Bài 9. Chương trình địa phương (phần Văn)

Vai trò và tác dụng của việc sử dụng từ ngữ địa phương trong sáng tác văn học: Ví dụ: Tiết 61: CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNGTRONG SÁNG TÁC VĂN HỌC... II- Từ ngữ địa phương t

Tiết 61: CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG

TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG TRONG SÁNG TÁC VĂN HỌC

I- Hệ thống hóa kiến thức:

Tiết 61: CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG

TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNGTRONG SÁNG TÁC VĂN HỌC

- Từ ngữ toàn dân

- Từ ngữ địa phương

- Biệt ngữ xã hội

Từ ngữ toàn dân

là những từ ngữ

được sử dụng rộng rãi trong toàn dân.

Từ ngữ địa phương

là những từ ngữ chỉ được sử dụng ở

một hoặc một số địa phương

II- Từ ngữ địa phương trong sáng tác văn

học:

1 Vai trò và tác dụng của việc sử dụng từ

ngữ địa phương trong sáng tác văn học:

Ví dụ:

Tiết 61: CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG

TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNGTRONG SÁNG TÁC VĂN HỌC

Tìm các từ ngữ địa phương có trong các đoạn trích sau:

a/ … Nghe mẹ nó bảo gọi ba vào ăn cơm thì nó bảo lại:

- Thì má cứ kêu đi.

Mẹ nó đâm nổi giận quơ đũa bếp dọa đánh, nó phải gọi nhưng lại nói trổng:

- Vô ăn cơm!

Anh Sáu vẫn ngồi im, giả vờ không nghe, chờ nó gọi “Ba vô ăn cơm” Con bé cứ đứng trong bếp nói vọng ra:

- Cơm chín rồi!

Anh cũng không quay lại Con bé bực quá, quay lại mẹ và bảo:

- Con kêu rồi mà người ta không nghe.

(Chiếc lược ngà, Nguyễn Quang Sáng)

-> Hiện thực sinh hoạt trong cuộc sống của một gia đình

ở nông thôn Nam Bộ, thời kỳ kháng chiến chống Mĩ.

II- Từ ngữ địa phương trong sáng tác văn

học:

- Tái hiện hiện thực cuộc sống qua thời gian,

không gian cụ thể.

- Khắc họa hiện thực đời sống con người một

cách chân thực, sống động , từ đó giúp người

đọc hiểu hơn về văn hóa, cuộc sống con người,…

của địa phương

Tiết 61: CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG

TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNGTRONG SÁNG TÁC VĂN HỌC

1.Vai trò và tác dụng của việc sử dụng từ ngữ địa phương trong sáng tác văn học:

… Nhà chúng tôi ở cạnh nhau, gần

vàm kinh nhỏ đổ ra con sông Cửu Long

( Chiếc lược ngà, Nguyễn Quang Sáng)

Long Xuyên có núi Thái Sơn,

Có rạch Ông Chưởng có sông Đốc Vàng.

(Ca dao)

b/ Tìm các từ địa phương trong các ví dụ sau Cho biết các từ địa phương đó chỉ những gì?

vàm kinh, rạch: chỉ địa hình

Long Xuyên có núi Thái Sơn,

Có rạch Ông Chưởng có sông Đốc Vàng.

c/ Tìm các từ địa phương trong các ví dụ sau Cho

biết các từ địa phương đó chỉ những gì?

-Tàu Nam Vang chạy ngang cồn cát

Xuồng câu tôm đậu sát mé nga

Anh thấy em có một mẹ già

Muốn vô hoạn dưỡng biết là được không?

- Đồng Súc là xứ quê mùa

Đi thăm cháu ngoại cho vùa cà na

- Xuồng, vùa: đồ vật

- Cà na : sản vật

- vô, hoạn dưỡng : cách nói đặc trưng của người Nam Bộ

=> Thể hiện địa hình, đồ vật, sản vật, cách nói đặc trưng

trong giao tiếp,…của vùng miền.

- Tái hiện hiện thực cuộc sống qua thời gian, không gian cụ thể.

- Khắc họa hiện thực đời sống con người một cách chân thực, sống động , từ đó giúp người đọc hiểu hơn về văn hóa, cuộc sống con người,…của địa

phương

- Thể hiện địa hình, đồ vật, sản vật, cách nói đặc

trưng trong giao tiếp,…của vùng miền.

Tiết 61: CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG

TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNGTRONG SÁNG TÁC VĂN HỌC

1.Vai trò và tác dụng của việc sử dụng từ ngữ địa phương trong sáng tác văn học:

- Tái hiện hiện thực cuộc sống qua thời gian, không gian cụ thể.

- Khắc họa hiện thực đời sống con người một cách chân thực, sống động , từ đó giúp người đọc hiểu hơn về văn hóa, cuộc sống con người,…của địa

phương

- Thể hiện địa hình, đồ vật, sản vật, cách nói đặc

trưng trong giao tiếp,…của vùng miền.

1 Vai trò và tác dụng của việc sử dụng từ ngữ địa

phương trong sáng tác văn học:

- Từ ngữ địa phương trong tác phẩm được chọn

lọc rất kỹ và có dụng ý nghệ thuật của nhà văn.

Tiết 61: CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG

TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNGTRONG SÁNG TÁC VĂN HỌC.

Thể hiện dụng ý nghệ thuật của nhà văn.

Thể hiện về địa hình, đồ vật, sản vật, cách nói đặc trưng trong giao tiếp của vùng miền.

Từ ngữ địa phương trong

sáng tác văn học

II Từ ngữ địa phương trong sáng tác văn

học:

1 Vai trò và tác dụng của việc sử dụng từ

ngữ địa phương trong sáng tác văn học:

Tiết 61: CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG

TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNGTRONG SÁNG TÁC VĂN HỌC.

2 Đặc điểm của từ ngữ địa phương Nam Bộ trong việc sử dụng các yếu tố đi sau tính từ chỉ mức độ, cảm xúc:

Điền các yếu tố nhách, tát, hổi, tanh, thui, khè vào chỗ trống để cấu tạo từ ngữ địa phương thích hợp

hổi thui

tanh

nhách

Các từ ngữ địa phương được tạo thành có

nét chung gì về sắc thái biểu cảm?

⇒ Mang đậm màu sắc biểu cảm, cảm xúc của địa

II Từ ngữ địa phương trong sáng tác văn

học:

1 Vai trò và tác dụng của việc sử dụng từ

ngữ địa phương trong sáng tác văn học:

Tiết 61: CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG

TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNGTRONG SÁNG TÁC VĂN HỌC

2 Đặc điểm của từ ngữ địa phương Nam Bộ trong việc sử dụng các yếu tố đi sau tính từ chỉ mức độ, cảm xúc:

3 Tìm các từ chỉ địa hình, đồ vật, sản vật

hoặc cuộc sống sinh hoạt của người dân

Nam Bộ trong các câu văn:

- Đợi tới đêm 30 lâu thấy mồ Mày lấy giày ra, tụi mình trượt vài đường thôi mà.

- Tệ gì cũng có cơm nguội với mắm sống – ăn no rồi cứ rửa chén úp vô chạn xuống xuồng chèo đi, khỏi

thưa gởi làm mất giấc ngủ của má.

- Ông Sáu muốn cởi áo lội sông, nhưng thấy sông lớn quá đành đứng thở ra.

- Ngược lại hia Kim trông chẳng khác người nông dân mặc đồ đen, quần lá nem dây lưng rút, lại để râu càm.

- Chú mầy là người tốt, qua không lấy tiền.

- Bà ngó sững tía tôi Sau cái phút bất ngờ ấy, má tôi xụ xuống, không hỏi han, nói năng chi nữa.

- Con nào coi cũng sướng con mắt hén anh Tôi mới

nuôi có ba tháng hai ngày mà cỡ đó Tết anh vô chơi,

I- Hệ thống hoá kiến thức:

II Từ ngữ địa phương trong sáng tác văn học:

1 Vai trò và tác dụng:

Tiết 61: CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG

TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNGTRONG SÁNG TÁC VĂN HỌC.

2 Đặc điểm của từ ngữ địa phương Nam Bộ trong việc sử dụng các yếu tố đi sau tính từ chỉ mức độ, cảm xúc:

3 Tìm các từ chỉ địa hình, đồ vật, sản vật

hoặc cuộc sống sinh hoạt của người dân

Nam Bộ trong các câu văn:

4 Nguyên tắc sử dụng từ ngữ địa phương

trong sáng tác văn học:

4 Nguyên tắc sử dụng từ ngữ địa phương

I- Hệ thống hoá kiến thức:

II Từ ngữ địa phương trong sáng tác văn

học:

Tiết 61: CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG

TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNGTRONG SÁNG TÁC VĂN HỌC.

III Luyện tập:

Hãy tìm các từ ngữ chỉ địa hình, đồ vật, sản vật, hoặc cuộc sống sinh hoạt đặc trưng của người

dân Nam Bộ trong truyện ngắn Ông cá hô, Thằng

Cung của Lê Văn Thảo

* Bài mới: Làng của Kim Lân.

- Đọc kỹ tác phẩm chú thích (phần chữ lớn)

- Tìm hiểu tình huống truyện, diễn biến tâm

trạng của ông Hai khi nghe tin làng mình theo

giặc?

- Em có nhận xét gì về nghệ thuật miêu tả tâm lí

và ngôn ngữ nhân vật ông Hai của tác giả?