Giá trị nội dung và nghệ thuật tập thơ đường xa con hát của đỗ nhật nam

Với cậu bé mới chỉ 13 tuổi đã cảm nhận được thứ tình cảm thiêng liêng đó, luôn trân trọng, với lòng biết ơn sâu sắc, để rồi kí ức lại ùa về len lỏi trong từng nỗi nhớ bất giác trở về hiệ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2

KHOA GIÁO DỤC TIỂU HỌC

======

TRẦN THỊ DIỆU LINH

GIÁ TRỊ NỘI DUNG VÀ NGHỆ THUẬT

TẬP THƠ “ĐƯỜNG XA CON HÁT”

CỦA ĐỖ NHẬT NAM

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Chuyên ngành: Văn học thiếu nhi

Người hướng dẫn khoa học

TH.S Nguyễn Ngọc Thi

HÀ NỘI - 2017

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy cô giáo trường Đại học sư phạm Hà Nội 2, các thầy cô giáo khoa Giáo dục Tiểu học và các thầy cô giáo trong tổ bộ môn Văn học thiếu nhi đã giúp đỡ tôi trong quá trình học tập tại trường và tạo điều kiện cho tôi thực hiện khóa luận tốt nghiệp

Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Thạc sĩ- giảng viên chính Nguyễn Ngọc Thi.Người đã hướng dẫn tôi trong suốt quá trình học tập nghiên cứu và hoàn thành khóa luận này

Trong quá trình nghiên cứu, không tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế Kính mong được sự đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo và toàn thể bạn đọc

để đề tài được hoàn thiện hơn

Tôi xin trân trọng cảm ơn!

Vĩnh phúc,ngày 10 tháng 4 năm 2017

Sinh viên

Trần Thị Diệu Linh

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi.Các căn cứ trong khóa luận là trung thực.Đề tài này chưa được công bố trong bất kì công trình khoa học nào

Sinh viên

Trần Thị Diệu Linh

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU 1

1.Lý do chọn đề tài 1

2 Lịch sử vấn đề 2

3 Mục đích nghiên cứu 4

4.Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 4

5 Phương pháp nghiên cứu 4

6 Cấu trúc 4

NỘI DUNG 6

CHƯƠNG 1 ĐƯỜNG XA CON HÁT NHÌN TỪ PHƯƠNG DIỆN NỘI DUNG 6

1.1 Nỗi nhớ, tình yêu của Nam dành cho gia đình 6

1.1.1 Những kỉ niệm ùa về bất chợt trong nỗi nhớ 6

1.1.2 Tình yêu Nam dành cho ông bà, bố mẹ 13

1.1.3 Sự hứa hẹn của Nam với bố mẹ 19

1.2 Nỗi thấu hiểu, tình yêu thương của Nam dành cho cuộc đời 23

1.2.1 Cảm nhận nỗi mất mát, đau thương do thiên tai, tai nạn 23

1.2.2 Nguyện cầu sự bình an cho muôn người 25

1.2.3 Thấu hiểu mỗi số phận trong cuộc đời 26

CHƯƠNG 2 ĐƯỜNG XA CON HÁT NHÌN TỪ PHƯƠNG DIỆN NGHỆ THUẬT 28

2.1 Kết cấu 28

2.2.Thể thơ 31

2.3 Nhịp điệu 36

2.4 Biện pháp tu từ 41

2.4.1 Nhân hóa 41

2.4.2.So sánh 45

2.4.3 Điệp ngữ 48

KẾT LUẬN 51

TÀI LIỆU THAM KHẢO 53

MỞ ĐẦU 1.Lý do chọn đề tài

1.1 Lý do khách quan

Nhiều năm lại đây, Đỗ Nhật Nam được nhắc đến như một thần đồng thời nay.Trong dịch thuật cái tên đó đã trở nên vô cùng thân quen, gần gũi,nhưng với vai trò là một “nhà thơ” thì vẫn còn nhiều mới lạ Nam bước vào con đường nghệ thuật một cách tình cờ, đó là vào năm em 13 tuổi

Ở lứa tuổi đó, khác với những bạn cùng trang lứa, Nam đã phải rời xa nhà,

xa vòng tay che chở của gia đình để đến với nước Mỹ xa lạ Có lẽ chính vì lý

do đó mà cảm xúc nhớ thương, những tâm tư tình cảm của em lại càng mãnh liệt Nỗi nhớ nhà, lòng hiếu thảo với bố mẹ, ông bà đã là cầu nối để em tìm đến thơ Em coi thơ như một trang nhật kí nhỏ để trải lòng mình, để giãi bày tâm sự Cứ thế, cứ thế, bao nhiêu thương nhớ được hòa quyện vào từng vần thơ, ngấm vào từng câu chữ, và rồi em trở thành thi sĩ lúc nào không hay Thơ của Nam rất đỗi thân thuộc, giản dị, mà đi sâu vào lòng người Mỗi một bài thơ là một bầu tâm sự Nam muốn gửi đến người thân, như một lời chuyện trò, thăm hỏi Phần lớn các bài thơ em viết, đều là những câu chuyện giản dị thân thương nói về bố mẹ Phải chăng vì thế mà thơ Nam mới thẫm đẫm vị ngọt ngào, thắm thiết đến vậy

Với những cảm xúc chân thật, Nam đã lôi cuốn người đọc lạc vào thế giới của mình Qua từng câu chữ, người đọc dường như thấu hiểu được chính con người em Không chỉ dừng lại ở sự đồng cảm, mà những dòng thơ ấy còn có

tính giáo dục cao Đường xa con hát là tập thơ đầu tay đánh dấu mốc khởi đầu

sáng tác của Nam Tập thơ này đã tạo nên một làn sóng lớn thu hút các độc giả trong và ngoài nước Sự hồn nhiên, giản dị trong cách suy nghĩ, cách viết của cậu đã mang lại nhiều ấn tượng khó phai cho người đọc 26 bài thơ là 26 bức thư tâm tình với nhiều nội dung khác nhau, có những bài thơ mang tình

cảm yêu thương, nỗi nhớ mong, có những bài thơ là lời dặn dò, động viên Bên cạnh đó lại có những bài thơ thể hiện cái nhìn sâu sắc của cậu về cuộc đời Các bài thơ được sắp xếp theo một trình tự nhất định,lần lượt từ bài thơ mang phong thái hồn nhiên đến bài thơ đáng suy ngẫm thể hiện sự chững chạc khiến người đọc không ngừng bị lôi cuốn theo mạch cảm xúc từ thú vị đến bất ngờ

Là một giáo viên tiểu học tương lai, tôi muốn thông qua kết quả nghiên cứu đề tài này để rút ngắn khoảng cách “một hiện tượng thơ mới” với các em học sinh đồng thời có hướng giúp bản thân mình tích lũy vốn tri thức, giúp học sinh hiểu và cảm nhận được cái đẹp, cái hay qua từng bài thơ Giúp các bậc phụ huynh quan tâm ,chia sẻ với con cái họ như một người bạn, để từ đấy các em dễ bộc lộ cảm xúc, tâm sự với bố mẹ mình nhiều hơn

Xuất phát từ những lý do trên tôi mạnh dạn chọn đề tài “giá trị nội dung và

nghệ thuật tập thơ Đường xa con hát của Đỗ Nhật Nam” góp phần khám phá

khẳng định tài năng của em

đầu em viết những bài thơ lên facbook cá nhân để bày tỏ nỗi nhớ, niềm thương của mình khi ở đất nước Mỹ xa xôi Sau đó với tài năng thiên bẩm của mình, Nam đã chinh phục được đông đảo các độc giả trên mạng xã hội và rồi

đứa con đầu tay Đường xa con hát được ra đời vào năm 2015 do nhà xuất bản

Lao động Tập thơ ra đời không chỉ là mốc đánh dấu tên tuổi của Đỗ Nhật Nam mà còn là chìa khóa để ta bước vào cánh cửa tuổi thơ, được hòa mình vào những cảm xúc hồn nhiên trong sáng Nhà phê bình văn học Chu Văn

Sơn đã viết “sinh ra trong một gia đình trí thức, được hưởng cái “gen văn chương ngôn ngữ” từ người bố là tiến sĩ ngôn ngữ học kiêm một tay bút tản văn, Nam đã có mầm văn thơ sớm Nhưng khi còn yên ổn bên bố mẹ, cái mầm

ấy vẫn nằm yên trong vỏ hạt Chỉ khi xa bố mẹ, xa gia đình, xa quê hương để

du học ở một thế giới khác, cách quê hương tới nửa vòng Trái đất, thì khoảng cách thăm thẳm đó mới là tác nhân trực tiếp khiến hạt mầm cựa mình, nứt vỏ, nảy trồi, mọc cây…”[8,144-145] Thật đúng vậy, khoảng cách địa lý đã mang

em đến với thơ,và cũng chính thứ tình cảm chân thật hồn nhiên ấy lại là cái tạo ra thơ

Trong lời giới thiệu đầu tập thơ Đường xa con hát Tiến sĩ Nguyễn Mạnh Hùng nhận xét : “Đọc mỗi bài thơ một ngày.Tôi cứ cảm giác rằng đây là kho lương khô, mỗi ngày anh bộ đội – tôi chỉ được ăn một phong Phải như vậy mới thấy hết giá trị của từng câu, từng chữ, của tâm huyết, của một tấm lòng Đọc rồi tôi có cảm giác như mình đi trong sương đêm, không thấy mưa nhưng nước ngấm dần vào làm ướt hết quần áo tôi, ướt tóc ,ướt đầu tôi Thơ của Nhật Nam như sương đêm ngấm qua da, vào thịt, đi tiếp vào xương đến tận tủy của tôi”[8,6]

Phó giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Thị Phương Hoa đã cảm nhận : “Thơ Nam là những câu chuyện giản dị và rất đỗi thân thương về bố mẹ… Thơ Nam viết

những gì con cảm nhận về cuộc sống sâu sắc đến không ngờ Từng vần thơ chứa niềm cảm thông, đau xót, sự sẻ chia đến tận cùng……”[9, 8-11]

Những ý kiến nhận xét trên đã khiến tôi thêm phần suy ngẫm, tôi như được sáng tỏ thêm về cách viết thơ cũng như hiểu thêm về con người Đỗ Nhật

Nam.Sau khi đọc tập thơ Đường xa con hát theo ý kiến riêng của mình, tôi

nhận thấy những lời nhận xét trên thật sâu sắc, nó là một con đường dẫn tôi cảm nhận chất thơ cũng như phong cách viết thơ của Nam.Tuy nhiên qua khảo sát, thơ của Nam chưa được nghiên cứu nhiều Vấn đề đó là một khoảng trống để tôi có cơ hội được nghiên cứu và bổ sung đầy đủ hơn.Trong khả năng còn hạn chế của mình, tôi đã cố gắng tìm hiểu tài liệu liên quan, kế thừa

và mở rộng những vấn đề về giá trị nội dung và nghệ thuật trong thơ Đỗ Nhật Nam để hoàn thành đề tài khóa luận hoàn toàn mới này

3 Mục đích nghiên cứu

- Tìm hiểu giá trị nội dung và nghệ thuật trong thơ Đỗ Nhật Nam

- Nâng cao năng lực cảm thụ thơ của bản thân

4.Đối tượng, phạm vi nghiên cứu

- Đối tượng, phạm vi nghiên cứu: Nội dung và nghệ thuật tập thơ Đường xa

con hát

Văn bản khảo sát: Đường xa con hát - (2015) NXB Lao động

5 Phương pháp nghiên cứu

1.1 Nỗi nhớ,tình yêu của Nam dành cho gia đình

1.1.1 Những kỉ niệm ùa về bất chợt trong nỗi nhớ

1.1.2 Tình yêu Nam dành cho ông bà,bố mẹ

1.1.3 Sự hứa hẹn của Nam với bố mẹ

1.2 Nỗi thấu hiểu,tình yêu thương của Nam dành cho cuộc đời

1.2.1 Cảm nhận nỗi mất mát, đau thương do thiên tai, tai nạn 1.2.2 Nguyện cầu sự bình an cho muôn người

1.2.3 Thấu hiểu mỗi số phận trong cuộc đời

CHƯƠNG 2 Đường xa con hát nhìn từ phương diện nghệ thuật

NỘI DUNG CHƯƠNG 1

ĐƯỜNG XA CON HÁT NHÌN TỪ PHƯƠNG DIỆN NỘI DUNG

1.1 Nỗi nhớ,tình yêu của Nam dành cho gia đình

Trong lời nói đầu của tập thơ Đường xa con hát Nam đã viết “ …Thơ cũng

là cách giúp em nguôi đi nỗi nhớ nhà lúc nào cũng dâng lên trong lòng Em làm thơ mà không nghĩ mình đang làm thơ vì em không cầu kì về nghệ thuật

Em gọi thơ là “trò chơi xếp hình với các con chữ” Những cảm xúc, những ý tưởng cứ theo từng con chữ, xếp thành từng dòng bé xinh, làm dịu vơi khoảng cách địa lý dằng dặc giữa em và bố mẹ ” Dường như cậu mượn thơ để giải

tỏa lòng mình, để đốt cháy khoảng cách, để xoa dịu con tim Cái hình thức mà cậu tìm tới để giãi bày những nhớ thương chất chứa trong lòng khá đặc biệt Nam gửi gắm trọn tình yêu, cảm xúc của mình vào từng con chữ, mỗi bài thơ

là một trang nhật kí nhỏ để cậu thổ lộ tâm tư, hay cũng là một bức thư để gửi đến người thân yêu Nam viết như để sống lại những kỷ niệm ngọt ngào khi ở cạnh bố mẹ và cũng là để xua tan nỗi nhớ nhà luôn thường trực trong tim Trong 26 bài thơ thì có đến 23 bài thơ Nam viết về gia đình, về bố mẹ Mỗi bài thơ là mỗi cung bậc cảm xúc, mỗi dòng tâm trạng khác nhau Có lúc

là nỗi nhớ nhà đến cồn cào “Giờ mình con ngồi với căn phòng không/Gió mùa cũ thao thức cùng nỗi nhớ” với những lời hứa hẹn mong ước, có lúc lại

là những lời dặn dò lo lắng, quan tâm “Đừng buồn khi con đi xa/Đừng rơi nước mắt chiều tà nhớ mong”

1.1.1 Những kỉ niệm ùa về bất chợt trong nỗi nhớ

Lần đầu tiên trong cuộc đời phải xa nhà, xa người thân, cũng như những đứa trẻ khác Nam nhớ bố nhớ mẹ, nhớ ông bà, nhớ những giây phút hạnh phúc được đoàn tụ chung vui trong những ngày lễ, tết Nhưng nỗi nhớ ấy lại

dâng trào hơn, cồn cào hơn khi cái không khí lành lạnh vây quanh, mùa đông đến mang lại cái cảm giác cô đơn đến lạ Nỗi nhớ lại dâng lên gấp bội khi đó

là vào mùa giáng sinh – mùa đoàn tụ, mùa ấm áp bên gia đình Đây là giáng sinh đầu tiên Nam phải xa nhà, nhìn khung cảnh Texas em lại nhớ mùa giáng sinh khi mình còn thơ bé:

Giáng sinh đầu tiên con xa bố mẹ Ngắm mênh mông lá đỏ rụng bên thềm Texas mù mây những bình minh lớp lớp Lấp lánh đèn hoa, rờm rợp nụ cười

Trong tim thắm con tìm về thơ bé Nhớ miên man những cổ tích năm nào

Có ông già Noel chui gầm giường bụi phủ Nửa đêm rồi vẫn sột soạt túi nilon

Ông già Noel chạy Dream tơi tả

Đi đến giữa đường huỳnh huỵch ngã lăn quay

Ông già Noel xoay tìm thư trong hộc tủ Mướt mải mồ hôi lùng sục mua quà Không chớp mắt, chờ giờ đêm thần thánh Đặt gói quà cho con trọn niềm vui

Trước khung cảnh lá đỏ rụng “ mênh mông”, mây mù giăng kín,người đầu tiên Nam nhớ đến chính là bố Cái tên em đặt cho bố cũng rất trìu mến thể hiện bao tình cảm chứa chan “ông già Noel” “Khốt Ta Bít” Em nhớ bố trong vai trò của ông già Noel “không râu dài tóc bạc” “không mũ đỏ trùm đầu diện hài nhung” nhưng “mướt mải mồ hôi” để chọn món quà mà em thích, dành cho em những bất ngờ thú vị.Tình yêu của người bố người mẹ dành cho con

là vô bờ, đó là sự hi sinh cao cả, nhưng không phải đứa con nào cũng có thể cảm nhận, thấu hiểu nó Với cậu bé mới chỉ 13 tuổi đã cảm nhận được thứ tình cảm thiêng liêng đó, luôn trân trọng, với lòng biết ơn sâu sắc, để rồi kí ức lại ùa về len lỏi trong từng nỗi nhớ bất giác trở về hiện tại :

Giáng sinh năm nay con xa bố mẹ Chẳng còn chờ quà đến trong đêm Không nao nức cây thông đèn lấp lánh Đêm trăng trong chạy bạt cả trời sao Trở về với hiện tại, cái cảm giác háo hức mong chờ món quà bất ngờ chỉ còn

là trong kỉ niệm, trong nỗi nhớ Nỗi bâng khuâng bỗng rạo rực trong lòng khi nơi đây hiện tại chỉ có một mình em- một mình em đón tết Noen, một mình

em trong khí trời giá lạnh Chẳng còn được chờ mong quà, chẳng còn được trang trí cây thông , cũng chẳng còn được bên bố mẹ sum vầy

Trong bài thơ Đông ấm nỗi nhớ của Nam được bày tỏ rõ hơn , em nhớ nhà

đến “ thắt lòng” Cậu thèm khát, mong ước được trở về với những ngày tháng

ở nhà, được thưởng thức hương vị rau muống, rau cần mẹ nấu, được ngồi lòng bố, nắm tay, được rúc đầu vào lòng mẹ trong những đêm giá rét Đối với cậu, chỉ cần được sự che chở yêu thương, được ngồi trong lòng bố, được rúc đầu trong lòng mẹ thì cái giá lạnh của mùa đông cũng trở nên ấm áp Nam cảm nhận được hương vị ngọt ngào, thơm mát khi rúc đầu vào lòng mẹ, sự an toàn đến lạ với cảm giác được che chở khi ngồi vào lòng bố Những ngày tháng xa nhà, hình ảnh khung cửa nhỏ xung quanh là giàn hoa giấy luôn in sâu trong lòng cậu Đó là hình bóng nhà cậu và có lẽ hình ảnh đó sẽ không bao giờ phai theo thời gian, năm tháng:

Hơn bốn tháng nay con chưa trở về nhà

Ăn bát cơm canh rau muống, rau cần mẹ nấu Ngồi lòng bố, nắm bàn tay xương xẩu

Sao tay bố chai nhiều, bố ngủ có ngon không?

Mẹ ơi! Con thèm nhớ những đêm đông Rúc đầu vào lòng mẹ lành thơm như suốt ngọt Mặc kệ gió mùa âm u, ầm ù, khung cửa lọt Cánh cò trắng hiện về sáng dịu điệu dân ca Những tháng ngày dằng dặc con đường xa

Con luôn nhớ đến thắt lòng nhà mình nơi ấy Khung cửa nhỏ với giàn hoa giấy

Bếp thơm chiều mẹ nhóm lửa thanh thao Không sôi động, náo nhiệt như mùa hè, không tươi mát như mùa xuân, mùa đông mang lại cảm giác buồn man mác, lạnh lẽo, cô đơn Có lẽ chính vì vậy

mà cậu bé 13 tuổi này cũng bị ảnh hưởng đến tâm trạng :

Giờ mình con ngồi với căn phòng không Gió mùa cũ thao thức cùng nỗi nhớ

Dù xa nhà, nhưng niềm tin, sự yêu thương vẫn đong đầy trong cậu, Nam vẫn vững đôi chân trên bước đường dài của mình mong được gặt hái những thành quả thỏa niềm mong đợi của bố mẹ Cậu “xin bố mẹ yên lòng” về mình.Có thể nói xa nhà khiến Nam tự lập hơn, trưởng thành hơn rất nhiều so với lứa tuổi của mình:

Nếu biết yêu thương thì đâu cũng là nhà Đâu cũng gặp con cò đến hát

Đâu cũng thấy lời hương quê bát ngát Xin bố mẹ yên lòng…con vẫn ấm áp …mùa đông Tết đến xuân về là dịp trao gửi yêu thương, là lúc được đoàn tụ, sum vầy Vậy mà, vào thời điểm sửa soạn đón Tết ấy Nam lại đang trên đất nước

Mỹ xa xôi, xa quê nhà đến nửa vòng trái đất Nỗi nhớ nhà nhớ Tết Việt bỗng

chốc lại trào dâng trong lòng, len lỏi vào kí ức của em.Trong bài thơ Nhớ Tết

Nam tự vẽ ra cảnh tượng náo nức, tất bật trước mắt bằng trí nhớ của mình dựa trên những câu hỏi rất đỗi thân thương:

Bố mẹ ơi sắm Tết được nhiều chưa

Mẹ đã muối dưa cải ngồng trong bếp

Bố đã đi chợ đong thêm vài cân gạo nếp

Bố mẹ ơi, sắm Tết được nhiều chưa?

Với phong tục truyền thống, Nam vẫn nhớ mẹ thường muối dưa cải ngồng,

bố thì đong gạo nếp mỗi khi tết đến Sự mong ngóng của cậu được thể hiện thông qua câu hỏi “ bố mẹ ơi, sắm Tết được nhiều chưa?” lặp lại đến hai lần Đây không phải là lời hỏi han bình thường mà đó là lời kể trong tiềm thức, trong kí ức của cậu Dù ở xa nhưng em vẫn đếm thời gian và ước chừng những công việc mà cả nhà mình chuẩn bị cho ngày Tết Em bỗng nhớ lại hương sắc mùa xuân, cái vị ngọt ngào của từng cơn mưa bụi, cả đất trời phủ một màu hồng tươi của hoa đào Từng đoàn người tấp nập mua sắm, tay thì giỏ phong lan, tay thì bánh chưng thoảng nơi đâu cũng có ánh mắt nụ cười Câu thơ “ mắt gập gờ trốn cả giấc ngủ trưa” đã nói lên sự bận rộn trong những ngày giáp Tết, người người tưng bừng náo nức sắm sửa quên giờ giấc, có khi lại “trốn cả giấc ngủ trưa” Tuy không được ở nhà, không được thấy được sự chuyển giao thay mình của mùa xuân, không được hòa mình vào không khí đón Tết nhưng Nam vẫn gửi hồn mình về với quê nhà Em lại tiếp tục đưa ra những câu hỏi mà chắc hẳn giờ này năm trước vẫn diễn ra:

Bố có ngược đường lặn lội trời mưa Đèo sau trước bánh, hoa, quà Tết Phóng băng băng quên nỗi mình đang rét

Đủ phần quà cho tất cả người thân

Nhà bác Thu thịt lợn đã chia phần Tiếng eng éc giục xuân về chạm ngõ Ông ngoại thênh thao cười cùng với gió Bánh chưng con này ông cất để phần Nam

Bà ngoại miên man ra vườn chăm hoa lan Rồi giục cải nở vàng những nụ

Xập xòe trước sau nhịp nhàng đàn ong thợ

Rủ mùa xuân trêu bà ngoại xì tin Ông bà nội cố lần giường tập đi Mong ngày tết về quê thăm làng xã Mới xa đó mà chừng nghe như đã Lâu lắm rồi không được thở hương quê Những hình ảnh thân thương của bố của bà của bác đều được Nam ghi nhớ

Em miêu tả đến từng chi tiết hành động mà mọi người vẫn hay làm Chắc hẳn

em phải dành tình cảm sâu sắc đến nhường nào mới có thể để ý từng người từng dáng vẻ Để rồi giờ đây khi xa nhà em lại tự vẽ lên bức tranh gia đình bằng trí nhớ bằng tưởng tượng, em tự khoác lên mình không khí ấm áp, náo nhiệt của những ngày giáp Tết Nam không chỉ kể lại mà em còn gửi gắm trọn nỗi nhớ đến người thân trong gia đình qua những câu thơ, qua những dòng thư nhỏ

Với bài thơ Bố mẹ đã yêu con như thế những kỉ niệm thời thơ bé lại ùa về

trong nỗi nhớ của một đứa con xa nhà:

Hồi con nhỏ xíu

Bố thường ôm rồi hỏi:

Nam ơi! Nam cứng cỏi Nói xem yêu ai nào

Rồi bố mẹ “mời chào”

Bố đây này, yêu bố Chẳng cần con phải cố Nói yêu mẹ làm gì

Mẹ lập tức so bì Yêu mẹ đương nhiên nhé Nam của mẹ tuy bé

Mà hiểu hết mọi điều

Con không biết phải chiều Bên mẹ hay bên bố

Thành ra không dám cố Nói yêu ai, hì hì

Con sẽ ôm tức thì

Cả mẹ luôn với bố Nhà mình đi chơi phố Quên hết chuyện “tranh giành”

Một gia đình hạnh phúc là nền tảng vững chắc chắp cánh con bay xa, với Nam gia đình là chiếc nôi nuôi dưỡng tình cảm, em thật hạnh phúc khi có bố

mẹ ở bên, luôn ủng hộ em vững bước trên con đường em tới Giờ xa bố, trong muôn vàn nhớ thương, Nam có những ân hận thật chân thành của một đứa con từng có lúc vô tâm Lòng nhớ thương còn khiến Nam tạo ra không ít những hình ảnh nặng tình mà đầy bóng bảy thi vị

1.1.2 Tình yêu Nam dành cho ông bà, bố mẹ

Tình yêu của người bố người mẹ dành cho con là vô bờ, đó là sự hi sinh cao cả, nhưng không phải đứa con nào cũng có thể cảm nhận, thấu hiểu nó Với một cậu bé mới chỉ 13 tuổi, Nam đã cảm nhận được thứ tình cảm thiêng liêng đó, luôn trân trọng, với lòng biết ơn sâu sắc Mỗi khi nghĩ về bố Nam luôn thấy chan chứa lòng biết ơn và yêu thương vô hạn, đôi khi là lời trách móc nhưng trách chỉ để mà yêu, mà thương mà quý Một câu hỏi thân thương

vang lên đầu bài thơ Khúc ru cho bố “ Bố ngủ ngon không?/ Trời đông rồi

đấy” đầy ấm áp, chan chứa tình yêu Một câu hỏi thể hiện sự quan tâm lo lắng Nam dành cho bố khi em đang ở xa nhà Nam luôn muốn làm điểm tựa, để bố

có thể dựa vào, dù xa cách đến hàng vạn dặm nhưng em vẫn luôn khẳng định tình yêu của mình:

Con xa biết mấy Dằng dặc trời đêm Sao trời nhiều lên

Tình yêu dâng mãi

Hay qua những lời dặn dò, răn đe với cái u vô tri vô giác cũng thể hiện sự lo lắng, tình yêu sâu đậm Nam dành cho bố Những lời dặn dò như sự ra lệnh vừa hài hước lại vừa ấm áp yêu thương, khiến người đọc không khỏi bồi hồi xúc động:

Đừng có mà làm khó Đừng có mà làm đau Đừng có mà lớn mau Nằm yên thôi, nhớ nhé!

( Nói với cái u )

Trong mắt Nam cái u thật xấu xí và vô duyên khi đậu ngay trên trán bố Em xót xa, đau thay bố mình Nam chỉ muốn gom được hết cái đau đó để bố khỏi đau, khỏi suy nghĩ, đồng thời em luôn mong ước lớn thật nhanh để lo toan san

sẻ công việc với bố :

Bố ơi tay con đỡ Con gom hết cái đau Con sẽ lớn thật mau

Để lo toan cùng bố

( Nói với cái u )

Tình yêu Nam đối với bố thật gần gũi giản dị Nó xuất phát bằng cả tấm lòng bằng những gì mộc mạc, bằng những gì hàng ngày em nhìn thấy nghe thấy từ

đó có những cảm nhận suy nghĩ, những lo lắng mà tạo nên tình yêu Tình yêu của em dành cho bố còn thể hiện qua những câu thơ thương tuổi thơ nhọc nhằn lận đận của bố: “Bố nhớ cánh đồng thôn quê/ Tràn trề màu xanh cây lá /

Nơi bố mò cua bắt cá / Mồ hôi mặn cả ruộng cày” trong bài thơ Ru bố Mỗi

lần Nam nhớ về tuổi thơ của bố là một lần em thấu hiểu bao nỗi buồn khổ, nhọc nhằn bố mang trong tim.Tuổi thơ của bố không êm đềm, không đầy đủ như em mà là những giọt mồ hôi, những ngày dầm mưa rãi nắng , những ngày gió rét đêm thâu Thấu hiểu nỗi vất vả đó em lại càng thương, càng quý Chính nỗi vất vả, nhọc nhằn của bố đã mang lại tuổi thơ đầy đủ, vui sướng cho em, cuộc sống ngày hôm nay, càng khiến Nam thêm trân trọng :

Như hạt nảy trên đất cằn Luôn vươn mình về ánh sáng Tình yêu đậm đà lai láng

Bố dành cho tuổi thơ con

Con đi “gót đỏ như son”

Ngạt ngào hương sen thơm mát Bình minh dâng lên bát ngát Xòe tay đón ánh mặt trời Bên cạnh người bố nghiêm khắc dạy dỗ con nên người luôn là một người mẹ hiền lành, ấm áp Nét hiền dịu ấy đã tạo nên sự gần gũi, ngọt ngào đến lạ Có

lẽ chính vì thế mà hình ảnh người mẹ luôn là đề tài muôn thuở của các thi sĩ nhí Viết về người mẹ Trần Đăng Khoa thể hiện tình yêu của mình dành cho người mẹ bằng những hành động giúp mẹ việc nhà cậu tình nguyện làm người nội trợ đảm đang sẻ chia một phần gánh nặng với người mẹ một đời lam

lũ: “Khi mẹ vắng nhà, em luộc khoai/ Khi mẹ vắng nhà, em cùng chị giã gạo/ Khi mẹ vắng nhà, em thổi cơm/ Khi mẹ vắng nhà, em nhổ cỏ vườn/ Khi mẹ vắng nhà, em quét sân và quét cổng” (Khi mẹ vắng nhà) Cậu tự nhận mình

chưa ngoan vì vẫn để mẹ vất vả, nhọc nhằn Lời tự nhận chưa ngoan đã thể hiện được niềm thương, tình yêu cậu dành cho mẹ Những lời thơ tự nhiên mà giàu cảm xúc, thơ Khoa gắn với người mẹ lam lũ vất vả với ruộng đồng với những hình ảnh thân quen “cái sân” “cây cối” “ruộng đồng sực nức hương đồng gió nội, chất làng quê chất dân gian Vượt qua bao thời gian, từ thời chống Mĩ đến thời bình, từ “mái đình làng quê” đến “công nghệ hiện đại” thì

hình ảnh người mẹ vẫn luôn xuất hiện trong thơ ca, với bài thơ Người mẹ u sầu và điều ước của tôi của Ngô Gia Thiên An cũng thể hiện những tình cảm

em dành cho mẹ em nói rằng :“Mẹ là người đàn bà muốn uống nước và lấy cái ghế thì quát con/Mẹ luôn u sầu và không chơi với ai cả/ Mẹ là người đàn

bà muốn con viết cái gì đó nhưng hôm qua lại nói /Rằng biết rửa tay sạch đi còn hơn làm thơ hay” nhưng ẩn sâu trong tâm trí, An luôn nghĩ mẹ đã hi sinh

rất nhiều để dành trọn niềm vui niềm hạnh phúc cho cô Hay Hoàng Dạ Thi

cũng viết về người mẹ với những lời yêu thương: “Con thương mẹ nhiều như

lá cải” Tình yêu dành cho mẹ hiện lên thật ngây thơ hồn nhiên, hình ảnh lá

cải quen thuộc được em ví với tình thương em dành cho mẹ Dù ở các thời đại khác nhau, tất cả các em đều viết về mẹ với lòng biết ơn, yêu mến vô bờ, Đỗ Nhật Nam cũng vậy, nhưng khác với các bạn nhỏ được ngắm nhìn mẹ hàng ngày từ nỗi vất vả của người mẹ mà thành thơ ca thì với Nam chỉ thực sự bung tỏa cảm xúc khi ở bên kia bán cầu.Tình yêu thương mẹ đều từ phương

xa gửi về, hình ảnh mẹ hiện lên chỉ trong tưởng tượng, trong trí nhớ Có lẽ nó không chỉ là tình yêu mà còn là sự khao khát, nhớ nhung được kề bên mẹ Khi viết về mẹ Nam luôn dành cho mẹ một vị trí đặc biệt, cách Nam viết thơ về

mẹ cũng khác so với viết về bố Có gì đó dịu dàng, tha thiết, có gì đó ân cần chia sẻ Nam thương yêu mẹ bằng cả trái tim Những hình ảnh em chọn lọc để viết về mẹ cũng đẹp đến không ngờ, em ví mẹ mình như “Quan Âm tóc rối”

hiền lành chịu thương trong bài thơ Quan âm tóc rối:

Đến lượt mẹ làm “Quan âm tóc rối”

“Quan âm” hiền, “Quan âm” khóc tỉ ti

“Quan âm” chịu thương,”Quan âm” lặng lẽ

“Quan âm” buồn khi con đã vắng xa Bao nhiêu từ ngữ đẹp nhất Nam đều dành cho mẹ, với Nam mẹ như một vị quan âm sống, luôn hiền lành, và hay khóc Không được quan sát trực tiếp gần kề bên mẹ nhưng Nam vẫn tưởng tượng được nỗi nhớ con với lòng xao xuyến mỗi khi chiều đông buông gió mẹ lại “mơ hồ ngồi tựa cửa”.Em mong rằng những cánh cò trắng đừng chở thêm “nỗi niềm xa thăm thẳm” để mẹ thôi buồn, thôi khóc vì nhớ em, đồng thời cũng gửi gắm nhờ những cánh cò trao gửi yêu thương của em đến với mẹ, tạo cho mẹ những niềm vui khi ở nhà

Nỗi khát khao được quẩn quanh mẹ lại rạo rực, trong bài thơ Trò chuyện cùng mèo con Nam ghen tị, thèm khát được như chú mèo nhỏ được nũng nịu, được

mẹ vỗ về âu yếm Nam đi xa mèo trở thành “em bé” luôn được mẹ vỗ về âu yếm, luôn được nũng nịu trong lòng mẹ, được sớm tối gần bên mẹ, được nghe

mẹ than thở la lối hay được nhìn mẹ làm việc Những điều đơn giản vậy thôi nhưng đối với Nam lại xa vời, em ao ước thèm khát được bên mẹ hàng ngày, được như chú mèo nhỏ cuộn tròn trong lòng mẹ Niềm ao ước thèm khát khiến Nam phải thốt lên:

Tao thèm như mày đó Lúc nào cũng gần bên Nhưng cũng không quên viết những lời yêu thương :

Cũng yêu mẹ nhiều thêm Nhiều thêm và nhiều nữa Nỗi khát khao cháy bỏng lại dâng lên hòa cùng tình yêu Nam dành cho mẹ, tình yêu đó cũng thể hiện qua sự thương xót khi mẹ nhọc nhằn, vất vả lo toan

Bài thơ Thương mẹ được Nam viết khi nghe tin mẹ ốm, thường ngày em khao

khát được bên mẹ bao nhiêu thì lúc mẹ ốm lại tăng lên gấp bội Mở đầu bài thơ là lời hỏi thăm đầy ân cần :

Mẹ ơi! Mẹ mệt nhiều không Hình như phía ấy mưa dông tứ bề Con xa xôi chẳng thể về

Nắm bàn tay mẹ bộn bề lo âu Lời hỏi han ấy là tiếng lòng của đứa con hiếu thảo xa nhà Biết tin mẹ ốm, Nam lo lắng, bâng khuâng khi “chẳng thể về” để nắm bàn tay mẹ vỗ về, an ủi Dường như em chỉ có thể gửi vào thơ cảm xúc của mình, nhờ thơ gửi niềm động viên đến mẹ mau khỏe Em ru “à ơi” cho mẹ ngủ ngon quên đi nỗi nhọc nhằn vất vả, em mượn bàn tay lau đi nước mắt tuôn rơi, em mong nỗi băn khoăn muộn phiền tan biến Dù có ở nơi xa nhưng Nam vẫn khẳng định trái tim em vẫn hướng về gia đình với đầy ắp yêu thương:

Xa xôi dẫu có trăm miền Tim con vẫn trọn nỗi niềm yêu thương

Những lời thơ nhắn nhủ tâm tình, những mong muốn em dành cho mẹ được vang lên như tiếng chuông giục mẹ mau khỏi Em nhờ bố thay mình chăm sóc

mẹ, thay mình nói lời yêu thương tiếp thêm phần động lực :

Nụ cười nào rạng trên môi

Cỏ cây hoa lá sinh sôi dạt dào

Mẹ ơi!Mau khỏe nhanh nào

Bố thay con đấy thì thào …lời thương!

Trong bài thơ “Bà ngoại xì tin” Nam dành cho bà một tình cảm đặc biệt,

em coi bà như một người bạn với biệt hiệu “bà ngoại xì tin” Nam vẫn thường nói chuyện với bà trên facebook để tâm sự buồn vui, bà ngoại tuy đã già

“ngoài bảy mươi” nhưng vẫn “like, comment” với những “ Hình icon rực rỡ” mỗi bài em đăng hay mỗi lần nói chuyện Giờ đây công nghệ hiện đại dù có cách xa nửa bán cầu chỉ cần lên facebook là có thể nhìn thấy mặt nhau, chính

vì vậy mà Nam thấy được sự ngạc nhiên của bà khi thấy cháu yêu “cao lên”,

da “đen” đi lại còn biết làm thơ:

Bà ngạc nhiên tần ngần Ôi! Cháu bà đây á

Nó cao lên nhiều quá Sao da đen thế này!

Nó còn biết bày tỏ Làm nhiều thơ tặng bố

Nhìn thấy bà qua màn hình nhỏ Nam lại bồi hồi nhớ thương Em vẫn thấy được gần kề bên bà, được bà vỗ về ru ngủ khi lạc vào giấc mơ mỗi đêm:

Bà ơi!

Thương nhớ dài như trời

Nhưng cháu bên bà đấy

Gần kề bà biết mấy Lẫn vào từng giấc mơ

Bàn tay bà như thơ

Vỗ về ru cháu ngủ Tim bà như gợi mở

Đến chân trời xanh xa Bao nhiêu tình cảm dành cho bà Nam đều gửi vào thơ, lời thơ thật ngọt ngào chân thật Tất cả những chân trời em đi đều thấy bóng dáng hiền hòa của bà với nụ cười “như nắng nỏ” “ như mùa xuân” Bà như một nguồn sáng luôn động viên giúp em vững bước trên mọi con đường Những vần thơ cuối bài vang lên khẳng định tình yêu của em đối với bà ngoại.Tình yêu đó thật nhiều không thể đếm được :

Facebook có thêm bà Thêm ngàn lần thương mến Yêu bà không bờ bến

Bà ngoại xì tin ơi!

1.1.3 Sự hứa hẹn của Nam với bố mẹ

Tình yêu của Nam dành cho gia đình không chỉ là những câu yêu thương ngọt ngào mà còn là những lời hứa hẹn, những lời dặn dò, động viên.Thông

qua những lời dặn dò trong bài thơ Dặn mèo Nam luôn muốn mẹ mình thật

mạnh mẽ đừng khóc, đừng buồn vì nhớ cậu Cậu gửi gắm vào chú mèo nhỏ mong sẽ thay mình an ủi, vỗ về, làm trò vui cho mẹ tươi cười Nam biết rằng mỗi khi cậu đi xa nỗi nhớ mong trong lòng mẹ dâng lên, nỗi buồn vô hình lại

ập đến mang theo dòng nước mắt nhớ thương:

Mẹ luôn luôn buồn so Mắt lúc nào cũng ướt

Mi cứ tràn ngập nước

Em trách chú mèo nhỏ “chẳng chịu kêu an ủi” để mẹ có thể vui lên, hay

“chẳng biết kề vai” “nói những lời trong mát” để mẹ lại mang nỗi buồn chơi vơi – nỗi nhớ con da diết Đồng thời em cũng dặn mèo con hãy làm mẹ vui lên bằng hành động nhỏ:

Mèo ơi nào, chạy ra Ngồi lòng đi, thế nhé Mắt lim dim he hé

Cọ đầu nào, nhẹ thôi Mèo ơi nhớ chưa nào Tao giao cho mày đó Đừng làm mẹ nhăn nhó Rơi nước mắt hàng ngày Mày phải biết tỏ bày Phải làm trò lí lắc Làm cho mẹ nín khóc Những lời dặn dò thật ân cần, ấm áp, mặc dù những lời nói ấy dành cho chú mèo nhưng ẩn sâu trong đó là lời mong muốn động viên dành cho mẹ Nam mong rằng mẹ luôn tươi cười hạnh phúc để quên đi nỗi buồn, sự trống vắng hụt hẫng khi em xa nhà

Đối với mọi người, giao thừa là giây phút thiêng liêng nhất, là lúc đoàn tụ gia đình, cùng nhau mong đợi đến khoảnh khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới Vậy mà vào thời khắc thiêng liêng ấy, em lại đang trên chuyến xe

sang thăm bang khác Bài thơ Khúc hát giao thừa được ra đời trong niềm

mong ước điều tốt đẹp sẽ đến với những người thân yêu của em Em dặn dò

bố không cần bận tâm suy nghĩ cho em, có thời gian nghỉ ngơi để có sức chăm mẹ:

Xuân này không cần suy nghĩ

An lành may mắn thảnh thơi Hai tay luôn được nghỉ ngơi

Để lấy sức còn chăm mẹ Nam cũng không quên dặn mẹ phải thật vui tươi, thay em chăm bẵm nâng

giấc ông bà:

Xuân này rực rỡ tươi vui Xuân này mẹ không đơn côi Ông bà đang cần mẹ lắm

Mẹ hãy thay em chăm bẵm Nâng giấc ông bà hàng ngày Không chỉ dặn dò, Nam còn hứa hẹn ngày trở về để động viên tinh thần

bố mẹ Ở bài thơ Viết tặng sinh nhật bố với điệp ngữ “Con sẽ trở về” đã thể

hiện lời hứa chắc chắn vào một ngày không xa, Nam sẽ trở về với căn nhà yêu thương – nơi ngọt ngào ấm cúng nhất Em không ngừng tưởng tượng những hình ảnh việc làm thân thuộc khi về nhà Sẽ ngủ một giấc êm đềm bên bố mẹ,

sẽ ngắt cành hồng vào buổi sáng tinh mơ, cùng ngồi bên bố ủ ê câu nồng đượm:

Con sẽ trở về căn nhà mùa hạ Ngủ thật êm bên cha mẹ ân cần

Con sẽ về trước ngõ đón bình minh Lên sân thượng nhà ngắt cành hồng buổi sớm… Những việc làm ấy tưởng chừng như giản dị mà sao ấm lòng đến thế Lời hứa

hẹn cũng được thể hiện qua bài thơ Con sẽ trở về và bài thơ Xin lỗi mẹ Em

cảm thấy mình có lỗi khi bắt mẹ phải đợi lâu Em như thấu hiểu nỗi mong chờ

của mẹ, thấu hiểu từng giọt nước mắt từng hơi thở từng nhịp tin yêu Để mẹ không phải mong ngóng, Nam hứa hẹn với niềm vui mừng:

Em sắp về rồi đấy nhé

Khỏi cần phải ngóng trông

Khỏi cần phải mong nhớ

Nam chờ đợi từng ngày từng ngày để đến hè - thời gian mà em được trở về với gia đình, em hứa hẹn sẽ bên mẹ hè này, với ba tháng đong đầy tình yêu, đong đầy niềm vui, ngập tràn hạnh phúc Nam hứa hẹn mong chờ ngày em được ôm bà nội, sờ làn da nhăn nheo của tuổi già, được hít hà mùi trầu thơm

từ hơi thở, được sà vào lòng ông ngoại, được thưởng thức những món ngon bà ngoại nấu, được ôm bố thật chặt cùng bố hát ca Lời hứa hẹn ấy, như một lời mong ước đã ấp ủ từ bấy lâu, luôn rạo rực trong lòng cậu:

Con sẽ về nơi vùng trời soi nghiêng

Sau chia xa mới biết mình yêu nhiều đến thế Thấy lòng mình lành như hoa xoan

Nên con sẽ trở về trước mỗi chuyến đi xa

Hay lời hứa hẹn “một sớm mai con sẽ quay về” trong bài thơ Quan âm tóc rối với biết bao dự định trong tương lai gần Nam sẽ quay về để nắm bàn tay

mẹ, để hát lời yêu thương, để bày trò trọc cho mẹ vui, để thơm lên gò má của mẹ:

Con sẽ hát lời thương từ sáng đến chiều Con sẽ ra vườn thủ thỉ lời của nắng Con sẽ mỉm cười mỗi lần nghe “Quan âm” mẹ mắng Con sẽ rủ thêm một đội để chơi…

Xa cách bao nhiêu rồi cũng có ngày trở về Lời hứa hẹn ấy là một sức mạnh

vô hình tiếp thêm động lực cho Nam phấn đấu học tập, đồng thời củng cố niềm tin xóa tan nỗi buồn nỗi nhớ trong lòng bố mẹ

1.2 Nỗi thấu hiểu, tình yêu thương của Nam dành cho cuộc đời

Ngoài thể hiện tình cảm với những người thân, Nam còn cảm nhận về cuộc sống sâu sắc đến không ngờ Từng vần thơ chất chứa niềm cảm thông, đau xót, sự sẻ chia đến tận cùng tới mỗi số phận của một kiếp người

1.2.1 Cảm nhận nỗi mất mát, đau thương do thiên tai, tai nạn

Thế giới của Nam không chỉ rộng mở theo em du học, mà còn rộng mở bởi mối quan tâm rộng lớn của em Nam cảm nhận được nỗi đau thương mất mát, đồng cảm với cảnh chia lìa qua từng câu thơ, qua từng hơi thở Người đọc không khỏi bất ngờ bởi những câu thơ đầy đau thương, ai oán:

Những ngày cuối năm đầy gió

Lá rơi xao xác đường về

Thế giới ngập tràn biến động

Cháy phà

Rồi máy bay rơi!

Bao nhiêu người thân chơi vơi

Chìm vào nỗi đau mất mát

(Lời ước nguyện cuối năm)

Những biến động lớn, tai nạn thảm khốc được Nam ví như trận cuồng phong cuốn trôi bao mạng sống con người Những tai nạn bất chợt ùa đến: cháy phà, máy bay rơi, đã khiến bao gia đình mất đi người thân, chìm sâu trong nỗi đau chia lìa Mới đây thôi vẫn còn những ánh mắt, nụ cười, vẫn còn đong đầy tình yêu, hạnh phúc, vậy mà chỉ trong giây phút đã chia lìa kẻ sống người chết Tai nạn diễn ra thật nhanh chóng, bất ngờ, những con người xấu

số đã mãi mãi ra đi không thể nào gặp lại, họ “đi xa”để lại nỗi đau xót cho

người ở lại, một bữa cơm cuối năm tràn ngập hạnh phúc biến thành bữa cơm chan hòa nước mắt

Bữa cơm cuối năm rã rời Thêm nhiều gia đình bật khóc

Mới đêm giáng sinh ngày trước Lấp lánh

Tình yêu sum vầy Hay những câu thơ chua xót từ vụ thảm họa động đất đau lòng ở Nelpal:

Nát vụn rồi những ngôi nhà

Tan hoang rồi những đền đài

Đất mang bao phận người

Nằm xuống mà khôn nguôi sợ hãi

(Nguyện cầu)

Thảm họa thiên tai đã cướp đi bao sinh linh mạng sống, những tiếng kêu than hòa cùng tiếng tuyết tan Động đất kéo theo bao ngôi nhà nát vụn, những bàn tay cố bám víu mong manh giữa sự sống cái chết Nam không chỉ đồng cảm với số phận của con người mà còn có lòng yêu thương rộng lớn

Em đã cảm nhận được nỗi đau tột cùng của sự chia li, nỗi mất mát đau thương

mà con người phải oằn mình gánh chịu, niềm nghẹn ngào trào dâng trong nước mắt Trái tim cậu đang đập những nhịp run rẩy trước những thảm họa đau lòng của bạn bè thế giới Đọc những câu thơ ấy lại khiến người đọc liên tưởng nhớ đến sự thảng thốt từng hiện diện trong thơ Trần Đăng Khoa cũng là

sự mất mát đau thương, sự chia lìa người thân, sự sống và cái chết chỉ nằm trong gang tấc nhưng là do chiến tranh bom đạn mang lại Hình ảnh con gà mái tượng trưng cho người mẹ mất con, sự đau đớn khôn nguôi khi tình

thương bị chia cắt: “Mày nhìn tao, lảo đảo không hồn/ Lối rộng không đi cứ

lao vào vách đất /Tiếng mày gọi con, tiếng còn tiếng mất/Có phải tại tao đâu” (Nói với con gà mái)

1.2.2 Nguyện cầu sự bình an cho muôn người

Trước những thảm họa ấy, tấm lòng Nam thật rộng mở Em luôn nguyện cầu cho cuộc đời được bình yên, nguyện cầu cho những mảnh đời bất hạnh được an lành Em nguyện cầu cho nỗi đau mất mát của những số phận trong lòng đất được quên đi theo dòng nước mắt Em mong ước thiên tai không còn nữa để bình an đến với mọi người, xóa tan những khổ đau mà con người từng gánh chịu

Chắp tay mong ước đủ đầy Cho tai ương không còn nữa Cho chiều cuối năm thương nhớ Bình an

Tràn dâng môi hoa

( Lời nguyện cầu cuối năm)

Nam nguyện cầu cho muôn người bình an, “tai ương” sẽ không còn nữa thay vào đó là những tiếng cười hạnh phúc, đôi môi rạng ngời như những đóa hoa xinh Nam nguyện cầu cho dịu nỗi đau, những giọt nước mắt mau khô, những đau khổ thôi kéo dài

Nguyện cầu Cho dịu nỗi đau Xin giọt nước mắt khô mau Xin khổ đau không dài mãi

Với bài Nguyện cầu em hiểu được nỗi đau và tổn thất do thiên tai gây

nên Đó là một sự trưởng thành sớm về tâm hồn Đau cho những giấc mơ tan hoang, vụn vỡ nhưng Nam cũng nhìn xa về sự hồi sinh của người dân Nepal

với nguyện cầu nước mắt mau khô, nguyện cầu những số phận hòa vào lòng

đất được an nghỉ quên đi nỗi đau mất mát Cơn động đất đã làm “thân thể họ

vụn rời” nhưng những giấc mơ cũng đồng thời bay lên từ đấy Cái nhìn tươi

sáng, an nhiên ấy có thể nhờ tuổi đời mà có nhưng cũng đã vượt lên trên tuổi

đời non trẻ mà lớn

Rồi Everest lại mênh mông tuyết trắng

Rồi Kathmandu lại thênh thang nắng

Và đất lại liền như chưa hề có vết đau Nepal ơi, xin nguyện cầu cho nước mắt khô mau Cho những số phận đã hòa tan vào lòng đất

Biết quên vết thương thịt da, quên nỗi đau mất mát

Ngủ yên hoài, trong lòng đất xanh xa

1.2.3 Thấu hiểu mỗi số phận trong cuộc đời

Suy cảm của Nam không chỉ có những bận tâm với đời sống hẹp của đứa

trẻ quẩn quanh trong một vùng quê, một góc phố, mà mở ra toàn cầu Trong

em có những cảm nhận giàu tính duy lý Trong bài thơ Tiếng hát con chim

nhại em thấu hiểu được kiếp người nô lệ, những thân phận bọt bèo trôi nổi

đang ngày ngày mưu sinh Những số phận của em bé da màu, của những

người tật nguyền không nơi nương tựa Mỗi số phận có mỗi nỗi đau riêng mà

họ phải gánh chịu Từng vần thơ em viết còn có những triết lý sâu xa mà

không phải ai cũng tỏ:

Thế giới này sẽ chẳng còn khổ đau Nếu ai cũng biết là mình không hoàn hảo Mình dẫu sao chỉ là thanh ghép nhỏ Trong bộ xếp hình tròn trịa của nhân sinh Qua cái nhìn về cuộc đời của mỗi kiếp người, mỗi số phận, Nam mong mọi

người cùng nhau chia sẻ những yêu thương, chia sẻ những ngọt bùi để thế

giới này chỉ còn hạnh phúc xóa hết những đau thương luôn quẩn quanh mỗi

số phận

* Tiểu kết

Thơ Nam là “món quà bé mọn” gửi tặng người thân yêu mỗi khi “tim em ngơ ngác” trước bộn bề nỗi nhớ Đó là những dòng thư viết về bố, về mẹ, về ông

bà, bài nào cũng nặng tâm tình Triệu vòng ôm, triệu cái hôn liên tục gửi cho

“ông già nho” “Khốt Ta Bít”, cho “người hay khóc nhất năm”, cho “bà ngoại

xì tin” Thơ em cùng với lòng em lặn lội tìm về ấu thơ, về với những con đường mưa dìu dặt sắc xuân Hà Nội Dẫu đó chỉ là sự trở về qua tâm tưởng nhưng cũng đủ để Nam “thấy lòng mình lành như hoa xoan, hoa khế” Thế giới trong thơ Nam thực sự xa và rộng, không chỉ là ngôi nhà thân yêu, Hà Nội thân yêu, mà còn vươn ra toàn cầu đó là sự đồng cảm về số phận con người, là những triết lý về cuộc đời sâu sắc Có thể nói, Đỗ Nhật Nam đã thụ hưởng thành quả của cuộc sống theo nghĩa tích cực- đó là sự trưởng thành sớm về tâm hồn, là tấm lòng rộng lớn