HƢỚNG DẪNr] SỬ DỤNG KHÁNG SINH Chủ biên PGS.TS Nguyễn Thị Xuyên Đồng chủ biên PGS TS Lƣơng Ngọc Khuê GS TS Trần Quỵ GS.TS Hoàng Thị Kim Huyền BAN BIÊN SOẠN GS.TS Trần Quỵ GS.TS Hoàng Thị Kim Huyền GS.TS Nguyễn Lân Việt GS.TS Ngô Quý Châu GS.TS Lê Quang Cƣờng PGS.TS Trần Hậu Khang PGS.TS Đỗ Nhƣ Hơn PGS.TS Bạch Quốc Khánh PGS.TS Trần An PGS.TS Nguyễn Gia Bình PGS.TS Đinh Thị Kim Dung PGS.TS Trƣơng Thanh Hƣơng PGS.TS Bùi Vũ Huy PGS.TS Nguyễn Thị Ngọc Lan PGS.TS Đỗ Thị Liệu PGS.TS Đào Văn Long PGS.TS Đoàn Mai Phƣơng PGS.TS Nguyễn Hữu Sáu PGS.TS Phạm Thị Hồng Thi PGS.TS Nguyễn Thị Vinh TS.BS Trần Thị Tô Châu TS.BS Lê Xuân Cung TS.BS Phạm Ngọc Đông TS.BS Nguyễn Hải Anh TS.BS Vũ Văn Giáp TS.BS Chu Thị Hạnh TS.BS Nguyễn Thanh Hồi TS.BS Vũ Trƣờng Khanh TS.BS Nguyễn Văn Kính TS.BS Phan Thu Phƣơng TS.BS Trần Quý Tƣờng TS.BS Lê Thị Diễm Tuyết TS.BS Lê Thị Kim Xuân TS.DS Nguyễn Thị Liên Hƣơng TS.DS Phạm Thị Thúy Vân TS.DS Vũ Thị Thu Hƣơng Ths.BSCKII Vũ Bá Quyết BSCKII Huỳnh Phan Phúc Linh Ths.DS Cao Hƣng Thái Ths.DS Nguyễn Hằng Nga Ths.BS Lƣu Văn Ái Ths.BS Giang Thục Anh Ths.BS Bùi Hải Bình Ths.BS Nguyễn Đăng Tuân Ths.BS Lê Thị Ngọc Lan Ths Vũ Quốc Đạt Ths Nguyễn Thị Thanh Huyền Ths Đoàn Thị Phƣơng Lan Ths Tạ Thị Diệu Ngân Ths Nguyễn Kim Thƣ BS Thẩm Trƣơng Khánh Vân TỔ THƢ KÝ VÀ BIÊN TẬP: Ths Nguyễn Đức Tiến Ths Ngơ Thị Bích Hà Ths Trƣơng Lê Vân Ngọc Ths Nguyễn Thị Đại Phong Ths Nguyễn Thị Thủy Bộ môn Dƣợc lâm sàng - Trƣờng đại học Dƣợc Hà Nội MỤC LỤC PHẦN I ĐẠI CƢƠNG VỀ KHÁNG SINH VÀ VI KHUẨN HỌC 13 CHƢƠNG I ĐẠI CƢƠNG VỀ KHÁNG SINH 13 CÁC NHÓM KHÁNG SINH VÀ TÁC DỤNG 13 Kháng sinh nhóm beta-lactam 14 Kháng sinh nhóm aminoglycosid 17 Kháng sinh nhóm macrolid 18 Kháng sinh nhóm lincosamid 18 Kháng sinh nhóm phenicol 19 Kháng sinh nhóm cyclin 19 Kháng sinh nhóm peptid 20 Kháng sinh nhóm quinolon 21 Các nhóm kháng sinh khác 22 CƠ CHẾ TÁC DỤNG CỦA KHÁNG SINH VÀ PHỐI HỢP KHÁNG SINH 23 Cơ chế tác dụng kháng sinh 23 Phối hợp kháng sinh 24 KHÁI NIỆM DƢỢC ĐỘNG HỌC/DƢỢC LỰC HỌC (PK/PD) VÀ ỨNG DỤNG 25 Một số khái niệm liên quan tới pk/pd kháng sinh 25 Ứng dụng số pk/pd sử dụng kháng sinh 28 CÁC NGUYÊN TẮC SỬ DỤNG KHÁNG SINH 30 Lựa chọn kháng sinh liều lƣợng 30 Sử dụng kháng sinh dự phòng 31 Sử dụng kháng sinh điều trị theo kinh nghiệm 32 Sử dụng kháng sinh có chứng vi khuẩn học 33 Lựa chọn đƣờng đƣa thuốc 33 Độ dài đợt điều trị 34 Lƣu ý tác dụng khơng mong muốn độc tính sử dụng kháng sinh 34 CHƢƠNG II: ĐẠI CƢƠNG VỀ VI KHUẨN HỌC 36 ĐẠI CƢƠNG VỀ VI KHUẨN HỌC 36 Khái quát vi khuẩn 36 Cấu tạo tế bào vi khuẩn 37 Hệ vi khuẩn thể ngƣời bình thƣờng 38 VAI TRÕ CỦA VI SINH LÂM SÀNG VỚI SỬ DỤNG KHÁNG SINH HỢP LÝ 40 i Một số khái niệm 40 ii Chẩn đoán trực tiếp 41 iii Vai trò vi sinh lâm sàng với sử dụng kháng sinh hợp lý 42 SỰ ĐỀ KHÁNG KHÁNG SINH CỦA VI KHUẨN 43 Sự đề kháng kháng sinh vi khuẩn 43 Xu hƣớng đề kháng kháng sinh vi khuẩn 44 Biện pháp phòng ngừa 45 PHẦN II ĐIỀU TRỊ CÁC BỆNH NHIỄM KHUẨN 47 CHƢƠNG I NHIỄM KHUẨN HÔ HẤP 47 VIÊM PHẾ QUẢN CẤP Ở NGƢỜI LỚN 47 Đại cƣơng 47 Chẩn đoán 47 Căn nguyên vi sinh 47 Điều trị 48 Phòng bệnh 49 GIÃN PHẾ QUẢN 50 Đại cƣơng 50 Nguyên nhân 50 Triệu chứng 50 Điều trị 51 Dự phòng 53 ĐỢT CẤP BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH 53 Đại cƣơng 53 Chẩn đoán 53 Điều trị 54 VIÊM PHỔI MẮC PHẢI Ở CỘNG ĐỒNG 57 Đại cƣơng 57 Nguyên nhân 57 Triệu chứng 58 Điều trị 59 Phòng bệnh 61 SỬ DỤNG KHÁNG SINH ĐIỀU TRỊ VIÊM PHỔI CỘNG ĐỒNG Ở TRẺ EM 62 Đại cƣơng 62 Nguyên nhân 63 Chẩn đoán 64 Phân loại theo mức độ nặng nhẹ (theo phân loại tcyttg) 65 Điều trị 66 Phòng bệnh 69 VIÊM PHỔI BỆNH VIỆN 71 Đại cƣơng 71 Nguyên nhân 71 Triệu chứng 71 Điều trị kháng sinh 72 Dự phòng 75 VIÊM PHỔI LIÊN QUAN ĐẾN THỞ MÁY 76 Đại cƣơng 76 Nguyên nhân yếu tố nguy 76 Triệu chứng 78 Điều trị kháng sinh 78 Tiên lƣợng biến chứng 82 Dự phòng 82 ÁP XE PHỔI 83 Đại cƣơng 83 Chẩn đoán 83 Điều trị 84 Phòng bệnh 86 TRÀN MỦ MÀNG PHỔI 86 Đại cƣơng 86 Nguyên nhân 87 Triệu chứng 87 Điều trị 87 Dự phòng 89 CHƢƠNG II NHIỄM KHUẨN HUYẾT VÀ SỐC NHIỄM KHUẨN 90 NHIỄM KHUẨN HUYẾT VÀ SỐC NHIỄM KHUẨN 90 Đại cƣơng 90 Nguyên nhân 90 Triệu chứng - chẩn đoán 90 Điều trị 91 CHƢƠNG III: NHIỄM KHUẨN TIM MẠCH 96 THẤP TIM 96 Định nghĩa 96 Nguyên nhân 96 Triệu chứng 96 Điều trị thấp tim 97 Phòng bệnh 98 VIÊM NỘI TÂM MẠC NHIỄM KHUẨN 99 Định nghĩa 99 Nguyên nhân 99 Triệu chứng 99 Điều trị 100 Kháng sinh phòng bệnh 101 CHƢƠNG IV NHIỄM KHUẨN DA VÀ MÔ MỀM 102 NHỌT 102 Định nghĩa 102 Nguyên nhân 102 Triệu chứng 102 Điều trị kháng sinh 103 Phòng bệnh 104 VIÊM NANG LÔNG 104 Định nghĩa 104 Nguyên nhân 104 Triệu chứng 105 Điều trị 105 Phòng bệnh 106 VIÊM MÔ BÀO 107 Định nghĩa 107 Nguyên nhân 107 Triệu chứng 107 Điều trị 108 CHƢƠNG V NHIỄM KHUẨN TIÊU HÓA 109 TIÊU CHẢY DO VI KHUẨN 109 Đại cƣơng 109 Căn nguyên thƣờng gặp 109 Chẩn đoán 109 Điều trị 110 Phòng bệnh 111 DIỆT HELICOBACTER PYLORI TRONG BỆNH LÝ DẠ DÀY TÁ TRÀNG 112 Đại cƣơng 112 Chỉ định diệt h.p bệnh dày tá tràng 112 Các phƣơng pháp chẩn đoán nhiễm h.p 112 Điều trị 113 NHIỄM KHUẨN ĐƢỜNG MẬT 114 Đại cƣơng 114 Nguyên nhân 114 Triệu chứng 115 Điều trị kháng sinh 116 Dự phòng 116 ÁP XE GAN DO VI KHUẨN 117 Đại cƣơng 117 Nguyên nhân 117 Triệu chứng 118 Điều trị kháng sinh 118 VIÊM TỤY CẤP CÓ NHIỄM KHUẨN 120 Đại cƣơng 120 Nguyên nhân 120 Triệu chứng 120 Điều trị kháng sinh 121 VIÊM PHÖC MẠC 122 Đại cƣơng 122 Phân loại nguyên gây bệnh 122 Lâm sàng xét nghiệm 122 Điều trị 123 CHƢƠNG VI NHIỄM KHUẨN CƠ - XƢƠNG - KHỚP 125 VIÊM KHỚP NHIỄM KHUẨN 125 Đại cƣơng 125 Nguyên nhân 125 Triệu chứng - chẩn đoán 125 Điều trị 126 Phòng bệnh 127 VIÊM XƢƠNG TỦY NHIỄM KHUẨN 128 Đại cƣơng 128 Nguyên nhân 128 Triệu chứng- chẩn đoán 128 Điều trị 129 Dự phòng 130 VIÊM CƠ, ÁP XE CƠ NHIỄM KHUẨN 130 Định nghĩa 130 Nguyên nhân 130 Triệu chứng - chẩn đoán 130 Điều trị 131 Dự phòng 133 NHIỄM KHUẨN HẠT TÔ PHI 133 Đại cƣơng 133 Nguyên nhân 133 Triệu chứng - chẩn đoán 133 Điều trị 134 Dự phòng 135 CHƢƠNG VII NHIỄM KHUẨN SẢN PHỤ KHOA VÀ CÁC BỆNH LÂY TRUYỀN QUA ĐƢỜNG TÌNH DỤC 136 SỬ DỤNG KHÁNG SINH TRONG DỰ PHÕNG SẢN KHOA 136 Đại cƣơng 136 Các thủ thuật sản khoa đƣợc cân nhắc dùng kháng sinh 136 Sử dụng kháng sinh dự phòng 137 NHIỄM TRÙNG NẶNG DO SẢN KHOA 137 Đại cƣơng 137 Triệu chứng 137 Điều trị 138 VIÊM ÂM ĐẠO - NIỆU ĐẠO DO VI KHUẨN 139 Đại cƣơng 139 Các loại viêm âm đạo - niệu đạo vi khuẩn 139 BỆNH GIANG MAI 141 Đại cƣơng 141 Các biểu lâm sàng 143 Chẩn đoán giang mai 145 Điều trị 146 Phòng bệnh 148 BỆNH LẬU 148 Đại cƣơng 148 Nguyên nhân 149 Triệu chứng 149 Điều trị 150 Phòng bệnh 151 BỆNH HẠ CAM 151 Đại cƣơng 151 Nguyên nhân 152 Triệu chứng 152 Điều trị 153 Phòng bệnh 153 CHƢƠNG VIII NHIỄM KHUẨN MẮT 153 SỬ DỤNG KHÁNG SINH TRONG NHÃN KHOA 154 Đƣờng dùng kháng sinh nhãn khoa 154 Các kháng sinh thƣờng dùng nhãn khoa 156 VIÊM KẾT MẠC CẤP 159 Đại cƣơng 159 Nguyên nhân 159 Triệu chứng 160 Điều trị kháng sinh 160 Phòng bệnh 161 VIÊM KẾT MẠC DO LẬU CẦU 161 Đại cƣơng 161 Nguyên nhân 161 Triệu chứng 161 Điều trị kháng sinh 161 Dự phòng 162 VIÊM GIÁC MẠC DO VI KHUẨN 162 Định nghĩa 162 Nguyên nhân 162 Triệu chứng 163 Điều trị kháng sinh 163 Dự phòng 164 BỆNH MẮT HỘT 164 Đại cƣơng 164 Nguyên nhân 164 Triệu chứng 164 Điều trị kháng sinh 165 Dự phòng 166 VIÊM TỔ CHỨC HỐC MẮT 166 Đại cƣơng 166 Nguyên nhân 166 Triệu chứng 166 Điều trị kháng sinh 167 Dự phòng 168 VIÊM MỦ NỘI NHÃN SAU VẾT THƢƠNG XUYÊN NHÃN CẦU 169 Đại cƣơng 169 Nguyên nhân 169 Triệu chứng 169 Điều trị kháng sinh 169 Dự phòng 171 VIÊM BỜ MI DO VI KHUẨN 171 Đại cƣơng 171 Nguyên nhân 171 Triệu chứng 171 Điều trị 172 Phòng bệnh 172 VIÊM TÖI LỆ 172 Đại cƣơng 172 Nguyên nhân 172 Triệu chứng 172 Điều trị kháng sinh 173 Dự phòng 174 CHƢƠNG IX VIÊM MÀNG NÃO 174 VIÊM MÀNG NÃO MỦ 174 Đại cƣơng 174 Nguyên nhân 174 Chẩn đoán 174 Điều trị 175 Phòng bệnh 177 CHƢƠNG X NHIỄM KHUẨN TIẾT NIỆU 178 VIÊM THẬN BỂ THẬN CẤP 178 Đại cƣơng 178 Nguyên nhân 178 Chẩn đoán 178 Điều trị kháng sinh 179 SỎI THẬN TIẾT NIỆU NHIỄM TRÙNG 182 Nguyên nhân 182 Chẩn đoán 182 Điều trị 184 Tiến triển biến chứng 185 Dự phòng 185 VIÊM NIỆU ĐẠO CẤP KHÔNG DO LẬU 186 Nguyên nhân 186 Chẩn đoán xác định 186 Điều trị 187 Tiên lƣợng 188 VIÊM BÀNG QUANG CẤP 188 Nguyên nhân gây bệnh 188 Chẩn đoán 189 Điều trị 189 Tiên lƣợng 190 CHƢƠNG XI SỬ DỤNG KHÁNG SINH CHO NGƢỜI BỆNH SUY GIẢM MIỄN DỊCH 191 SUY GIẢM MIỄN DỊCH (GIẢM BẠCH CẦU HẠT TRUNG TÍNH VÀ SAU GHÉP TỦY) 191 Định nghĩa 191 Triệu chứng lâm sàng 191 Phân tầng nguy 192 Các xét nghiệm cần thiết 192 Điều trị kháng sinh 192 PHỤ LỤC HƢỚNG DẪN XỬ TRÍ VIÊM PHỔI CỘNG ĐỒNG Ở TRẺ EM 194 PHỤ LỤC LIỀU KHÁNG SINH TRONG DỰ PHÕNG PHẪU THUẬT 196 PHỤ LỤC LỰA CHỌN KHÁNG SINH DỰ PHÕNG PHẪU THUẬT 196 PHỤ LỤC HƢỚNG DẪN TIÊM/TRUYỀN MỘT SỐ LOẠI KHÁNG SINH 202 Bảng I.1 Phân loại kháng sinh theo cấu trúc hóa học Bảng I.2 Phân nhóm kháng sinh Penicilin phổ kháng khuẩn Bảng I.3 Các hệ Cephalosporin phổ kháng khuẩn Bảng I.4 Kháng sinh carbapenem phổ tác dụng Bảng I.5 Các hệ kháng sinh nhóm quinolon phổ tác dụng Bảng I.6 Phân loại kháng sinh liên quan đến đặc tính dƣợc lực học Bảng I.7 Phân loại kháng sinh theo số PK/PD Bảng I.8 Sinh khả dụng số kháng sinh đƣờng uống Bảng I.9 Cơ quan xuất số kháng sinh Bảng I.10 Nguyên tắc MINDME sử dụng kháng sinh Bảng II.1 Lựa chọn kháng sinh điều trị viêm phế quản cấp Bảng II.2 Tỷ lệ mắc VPCĐ hàng năm trẻ < tuổi theo khu vực giới (WHO) Bảng II.3 15 nƣớc có số trẻ mắc viêm phổi cao Bảng II.4 15 nƣớc có số trẻ tử vong viêm phổi cao Bảng II.5 Tình hình kháng kháng sinh vi khuẩn thƣờng gặp gây viêm phổi trẻ em Bảng II.6 Lựa chọn kháng sinh điều trị theo kinh nghiệm Bảng II.7 Lựa chọn kháng sinh cho số chủng vi khuẩn đa kháng thuốc Bảng II.8 Yếu tố nguy vi sinh vật đặc biệt Bảng II.9 Liều dùng, đƣờng dùng cụ thể số kháng sinh Bảng II.10 Lựa chọn kháng sinh theo kinh nghiệm Bảng II.11 Liều dùng - cách dùng số kháng sinh Bảng II.12 Nghỉ ngơi theo mức độ viêm Bảng II.13 Thuốc cách sử dụng điều trị bệnh thấp tim Bảng II.14 Phân loại mức độ nặng nhiễm khuẩn đƣờng mật Bảng II.15 Các lựa chọn kháng sinh nhiễm khuẩn đƣờng mật Bảng II.16 Các lựa chọn kháng sinh áp xe gan vi khuẩn Bảng II.17 Điểm Balthazar đánh giá mức độ nặng CT Bảng II.18 Liều lƣợng cách dùng kháng sinh điều trị viêm phúc mạc Bảng II.19 Phác đồ kháng sinh kinh nghiệm chƣa có kết vi sinh Bảng II.20 Liều kháng sinh khuyến cáo ngƣời bệnh viêm màng não có chức gan thận bình thƣờng Bảng II.21 Một số chủng vi khuẩn thƣờng gặp ngƣời bệnh sốt giảm bạch cầu hạt trung tính DANH MỤC HÌNH VẼ Hình I-1 Liên quan mật độ vi khuẩn (CFU) với thời gian mức MIC khác (Thử chủng P aeruginosa ATCC27853 với tobramycin, ciprofloxacin ticarcilin nồng độ từ 1/4 MIC đến 64 MIC) PHỤ LỤC HƢỚNG DẪN TIÊM/TRUYỀN MỘT SỐ LOẠI KHÁNG SINH TT Tên hoạt chất Tiêm bắp nồng độ Tiêm tĩnh mạch Cách pha Tốc độ Pha 1g với Aztreonam * 3ml chai truyền pha NCPT/nƣớc sẵn * bột pha 6-10ml NCPT 3-5 phút kìm tiêm 500mg, 1g, khuẩn/NaCl 2g 0.9% Azithromycin bột pha tiêm x 500mg Hòa tan 125mg, 250mg, 500mg 125 mg /1ml; mL Ampicillin bột 250 mg/1ml; pha tiêm NCPT 10-15 500 mg /2ml; 125mg,250mg, 1g/7.4ml; phút g/4ml; g/8 ml 500mg, 1g, 2g 2g/14.8ml NCPT NCPT NaCl 0.9% x x Dung môi Chú ý tƣơng hợp Truyền tĩnh mạch Cách pha Tốc độ Pha 1g với 50ml dung môi tƣơng hợp * Hòa tan 3ml NCPT, pha lỗng 20-60 phút dung môi tƣơng hợp (nồng độ không vƣợt 2%) Hòa tan 4.8ml NCPT, pha lỗng: với dung môi tƣơng ≤ 60 phút hợp đến nồng độ 12mg/ml Hòa tan: 500mg/5ml 30-60 NCPT, pha lỗng: [2] 100ml NaCl 0.9% Khi pha, cần lắc mạnh lập tức; Dung NaCl 0.9%, dịch Aztreonam có Gluc 5%, Glucnồng độ >2%, phải sử NaCl, dụng trừ Hartmann’s, hoàn nguyên/pha Ringer’s loãng NCPT NaCl 0.9% Dung dịch sau pha NaCl 0.9%, ổn định 24 nhiệt Gluc 5%, độ phòng (25oC) Hartmann’s ngày tủ lạnh Dung dịch pha nên phút Nên dùng NaCl sử dụng ngay, 0.9% [1] bảo quản 2-8oC 24h [2] 202 TT Tên hoạt chất Tiêm bắp nồng độ Tiêm tĩnh mạch Dung môi Chú ý tƣơng hợp Truyền tĩnh mạch Tốc độ Cách pha Ampicillin 1.5g/3.2ml sulbactam bột NCPT 1.5g/3.2ml pha tiêm 1.5g lidocaine HCl NCPT 3g 0.5 2% 10-15 phút Hòa tan: 1.5g/3.2 ml NCPT, pha lỗng: 15-30 phút 50-100ml dung mơi tƣơng hợp Amoxicillin bột Hòa tan 500 pha tiêm 250mg, mg/2.5 mL; 250mg/5ml 500mg, 1g g/4ml NCPT; Hòa tan: 250mg/5ml 3-4 phút NCPT pha loãng: 50- 30-60 phút 100ml NaCl 0.9% Amoxicillin clavulanate bột x pha tiêm 600mg, 1.2g Amikacin ống dung dịch tiêm * 50-250mg/ml 15UI/1ml-5ml Bleomycin NCPT 15UI/5ml NaCl sulfate bột pha NaCl 0.9% 10 phút 0.9% tiêm 15-30 UI nƣớc kìm khuẩn Cloxacillin Cách pha 500mg/1.7ml 600mg/10 1.2g/20 NCPT Tốc độ ml; 600mg/50ml NCPT ml 3-4 phút 30-40 phút NaCl 0.9% * 250mg/4.9ml Pha loãng dung dịch chứa 500mg/100ml 2-3 phút 30-60 phút 200ml dung mơi tƣơng hợp x x 2-4 phút Hòa tan: 1g/3.4 ml 30-40 phút NaCl 0.9% Tiêm bắp: vòng 1h sau pha, tiêm tĩnh mạch: vòng 8h sau pha, pha lỗng sau hòa tan NaCl 0.9% Lắc mạnh hòa tan, dùng sau pha, bảo quản 28oC 24h [2] NaCl 0.9% Nên truyền vòng 3-4h sau pha loãng 25oC, bảo quản đƣợc 5oC 8h NaCl 0.9%; Bảo quản đƣợc 2Ringer o C 24h [2] Ringer lactated NaCl 0.9%, Ổn định dung Gluc 5%, môi NaCl 0.9% Ringer lactate, 24h Hartmann's NaCl 0.9% Lắc kỹ pha; Dung 203 TT Tên hoạt chất Tiêm bắp nồng độ 250mg, 500mg, NCPT 1g, 2g bột pha 250mg/1.9ml tiêm NCPT 10 11 Tiêm tĩnh mạch Cách pha NCPT 500mg/4.8ml NCPT * nên tiêm Clindamycin ống bắp liều ≤ x tiêm 2-, 4-, 6ml 600mg Clarithromycin lọ bột pha tiêm x 500mg x Tốc độ x x Truyền tĩnh mạch Dung môi Chú ý tƣơng hợp Cách pha Tốc độ NCPT pha lỗng dung mơi tƣơng hợp dịch sau hoàn nguyên (125 -250 mg/ml) ổn định 24 nhiệt độ phòng (≤25oC); Dung dịch truyền sau pha lỗng đến nồng độ 1-2mg/ml ổn định vòng 12h nhiệt độ dƣới 25oC Liều < 900mg: pha loãng/50ml dung môi 10-60 phút, tƣơng hợp tốc độ không NaCl 0.9% *liều ≥ 900mg: 100ml dung môi 30mg/phút tƣơng hợp Hòa tan: 10ml NCPT pha lỗng: 250ml NaCl 0.9% (hoặc ≥ 60 phút dung môi tƣơng hợp đến nồng độ 2mg/ml) [2] Dùng sau pha, bảo quản đƣợc 2-8oC 24h; Có thể truyền liên tục 0,75-1,25mg/phút [1] Sử dụng sau mở pha loãng; NaCl 0.9%, Dung dịch truyền, sau Glu 5%, NaCl- pha loãng (2mg/ml), Glu, Ringer, nên sử dụng lactate vòng bảo quản nhiệt độ phòng (25oC) 24- 48 204 TT Tên hoạt chất Tiêm bắp nồng độ Tiêm tĩnh mạch Cách pha Tốc độ Dung môi Chú ý tƣơng hợp Truyền tĩnh mạch Tốc độ Cách pha bảo quản dƣới 5oC [1] 12 Ciprofloxacin chai truyền pha sẵn 2mg/ml x ống dung dịch 10mg/ml x x Hòa tan 10ml NCPT ≥1 phút Glu 5% Pha lỗng dung mơi tƣơng hợp đến ≥ 60 phút 1mg-2mg/ml Hòa tan: NCPT, NaCl Glu 5% Pha 100ml NaCl [2] Glu 5%, NaCl Dùng sau 0.9%, Ringer's, mở, dùng không Hartmann's [2] hết phải bỏ 9.2ml Dung dịch pha truyền 0.9%, Glu 5%, NaCl bảo quản lỗng: ≥10 phút [2] 0.9%, Ringer's, nhiệt độ phòng 0.9% Hartmann's [2] 24h [2] 13 Chloramphenicol x 1g bột pha tiêm 14 Liều ≤ 750mg Cefuroxime bột Hòa tan 750mg/ pha với 3ml pha tiêm 250mg, đến 10ml 3-5 phút NCPT (hỗn 750mg, 1.5g NCPT [2] dịch) [2] 15 *Pha 250mg với 1ml Hòa tan: 1g Glu 5%, NaCl Sử dụng sau Ceftriaxone bột lidocaine Hòa tan 1g 10ml NCPT Pha 15-30 phút 2-4 phút 0.9%, NaCl- mở pha lỗng, có pha tiêm 250mg, *Liều >1g nên 10ml loãng: 50-100 ml [1] ≥ 30 phút [2] Glu, Ringer's, thể bảo quản 2-8oC 500mg, 1g, 2g đƣợc tiêm NCPT [2] dung môi tƣơng hợp [2] Hartmann's [2] 24h [2] [2] vị trí khác [2] 16 Ceftazidime bột Hòa tan Hòa tan Hòa tan: 750mg/6 Glu 5%, NaCl Sử dụng sau 15-60 phút đến 10ml NCPT Pha 0.9%, Ringer's, mở pha lỗng, có [1] ≥ 30 phút loãng: 50-100ml NaClGlu, thể bảo quản 2-8oC [2] NaCl 0.9% [2] Hartmann's [2] 24h [2] 3-5 phút Hòa tan: 1g/10ml 15-30 phút Glu 5%, NaCl Khi hòa tan, tạo 205 TT Tên hoạt chất Tiêm bắp nồng độ Tiêm tĩnh mạch Cách pha pha tiêm 500mg, 500mg/1.5ml 500mg/5ml 1g, 2g NCPT, nƣớc NCPT kìm khuẩn lidocain 1% Tốc độ 1g/10ml dung môi tƣơng hợp 2g/10 3-5 phút 20ml dung môi tƣơng hợp 17 Cefoxitin bột x pha tiêm 1g, 2g 18 1g/2ml, 2g/3ml NCPT, nƣớc hòa tan Cefotetan bột kìm khuẩn, 1g/10ml dung 3-5 phút pha tiêm 1g, 2g NaCl 0.9% môi tƣơng hợp lidocain 0.5-1% 19 *Pha 500mg/2ml, Cefotaxime bột 1g/3ml, 2g/5ml pha tiêm 500mg, NCPT *Liều 10ml NCPT 1g, 2g 2g nên đƣợc tiêm vị trí khác Dung mơi Chú ý tƣơng hợp Truyền tĩnh mạch Cách pha Tốc độ NCPT pha loãng: đến 10mg/ml 0.9%, lactate Pha lỗng dung dịch hồn ngun 50- 100ml dung môi tƣơng hợp Glu 5%, NaCl 0.9%, NaClGlu, Ringer's, Hartmann's [2] Pha lỗng dung dịch hồn ngun 20-60 phút 50- 100ml NaCl 0.9%, Glu 5% dung dịch có nồng độ Glu 5%, Ringer 10-40mg/ml bảo quản lactate, NaCl đƣợc 24h điều 0.9% kiện thƣờng 96h tủ lạnh Hòa tan: 4ml NCPT pha loãng: 50-100ml 20-60 3-5 phút Glu 5% NaCl [2] 0.9% [2] Ringer thành CO2, cần chờ 12 phút để loại hết CO2 trƣớc sử dụng, sử dụng sau pha, bảo quản 28oC 24h Sử dụng sau phút Glu 5%, NaCl mở pha lỗng, có 0.9% thể bảo quản 2-8oC 24h [2] 206 TT Tên hoạt chất Tiêm bắp nồng độ Tiêm tĩnh mạch Cách pha Tốc độ Dung môi Chú ý tƣơng hợp Truyền tĩnh mạch Cách pha Tốc độ 20 Hòa tan 500mg/1.3ml, 1g/2.4ml Cefepime HCl NCPT, nƣớc bột pha tiêm x kìm khuẩn, 500mg, 1g, 2g NaCl 0.9%, Glu 5%, Lidocaine HCl 0.5-1% x 21 500mg/2ml Cefazolin bột NCPT pha tiêm 500mg, 5ml NCPT NaCl 0.9%; 1g 1g/2.5ml NCPT Pha lỗng dung dịch hồn nguyên Truyền 3-5 phút 50- 100 ml dung môi tục tƣơng hợp Pha lỗng dung dịch hồn ngun ≥30 phút dung mơi tƣơng hợp Hòa tan: 100mg/10ml NCPT Pha loãng: đến nồng 1-4h độ 0.1-1mg/ml với dung môi tƣơng hợp 22 Doxycycline hyclate bột pha x tiêm 100mg, 200mg x x 23 Daptomycin bột pha tiêm 250mg, x 500mg 500mg/10ml NaCl 0.9% Hòa tan: 250mg/ ≥ phút 5ml NaCl 0.9% pha ≥30 phút [2] loãng: với NaCl Dung dịch sau pha Glu 5%, NaCl loãng bảo quản đƣợc 0.9%, Glu- nhiệt độ phòng NaCl [2] 24h bảo quản lạnh tuần dung dịch sau pha Glu 5%, NaCl bảo quản đƣợc nhiệt liên 0.9%, Ringer độ phòng 24h lactate bảo quản lạnh 10 ngày Dung dịch pha truyền bảo quản 2-8oC, NaCl 0.9%, tránh ánh sáng Glu 5%, Ringer 72h ổn định lactate, 48 nhiệt độ G5%/Ringer phòng (25oC); Q lactate trình truyền cần hồn tất 12h Sau hòa tan để NaCl 0.9%, tiêm tĩnh mạch, để yên Glu 5%, Ringer khoảng 10 phút 207 TT Tên hoạt chất Tiêm bắp nồng độ Tiêm tĩnh mạch Cách pha Tốc độ Bột pha tiêm x 500mg, 1g x Dung môi Chú ý tƣơng hợp Cách pha Tốc độ 0.9% đến nồng độ ≤20mg/ml để tạo dung dịch suốt, Dung dịch hòa tan pha lỗng bảo quản điều kiện thƣờng 12h bảo quản tủ lạnh 40h *Hòa tan sau cho NCPT vào ống thuốc, dung dịch 0.9%, pha bảo quản nhiệt độ phòng 24h 2-15oC 14 ngày x Hòa tan: 500mg/10ml NCPT 20-60 phút Pha lỗng: 100ml NaCl 0.9% [2] NaCl Ringer x Pha loãng dung dịch hồn ngun với 250ml dung mơi tƣơng hợp NaCl 0.9%, Ringer lactate, G5% Erythromycin 24 Truyền tĩnh mạch 25 Fosfomycin bột 10ml NCPT pha tiêm 1g 26 Pha lỗng dung dịch 30-60 phút Tiêm vòng 30 Floxacillin bột 250mg/1.5ml, hồn ngun Hòa tan [2]; Có thểNaCl 0.9%, phút sau hòa tan, pha tiêm 250mg, 500mg/2ml, 3-4 phút dung môi tƣơng hợp, 250mg/5ml truyền liên dextrose 5% bảo quản 500mg, 1g 1g/2.5ml NCPT thƣờng dùng 100ml tục [1] tủ lạnh 24h NaCl 0.9% [2] 27 Gentamicin ống Liều ≥4ml nên * x 3-5 phút Pha loãng: 50-200ml 0.5-2h NaCl 0.9%, Dùng sau 208 TT Tên hoạt chất Tiêm bắp nồng độ Tiêm tĩnh mạch Cách pha dung dịch tiêm tiêm vị trí 40mg/ml khác Tốc độ [2] Truyền tĩnh mạch Cách pha Tốc độ NaCl 0.9% Glu 5% Dung môi Chú ý tƣơng hợp Gluc 5%, Gluc- pha, bảo quản NaCl, 2-8oC 24h; dung Hartmann’s [2] dịch sau pha loãng ổn định 24h nhiệt độ phòng (25oC) [1] x Khơng đun nóng để hòa tan, chế phẩm tiêm bắp: dùng NaCl 0.9%, Hòa tan: 10ml NaCl 250-500mg: vòng 1h sau Glu 5%, NaCl0.9% pha lỗng: 20-30 phút pha, dung dịch truyền: Glu, Ringer, 100ml NaCl 0.9% [2] bảo quản đƣợc điều lactate kiện thƣờng 4h, điều kiện 4oC 24h x x Pha loãng: NaCl 0.9% Glu 5% 30-60 phút đến nồng độ 2.55mg/ml NaCl 0.9%, Glu 5% 30 Lincomycin ống dung dịch 300mg * Lincomycin base/ml x x Pha loãng: ≤1g/100ml dung môi ≥ 60 phút tƣơng hợp NaCl 0.9%, Glu 5% 31 Levofloxacin x x * Dịch truyền pha ≥ 60 phút cho NaCl 28 Imipenemcilastatin bột pha 500mg/2ml tiêm chứa Lidocain 1% 250mg- 500mg hoạt chất 29 Kanamycin ống dung dịch * 1g/3ml x x 0.9%, Dùng sau 209 TT Tên hoạt chất Tiêm bắp nồng độ Tiêm tĩnh mạch Cách pha Tốc độ dịch truyền pha sẵn 5mg/ml ống dung dịch 25mg/ml 32 33 Dung môi Chú ý tƣơng hợp Truyền tĩnh mạch Cách pha sẵn Tốc độ liều 500mg; * Pha loãng với dung ≥90 phút cho mơi thích hợp đến liều 750mg 5mg/ml mở, khơng dùng hết phải bỏ phần lại đi; Dung dịch sau pha loãng 5mg/ml ổn định vòng 72 nhiệt độ =