng về babr chất của nó thì chỉ là một : đó là sự phản bội chủnghĩa Mác và lợi ích của giai cấp công nhân, sự đầu hàng trước hệ tư tuởng

Ảnh hưởng của chủ nghĩa cơ hội trong phong trào cộng sản và côngnhân quốc tế nửa cuối thế kỷ 19 đã cho thất điều đó Phong trào công nhânAnh chưa thiết lập được chính Đảng cách mạng của mình Các tổ chứccông đoàn thì tổ chức đấu tranh trong phạm vi giới hạn của chủ nghĩa tưbản Còn tại Đức, chủ nghĩa cơ hội đấu tranh công khai chống chủ nghĩaMác, chia rẽ phong trào công nhân, lũng đoạn trong Đảng dân chủ-xã hộilàm cho phong trào có thời kỳ thoái trào Ở Pháp thì sự thiếu thống nhất do

tám tổ chức xã hội chủ nghĩa cùng hoạt động đã gây ra mâu thuẫn trong nội

bộ dẫn tới chia rẽ, xa rời bản chất cách mạng của mình và mất vai trò lãnhđạo Ở Áo và các nước khác, tình hình ảnh hưởng của chủ nghĩa cơ hộicũng diễn ra tương tự

CHƯƠNG II: ĐẤU TRANH CHỐNG CHỦ NGHĨA CƠ HỘI

VÀ NHỮNG BÀI HỌC KINH NGHIỆM CỦA CUỘC ĐẤU TRANH ẤY ĐỐI VỚI PHONG TRÀO CỘNG SẢN VÀ

CÔNG NHÂN QUỐC TẾ

2 Chống chủ nghĩa cơ hội.

2.1 Cuộc đấu tranh chống các phái cơ hội chủ nghĩa của Mác-Ăngghen thời kì 1847-1895.

Để bảo vệ và tuyên truyền những quan điểm của tuyên ngôn Dảngcộng sản – cương lĩnh chính trị đầu tiên của giai cáp vô sản, đưa nhữngquan điểm ấy vào phong trào công nhân, biến lý luận cách mạng thành sứcmạnh vật chất của giai cấp công nhân thế giới –công cụ đấu tranh chốnggiai cấp tư sản và chủ nghĩa tư bản, C.Mác va Ph Ăngghen đã kiên quyếtđấu tranh chống các trào lưu cơ hội, một trở lực trong việc đưa lý luận cáchmạng vào phong trào công nhân

Cuộc đấu tranh đó diễn ra với bốn phái:

* Chủ nghĩa Pru-đông.

* Chủ nghĩa Latxan.

* Chủ nghĩa vô chính phủ Bacunin.

* Chủ nghĩa công đoàn Anh

2.1.2 Đấu tranh chống chủ nghĩa Latxan.

Những phê phán của Mác về những nguyên lý lý luận và chính trịcủa Latxan

* Phê phán lý luận gọi là “quy luật sắt về tiền công”.

Latxan dựa vào thuyết nhân khẩu của Mantuýt cho rằng dân số trong

xã hội bao giờ cũng thừa, và tư liệu sinh hoạt tăng lên chậm hơn mức tăng

mức tăng của nhân khẩu, do đó công nhân chỉ có thể thu được tiền công với

mức thấp và tư gọi đây là “quy luật sắt về tiền công”.Theo Mác điều đó

hoàn toàn do Latxan bịa ra chứ không có quy luật của kinh tế tư bản chủnghĩa như vậy

Mác nhận định: Trong mấy chữ “quy luật sắt về tiền công”không có

chữ nào là của Latxan cả, ngoài cái từ “sắt” mượn ở câu “Những quy luật vĩnh cửu, rắn như sắt, vĩ đại” của Goethe.( C.Mác-Ph Ăngghen tuyển tập nhà xuất bản Sự thật tập VI Tr.468.)

Cương lĩnh của Đảng đã tiếp thu quan điểm của Latxan và đồng thờilại công nhận luôn cả thuyết Mantuýt Theo Mác, nếu quy luật ấy có thựcthì người ta cũng không thể xoá bỏ nó được, vì vậy quy luật này có tồn tạihay không thì việc đề ra yêu sách trong cương lĩnh đòi xoá quy luật cũng

vẫn là sai, vả chăng, trong thự tế làm gi có thứ “quy luật sắt của tièn

công”như thế.

Trong bộ tư bản, Mác đã vạch rõ: tiền công là hình thức biểu hiện

giá cả hay giá trị sức lao động, và cái quyết định con số thực tế của mỗi tiền công là do ở mỗi tình hình cụ thể, do nhiều điều kiện, chứ không phải

do ở “quy luật sắt”nào cả Cho nên Latxan đưa ra cái quy luật gọi là quy

luật sắt trong cương lĩnh của Đảng tức là đã phản ngược lại lý luận chủnghĩa cộng sản khoa học

Phê phán yêu sách kinh tế của Latxan ghi trong cương lĩnh là