LI M U a dng hoỏ l mt xu hng tt yu ca s phỏt trin trong hot ng kinh doanh núi chung v hot ng ngõn hng núi riờng. c bit trc nhng yờu cu mi ca cnh tranh v hi nhp kinh t, ngnh ngõn hng phi khụng ngng phỏt trin v tỡm kim nhng hng i mi phự hp va cú th ỏp ng ngy cng tt hn nhu cu ca khỏch hng va ng vng trong c ch th trng. M rng cho vay tiờu dựng l mt hng i nh vy. õy l mt hng i khụng mi cỏc nc phỏt trin nhng li khỏ mi m Vit Nam bi ngi dõn Vit Nam vn cú thúi quen suy ngh rng ngõn hng l ni phc v cho cỏc doanh nghip, l mt kờnh u t tin nhn ri. Do vy, th trng cho vay tiờu dựng cũn khỏ s khai v cha c nhiu ngõn hng khai thỏc. Sau mt thi gian thc tp ti Ngõn hng Nụng nghip v Phỏt trin nụng thụn Chi nhỏnh Nam H Ni, em nhn thy hot ng cho vay tiờu dựng chi nhỏnh vn cũn mc hn ch cha tng xng, cng nh cha khai thỏc mt cỏch ti a nhu cu v cho vay tiờu dựng. Em thy c tim nng ca hot ng ny v tm quan trng ca vic thc hin v m rng cho vay tiờu dựng i vi s phỏt trin lõu di ca chi nhỏnh. Do ú em la chn ti M rng cho vay tiờu dựng ti Ngõn hng Nụng nghip v Phỏt trin nụng thụn Chi nhỏnh Nam H Ni nghiờn cu trong chuyờn tt nghip. Lun vn tp trung nghiờn cu cỏc vn cú liờn quan ti cỏc cụng tỏc cho vay tiờu dựng ti Ngõn hng Nụng nghip v Phỏt trin nụng thụn Chi nhỏnh Nam H Ni: Chuyờn gm 3 chng: Chng 1 : Nhng vn chung v cho vay tiờu dựng ti cỏc Ngõn Hng Thng Mi Chng 2 : Thực trạng cho vay tiêu dùng và mở rộng cho vay tiêu dùng tại Ngõn hng Nụng nghip v Phỏt trin nụng thụn Chi nhỏnh Nam H Ni Chng 3 : Giải pháp mở rộng cho vay tiêu dùng tại Ngõn hng Nụng nghip v Phỏt trin nụng thụn Chi nhỏnh Nam H Ni Em xin chõn thnh cm n giỏo viờn hng dn Th.S Hong Th Yn Lan v cỏc cỏn b tớn dựng Chi nhỏnh Nam H Ni ó úng gúp nhng ý kin quý bỏu giỳp em hon thnh chuyờn ny. 1 Chơng 1 Những vấn đề chung về cho vay tiêu dùng tại ngân hàng thơng mại 1.1. Tổng quan về hoạt động Cho vay tiờu dựng ca Ngõn hng thng mi 1.1.1. Khái niệm cho vay tiêu dùng. Trờn thc t hin nay cú rt nhiu khỏi nim v Cho vay tiờu dựng. Vy Cho vay tiờu dựng l: "Cho vay tiêu dùng là một hình thức qua đó ngân hàng chuyển cho khách hàng (cá nhân, hộ gia đình hay doanh nghiệp vừa và nhỏ) quyền sử dụng một l- ợng giá trị (tiền) trong một khoảng thời gian nhất định, với những thoả thuận mà hai bên đã ký kết (về số tiền cấp, thời gian cấp, lãi suất phải trả) nhằm giúp cho khách hàng có thể sử dụng những hàng hoá và dịch vụ trớc khi họ có khả năng chi trả, tạo điều kiện cho họ có thể hởng một cuộc sống cao hơn." 1.1.2. Đặc điểm của cho vay tiêu dùng. - Quy mụ ca tng hp ng vay thng nh, dn n chi phớ t chc cho vay cao, vỡ vy lói sut cho vay tiờu dựng thng cao hn so vi lói sut ca cỏc loi cho vay trong lnh vc thng mi v cụng ngh. - Nhu cu vay tiờu dựng ca khỏch hng thng ph thuc vo chu k kinh t. - Nhu cu vay tiờu dựng ca khỏch hng hu nh ớt co dón vi lói sut m thụng thng ngi i vay quan tõm ti s tin phi thanh toỏn hn l lói sut m h phi chu. - Mc thu nhp v trỡnh hc vn l hai bin s cú quan h rt mt thit ti nhu cu vay tiờu dựng ca khỏch hng. - Cht lng cỏc thụng tin ti chớnh ca khỏch hng vay thng khụng cao. 2 - Nguồn trả nợ chủ yếu của người đi vay có thể biến động lớn, phụ thuộc vào quá trình làm việc, kỹ năng và kinh nghiệm đối với công việc của những người này. - Tư cách của khách hàng là yếu tố khó xác định song lại rất quan trọng, quyết định sự hoàn trả của khoản vay. 1.1.3. Lợi ích của hoạt động cho vay tiêu dùng Một hình thức cho vay muốn tồn tại và phát triển trong hoạt động của ngân hàng thì bản thân nó phải đem lại những lợi ích thiết thực cho những người đã tạo ra và sử dụng nó. Hình thức cho vay tiêu dùng đã xuất hiện từ lâu và cho đến nay hoạt động của nó vẫn không ngừng được các ngân hàng quan tâm phát triển, khách hàng sử dụng, chính phủ các nước đồng tình ủng hộ. Đối với ngân hàng: - Thứ nhất : Cho vay tiêu dùng giúp tăng khả năng cạnh tranh của ngân hàng với các ngân hàng và các tổ chức tín dụng khác, thu hút được đối tượng khách hàng mới, từ đó mà mở rộng quan hệ với khách hàng, cũng như hình ảnh của ngân hàng sẽ càng đẹp hơn trong con mắt khách hàng. Trong ý nghĩ của công chúng, ngân hàng không chỉ là tổ chức chỉ biết quan tâm đến các công ty và doanh nghiệp mà ngân hàng còn rất quan tâm tới những nhu cầu nhỏ bé, cần thiết của người tiêu dùng, đáp ứng nguyện vọng cải thiện đời sống của người tiêu dùng. Từ đó mà uy tín của ngân hàng ngày càng được nâng cao hơn. - Thứ hai: Cho vay tiêu dùng cũng là một công cụ marketing rất hiệu quả, nhiều người sẽ biết tới ngân hàng hơn. Từ đó mà ngân hàng cũng sẽ huy động được nhiều nguồn tiền gửi của dân cư. - Thứ ba: Cho vay tiêu dùng tạo điều kiện mở rộng và đa dạng hoá kinh doanh từ đó mà nâng cao thu nhập và phân tán rủi ro cho ngân hàng. Đối với người tiêu dùng: Nhờ cho vay tiêu dùng họ được hưởng các tiện ích trước khi tích lũy đủ tiền và đặc biệt quan trọng hơn nó rất cần thiết cho những trường hợp khi các nhân có các chi tiêu có tính cấp bách, nhu như cầu chi tiêu cho giáo dục và y tế. Tuy 3 vy, nu lm dng vic i vay tiờu dựng thỡ cng rt tai hi vỡ nú cú th lm cho ngi i vay chi tiờu vt quỏ mc cho phộp, lm gim kh nng tit kim hoc chi tiờu trong tng lai, cũn rt nghiờm trng hn nu mt kh nng chi tr thỡ ngi ny cú th gp rt nhiu phin toỏi trong cuc sng. Cui cựng, i vi nn kinh t: Cho vay tiờu dựng gúp phn khi thụng lung chuyn dch hng hoỏ. Quỏ trỡnh sn xut v lu thụng hng hoỏ nu nh khụng cú tiờu dựng thỡ tt yu s b tc nghn, hng hoỏ khụng tiờu th c dn ti doanh nghip b ng vn v ng nhiờn quỏ trỡnh sn xut khụng th tip tc. Túm li, cho vay tiờu dựng c dựng ti tr cho chi tiờu v hng hoỏ v dch v trong nc thỡ nú cú tỏc dng rt tt cho vic kớch cu, to iu kin thỳc y tng trng kinh t. Song, nu cỏc khon cho vay tiờu dựng khụng c dựng nh vy thỡ chng nhng khụng kớch c cu m nhiu khi cũn lm gim kh nng tit kim trong nc. 1.1.4. Phân loại cho vay tiêu dùng 1. 1.4.1. Cn c vo mc ớch vay Cho vay tiờu dựng c chia lm hai loi: - Cho vay tiờu dựng c trỳ (Residential Mortage Loan): Cho vay tiờu dựng c trỳ l cỏc khon cho vay nhm ti tr cho nhu cu mua sm, xõy dng hoc ci to nh ca khỏch hng l cỏ nhõn hoc h gia ỡnh. - Cho vay tiờu dựng phi c trỳ (Nonresidential Mortage Loan): Cho vay tiờu dựng phi c trỳ l cỏc khon cho vay ti tr cho vic trang tri cỏc chi phớ mua sm xe c, dựng gia ỡnh, chi phớ hc hnh, gii trớ v du lch . 1.1.4.2. Căn cứ vào phơng thức hoàn trả Cho vay tiờu dựng c chia lm ba loi: - Cho vay tiờu dựng tr gúp (Installment Consumer Loan) Đây là hình thức CVTD trong đó đi vay trả nợ (gồm số tiền gốc và lãi) cho NH nhiều lần, theo những kỳ hạn nhất định có giá trị lớn hoặc và thu nhập từng định kỳ của ngời đi vay không đủ khả năng thanh toán hết một lần số nợ vay. Đối 4 với loại CVTD này, NH thờng chú ý tới một số vấn đề cơ bản có tính nguyên tắc sau: + Loại tài sản đợc tài trợ: NH thờng chỉ muốn tài trợ cho những khoản vay mua sắm các đồ dùng có giá trị và tính sử dụng lâu bền, những tài sản nh vậy, ngời tiêu dùng sẽ đợc hởng những tiện ích từ chúng trong một thời gian dài. + Số tiền phải trả trớc: Thông thờng NH yêu cầu ngời đi vay phải thanh toán trớc một phần giá trị tài sản cần mua sắm, số còn lại NH sẽ cho vay. Điều này một phần giúp NH hạn chế rủi ro, mặt khác tạo cho ngời đi vay có trách nhiệm hơn với tài sản mình định mua bởi họ cũng đã đóng góp một phần số tiền của mình vào trong đó. Số tiền trả trớc nhiều hay ít phụ thuộc: Loại tài sản: Đối với các loại tài sản có mức độ giảm giá nhanh thì số tiền trả trớc nhiều và ngợc lại, đối với các loại tài sản có mức độ giảm giá chậm thì số tiền trả trớc ít hơn. Thị trờng tiêu thụ tài sản sau khi sử dụng Môi trờng kinh tế Năng lực tài chính của ngời đi vay + Chi phí tài trợ: Chi phí tài trợ là chi phí mà ngời đi vay phải trả cho NH trong việc sử dụng vốn. Chi phí tài trợ chủ yếu là tiền lãi và một số khoản chi phí khác. Chi phí tài trợ phải trang trải đợc chi phí vốn tài trợ, chi phí hoạt động, rủi ro và mang lại một phần lợi nhuận thỏa đáng cho ngân hàng. + Điều khoản thanh toán: Số tiền thanh toán mỗi định kỳ phù hợp về khả năng thu nhập, chi tiêu của khách hàng. Giá trị của tài sản tài trợ không đợc thấp hơn số tiền tài trợ cha đợc thu hồi. Kỳ hạn trả nợ phải thuận lợi cho việc trả nợ của KH nhng không nên quá dài vì nếu quá dài, giá trị của tài sản tài trợ sẽ bị giảm mạnh và việc thu hồi nợ có thể gặp rắc rối. - Cho vay tớn dng phi tr gúp (Non-installment Consumer Loan) 5 Theo phng thc ny tin vay c khỏch hng thanh toỏn cho ngõn hng ch mt ln khi n hn. Thng thỡ cỏc khon cho vay tiờu dựng phi tr gúp ch c cp cho cỏc khon vay cú giỏ tr nh vi thi hn khụng di. - Cho vay tớn dng tun hon (Revolving Consumer Credit) L cỏc khon cho vay tiờu dựng trong ú ngõn hng cho phộp khỏch hng s dng th tớn dng hoc phỏt hnh loi sộc c phộp thu chi da trờn ti khon vóng lai. Theo phng thc ny, trong thi hn tớn dng c tha thun trc, cn c vo nhu cu chi tiờu v thu nhp kim c tng k, khỏch hng c ngõn hng cho phộp thc hin vic vay v tr n nhiu k mt cỏch tun hon, theo mt hn mc tớn dng. 1.1.4.3. Căn cứ vào nguồn gốc của khoản nợ - Cho vay tiêu dùng gián tiếp: CVTD gián tiếp là hình thức cho vay trong đó NH mua những khoản nợ phát sinh do những Công ty bán lẻ đã bán chịu hàng hóa hay dịch vụ cho ngời tiêu dùng. - Cho vay tiêu dùng trực tiếp: Là hình thức cho vaytrong đó NH mua các khoản nợ phát sinh do những công ty bán lẻ đã chịu hàng hóa hay dịch vụ cho ngời tiêu dùng, CVTD trong đó NH trực tiếp tiếp xúc và cho KH vay cũng nh trực tiếp thu nợ từng ngời này. 1.2. Mở rộng cho vay tiêu dùng và các nhân tố ảnh hởng tới mở rộng cho vay tiêu dùng. 1.2.1. Khái niệm mở rộng cho vay tiêu dùng. Thị trờng đầy tính cạnh tranh nh hiện nay, các NHTM cũng nh bất kỳ một doanh nghiệp sản xuất kinh doanh nào đều tập trung mọi nguồn lực của mình để hoàn thiện và đa dạng hóa sản phẩm nhằm thu hút KH. Các sản phẩm CVTD không chỉ đem lại lợi ích cho NH, cho KH mà còn thúc đẩy nền kinh tế phát triển. Vì vậy các NH cần quan tâm chú trọng mở rộng cung cấp sản phẩm dịch vụ này. Đặt ra chỉ tiêu mở rộng CVTD là muốn tạo sự gia tăng về mặt qui mô, khối lợng, số lợng. Do vậy ta có thể hiểu mở rộng CVTD là việc NH thực hiện tăng quy 6 mô, tỷ trọng CVTD trong cơ cấu cho vay, đa dạng hóa các sản phẩm, các đối tợng CVTD nhằm đáp ứng tốt nhất các nhu cầu hợp lý, chính đáng của ngời tiêu dùng. 1.2.2. Các nhân tố ảnh hởng đến mở rộng cho vay tiờu dựng 1.2.2.1. Nhúm nhõn t thuc v bn thõn ngõn hng - nh hng phỏt trin ca ngõn hng, l iu kin tiờn quyt phỏt trin hot ng cho vay tiờu dựng. Nu trong k hoch phỏt trin ca mỡnh cỏc ngõn hng khụng quan tõm n hot ng ny thỡ cỏc khỏch hng cú nhu cu v cho vay tiờu dựng cng s khụng c quan tõm. Ngc li, nu ngõn hng mun phỏt trin hot ng cho vay tiờu dựng thỡ h s a ra nhng chin lc c th thu hỳt nhng ngi cú nhu cu n vi mỡnh. V khi ú cung cu s cú iu kin thun li gp nhau cng cú ngha l cho vay tiờu dựng s cú nhiu c hi phỏt trin. - Nng lc ti chớnh ca ngõn hng, s l mt trong nhng yu t c cỏc nh lónh o ngõn hng xem xột khi a ra cỏc quyt nh trong ú cú cỏc quyt nh v hot ng cho vay tiờu dựng. Nng lc ti chớnh ca ngõn hng c xỏc nh da trờn mt s yu t nh s lng vn ch s hu, t l phn trm li nhun nm sau so vi nm trc, t trng n quỏ hn trong tng d n, s lng ti sn thanh khon hot ng cho vay tiờu dựng s ớt cú c hi m rng. - Chớnh sỏch tớn dng ca ngõn hng, l h thng cỏc ch trng, nh hng quy nh chi phi hot ng tớn dng do hi ng qun tr a ra nhm s dng hiu qu ngun vn ti tr cho cỏc doanh nghip, h gia ỡnh v cỏ nhõn. Nhng yu t trong chớnh sỏch tớn dng u tỏc ng mt cỏch mnh m ti vic m rng tớn dng núi chung v cho hot ng cho vay tiờu dựng núi riờng. Nu nh cú nhng hỡnh thc cho vay tiờu dựng khụng nm trong chớnh sỏch cho vay ca ngõn hng thỡ chc chn cỏc khỏch hng chng th mong i vay c nhng khon tin t ngõn hng ti tr cho nhu cu chi tiờu ca mỡnh. 7 - S lng, trỡnh cng nh o c ngh nghip ca cỏc cỏn b tớn dng, cng nh hng khụng nh ti hot ng cho vay tiờu dựng ca cỏc ngõn hng thng mi. Hot ng cho vay tiờu dựng cú thc hin c hay khụng l do ngi iu hnh, ú chớnh l cỏc cỏn b nhõn viờn ca ngõn hng. - Trỡnh khoa hc cụng ngh v kh nng qun lý ca ngõn hng, cng l mt trong nhng nhõn t quan trng nh hng ti s phỏt trin ca hot ng cho vay tiờu dựng ti ngõn hng ú. Nu mt ngõn hng c trang b cỏc cụng ngh hin i thỡ h cú th tng tin ớch cho khỏch hng v cỏc dch v ca h s c bit n nhiu hn. Hn na, ỏp dng khoa hc cụng ngh tiờn tin cỏc ngõn hng cú th qun lý danh sỏch khỏch hng mt cỏch d dng hn, h cú th tit kim c nhõn cụng cng nh chi phớ qun lý gúp phn gim giỏ thnh dch v. Thờm vo ú, khi cú cỏc cụng ngh hin i h tr thỡ vic gii quyt cỏc th tc ca ngõn hng c nhanh chúng, chớnh xỏc, gim bt cỏc th tc rm r cho khỏch hng. 1.2.2.2. Nhúm nhõn t thuc v khỏch hng - Nng lc vay vn ca khỏch hng, c th hin thụng qua cỏc nhõn t nh thu nhp ca khỏch hng, trỡnh vn hoỏ, thúi quen, o c ca khỏch hng. Thu nhp ca khỏch hng vay tiờu dựng quyt nh n nhu cu vay tiờu dựng ca h v quyt nh vic cú cho vay hay khụng ca ngõn hng. - Kh nng ỏp ng cỏc iu kin khi vay ca khỏch hng, cú ngha l khỏch hng liu cú ỏp ng c cỏc iu kin quy nh ca ngõn hng hay khụng. Cỏc iu kin nh l ti sn m bo cng nh cỏc giy t chng mỡnh quyn s hu v s dng hp phỏp ti sn 1.2.2.3. Nhúm nhõn t thuc v mụi trng hot ng ca ngõn hng - Một số nhân tố vĩ mô có ảnh hởng đến hoạt động cho vay tiêu dùng nh môi trờng kinh tế xã hội, các chính sách kinh tế của nhà nớc, sự cạnh tranh giữa các ngân hàng, môi trờng pháp lịch sử, yếu tố văn hóa. - Một số đặc điểm thị trờng nơi Ngân hàng hoạt động. Nếu đó là thành thị hoặc nơi tập trung đông dân c, có mức thu nhập khá, trình độ học vấn cao 8 thì nhu cầu vay tiêu dùng sẽ tăng cao hơn so với vùng nông thôn, hẻo lánh nơi mà những ngời nông dân chỉ quanh năm ngày tháng biết tới ruộng vờn, thậm chí còn không biết tới hoạt động của ngân hàng. - Kể đến là các thói quen, phong tục tập quán, tâm lý có ảnh hởng tới nhu cầu vay tiêu dùng. Ngời dân Việt Nam thờng có thói quen tiết kiệm rồi khi tích lũy đủ tiền mới mua sắm, tiêu dùng, họ không nghĩ tới việc đi vay, nợ nần để mua sắm cộng với tâm lý ngại tiếp xúc với ngân hàng, sợ các thủ tục hành chính rờm ra. Chính vì thế nhu cầu vay của ngời dân còn thấp. - Môi trờng kinh tế chính trị có ảnh hởng tới cho vay tiêu dùng. Nếu nền kinh tế phát triển tốt, thu nhập bình quân đầu ngời cao và môi trờng chính trị ổn định thì hoạt động cho vay tiêu dùng cũng sẽ diễn ra thông suốt, phát triển vững chắc và hạn chế những rắc rối có thể xảy ra. Nếu môi trờng có sự cạnh tranh khốc liệt giữa các ngân hàng để giành giật khách hàng thì cho vay tiêu dùng của các ngân hàng cũng sẽ gặp khó khăn. - Các quy định pháp lý của ngân hàng Nhà nớc và chính phủ có thể khuyến khích và cũng có thể hạn chế cho vay nói chung và cho vay tiêu dùng nói riêng. Đó là các quy định nh quy định của Ngân hàng nhà nớc khống chế các ngân hàng thơng mại trong việc huy động theo tỷ lệ vốn tự có, quy định tỷ lệ cho vay tối đa đối với một khách hàng trên vốn tự có. 1.3. Vai trò của mở rộng CHO VAY TIấU DNG tại NGN HNG THNG MI - Đối với ngân hàng Cho vay là hoạt động chính của Ngân hàng, đây là hoạt động mang lại lợi nhuận cho Ngân hàng. Trong đó CVTD đóng góp một phần không nhỏ vào lợi nhuận Ngân hàng. CVTD của NH lớn mà mức d nợ thấp chứng tỏ NH làm ăn có hiệu quả, uy tín của NH rất lớn. CVTD của NH càng ngày chứng tỏ nhiều ngời đã biết đến NH. Nh vậy vấn đề huy động vốn, hoặc huy động các nguồn tiền nhàn rỗi trong dân c gửi vào NH nhiều hơn. Từ đó tạo điều kiện mở rộng mạng lới của NH nhờ đó ngày càng phát triển và sẽ càng ngày càng đa dạng hóa các hình thức cho vay từ đó mà 9 nâng cao thu nhập cho NH. Đồng thời phát triển các sản phẩm bán lẻ khác từ đó tăng lợi nhuận cho NH. - Đối với khách hàng. Nhờ có NH cho vay tiêu dùng mà KH sẽ có thể thực hiện đợc những dự định, dự án của mình. Do vậy mang lại lợi nhuận cho KH hay giải quyết đợc các vấn đề mà khách hàng gặp phải trong vấn đề đột xuất, cấp bách. Tuy vậy KH cần phải tính toán đến khả năng chi trả để việc chi tiêu sẽ hợp lý nhằm nâng cao đời sống của KH. - Đối với sự phát triển kinh tế Mở rộng CVTD không chỉ đem lại lợi ích cho ngời tiêu dùng mà còn đem lại lợi ích cho nền kinh tế. Nếu CVTD đợc dùng để tài trợ cho các chi tiêu về hàng hoá dịch vụ trong nớc thì nó còn là đòn bẩy hữu hiệu cho việc kích cầu, tạo điều kiện thúc đẩy tăng trởng kinh tế. Hơn nữa nó còn góp phần giảm chi phí giao dịch trong toàn xã hội. Đến với dịch vụ, với những tiện ích thanh toán không dùng tiền mặt sẽ cải thiện môi trờng tiêu dùng, xây dựng nền văn minh thanh toán. Xuất phát từ những lý do trên, có thể thấy đợc rằng mở rộng Cho vaytiêu dùng là một yêu cầu khách quan của nền kinh tế. 10