12/8/2011 Ngang lãi suất Các vấn đề kinh tế mở Nguồn: Tham chiếu trích dẫn từ Ch 13, 14 21 Kinh tế quốc tế (Krugman, Obstfeld, Melitz) Gỡ dần toán tỷ giá, lãi suất lạm phát Phạm Đỗ Chí (vnn, 18/03/2011)  Lãi suất VND = lãi suất USD + điều chỉnh kỳ vọng (%) tỷ giá VND/USD  Điều chỉnh tỷ giá 9,3% NHNN (tỷ giá liên ngân hàng từ 18.932đ lên 20.693đ) hôm 11/2  Lãi suất huy động VND (14%) = lãi suất USD (4%5%) + điều chỉnh tỷ giá xảy (9,3%) 12/8/2011 Những điều tỷ giá hối đoái  Tỷ giá hối đoái (danh nghĩa) E=(?DC/1FC)  Sự lên giá giảm giá đồng tiền Thị trường ngoại hối (The Foreign Exchange Market) BOP, cung cầu nội ngoại tệ thị trường ngoại hối Thành phần tham gia: Các ngân hàng thương mại  Chủ yếu mơ hình thảo luận Các định chế tài phi ngân hàng Các doanh nghiệp Ngân hàng trung ương 12/8/2011 Những yếu tố chủ yếu ảnh hưởng việc nắm giữ tài sản  Suất sinh lợi (Rate of return) suất sinh lợi thực (Real rate of return: inflation-adjusted rate of return)  Giả sử: không xét lạm phát ngắn hạn suất sinh lợi danh nghĩa suất sinh lợi thực  Rủi ro (Risk)  Thanh khoản (Liquidity)  Giả sử: rủi ro khoản loại tiền (hay tài sản nào)  Như vậy, suất sinh lợi yếu tố chủ yếu xét đến mô hình Suất sinh lợi  Lãi suất đồng tiền (interest rate) số tiền nhận từ việc cho vay đơn vị tiền tệ năm  Suất sinh lợi (rate of return) khoản tiền gửi nội tệ lãi suất mà khoản tiền gửi ngân hàng nhận  Suất sinh lợi nội tệ, USD = R$  So sánh với suất sinh lợi ngoại tệ, cần xem xét:  Lãi suất tiền gửi ngoại tệ  Tỷ lệ lên giá hay giá kỳ vọng ngoại tệ so với nội tệ  Suất sinh lợi ngoại tệ, EUR = (R€ + (Ee$/€ - E$/€)/E$/€ ) 12/8/2011 Suất sinh lợi nội tệ ngoại tệ Chênh lệch suất sinh lợi tiền gửi USD ($) EUR (€)  R$ - (R€ + (Ee$/€ - E$/€)/E$/€ ) = R$ - R€ - (Ee$/€ - E$/€)/E$/€ Suất sinh lợi kỳ vọng = lãi suất tiền gửi đô la Lãi suất tiền gửi euro Tỷ giá kỳ vọng Tỷ giá Tỷ lệ giá (lên giá) kỳ vọng euro Suất sinh lợi kỳ vọng tiền gửi euro Thị trường ngoại hối ngang lãi suất  Thị trường ngoại hối cân tiền gửi tất loại tiền tệ chào với suất sinh lợi kỳ vọng nhau: ngang lãi suất (interest parity) R$ = R€ + (Ee$/€ - E$/€)/E$/€  Chuyện xảy nếu:  R$ > R€ + (Ee$/€ - E$/€)/E$/€  Không nhà đầu tư muốn giữ tiền gửi euro, cầu giá euro giảm  Nhà đầu tư muốn giữ nhiều tiền gửi đô la, tăng cầu giá đô la  Đô la lên giá euro giảm giá, tăng vế bên phải cân tái lập 12/8/2011 Tỷ giá thay đổi ảnh hưởng đến sinh lợi kỳ vọng ngoại tệ? Current exchange rate Interest rate on euro deposits Expected rate of dollar depreciation Expected dollar return on euro deposits E$/€ R€ (1.05 - E$/€)/E$/€ R€ + (1.05 - E$/€)/E$/€ 1.07 0.05 -0.019 0.031 1.05 0.05 0.000 0.050 1.03 0.05 0.019 0.069 1.02 0.05 0.029 0.079 1.00 0.05 0.050 0.100 Ee$/€ = $1.05 Per Euro R€ = 5% (0.05) Xác định tỷ giá hối đối cân mơ hình Khơng sẵn lòng giữ tiền gửi euro Khơng sẵn lòng giữ tiền gửi đô la 12/8/2011 Tác động gia tăng lãi suất Đô la Giảm giá euro đồng nghĩa tăng giá đô la Tác động gia tăng lãi suất Euro 12/8/2011 Tác động tăng giá kỳ vọng Euro (# giảm giá kỳ vọng đô la) Nhớ lại thị trường tiền tệ nước thị trường ngoại hối 12/8/2011 Kết hợp thị trường tiền tệ nước thị trường ngoại hối Kỳ vọng giá nội tệ thể tọa độ? Những điều chỉnh diễn kéo theo liên quan đến tỷ giá lãi suất nào? Tại thị trường kỳ vọng có phá giá?  Nội tệ bị định giá cao ( > *) [ < giá trị cân dài hạn]  Ngang sức mua bị bóp méo  CA0 tương lai]  Điều kiện nước đòi hỏi i thấp [suy thối kỳ vọng, khó khăn tài (ngân hàng yếu kém)]  Thiếu thiện chí khả bảo vệ tỉ giá cố định [dự trữ ngoại tệ] 12/8/2011 Tỷ giá cố định: mục tiêu công?  Kỳ vọng nội tệ giá => từ bỏ đồng tiền  Nhiều người phản ứng lúc: cạn dự trữ ngoại tệ  Buộc phá giá  Phá giá có nghĩa có lý để cố gắng từ bỏ nội tệ  Nếu không lòng tin, đồng tiền ổn định  Trục trặc: khoản đầu khổng lồ (hot money) thị trường tài quốc tế Lơ-gic cơng đầu  Cạn kiệt dự trữ ngoại tệ nhìn thấy trước: Dự trữ ngoại tệ Tấn công đầu bắt đầu Ngày thực tế dự trữ cạn kiệt Ngày dự trữ cạn kiệt không xảy công Dự trữ ngoại tệ Thái cạn kiệt nhanh tiến trình lẽ diễn khơng có cơng đầu Thời gian 12/8/2011 Tác động vĩ mô công tiền tệ  Giảm giá nội tệ bất ngờ phá vỡ hệ thống tài chính:  Rút vốn ạt (Bank Runs):  Kéo theo sụp đổ ngân hàng tốt  Hệ thống bảo hiểm tiền gửi NHTU đóng vai trò cứu cánh  Vấn đề nghiêm trọng tiền gửi dạng ngoại tệ  Hiệu ứng Bảng cân đối tài sản (Balance-Sheet Effect):  Nội tệ giảm giá => giảm cải, tăng nợ ngoại tệ  Nguy phá sản xáo trộn tài Chính phủ thường phản ứng nào? Tuyên bố trấn an   [nền tảng vững mạnh, cam kết bảo vệ e cố định] Tăng i [thấp cần thiết] bù mức phá giá kỳ vọng    => vốn chảy (trái phiếu nước hấp dẫn hơn) NHTU bán ngoại tệ => giảm FR Cuối cùng:    chấp nhận i cao, hay thực theo kỳ vọng: phá giá 10 12/8/2011 Chính phủ phản ứng nào?  Phản ứng tài khoá tiền tệ:  Trước cú sốc cầu: sách tiền tệ tài khố mở rộng (suy thoái), thắt chặt (lạm phát)  Trường hợp công tiền tệ, nội tệ giá, vốn tháo chạy, giải pháp gì?     Tăng i (nhưng suy thoái đầu tư giảm) Phá giá (nhưng hiệu ứng bảng cân đối tài sản) Tăng T, giảm G (nhưng suy thối) Duy trì tăng trưởng kích cầu bị nghi ngờ khả tốn nợ phủ => trầm trọng thêm khả bị công đầu  IMF giải pháp cứu trợ: nhiều tranh cãi  Kiểm soát vốn: Ảnh hưởng niềm tin nhà đầu tư, động khuyến khích bị bóp méo tình trạng quan liêu Sự mở rộng chuyển dịch thông tin mức độ di chuyển vốn tài  Nếu loại tài sản thay hoàn toàn cho nhau, kỳ vọng ngang lãi suất thỏa xét góc độ trung bình: Rt – R*t = (Eet+1 – Et)/Et  Khác biệt lãi suất thay đổi kỳ vọng theo dự báo thị trường tỷ giá hối đoái  Nếu tài sản khơng thay hồn tồn Rt – R*t = (Eet+1 – Et)/Et + t  Khác biệt lãi suất với thay đổi tỷ giá phí bù rủi ro  Thay đổi phí bù rủi ro tác động đến thay đổi tỷ giá thay khác biệt lãi suất tạo  Rủi ro quốc gia (chiến tranh, quốc hữu hoá, vỡ nợ nước ngoài…) 11 12/8/2011 Một số câu hỏi Điều kiện ngang lãi suất (danh nghĩa) gì? Điều kiện có ý nghĩa quan hệ lãi suất danh nghĩa nước khác dự đoán (kỳ vọng) tỷ giá hối đoái danh nghĩa tương lai? Điều phải xảy với lãi suất nước phủ muốn trì tỷ giá hối đối cố định thị trường dự đốn có giá nội tệ? Có hệ lụy khơng lãi suất thay đổi? Chính phủ thường phản ứng nào? Gỡ dần toán tỷ giá, lãi suất lạm phát Phạm Đỗ Chí (vnn, 18/03/2011)  Lãi suất VND = lãi suất USD + điều chỉnh kỳ vọng (%) tỷ giá VND/USD  Điều chỉnh tỷ giá 9,3% NHNN (tỷ giá liên ngân hàng từ 18.932đ lên 20.693đ) hôm 11/2  Lãi suất huy động VND (14%) = lãi suất USD (4%5%) + điều chỉnh tỷ giá xảy (9,3%)  Lãi suất VND phụ thuộc lãi suất USD kỳ vọng lạm phát  lạm phát cao có nghĩa VND giá so USD; lạm phát gần 12% Việt Nam năm 2010 cao lạm phát Mỹ khoảng 10% điều chỉnh tỷ giá 9,3% mức khác lạm phát 12 12/8/2011 “Khi nguy suy thoái lan rộng” Bùi Ngọc Hải, tr 41, “Mỹ cắt giảm lãi suất”, TBKTSG (01/10/98) Điều xảy FED cắt giảm lãi suất - lần cắt giảm kể từ 31-01-1996? Trước hết, làm giảm giá trị đô la, tạo thuận lợi cho nhà xuất Mỹ Thứ hai, tác động lớn hơn, làm giảm bớt gánh nặng nợ nần cho nước châu Á châu Mỹ La tinh vay nợ đô la Thứ ba, làm giảm kích thích dòng vốn từ nước, có Hàn Quốc Nhật, đổ vào thị trường trái phiếu Mỹ để tìm kiếm lợi nhuận cao chắn hơn, bước quan trọng tiến tới phục hồi lòng tin chống suy thoái Nhật kinh tế lên châu Á Mỹ La tinh Thứ tư, làm sống dộng trở lại thị trường chứng khoán chao đảo, người ta cảm thấy đầu tư vào cổ phiếu hấp dẫn đầu tư vào trái phiếu kho bạc tiền gởi vào ngân hàng Một hiệu khuyến khích cơng ty vay tiền để đầu tư mở rộng sản xuất, khuyến khích người Mỹ dùng thẻ tín dụng để chi tiêu, khuyến khích kinh tế Mỹ tăng trưởng ” Đúng/Sai (1)? Theo điều kiện ngang lãi suất danh nghĩa, xét nước Anh Mỹ, lãi suất nước Anh 7% năm lãi suất Mỹ 5% năm, tỷ lệ giá kỳ vọng Bảng Anh năm tới 2% 13 12/8/2011 Đúng/Sai (2)?  Kỳ vọng phá giá đồng tiền tương lai gây nên khủng hoảng cán cân toán BOP, thể qua gia tăng nhanh chóng lượng dự trữ ngoại tệ (FR) kéo theo giảm lãi suất nước nhà ngày thấp mức lãi suất giới Đúng/Sai (2)?  Kỳ vọng phá giá đồng tiền tương lai gây nên khủng hoảng cán cân tốn BOP, thể qua gia tăng nhanh chóng lượng dự trữ ngoại tệ (FR) kéo theo giảm lãi suất nước nhà ngày thấp mức lãi suất giới  The expectation of a FUTURE DEVALUATION cause a BOP crisis marked by a sharp fall in foreign reserves (FR) and a rise in the home interest rate above the world interest rate 14 12/8/2011 Trắc nghiệm Nếu lãi suất Hoa Kỳ cao lãi suất Nhật, điều kiện ngang lãi suất ngụ ý rằng: A Tỷ lệ lạm phát Nhật cao B Tài sản tài Nhật khoản đầu tư sinh lợi C Người ta dự đoán đồng yên giảm giá so với đồng đô la D Người ta dự đoán đồng yên lên giá so với đồng la Giải thích chế  Lãi suất ngang (chi phí tài trợ bên ngồi, phí bù rủi ro quốc gia tỷ lệ giá nội tệ kỳ vọng) giảm thời kỳ bùng phát tăng khủng hoảng Nếu theo xu hướng này, sách tiền tệ có tính thuận chu kỳ làm trầm trọng thêm biến động sản lượng Nhưng tăng lãi suất thời kỳ bùng phát giảm lãi suất khủng hoảng, ngược xu hướng lãi suất ngang bằng, làm tệ tình trạng bất ổn tỷ giá hối đoái 15 ... Lãi suất VND = lãi suất USD + điều chỉnh kỳ vọng (%) tỷ giá VND/USD  Điều chỉnh tỷ giá 9,3% NHNN (tỷ giá liên ngân hàng từ 18.9 32đ lên 20.693đ) hôm 11/2  Lãi suất huy động VND (14%) = lãi suất. .. tín dụng để chi tiêu, khuyến khích kinh tế Mỹ tăng trưởng ” Đúng/Sai (1)? Theo điều kiện ngang lãi suất danh nghĩa, xét nước Anh Mỹ, lãi suất nước Anh 7% năm lãi suất Mỹ 5% năm, tỷ lệ giá kỳ vọng... E$/€)/E$/€ Suất sinh lợi kỳ vọng = lãi suất tiền gửi đô la Lãi suất tiền gửi euro Tỷ giá kỳ vọng Tỷ giá Tỷ lệ giá (lên giá) kỳ vọng euro Suất sinh lợi kỳ vọng tiền gửi euro Thị trường ngoại hối ngang lãi