Khoá luận tốt Nguyễn Thị PHN M U Lý chọn đề tài Bước sang kỉ XXI, kỉ kinh tế tri thức, với phát triển mạnh mẽ khoa học kĩ thuật cơng nghệ thơng tin khoa học trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp; tiềm người đóng vai trò quan trọng việc định suất - chất lượng hiệu kinh tế trình sản xuất Cùng với trình hội nhập tồn cầu mở nhiều hội thách thức cho quốc gia, đòi hỏi cần có nguồn nhân lực chất lượng cao Nước ta, nước có kinh tế chậm phát triển, trình độ khoa học - cơng nghệ lạc hậu, suất lao động chưa cao; dân số đứng thứ 13 giới, thu nhập bình qn theo đầu người lại đứng thứ 177 tổng số 206 quốc gia giới [14] Vì vậy, để hoà nhập với nước khác khu vực giới cần phải tạo điều kiện phát triển lực lượng sản xuất; đặc biệt nâng cao trình độ học vấn, chun mơn kĩ thuật, nâng cao khả nắm bắt khoa học kĩ thuật công nghệ mới, qua nâng cao suất lao động sở vững cho phát triển Do đó, nghiệp giáo dục với mục tiêu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho đất nước quan tâm đảng, nhà nước toàn xã hội Giáo dục coi quốc sách hàng đầu, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VII khẳng định: "Đầu tư cho giáo dục đầu tư cho phát triển", toàn xã hội đặt nhiều kì vọng vào phát triển nghiệp giáo dục, vào việc đào tạo nguồn nhân lực trí tuệ cho phát triển mạnh mẽ đất nước Việc nghiên cứu nắm vững thực trạng đánh giá trình độ trí tuệ người học cho phép có hình thức, phương pháp giáo dục, dạy học phù hợp nhằm nâng cao tri thức, trí tuệ cho hệ trẻ việc làm cấp thiết Thực tế, năm gần có nhiều cơng trình nghiên cứu số sinh học trí tuệ trẻ em Việt Nam, chủ yếu đối tượng học sinh trở thành vấn đề nhiều người quan tâm, không nhà sinh học mà nhà tâm lí học, giáo dục học, xã hội học; việc nghiên cứu tiến hành theo góc độ phương pháp khác Tuy nhiên, nghiên cứu chủ yếu tập trung vào số IQ, khả ý, cảm xúc khả ghi nhớ nghiên cứu Vấn đề đặt là: “Có phải người có khả ghi nhớ tốt có khả học tập tốt hay khơng ?” Vì thế, chúng tơi chọn tiến hành nghiên cứu đề tài: “Nghiên cứu khả ghi nhớ học lực học sinh trường THPT Yên Dũng - Yên Dũng - Bắc Giang”  Mục tiêu đề tài * Đánh giá khả ghi nhớ ngắn hạn học sinh trường THPT Yên Dũng - Yên Dũng - Bắc Giang lứa tuổi 17, 18 * Góp phần làm sáng tỏ sở lí luận khả ghi nhớ ngắn hạn lực học tập học sinh nghiên cứu  Ý nghĩa lý luận thực tiễn Nghiên cứu góp phần tìm hiểu, đánh giá khả ghi nhớ học sinh trường THPT Yên Dũng - Bắc Giang; bước đầu xác định mối quan hệ khả ghi nhớ học lực học sinh, từ có phương pháp giáo dục, dạy học phù hợp để nâng cao chất lượng học tập học sinh PHẦN NỘI DUNG Chƣơng TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1 Những vấn đề chung trí tuệ 1.1.1 Các quan niệm trí tuệ Trí tuệ phẩm chất quan trọng hoạt động người, có liên quan đến thể chất tinh thần người [1] Bởi vậy, việc nghiên cứu trí tuệ nhiều nhà khoa học chuyên ngành sinh lý học, tâm lý học, toán học, ngành khoa học khác quan tâm nghiên cứu Song tồn nhiều quan điểm khác nhìn nhận vấn đề trí tuệ, lại có quan điểm chính: Quan điểm coi trí tuệ lực học tập Tìm hiểu trí tuệ mối quan hệ với hoạt động học tập học sinh, coi trí tuệ đặc điểm tâm lý phức tạp người mà kết học tập lao động phụ thuộc vào Tuy nhiên, điều khơng hồn tồn xác, số trường hợp học sinh có kết học tập trung bình lại có số cao trí tuệ Quan điểm thứ hai coi lực trí tuệ lực tư trừu tượng [12] chức trí tuệ việc sử dụng có hiệu khái niệm biểu tượng Đại diện cho quan điểm nhà tâm lý học: X.L.Rubinstein, L.Terman, N.A.Menchinxcain Chẳng hạn, X.L.Rubinstein coi hạt nhân trí tuệ thao tác tư phân tích, tổng hợp, khái quát hoá, trừu tượng hoá Quan điểm thứ ba coi trí tuệ lực thích ứng cá nhân Theo quan điểm này, trí tuệ phải tìm liên hệ chủ thể với mơi trường Sự thích ứng mang tính tích cực chủ động, có hiệu nhằm cải tạo mơi trường cho phù hợp với mục đích người khơng phải thích ứng đơn thụ động [12] Đại diện cho quan điểm V.Stern ( Đức), coi lực trí tuệ lực thích ứng chung người với điều kiện nhiệm vụ đời sống Còn Tean, Piagie (Thuỵ Sĩ) lại cho rằng: chất trí tuệ bộc lộ mối liên hệ thể môi trường, cần xem xét thích ứng tích cực khơng thích ứng đơn giản Theo ông, cảm nhận giới khách quan trẻ trước hết phải qua phản xạ hành động Cả quan niệm trí tuệ nêu có nhiều điểm khác nhau, song chúng không loại trừ Sự khác quan niệm xuất phát từ dấu hiệu cho quan trọng trí tuệ Vì quan niệm nêu chưa quan niệm chứa đựng hết chất tượng tâm lý phức tạp trí tuệ Năm 1979, dựa vào phân tích mặt lí luận phương pháp luận việc nghiên cứu trí tuệ, V.M.Blaykhe L.P.Barlachuc đưa định nghĩa trí tuệ nhiều người thừa nhận Theo họ, trí tuệ cấu trúc động tương đối độc lập thuộc tính nhân cách, hình thành thể hoạt động điều kiện văn hoá - lịch sử quy định chủ yếu đảm bảo cho tác động qua lại phù hợp với thực xung quanh, cho cải tạo có mục đích thực Chính định nghĩa nhấn mạnh đến hoạt động trí tuệ hiểu lực người Việc đánh giá định nghĩa lực trí tuệ có nhiều cách khác nhau: Có thể nói trí tuệ lực hoạt động trí óc người Các nhà khoa học dùng thuật ngữ “năng lực trí tuệ” để biểu cho khả thực hoá hoạt động Trong biểu lực trí tuệ khơng có thơng minh, tháo vát cơng việc mà chứa đựng óc sáng tạo, tìm tòi, kiên nhẫn hình thành mối liên hệ q trình nhận thức Có nhiều quan điểm khác vấn đề này, theo V.M.Blaykhe, L.P.Barlachuc lực trí tuệ khả xác định nhanh, xác mối liên hệ vật Terman nhấn mạnh vào lực tư trừu tượng Bác sĩ D.Corman, cơng trình nghiên cứu: “chuẩn đốn thông minh trẻ” cho thấy, lực trí tuệ biểu qua trí thơng minh, nhạy bén, nhanh trí nhiều lĩnh vực lĩnh vực học tập Theo nhà nghiên cứu N.X.Laytex lại cho lực trí tuệ, trước hết phản ánh chất trí tuệ, biểu khả nhận thức luận hoạt động người Như vậy, lực trí tuệ bộc lộ hai mặt nhận thức hoạt động Theo quan điểm nhận thức lực trí tuệ khả nhận biết nhanh, xác, đắn mối quan hệ chủ thể với đối tượng khác với điều kiện tự nhiên - xã hội môi trường vận động phát triển Còn theo quan điểm hoạt động lực trí tuệ khả thực mau lẹ, hợp lý, đắn, xác nhiệm vụ công cụ, phương tiện tối ưu điều kiện cho phép nhằm đạt kết cao thời gian ngắn Việc nghiên cứu trí tuệ Việt Nam tiến hành vài chục năm gần Từ năm 1960 có cơng trình nghiên cứu trí nhớ học sinh Đến cuối năm 1980 có nhiều cơng trình nghiên cứu trí tuệ trẻ em Trong năm gần đây, cơng trình nghiên cứu trí tuệ bật cơng trình nghiên cứu giảng viên, sinh viên trường ĐHSP Hà Nội hướng dẫn GS.TS Tạ Thuý Lan nghiên cứu từ năm 1989 1.1.2 Giáo dục phát triển trí tuệ Sự phát triển trí tuệ giữ vai trò quan trọng hình thành nhân cách người, trẻ em Sự phát triển trí tuệ q trình vận động liên tục từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp cấu trúc trí tuệ người tham gia vào hoạt động điều kiện tự nhiên - xã hội định Từ lâu nhà sư phạm, nhà tâm lý học quan tâm nghiên cứu phát triển trí tuệ học sinh Những cơng trình nghiên cứu tâm lý học giáo dục học khẳng định rằng, phát triển trí tuệ nói chung thể qua tích luỹ thao tác trí tuệ thành thạo, vững người Nó liên quan đến biến đổi chất hoạt động trí tuệ nói chung hoạt động nhận thức người học nói riêng Theo A.N.Leonchiev A.A.Xmiertnov cho rằng, lực trí tuệ trẻ em kết việc lĩnh hội kiến thức, biến đổi cấu trúc bên hoạt động khoa học khác học sinh, thể thay đổi cấu trúc phản ánh phương thức phản ánh Theo J.Piagie, phát triển trí tuệ trẻ em nguyên tắc giống phát triển sinh học Nó phận toàn phát triển cá thể, nhằm thích ứng với mơi trường sống [15] Quan điểm J.Piagie vừa mô tả tiến trình phát triển trí tuệ trẻ từ nhỏ đến trưởng thành nhiều bình diện khác nhau, vừa có tính tổng qt giai đoạn phát triển khác Sự phát triển trí tuệ trẻ em q trình tạo lập cấu trúc trí tuệ theo khuynh hướng kế thừa phủ định cấu trúc có cá nhân em Để có cấu trúc chủ thể phải tiến hành hoạt động tương tác với môi trường nhằm tích luỹ, xây dựng hồn thiện tri thức, thao tác có, đến chín muồi chuyển hố chúng thành cấu trúc có chất lượng cao Q trình phụ thuộc vào chín muồi cấu trúc sinh học thể đặc biệt hệ thần kinh, kết hợp với điều kiện khách quan môi trường sống, học tập, có vai trò quan trọng khơng thể thiếu hoạt động dạy học nhà trường Theo Đặng Vũ Hoạt cộng [5], trình giáo dục dạy học phẩm chất lực hoạt động trí tuệ người học phát triển khơng ngừng Ngược lại, phát triển trí tuệ chừng mực ảnh hưởng trở lại chất lượng hiệu trình giáo dục Điều kiện cần thiết để giáo dục dạy học thúc đẩy phát triển mạnh mẽ trí tuệ hoạt động giáo dục dạy học phải trước đón đầu phát triển trí tuệ, giáo dục dạy học phải phù hợp với người học Nghiên cứu thực tế cho thấy, có khác mặt phát triển trí tuệ học sinh lứa tuổi, nhiên tuổi tăng phát triển trí tuệ phạm vi lớn tăng lên Điều có nghĩa phát triển trí tuệ lực thân cá thể có tương quan với Về thực chất phát triển xảy cá thể, thống nhận thức lực trí tuệ Nhà tâm lý học người pháp A.Binet T.Smen cho cần thiết phải đo lường lực trí tuệ người học nhằm vạch kế hoạch giảng dạy thích hợp Đề xuất hai ông dựa lập luận cho việc giáo dục phải phù hợp với mức độ, sở trường người học khơng bắt người học phải thích nghi với chương trình giảng dạy cố định [8] Như vậy, để thúc đẩy phát triển trí tuệ người học trình giáo dục dạy học phải phù hợp với lực trí tuệ người học Chính mà điều qua trọng phải đánh giá lực trí tuệ người Để thực điều phải có phương pháp đánh giá đắn, phù hợp với đối tượng 1.1.3 Đặc điểm chung trí nhớ Trí nhớ q trình tâm sinh lý phức tạp, có liên quan chặt chẽ với tồn đời sống tâm lý người Trí nhớ xem tiêu quan trọng đánh giá phát triển trí tuệ người, đặc biệt trẻ em Trí nhớ người q trình hoạt động phức tạp, có chất hình thành đường liên hệ tạm thời lưu giữ tái chúng Khi vật, tượng giới khách quan tác động vào gây cảm giác đơn lẻ; sở cảm giác đơn lẻ, não phân tích tổng hợp tri giác trọn vẹn vật, tượng để lại dấu vết chúng vỏ não [10] Hay nói cách khác, trí nhớ vận dụng hiểu biết có liên quan vấn đề với tham gia hệ thống thần kinh Trí nhớ biểu đặc trưng quan trọng trí tuệ Việc nghiên cứu trí nhớ cần có hiểu biết sâu sắc sở sinh lý học nó, đồng thời kết hợp với nhiều ngành khoa học khác Kết nghiên cứu Trần Thị Loan, Nghiêm Xuân Thăng khả ghi nhớ học sinh, sinh viên Nghệ Tĩnh từ 10 đến 20 tuổi điều kiện khí hậu khác cho thấy, khả ghi nhớ học sinh biến đổi theo biến động nhiệt độ, độ ẩm, cường độ xạ Về chế ghi nhớ, có nhiều giả thuyết khác Trong đó, có thuyết chính: thuyết phản xạ có điều kiện Pavlov, thuyết phân tử M.C.Conell Thomson, thuyết điều kiện hoá học tập chủ động mà đại diện B.F.Skinner Các tác giả cho việc hình thành phản xạ có điều kiện tạo nên “vết hằn” trí nhớ Theo Heyden sở trí nhớ chuyển động cấu trúc phân tử axit ribonucleic Còn theo Conell Facobson trí nhớ có liên quan đến lượng axit deoxyribonucleic nơron Một số tác giả khác W.Fenfield lại cho rằng, não có trung khu nhớ kích thích tác động thể lưu giữ dạng lưu trữ Trong não gồm có trung tâm nhớ thị giác trung tâm nhớ thính giác Trung tâm nhớ thị giác kho lưu trữ hồ sơ, nơi giữ hàng triệu hình ảnh Còn trung tâm nhớ thính giác nơi ghi nhớ âm 1.2 Học lực Học lực phản ánh lực học tập người học đánh giá thông qua kết học tập điểm số Năng lực học tập vận động cá nhân nhằm đáp ứng yêu cầu hoạt động học tập, giúp cho việc lĩnh hội cách tương đối nhanh, dễ hiểu sâu sắc kiến thức, kĩ năng, kĩ xảo Nó thể qua kết học tập Các nhà khoa học xác định rằng, việc nắm vững tri thức q trình học tập có liên quan chặt chẽ với phát triển trí tuệ Trong q trình học tập có biến đổi thường xuyên vốn kinh nghiệm, hệ thống tri thức số lượng chất lượng Cùng với biến đổi đó, q trình học tập, lực trí tuệ người học phát triển Học tập đường để giáo dục phát triển trí tuệ cách toàn diện Năng lực học tập lực hoạt động tạo lực khác Ngược lại, trí tuệ phát triển ảnh hưởng đến việc nắm vững tri thức Nhờ q trình phát triển trí tuệ, người học nảy sinh khả giúp họ nắm kiến thức tốt hơn, nâng cao chất lượng học tập Các nghiên cứu cho thấy, sinh viên có số thơng minh (IQ) cao học lực thường thuộc loại giỏi; ngược lại, sinh viên có số IQ thấp học lực thường thuộc loại yếu [15] Tuy nhiên, học lực lực trí tuệ có mối liên quan khơng chặt chẽ, số trường hợp, học lực chưa phản ánh lực trí tuệ Những cơng trình nghiên cứu sinh viên ban tâm lý học trường Đại học tổng hợp Kiep cho thấy, số sinh viên có học lực yếu có người có số cao trí tuệ Điều giải thích thiếu động học tập [6] Các cơng trình nghiên cứu nhà tâm lý khác rõ: nữ giới có phụ thuộc trực tiếp thành tích học tập vào mức độ trí tuệ, nam giới nguyên nhân khác lại thường ảnh hưởng đến thành tích học tập nhiều Nếu thừa nhận người có lực lĩnh vực khơng có nghĩa phủ nhận khả họ lĩnh vực khác Trong học lực đánh giá dựa vào kết môn học phản ánh lực trí tuệ Như vậy, học lực phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác, có yếu tố khả ghi nhớ học sinh Tóm lại, học lực trí tuệ có mối liên quan với nhau, phát triển trí tuệ vừa kết vừa điều kiện việc nắm vững tri thức q trình học tập Để nâng cao thành tích học tập cần đánh giá lực trí tuệ người học để có phương pháp giáo dục, dạy học phù hợp Khối 11 (lứa tuổi 17) có tỷ lệ học sinh có học lực giỏi cao hẳn so với học sinh khối 12 (lứa tuổi 18) với tỷ lệ tương ứng là: 3.33; 2.33; tỷ lệ học sinh có học lực tương ứng 63.34; 48.84 Học sinh có học lực trung bình yếu lứa tuổi 17 lại có tỷ lệ thấp so với tỷ lệ học sinh có học lực trung bình yếu lứa tuổi 18, tỷ lệ tương ứng là: 31.11; 39.53, 2.22; 9.3 Xét hệ đào tạo ta thấy: khối khơng có học sinh có học lực giỏi tỷ lệ khối lớp chọn 6% lứa tuổi 17; tỷ lệ học sinh có học lực khối lớp chọn cao ( 88%) hẳn so với lớp ( 32.50%), học sinh có học lực trung bình yếu lớp chiếm tỷ lệ cao, riêng khối lớp chọn khơng có học sinh có học lực yếu Ở lứa tuổi 18, khối lớp chọn có tỷ lệ học sinh có học lực giỏi (4.77% 83.33%) cao so với khối lớp (0% 15.91%), tỷ lệ học sinh có học lực trung bình yếu khối lớp lại cao nhiều so với lớp chọn Điều thể Tû lƯ % rõ hình sau: 88.0 GiỏiChọn Khá Trung bình YêúCơ 83.33 68.18 62.5 Chọn Cơ 32.5 0 15.91 6.0 6.0 5.0 4.77 9.52 2.38 15.91 Líp Tuổi 17 Tuổi 18 Hình 10 Tỷ lệ % xếp loại học lực cuối kì theo hệ đào tạo Xét mặt giới tính học sinh nữ có tỷ lệ học lực giỏi cao hẳn tỷ lệ học sinh có học lực giỏi, nam lứa tuổi (ở lứa tuổi 17, tỷ lệ tương ứng là: 5.56; 1.85; 75; 55.56; lứa tuổi 18, tỷ lệ là: 4;1.64; 76; 37.71); học sinh nam có học lực trung bình yếu lại cao so với học sinh nữ lứa tuổi Riêng học sinh nữ hai lứa tuổi Tû lƯ % khơng có học lực yếu Điều thể rõ hình sau: 75.0 63.34 55.56 47.54 38.39 48.8 39.53 37.71 31.11 Giỏi Khá Trung bình Yêú 76.0 20.0 19.4 1.85 3.7 5.56 13.11 3.33 2.22 1.64 9.3 4.0 2.3 Giíi tÝnh 0 Nam N÷ Chung Chung Tuổi 17 Nam N÷ Tuổi 18 Hình 11 Tỉ lệ % học lực học sinh theo lứa tuổi giới tính 3.2.2 Mối tương quan học lực khả ghi nhớ Chúng tiến hành chọn học sinh có khả ghi nhớ ngắn hạn thị giác khả ghi nhớ ngắn hạn thính giác tốt đối tượng nghiên cứu lớp, sau xét mối tương quan khả ghi nhớ học lực để trả lời câu hỏi: “Có phải học sinh có khả ghi nhớ tốt có học lực tốt hay không?” 3.2.2.1 .1 Lứa tuổi 18 (khối 12) Kết nghiên cứu trình bày bảng sau: Bảng 13 Tƣơng quan học lực khả ghi nhớ học sinh khối 12 Lớp Giới tính Nam Nữ Chung Nam Chọn Nữ 12A7 Chung Tổng Cơ 12A3 n 10 19 17 25 44 Tỉ lệ % học sinh xếp loại học lực cuối kì Giỏi Khá TB Yếu (%) (%) (%) (%) 0.00 20.00 70.00 10.00 0.00 55.56 44.44 0.00 0.00 36.84 57.90 5.26 5.88 82.35 11.77 0.00 12.50 75.00 12.50 0.00 8.00 80.00 12.00 0.00 4.55 61.36 31.82 2.27 Qua bảng 13 ta thấy: tổng tỷ lệ học sinh có học lực giỏi lớp lớp chọn tương ứng là: 36.84; 88.00 Tỉ lệ học sinh có học lực trung bình lớp lớp chọn tương ứng là: 57.90; 12.0 Học lực yếu có học sinh lớp với tỷ lệ 5.26% Xét mặt giới tính, lớp chọn, học sinh nữ có học lực giỏi cao so với học sinh nam (tỷ lệ tương ứng 12.5; 5.88), tỷ lệ học sinh có học lực học sinh nam cao hẳn so với học sinh nữ (tỷ lệ tương ứng 82.35; 75.0); tỷ lệ học sinh có học lực trung bình giới tương đương ( tỷ lệ là: 11.77; 12.50) Ở lớp bản, học sinh nữ có học lực cao hẳn so với học sinh nam Tuy nhiên, học sinh nam có tỷ lệ học lực trung bình yếu lại cao nhiều so với học sinh nữ (tỷ lệ tương ứng 70.0; 44.44 10.0; 0) Từ kết cho thấy: khả ghi nhớ học lực có mối tương quan thuận khơng chặt chẽ: đa số học sinh có học lực giỏi, có khả ghi nhớ tốt Tuy nhiên, lại có trường hợp: số học sinh có khả ghi nhớ tốt lại có học lực trung bình, chí có học lực yếu (đối với học sinh nam lớp bản); số học sinh có khả ghi nhớ Tû lƯ % khơng tốt lại có học lực cao Điều thể qua hình vẽ sau: 90 82.35 80 70.0 70 55.5 60 50 20 57.9 44.44 36.84 40 30 Giỏi Khá Trung bình Yêú 80.0 75.0 20.0 5.88 5.26 10.0 10 Nam N÷ Chung Chung Lớp 12.5 11.77 12.5 8.0 Nam N÷ 12.0 Giíi tÝnh Lớp chọn Hình 12 Mối liên quan học lực khả ghi nhớ lứa tuổi 18 3.2.2.2 .2 Lứa tuổi 17 (khối 11) Kết nghiên cứu trình bày bảng sau: Bảng 14 Tƣơng quan học lực khả ghi nhớ học sinh khối 11 Lớp Giới tính n Cơ 11A10 Nam Nữ Chung 14 22 Tỉ lệ % học sinh xếp loại học lực cuối kì Giỏi Khá TB Yếu (%) (%) (%) (%) 0.00 42.86 57.14 0.00 0.00 62.50 37.50 0.00 0.00 50.00 50.00 0.00 Nam 16 6.25 87.50 6.25 0.00 Nữ 10 10.00 80.00 10.00 0.00 Chung 26 7.69 84.62 7.69 0.00 Tổng 48 4.17 68.75 27.08 0.00 Cũng mối tương quan học lực khả ghi nhớ học Chọn 11A1 sinh khối 12 (lứa tuổi 18), khối 11 (lứa tuổi 17) học lực khả ghi nhớ có mối liên quan với nhau: đa số học sinh có khả ghi nhớ tốt có học lực giỏi khá, có số trường hợp học sinh có khả ghi nhớ tốt lại có học lực trung bình Cụ thể sau: tỷ lệ học sinh có học lực giỏi, lớp chọn lớp tương ứng 7.69; 84.62 0.00; 50.00; tỷ lệ học sinh có học lực trung bình tương ứng là: 7.69: 50.00; khơng có học lực yếu Xét mặt giới tính ta thấy: lớp học sinh nữ có học lực cao so với nam (tỷ lệ tương ứng là: 62.5; 42.86), học sinh nam có tỷ lệ học lực trung bình lại cao nữ (tỷ lệ tương ứng là: 57.14; 37.5) Ở lớp chọn học sinh nam có tỷ lệ học lực cao nữ Tuy nhiên, học sinh nữ lại có học lực giỏi trung bình cao nam Xét hệ đào tạo, lớp chọn có tỷ lệ học sinh có học lực giỏi cao so với học sinh lớp (tỷ lệ 7.69; 0.00 68.75; 50.00) Tỷ lệ học sinh có học lực trung bình lớp cao so với lớp chọn (tỷ lệ tương ứng là: 50.00: 7.69) Điều thể hình vẽ sau: Tû lƯ % 87.5 Giỏi Khá Trung bình Yêú 84.62 80.0 62.5 57.14 42.86 50.050.0 37.5 6.25 6.25 10.0 10.0 7.69 7.69 Giíi tÝnh 0 Nam N÷ Chung Chung Lớp Nam N÷ Lớp chọn Hình 13 Mối liên quan học lực khả ghi nhớ lứa tuổi 17 Từ kết ta thấy rằng: khả ghi nhớ học lực có mối tương quan thuận không chặt chẽ Đa số học sinh có học lực giỏi, có khả ghi nhớ tốt Tuy nhiên, có số học sinh có khả ghi nhớ tốt lại có học lực trung bình yếu; số học sinh có khả ghi nhớ khơng tốt lại có học lực cao 3.2.2.3 Mối tương quan học lực khả ghi nhớ học sinh theo lứa tuổi Kết nghiên cứu thể bảng sau: Bảng 15 Mối liên quan học lực khả ghi nhớ học sinh theo lứa tuổi Tỷ lệ % học lực cuối kì Lứa tuổi 17 (khối 11) n 48 Giỏi Khá TB Yếu (%) (%) (%) (%) 6.25 66.67 27.08 0.00 18 (khối 12) 44 4.55 61.36 31.82 2.27 Qua bảng 15 ta thấy, lứa tuổi 17 (khối 11) có tỷ lệ học sinh có học lực giỏi cao so với lứa tuổi 18 (khối 12), với tỷ lệ tương ứng 66.67; 61.36 6.25; 4.55 Tuy nhiên lứa tuổi 18 lại có học lực trung bình cao so với lứa tuổi 17 , tỷ lệ tương ứng 31.81; 27.08 Ở lứa tuổi 18 có học sinh có học lực yếu, tỷ lệ 2.27% Kết giải thích chất lượng tuyển sinh đầu vào nhà trường ngày cao Kết thể rõ Tû lƯ % hình sau: 66.67 80 61.36 Tuæi 17 70 60 Tuæi 18 50 31.82 27.08 40 30 20 6.25 4.55 2.27 10 Giái Khá Yêú Trung bình Học lực Hỡnh 14: Mi liờn quan học lực khả ghi nhớ học sinh theo lứa tuổi 3.2.2 Bàn luận  Học lực Kết xếp loại học lực học sinh cuối kì năm học 2007 - 2008 chủ yếu học lực trung bình, học sinh có học lực giỏi yếu chiếm tỷ lệ thấp Điều giải thích trường đóng địa bàn nơng thơn, phần lớn em thuộc gia đình làm nông nên điều kiện học tập chưa tốt Học sinh nữ có tỷ lệ học lực giỏi cao so với học sinh nam lớp tuổi Học sinh nam có học lực trung bình yếu cao nữ Điều giải thích dựa vào đặc điểm đặc trưng cho giới nữ giới có tính cần cù, chăm nhiều so với nam, học sinh nữ chiếm tỷ lệ học lực giỏi nhiều Học sinh nam dễ bị chi phối yếu tố bên ngồi nên có học lực trung bình yếu chiếm tỷ lệ cao  Quan hệ học lực khả ghi nhớ Giữa khả ghi nhớ học lực có mối tương quan thuận: học sinh có khả ghi nhớ tốt có học lực cao, đa số học lực khá, giỏi Tuy nhiên, số học sinh có khả ghi nhớ tốt lại có học lực trung bình chí học lực yếu, điều thể tương quan không chặt chẽ khả ghi nhớ học lực giải thích thái độ học tập học sinh Học sinh hệ có học lực trung bình yếu chiếm tỷ lệ cao, học lực giỏi khá; học sinh hệ chọn có tỷ lệ học lực giỏi cao, học lực trung bình, yếu Điều phù hợp với việc khả ghi nhớ học sinh lớp chọn cao so với học sinh lớp [14] Ở lứa tuổi 17, học sinh có học lực khá, giỏi (tỷ lệ là: 6.25; 66.67) cao so với lứa tuổi 18 (với tỷ lệ tương ứng: 4.55; 61.36) lứa tuổi 17 có khả ghi nhớ tốt lứa tuổi 18, thể chất lượng tuyển sinh đầu vào nhà trường khoá sau cao khoá trước Điều phù hợp với kết nghiên cứu tác giả Đào Thị Thêm [14] PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ  Kết luận * Khả ghi nhớ Trí nhớ ngắn hạn thị giác trung bình trí nhớ ngắn hạn thính giác trung bình học sinh lứa tuổi 17 (8.93 1.10; 9.30 1.03) cao học sinh lứa tuổi 18 (8.36 1.15; 9.13 1.11), hay nói cách khác, lứa tuổi 17 có khả ghi nhớ tốt so với khả ghi nhớ lứa tuổi 18 Trí nhớ ngắn hạn thị giác trí nhớ ngắn hạn thính giác học sinh nam học sinh nữ có chênh lệch, trí nhớ học sinh nữ cao so với học sinh nam * Học lực Kết xếp loại học lực học sinh cuối kì năm học 2007 - 2008 chủ yếu học lực trung bình, học sinh có học lực giỏi yếu chiếm tỷ lệ thấp Học sinh nữ có tỷ lệ học lực giỏi cao so với học sinh nam lớp tuổi * Mối liên quan khả ghi nhớ học lực Học sinh có khả ghi nhớ tốt có học lực tốt (chủ yếu học lực khá, giỏi) thể tương quan thuận khả ghi nhớ học lực Một số học sinh có khả ghi nhớ tốt lại có học lực trung bình yếu, thể tương quan không chặt chẽ khả ghi nhớ học lực  Kiến nghị Đối với học sinh việc học tập mang tính vừa sức, phù hợp với đối tượng Nhà trường gia đình phải tạo điều kiện học tập tốt cho em Tăng cường trang thiết bị tạo hứng thú, tập trung ý ghi nhớ học sinh tốt Phối hợp nhiều phương pháp giảng dạy để phát huy tính tích cực học tập học sinh, ưu tiên sử dụng phương pháp trực quan để tăng khả quan sát ghi nhớ học sinh TÀI LIỆU THAM KHẢO Trịnh Văn Bảo, Một số ý kiến ảnh hưởng môi trường đến việc hình thành tài Phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng khiếu, tài văn hoá nghệ thuật NXB Văn hoá Hà Nội Nguyễn Văn Đồng (2004, Tâm lý học phát triển, NXB trị Quốc gia Hà Nội Phạm Hoàng Gia (1993), “Bản chất trí thơng minh”, Tạp chí nghiên cứu giáo dục, (11), trang 1- 4 Nguyễn Kế Hào (1991), Trí tuệ cảm xúc, NXB Khoa học Xã hội Hà Nội Đặng Vũ Hoạt, Hà Thị Đức (2003), Lý luận dạy học đại học, NXB ĐHSP Hà Nội Lê Văn Hồng (chủ biên), Lê Ngọc Lan, Nguyễn văn Thàng, Tâm lý học lứa tuổi tâm lý học sư phạm, NXB ĐHQG Hà Nội Đào Hữu Hồ, Chu Văn Mẫn (2000), Giáo trình thống kê sinh học, NXB Khoa học kĩ thuật Đặng Phƣơng Kiệt (2001), Cơ sở tâm lý học ứng dụng, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội Tạ Thuý Lan, Mai Văn Hƣng (1998), Năng lực trí tuệ học lực số học sinh Thanh Hố, thơng báo khoa học, trường ĐHSP Hà Nội 10 Tạ Thuý Lan (1992), Sinh lý thần kinh trẻ em, NXB ĐHSP Hà Nội 11 Tạ Thuý Lan, Trần Thị Loan (2004), Giải phẫu sinh lý người, NXB ĐHSP Hà Nội 12 Trần Thị Loan (2002), Nghiên cứu số số thể lực trí tuệ học sinh từ - 17 tuổi Quận Cầu Giấy Hà Nội, Luận án tiến sĩ sinh học, trường ĐHSP Hà Nội 13 Chu Văn Mẫn (2003), Ứng dụng tin học sinh học, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội 14 Đào Thị Thêm (2004), Nghiên cứu trí tuệ số số sinh học học sinh trung học phổ thông Yên Thế tỉnh Bắc Giang, Luận văn thạc sĩ sinh học, trường ĐHSP Hà Nội 15 Lê Nam Trà cộng (1994), “Một số suy nghĩ phương pháp luận nghiên cứu người Việt Nam cơng trình KX 07 đề tài KX - 07 - 07”, Bàn đặc điểm sinh thể người Việt Nam, Đề tài khoa học cấp Nhà nước KX - 07 - 07, NXB Khoa học kĩ thuật, Hà Nội, trang - 16 Piaget J (1997), Tâm lý học trí khơn, NXB giáo dục Hà Nội ... điểm nghiên cứu đề tài trường THPT Yên Dũng 1- Bắc Giang - Thời gian nghiên cứu: Các nghiên cứu tiến hành vào tháng 12 năm 2007 Chƣơng KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN 3 .1 Nghiên cứu trí nhớ 3 .1. 1... vi nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu đề tài khả ghi nhớ học lực học sinh lứa tuổi 17 , 18 (17 6 học sinh) , thuộc lớp lớp chọn trường THPT Yên Dũng - Bắc Giang 2.4 Địa điểm thời gian nghiên cứu - Địa... Dũng - Yên Dũng - Bắc Giang  Mục tiêu đề tài * Đánh giá khả ghi nhớ ngắn hạn học sinh trường THPT Yên Dũng - Yên Dũng - Bắc Giang lứa tuổi 17 , 18 * Góp phần làm sáng tỏ sở lí luận khả ghi nhớ