CƠ SỞ LÍ LUẬN BÁO CHÍ

Bài tập hết học phần môn cơ sở lí luận báo chí của học viện báo chí và tuyên truyền. Do sinh viên học viện nghiên cứu và làm bài tập. Từ những nghiên cứu làm nổi bật vai trò của truyền thông, nhà báo và cho thấy chức năng quan trọng của báo chí trong vai trò định hướng xã hội

HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN KHOA: PHÁT THANH TRUYỀN HÌNH

BÀI TẬP HẾT HỌC PHẦN MÔN: CƠ SỞ LÝ LUẬN BÁO CHÍ

ĐỀ TÀI: PHÂN TÍCH NGUYÊN TẮC CƠ BẢN CỦA BÁO CHÍ

THÔNG QUA VỤ VIỆC TUỔI THẬT CỦA CÔNG PHƯỢNG

Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Minh Thúy

Phần 1: Mở đầu

I. Lý do chọn đề tài

Cùng với sự phát triển của xã hội, sự bùng nổ của cuộc cách mạng khoa học công nghệ số 4.0 kéo theo sự phát triển của các loại hình truyền thông Báo chí là một trong những loại hình truyền thông tiểu biểu được hưởng thành quả từcuộc cách mạng khoa học kĩ thuật công nghệ Nhắc đến báo chí chúng ta ai cũngphải khẳng định rằng báo chí là một phần của cuộc sống, phản ánh đầy đủ mọi hoạt động của xã hội cập nhật toàn diện phong phú nhiều chiều

Cựu phát ngôn viên của Nhà Trắng, Mike McCurry, phát biểu rằng: “Edward Willis Scripps, người thành lập mạng lưới báo Scripps, có lần đã nói rằng vai trò của báo chí ở Mỹ là an ủi người khổ sở và làm khổ sở những người an ổn” Ông McCurry nói thêm: “Chúng ta không thể an ủi hoặc làm khổ sở người ta nếu để họ trong sự dốt nát”.

“[McCurry]thì nhận xét rằng cách chúng ta nhận thức những gì xảy ra trên thếgiới hiện nay còn thiếu sót vì phương tiện thông tin đại chúng của chúng ta [HoaKỳ] không báo cáo về thế giới xung quanh” Điều đáng tiếc là phương tiện

truyền thông đại chúng ở Hoa Kỳ tin rằng “dân Mỹ không muốn biết tin tức về thế giới”.—Graphic Arts Monthly.

Trong những năm gần đây báo chí đã thực hiện khá tốt nhiệm vụ của mình tuyên truyền quan điểm đường lối của đảng phản ánh tâm tư nguyện vọng của người dân Tuy nhiên bên cạnh đó còn nguyên những vụ bê bối gây hoang mang trong dư luận và quần chúng nhân dân, gây nên những luồng dư luận trái chiều Một trong những sự việc nổi lên nhận được sự quan tâm của mọi người phải

kể tới sự việc tuổi thật của chàng trai Nghệ An – Công Phượng – cầu thủ thuộc biên chế của CLB Hoàng Anh Gia Lai Sự vào cuộc của báo chí đã mang lại cái nhìn đa chiều và nhận được sự phản hồi tương tác tích cực của công chúng Xoay quanh vấn đề ấy là những câu hỏi lớn mà công chúng vẫn chưa có lời giải đáp ?

‘” Sẽ không có sự thật tuyệt đối, sẽ có nhưng vụ việc đến vài chục năm sau mới

được giải mật vậy người tiêu dùng thông minh trong thời đại bùng nổ thông tin cần có bộ lọc thông tin của mình để bớt hoang giữa các dòng chảy khác nhau’’

Udo Ulfkotte

II. Mục tiêu

- Nhằm đem đến cái nhìn khách quan hơn toàn diện hơn , từ vụ việc” gian lận tuổi của Công Phượng’’ làm nổi bật được các nguyên tắc cơ bản của báo chí

- Biết chọn lọc thông tin tiếp thu cái hay, chính xác đưa thông tin chân thật khách quan

III. Hành trình đi tìm sự thật: “tuổi thật của Công Phượng”

1. Thông tin về Công Phượng

- Nguyễn Công Phượng sinh ngày 21/5/ 1995 Tại Mĩ Sơn Đô Lương Nghệ

An là một trong những cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp của Việt Namthuộc biên chế của CLB Hoàng Anh Gia Lai

- Tiền đạo Công Phượng nhận được nhiều chú ý của người hâm mộ khichàng trai xứ Nghệ này cùng với đồng đội có màn trình diễn xuất sắctrong màu áo của đội tuyển U19 Việt Nam với lối chơi đẹp mắt làm nứclòng người hâm mộ …

- Cùng với lối chơi đẹp mắt Công Phượng NHM còn quan tâm tới vụ việclùm xùm xung quanh Công Phượng :” Nghi án gian lận tuổi của CôngPhượng “

Công Phượng 19 tuổi hay 21 tuổi? Câu hỏi ấy đã bao trùm bóng đá nước nhà trongthời gian qua và kéo dài đến hiện tại , thậm chí được quan tâm hơn cả sự chuẩn bịcủa đội tuyển Việt Nam cho AFF Cup 2014 Điều đó đã cho thấy vị trí lớn của tàinăng trẻ xứ Nghệ trong lòng NHM bóng đá nước nhà Nó giống như một biểutượng đã và đang bị bào mòn bởi những nghi ngờ xung quanh việc gian lận tuổi.Vẫn còn rất nhiều tranh cãi về cái tuổi thật của Công Phượng Gia đình CôngPhượng khẳng định anh sinh năm 1995 (19 tuổi) nhưng cơ sở pháp lý chưa thểchứng minh điều đó Mọi chuyện trở nên phức tạp hơn khi VTV đưa ra phóng sựđiều tra đanh thép đánh thẳng vào những lỗ hổng về mặt giấy tờ

2. Hiện trạng

Vụ việc này đã nhận được sự quan tâm hàng đầu của ngừoi dân Việt Nam.Ngay sau khi vụ việc này được Chuyển động 24 h đưa tin thì đã nhận được nhiềuluồng trái chiều của dư luận, một bên khẳng định chàng trai xứ Nghệ này sinh năm

1995 , một bên quyết chỉ ra lỗi sai trong các giấy tờ liên quan tới Công Phượng chorằng Phượng không sinh năm 1995 như giấy khai sinh cùng 1 số giấy tờ khác đãghi

Đây là hình ảnh giấy khai sinh của Công Phượng tuy nhiên nó không có số, quyển

rõ ràng theo chứng nhận pháp lý thì tờ giấy khai sinh này không được công

nhận bên cạnh đó còn nhiều giấy tờ mà chuyển động 24h đã đưa ra nhằm chứngminh Công Phượng đã gian lận tuổi : “ Vì giấc mơ bóng đá, em cũng phải khai sinh lại” “Em cũng như anh Phượng, đều phải làm lại khai sinh Em sinh 1994 làm lại 1996, anh Phượng sinh 1993 làm lại 1995 Ở đó, do ít tuổi hơn nên hầu như anh em đều gọi anh Phượng bằng anh cả Trong vai trò là người anh lớn, anh Phượng rất chỉn chu và bao giờ anh cũng biết nhường nhịn Anh Phượng đá bóng giỏi lại mẫu mực nên ai cũng dành sự tôn trọng đặc biệt…”

Câu trả lời mà Thể Thao 24h cố gắng tìm kiếm, được khai thác từ những con số ghi trên giấy Theo đó, trong bản khai sinh mới nhất của và tư liệu của CLB chủ quản HAGL, tiền đạo xứ Nghệ sinh ngày 21/1/1995 Tuy nhiên, hồ sơ lưu trữ tại nơi sinh của Công Phượng là 1993 Chưa hết, theo danh sách học viên Học viện HAGL Arsenal JMG được cân đo thể trạng ngày 15/12/2007 mà HAGL công bố năm sinh của Công Phượng là là 21/1/1996 Kết quả kiểm tra kỹ thuật ngày

29/12/2007 của Công ty cổ phần HAGL (Chi nhánh CLB bóng đá HA.GL) mà Công Phượng đứng đầu với điểm số cao nhất, năm sinh của tiền đạo này cũng là 21/1/1996.

Trích : báo thể thao 24 Nhưng trên thực tế và ở hậu trường cho thấy, Công Phượng và những người ủng

hộ anh đang thắng thế về mặt chứng lý Theo đó những hồ sơ được cơ quan quản

lý đưa ra trước cơ quan truyền thông cho thấy, Công Phượng sinh năm 1995 chứ không phải 1993 như đã nêu Đáng nói hơn phía gia đình Công Phượng và chính quyền địa phương đã cung cáp một bản giấy khai sinh được cho là bản gốc vốn được lập từ 1995.

Tât nhiên ngay cả khi những giấy tờ này được công khai thì những vấn đề ngi vấn

về tuổi của Công Phượng vẫn chưa dừng lại ở đó Thế những nó chỉ là nghi vấn bởi không còn cách nào xác định tuổi thật của Công Phượng ngoại trừ căn cứ vào giấy khai sinh sổ hộ khẩu học bạ, mà tất cả đều khẳng định cầu thủ ngừời xứ Nghệ sinh năm 1995

Vậy nên đoạn kết của vụ lùm xùm liên quan đến Công phượng sẽ vẫn tiếp tục là dấu hoit lớn trong lòng những người hoài nghi, nhưng có 1 điều chắc chắn rằng chàng tiền đạo trẻ tuổi này vẫn được Coi là sinh năm 1995 chứ không phải 1993

3. Kết luận từ VFF

Theo hồ sơ được Thanh tra VFF công bố chính thức thì Công Phượng đã học

2 năm lớp 4 khiến tốt nghiệp THPT muộn so với tuổi thật.

Như đã biết sau khi những tranh cãi về việc Công Phượng gian lận tuổi bùng pháttrong dư luận, Chủ tịch VFF Lê Hùng Dũng đã ký quyết định thành lập đoànThanh tra về xã xã Mỹ Sơn, huyện Đô Lương, Nghệ An để làm rõ tuổi thật của thủquân U19 Việt Nam Sau quá trình làm việc với các bên liên quan, mới đây VFF đãchính thức công bố kết quả điều tra Theo đó cơ quan này xác nhận mọi giấy tờhợp lệ của Công phượng đều ghi rõ năm sinh 1995

Một chi tiết thú vị trong học bạ của Công Phượng đó là việc ngôi sao này học tớihai năm lớp 4 trường Tiểu học Mỹ Sơn Đó là khi CP10 gần 10 tuổi và nằm trongđội bóng của huyện Đô Lương đi đá giải nhi đồng khắp tỉnh Cũng bởi quá mêbóng đá nên Công Phượng đã bị lưu ban năm lớp 4 ở trường tiểu học xã Mỹ Sơn.

“Suốt cả năm lớp 4, thằng Phượng có đến lớp ngày mô Biết chuyện hắn bị đúp, tôi

và bố hắn buồn nhưng hắn cứ khăng khăng đòi đi học bóng đá”, Bà Nguyễn ThịHoa, mẹ Công Phượng chia sẻ

Bản học bạ của Công Phượng do trường tiểu học Mỹ Sơn cấp có ghi rõ Phượng phải học ở lớp

4D trong 2 năm

Bản báo cáo của Trưởng đoàn thanh tra gửi Tổng cục Thể dục Thể thao và Ban chấp hành VFF sau khi về xã Mỹ Sơn (Đô Lương, Nghệ An) thu thập giấy tờ gốc xác minh tuổi thật của Công Phượng.

Giấy khai sinh bản gốc cấp ngày 20/10/1995 của Công Phượng thiếu mục "Số" và

"Quyển" nên phải tiến hành làm lại bản mới năm 2010 Sau khi thi đậu vào Học viện HAGL Arsenal-JMG năm 2007, Phượng tiếp tục theo học văn hóa từ lớp 6 đến hết lớp 12 và hiện tại là sinh viên năm nhất của ĐH Sư phạm TDTT TP.HCM Kết luận cuối cùng của ban thanh tra là Công Phượng đúng 19 tuổi và sinh ngày 21/1/1995.

4. Dư luận xã hội

“’ Có nhiều ý kiến bày tỏ sự đồng tình muốn vén màn bí mật, cần biết sự thật,nhưng cũng có không ít ý kiến trên các diễn đàn, trang mạng “ném đá” cách làm củaChuyển động 24h trên sóng VTV về sự kiện này

Tuy nhiên, những nghi ngờ về việc Công Phượng gian lận tuổi cũng khiến tài năngbóng đá xứ Nghệ và gia đình cầu thủ trẻ đối mặt với nhiều áp lực Học viện đào tạotrẻ HAGL cũng bị liên đới Trên báo Đất Việt, đích thân bầu Đức đã khẳng

định: “Tôi tha thiết mong cơ quan chức năng sớm vào cuộc để đưa ra kết luận

cuối cùng về sự việc Công Phượng năm nay 19 hay 21 tuổi.

CLB HAGL không hề có ý bao che cho cầu thủ của mình mà chúng tôi chỉ mong sự việc sớm có kết luận chính xác từ các cơ quan có thẩm quyền để toàn đội bóng tập trung chuẩn bị cho mùa giải V.League 2015".

"Tình cảm của Công Phượng và HAGL đã kéo dài suốt 7 năm nay và điều đó sẽ không bao giờ thay đổi Dù sự thật Công Phượng sinh năm 1993 hay 1995 thì với CLB điều đó không quá quan trọng HAGL vẫn sẽ dành những điều tốt nhất cho Phượng cũng như các đồng đội để có thể phát triển và trở thành nhân tài cho bóng đá nước nhà" - ông bầu phố Núi nói thêm.

Với gia đình Công Phượng, lúc này dư luận rất cần sự trung thực của ngôi sao trẻ

và các thành viên trong gia đình Lý do rất đơn giản ai sinh ra cũng có ngày sinhtháng đẻ Cha, mẹ Công Phượng là những người biết rõ nhất con trai mình sinh rangày tháng năm nào Việc nói thật ra ngày tháng năm sinh của Công Phượng cũngkhông ảnh hưởng đến sự nghiệp của đội trưởng U19 Việt Nam Trái lại, nó có thểgiúp cầu thủ người xứ Nghệ ý thức rõ hơn trách nhiệm của mình và trưởng thànhhơn

Trong “Hành trình đi tìm tuổi thật của đội trưởng U19 Việt Nam: Công Phượng

19 hay 21 tuổi” chương trình Chuyển động 24h của VTV tham gia tích cực nhất.

Không phủ nhận những đóng góp của phóng viên, BTV của VTV trong việc tìm

ra sự thật về độ tuổi của Công Phượng Nhưng cách làm của VTV khiến mọi người cảm thấy không thuyết phục Trong 2 chương trình chuyển động 24 giờ liên tiếp (các ngày 15 và 16/11), VTV đã đẩy nghi ngờ về tuổi thật của Công Phượng lên đỉnh điểm Khiến dư luận dậy sóng.

Trong ngày 15/11, Chương trình có sự tham gia chất vấn của nhà văn NguyễnQuang Vinh Ngay trên sóng truyền hình, nhà văn Quang Vinh đã chất vấn cácphóng viên, BTV và đích thân yêu cầu VTV phải xin lỗi Công Phượng và gia đìnhbởi nhà đài hiện vẫn chưa đưa ra được một kết luận cụ thể, thuyết phục nào cho vụđiều tra mà họ đã dày công thực hiện, kéo dài đến vài số phát sóng

IV. Các nguyên tắc cơ bản cuả báo chí được thể hiện như thế nào thông qua

vụ tuổi thật của Công Phượng

Thông qua vụ “ tuổi thật của Công Phượng “ các nguyên tắc cơ bản của báo chí đã được thể hiện.Tuy nhiên nỏi bật nên là nguyên tắc chân thực khách quan Vậy những nguyên tắc cơ bản ấy được thể hện ở đâu ? Công Phượng 19 tuổi hay 21 tuổi? Câu hỏi ấy vẫn còn gây rất nhiều tranh cãi Trước khi nói đến sự thật phía sau cuộc điều tra này chúng ta hãy nhìn nhận nó ởmột góc độ khách quan khác nhau Đối với xã hội báo chí là phương tiện thông tinđại chúng thiết yếu đối với đời sống xã hội, báo chí hàng ngày, hàng giờ chuyểntải khối lượng khổng lồ những thông tin phản ánh cái thế giới xung quanh của conngười đến với con người, giúp cho họ hiểu được thực tế cuộc sống hàng ngày

đang diễn ra xung quanh họ Nếu những thông tin báo chí chuyển tải tới công

chúng xã hội là chân thực, đúng đắn sẽ tác động tích cực tới các tiến trình xã hội, thúc đẩy xã hội phát triển Ngược lại, nếu báo chí thông tin không chính xác,

cho dù vô tình hay cố ý, phục vụ cho những mục tiêu vụ lợi sẽ tác động tiêu cựctới các tiến trình xã hội, kìm hãm sự phát triển của xã hội

Với sự việc của chàng xứ Nghệ chúng ta không bàn cãi đến vấn đề ai đúng ai sai

mà ở đây nói tới vấn đề tính chân thực khách quan của Báo chí Từ những nghingờ và thắc mắc, các phóng viên của chuyển động VTV 24 quyết đi tìm sự thậtđây là một điều hoàn toàn đúng đắn bởi đó là trách nhiệm ý thức và nghĩa vụ nóilên sự thật của Báo chí Việc VTV 24 giờ nghi ngờ về điều này là hoàn toàn có căn

cứ như đã trình bày ở trên thì các giấy tờ của Chàng trai xứ Nghệ này có sự mẫuthuẫn với nhau Vụ việc tuổi thật của Công Phượng bắt nguồn từ ngày 8 tháng 11năm 2014, khi báo Thể thao 24h đưa tin một học viên cũ của lớp Năng khiếuHAGL khóa đầu, tên viết tắt B.V.P, đồng thời cũng là đồng hương Nghệ An vớiCông Phượng khẳng định cả mình và Công Phượng phải làm lại khai sinh Trong

đó P sinh năm 1994 làm lại thành 1996, còn Phượng từ 1993 thành 1995 au đó

Bùi Văn Phúc, người có tên trùng khớp với tên viết tắt trên, đồng thời là đồnghương duy nhất với Công Phượng ở lớp năng khiếu đó, đã tự nhận mình là ngườiđược nhắc đến B.V.P trên và khẳng định qua bài viết trên báo Thanh niên là khôngnói gì về tuổi thật của Công Phượng và gửi đơn thư đề nghị báo Thể thao 24h cảichính lại thông tin này Trả lời trên báo giấy, Ban biên tập báo Thể thao 24h xácnhận B.V.P là Bùi Văn Phúc và khẳng định họ có toàn bộ băng ghi âm phỏng vấnBùi Văn Phúc và sẵn sàng cung cấp nội dung ghi âm cho cơ quan chức năng hoặcBùi Văn Phúc nếu được yêu cầu.

Ngày 16 tháng 11 năm 2014, trong chương trình Chuyển động 24h, phóng viênVTV cho rằng tờ khai sinh lập tại xã này của Công Phượng là không hợp lệ do bị

bỏ trống một số chi tiết (số sổ và quyển), trong khi thông tin từ người cùng làngcủa Công Phượng và từ hồ sơ Hộ khẩu lưu trên Công an huyện từ năm 2002 chothấy Công Phượng sinh ngày 21 tháng 1 năm 1993 Sổ đăng ký khai sinh năm

1995 của xã không có tên Công Phượng Công Phượng có đến 2 giấy chứng nhậnHoàn thành chương trình Tiểu học, một ghi tốt nghiệp năm 2006, một là 2007.Học bạ của Công Phượng có nhiều dấu hiệu bị làm giả vì chữ viết nhận xét củagiáo viên là giống nhau trong suốt các năm học Thêm vào đó, phóng viên cũngphỏng vấn một số người hàng xóm cùng độ tuổi và họ cho rằng Phượng sinh năm1993

VTV 24 đã thực hiện rất tốt nhiệm vụ của một nhà truyền thông khi thu hút đượcđông đảo sự quan tâm của bạn đọc, họ muốn tìm ra sự thật hướng người đọc tớimục tiêu Bóng đá Việt Nam đã trải qua quá nhiều sự cố, NHM quay lưng với bóng

đá nước nhà vì cạn kiệt niềm tin Mà chàng trai xứ Nghệ này lại nổi lên như mộtđiểm sáng chiếm được cảm tình trong lòng ngừoi hâm mộ Trong bối cảnh ấy, “đitìm sự thật” là nhiệm vụ không chỉ của riêng ai Nếu che dấu sự thật, chẳng khácnào tiếp tay cho tiêu cực, đi ngược với hành lang phát triển mà bóng đá Việt Namđang hướng tới Để có 1 nền bóng đá trong sạch, cái sạch phải đến từ những chitiết nhỏ nhất Đấu tranh phải có mất mát nhưng thà mất một để được mười…

Chuyển động 24h của VTV là một trong những đơn vị đã hoạt động rất tích cựctrong nỗ lực tìm kiếm “sự thật” Chương trình này đã dành thời lượng rất lớn đểthông tin về sự việc Các phóng viên, BTV của chuyển động 24h đã về xã Mỹ Sơn– Đô Lương – Nghệ An để phỏng vấn hàng xóm của Công Phượng, xem xét lại học

bạ và tìm hiểu về giấy khai sinh gốc của tài năng bóng đá trẻ đang thuộc biên chếhọc viện trẻ Hoàng Anh Gia Lai Dù bị chỉ trích, song chương trình Chuyển động24h của VTV, thực tế đã làm tốt các thông tin về Công Phượng Và cũng nhờ thế,kênh truyền hình này đã thu về lượng người xem rất lớn:

“Việc VTV theo đuổi tới cùng là điều thành công nhất mà họ đạt được Bởi cho dù

có bị lên án tới mức nào thì cũng không ai phủ nhận được chất lượng và chiều sâu của chương trình đã tạo ra Hãy thôi nhắc về "nạn nhân" đầu tiên là Công Phượng Mà hãy nhìn vào giá trị cốt lõi của chương trình phóng sự điều tra này

đã đem lại”.

Ông Nguyễn Thế Khoa cho rằng nhờ các thông tin có giá trị, VTV đã, đang và sẽ

thu được lợi ích lớn “Theo nhận định, được lợi nhất trong trường hợp này là VTV

- nơi nhiều người đang chờ đợi một câu trả lời về Công Phượng Vì chính họ là những người nắm nhiều thông tin xác thực hơn cả người trong cuộc”.

Có thể khẳng định ngay Chuyển động 24h của VTV không sai khi thực hiện cuộc

điều tra của mình Bởi Luật Báo quy định: “ … Báo chí có quyền phát hiện, biểu

dương gương tốt, nhân tố mới; đấu tranh chống các hành vi vi phạm pháp luật và các hiện tượng tiêu cực xã hội khác”.

Nhìn lại cả quá trình thì có lễ nhiều người đã cho rằng VTV đã rất thành công khi thu hút đước sự chú ý của khán giả! Tuy nhiên dưới góc độ của một người làm truyền thông thì đây không được coi là thành công khi sản phẩm truyền thông đưa

ra không nhận được phản hồi như mong muốn của các nhà làm truyền thông, nó đi ngược lại với ý muốn ban đầu của các phóng viên VTV là đưa ra thông tin, bằng chứng để công chúng tự nhìn nhận và đánh giá sự kiện Thay vào đó ngay sau khi phát sóng VTV nhận được là những lời chỉ trích dữ dội từ công chúng Điều gì đã làm cho kế hoạch truyền thông này không được như mong muốn Do chàng tiền đạo trẻ này nhận được quá nhiều sự yêu mến của NHM đó chỉ là một phần, VTV

bị chỉ trích dữ dội bởi khi phân tích nhìn nhận sự kiện họ đã không giải quyết được các mâu thuẫn nảy sinh xung quanh sự việc Bằng chứng mà VTV đưa ra bị phản bác “ B.V.P, đồng thời cũng là đồng hương Nghệ An với Công Phượng khẳngđịnh cả mình và Công Phượng phải làm lại khai sinh Trong đó P sinh năm 1994làm lại thành 1996, còn Phượng từ 1993 thành 1995 au đó Bùi Văn Phúc, người cótên trùng khớp với tên viết tắt trên, đồng thời là đồng hương duy nhất với Công