i 97 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng, số liệu kết nghiên cứu luận văn trung thực chưa sử dụng để bảo vệ học vị Mọi thông tin trích dẫn luận văn rõ nguồn gốc Quảng Trị, ngày 25 tháng 07 năm 2012 Tác giả Lê Thế Hưng 98 ii LỜI CẢM ƠN Cho phép bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới tất đơn vị, cá nhân tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ suốt trình học tập, nghiên cứu hoàn thành luận văn Trước hết xin chân thành cảm ơn sâu sắc tới TS.Lê Minh Chính - giáo viên trực tiếp hướng dẫn giúp đỡ tạo điều kiện cho suốt trình nhgiên cứu hoàn thành luận văn Tôi xin bày tỏ biết ơn sâu sắc tới lãnh đạo Đại học kinh tế Nông Nghiệp, khoa sau Đại học, toàn thể quý thầy cô giáo Tôi xin chân thành cảm ơn, Sở Nông nghiệp Phát triển nông thôn Tỉnh Quảng Trị, Sở Kế hoạch Đầu tư tỉnh Quảng Trị, Cục thống kê Tỉnh Quảng Trị, UBND tỉnh Quảng Trị toàn thể hộ gia đình, cá nhân giúp đỡ điều tra, vấn, thu thập số liệu để hoàn thành luận văn./ Quảng Trị, ngày 25 tháng 07 năm 2012 Tác giả Lê Thế Hưng 99 iii MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan……………………………………………………………….….i Lời cảm ơn……………………………………………………………………ii Mục lục………………………………………………………………………iii Danh mục chữ viết tắt……………………………………………………vi Danh mục bảng………………………………………………………….vii Danh mục biểu đồ…………………………………………………… viii MỞ ĐẦU I Tính cấp thiết đề tài II Mục tiêu nghiên cứu III Đối tượng phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu IV Bố cục luận văn CHƯƠNG CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỂN 1.1 Cơ sở lý luận chuyển dịch cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá 1.1.1 Cơ cấu kinh tế chuyển dịch cấu kinh tế nông nghiệp 1.1.2 Chuyển dịch cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá 16 1.1.3 Nội dung chuyển dịch cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá 21 1.1.4 Tác động hội nhập kinh tế Quốc tế đến sản xuất hàng hoá chuyển dịch cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá 24 iv 100 1.2 Kinh nghiệm chuyển dịch cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá số nước giới Việt Nam 26 1.2.1 Kinh nghiệm Trung Quốc 26 1.2.2 Kinh nghiệm Nhật Bản 28 1.2.3 Kinh nghiệm Thái Lan 29 CHƯƠNG ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN KINH TẾ TỈNH QUẢNG TRỊ VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 35 2.1 Đặc điểm tỉnh Quảng Trị 35 2.1.1 Đặc điểm tự nhiên 35 2.1.1.1 Vị trí địa lý 35 2.1.1.2 Đất đai, khí hậu, thuỷ văn 36 2.1.1.3 Kết cấu hạ tầng nông thôn 41 2.1.1.4 Tình hình phát triển kinh tế tỉnh QuảngTrị 43 2.2 Phương pháp nghiên cứu 44 2.2.1 Phương pháp thu thập thông tin 44 2.2.2 Phương pháp thống kê kinh tế 45 2.2.3 Phương pháp dự đoán, dự báo 45 2.2.4 Hệ thống tiêu phân tích 45 2.3 Cơ hội thách thức nông nghiệp Quảng Trị tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế và khu vực 47 CHƯƠNG KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 50 3.1 Thực trạng cấu kinh tế nông nghiệp tình hình chuyển dịch cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa tỉnh Quảng Trị năm qua 50 3.1.1 Cơ cấu kinh tế tỉnh Quảng Trị 50 3.1.2 Thực trạng tình hình chuyển dịch cấu kinh tế ngành nông nghiệp tỉnh Quảng Trị năm qua 53 3.1.2.1 Cơ cấu kinh tế nông nghiệp mối quan hệ nông nghiệp, lâm nghiệp thuỷ sản 53 v 101 3.1.2.2 Cơ cấu kinh tế nông nghiệp chuyển dịch cấu kinh tế ngành nông nghiệp 55 3.2 Những kết đạt tồn chuyển dịch cấu kinh tế ngành nông nghiệp tỉnh Quảng Trị 66 3.3 Đánh giá thực trạng 70 3.4 Mục tiêu chuyển dịch cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá tỉnh Quảng Trị 72 3.5 Phương hướng chuyển dịch cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá tỉnh Quảng Trị đến năm 2015 73 3.5.1 Phương hướng chung 73 3.5.2 Phương hướng chuyển dịch cụ thể nông nghiệp 74 3.6 Giải pháp yếu chuyển dịch cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa tỉnh Quảng Trị 78 3.6.1 Giải pháp chung chuyển dịch cấu kinh tế ngành nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá tỉnh Quảng Trị 78 3.6.2 Giải pháp chuyển dịch cụ thể ngành nông nghiệp 87 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 93 I Kết luận 93 II Kiến nghị 94 TÀI LIỆU THAM KHẢO 102 vi DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Ký hiệu Diễn giải BVTV Bảo vệ thực vật CNH Công nghiệp hoá GDP Tổng sản phẩm quốc nội (Gross Domestic Product) GTSX Giá trị sản xuất HĐH Hiện đại hoá HTX Hợp tác xã UBND Uỷ ban nhân dân VSMT Vệ sinh môi trường ƯTO Tổ chức thương mại Thế giới 103 vii DANH MỤC CÁC BẢNG TT Tên bảng 2.1 Hiện trạng sử dụng quỹ đất tỉnh Quảng Trị năm 2011 2.2 3.1 3.2 3.3 3.4 Cơ cấu giá trị sản phẩm ngành kinh tế tỉnh Quảng Trị Cơ cấu GDP thành phần kinh tế tỉnh Quảng Trị Tổng giá trị địa bàn theo giá thực tế phân theo khu vực kinh tế Giá trị sản xuất cấu loại trồng tỉnh Quảng Trị Một số thông tin phát triển ngành thủy sản phân theo huyện thị 3.5 Tỷ suất nông sản hàng hoá trồng trọt tỉnh Quảng Trị 3.6 Giá trị cấu GTSX loại vật nuôi địa bàn tỉnh Quảng Trị Trang 36 46 52 56 58 61 62 63 104 viii DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ TT 3.1 Tên biểu đồ Cơ cấu GDP ngành kinh tế tỉnh Quảng Trị Trang 57 MỞ ĐẦU I Tính cấp thiết đề tài Nước ta nước nông nghiệp với 72% dân số sống nông thôn, thu nhập từ sản xuất nông nghiệp chủ yếu Nông nghiệp coi ngành kinh tế quan trọng nước ta nay, nơi cung cấp lương thực, thực phẩm cho dân cư nước, nơi cung cấp nguyên liệu cho nhiều ngành kinh tế quốc dân, thị trường tiêu thụ quan trọng công nghiệp nhiều ngành nghề kinh tế khác Do vậy, công Công nghiệp hoá, Hiện đại hoá (CNH, HĐH) đất nước với mục tiêu "Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ văn minh" bắt đầu việc phát triển kinh tế khu vực nông thôn Từ Đại hội lần thứ V Đảng Cộng sản Việt Nam (1982) nông nghiệp coi "Mặt trận hàng đầu" Chiến lược phát triển kinh tế xã hội 2001-2010 Đại hội Đảng IX thông qua tiếp tục khẳng định quan điểm Mục tiêu, phương hướng phát triển kinh tế - xã hội 2006 - 2010 Đại hội Đảng X nêu rõ: Tiếp tục đẩy mạnh coi trọng CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn Đẩy mạnh trình chuyển dịch cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn theo hướng sản xuất lớn, gắn với công nghiệp chế biến thị trường; thực khí hoá, điện khí hoá, thuỷ lợi hoá nhằm nâng cao suất, chất lượng sức cạnh tranh, phù hợp với đặc điểm vùng, địa phương.Tổ chức lại sản xuất xây dựng quan hệ sản xuất phù hợp, tạo điều kiện phát triển khu công nghiệp công nghệ cao, vùng trồng trọt chăn nuôi tập trung, doanh nghiệp công nghiệp dịch vụ gắn với làng nghề, loại hình sản xuất trang trại, hợp tác xã (HTX), sản xuất loại sản phẩm có thị trường hiệu kinh tế cao Quảng Trị tỉnh nhỏ nằm miền Trung Bộ, tuyến hành lang kinh tế xuyên Á ( Qua ba nước Việt Nam, Lào Thái Lan) với diện tích đất tự nhiên 474,575 diện tích nông nghiệp 68,929 có 60.4671 người sinh sống( theo niên gián thong kế tỉnh Quảng Trị 2011) Nông nghiệp vừa phận quan trọng xã hội Tỉnh Quảng Trị vừa có điều kiện phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa Vì vậy, nông nghiệp ngành đặc biệt trọng chiến lược phát triển kinh tế tỉnh Quảng Trị Trong nhiều năm qua, mức độ chuyển dịch cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn tỉnh Quảng Trị diễn nhanh nhiều tiềm nông nghiệp chưa khai thác Sản xuất nông nghiệp mang tính nhỏ lẻ, sản xuất tự cung, tự cấp chủ yếu Sản phẩm nông nghiệp làm chủ yếu phục vụ cho tiêu dùng hộ gia đình thị trường nội địa, có hướng tới xuất chưa nhiều hiệu chưa cao, chưa phát huy hết lợi tiềm tỉnh Ngành chăn nuôi chưa phát huy hết lợi thế; tỷ trọng giá trị sản xuất trồng trọt tổng giá trị sản xuất nông nghiệp chưa cao; dịch vụ nông nghiệp chiếm tỷ trọng nhỏ Cơ cấu kinh tế nông nghiệp tỉnh chưa phù hợp với trình CNH, HĐH hội nhập kinh tế Quốc tế, chưa phát huy hết tiềm sản xuất hàng hoá, chuyển dịch cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá có ý nghĩa quan trọng phát triển kinh tế nông thôn nâng cao hiệu kinh tế nông nghiệp Do đó, đề tài: "Một số giải pháp chủ yếu góp phần thúc đẩy trình chuyển dịch cấu kinh tế nông nghiệp tỉnh Quảng Trị theo hướng sản xuất hàng hoá." thực tế khách quan yêu cầu đặt mang tính cấp thiết cho tỉnh II Mục tiêu nghiên cứu - Mục tiêu chung Nghiên cứu, phân tích, đánh giá thực trạng cấu kinh tế nông nghiệp, xác định rõ bất hợp lý nguyên nhân, từ đưa giải 82 Đề nghị ngân sách TW, ngân sách tỉnh hỗ trợ kết hợp vốn ngân sách địa phương đóng góp nhân dân để xây dựng nâng cấp kết cấu hạ tầng nông nghiệp, nông thôn như: Giao thông, thuỷ lợi, trường học, điện, nước sinh hoạt, phát triển thị trấn, thị tứ Đổi hoạt động ngân hàng, đặc biệt ngân hàng phục vụ người nghèo công tác huy động vốn, thủ tục cho vay, mở rộng việc cho vay sản xuất kinh doanh thông qua dự án, tích cực thu nợ để tăng quy mô vay vốn Song song với giải pháp thực việc đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, năm trước mắt ưu tiên cho việc xây dựng sở chế biến nông - lâm thuỷ sản, vùng nguyên liệu tập trung (dứa, mía, sắn, vừng ), để tạo bước đột phá chuyển dịch cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn - Giải pháp phát triển thành phần kinh tế + Kinh tế hộ (bao gồm kinh tế trang trại) Nghị TW khẳng định kinh tế hộ kinh tế HTX giữ vai trò chủ lực trình CNH, HĐH nông nghiệp nông thôn Phát triển kinh tế hộ cách khuyến khích hộ nông dân, trang trại, thành phần kinh tế tham gia, liên kết với nhau, hình thành tổ chức, hình thức hợp tác để mở rộng quy mô sản xuất, kinh doanh thu hút hỗ trợ gia đình khó khăn Nhằm tạo động lực thúc đẩy sản xuất phát triển Bên cạnh Nhà nước có sách phù hợp giao đất lâu dài, tạo điều kiện cho hộ, nhóm hội tích tụ ruộng đất, vay vốn, hướng sách khuyến khích phát triển nông nghiệp nông thôn - Kinh tế HTX 83 Cần làm lành mạnh tài HTX, giải dứt điểm nợ nần, theo nghị Chính phủ xoá nợ cho HTX đổi tổ chức phương thức kinh doanh, phục vụ cho HTX để đạt hiệu ngày cao Những HTX yếu hoạt động hiệu xem xét trường hợp giải thể, hướng dẫn giúp đỡ xã viên HTX hình thành tổ chức kinh tế tập thể phù hợp Đồng thời xây dựng mô hình HTX cổ phần theo hướng: Hộ nông dân tham gia đóng góp cổ phần đất đai, vật tư, tiền vốn Lợi nhuận HTX phân phối theo ngày công cổ phần đóng góp xã viên Hình thức tổ chức quản lý doanh nghiệp cổ phần hoá Một hộ nông dân tham gia nhiều HTX cổ phần - Kinh tế Nhà nước Cần hỗ trợ, phát triển đơn vị, sở kinh tế Nhà nước địa bàn toàn tỉnh để thực tốt vai trò trung tâm sản xuất dịch vụ khoa học, kỹ thuật địa phương Củng cố doanh nghiệp công ích chủ yếu làm tốt công tác giống, thuỷ lợi, vật tư, phân bón, thuốc BVTV, thú y Đảm bảo liên kết chặt chẽ nghiên cứu khoa học với sản xuất kinh doanh - Kinh tế tư nhân (bao gồm công ty tư nhân, công ty TNHH) thành phần khác Khuyến khích kinh tế tư nhân tỉnh, nhà đầu tư nước đầu tư kinh doanh nông nghiệp, đầu tư vào công nghiệp phục vụ nông nghiệp xây dựng sở hạ tầng - Giải pháp khoa học công nghệ Ưu tiên đầu tư cho lĩnh vực giống trồng, vật nuôi tạo khâu đột phá suất, chất lượng khả cạnh tranh hàng hoá nông sản 84 - Khuyến khích nông dân khai thác đất vườn, đất đồi, bãi mặt nước để nuôi trồng loại có giá trị kinh tế cao, tạo điều kiện cho sở, hộ gia đình đầu tư đổi công nghệ, trang thiết bị máy móc để nâng cao suất lao động Đồng thời tổ chức tốt mạng lưới khuyến nông, khuyến nông từ huyện, xã, phường đến xóm để hướng dẫn tuyên truyền, chuyển giao tiến kỹ thuật đến bà nông dân cách có hiệu Phát triển công nghiệp chế biến, khí hoá nông nghiệp điện khí hoá nông thôn - Tạo điều kiện khuyến khích thành phần kinh tế tỉnh đầu tư phát triển công nghệ chế biến, bảo quản để giảm bớt tổn thất sau thu hoạch, nâng cao chất lượng sản phẩm Đồng thời, mở rộng, nâng cấp trung tâm dạy nghề địa bàn tỉnh để đào tạo nghề cho lao động tỉnh Liên doanh thuê chuyên gia đào tạo nghề khí đúc, rèn, sửa chữa phục vụ tốt cho việc phát triển công nghệ chế biến khí hoá nông nghiệp địa phương - Nâng cấp phát triển mạng lưới điện nông thôn, ưu tiên đầu tư lưới điện cho vùng KTM, kết hợp cải tiến công tác quản lý để nông dân sử dụng điện với chất lượng bảo đảm giá hợp lý * Giải pháp phát triển thị trường cho nông sản hàng hoá Phát triển thị trường tiêu thụ nông, lâm, thuỷ sản làm sở cho việc chuyển đổi cấu sản xuất nông nghiệp, kinh tế nông thôn có hiệu Làm tốt công tác nghiên cứu dự báo thông tin thị trường cho nông dân doanh nghiệp Tổ chức thực thông suốt có hiệu hệ thống thông tin thị trường bao gồm: thu thập; phân tích; nghiên cứu, dự báo, hướng dẫn sở thực Tỉnh cần đẩy mạnh quy hoạch, đầu tư xây dựng hệ thống 85 chợ từ thành thị đến nông thôn Bởi nay, chợ hình thức tốt để thúc đẩy kinh tế thị trường, đặc biệt vùng nông thôn Thiết lập nâng cấp trang web ngành nông nghiệp Mặt khác cần nâng cao vai trò quản lý Nhà nước địa bàn, có giải pháp can thiệp cần thiết để lành mạnh hoá thị trường, kích thích mở rộng giao lưu hàng hoá thị trường thành thị thị trường nông thôn Có sách kích thích nhằm đẩy mạnh kinh doanh sử dụng nhiều đối tượng làm đại lý cho thương nghiệp nhà nước, đồng thời tăng cường quản lý nhà nước để kinh doanh pháp luật Tổ chức hoạt động tiếp thị có hiệu quả, xây dựng chợ bán buôn, bán lẻ, kho phù hợp xã Hình thành mối liên kết chặt chẽ thông qua hợp đồng tiêu thụ nông dân với nhà tiêu thụ để đảm bảo thị trường tiêu thụ ổn định cho người sản xuất - Giải pháp đào tạo,bồi dưỡng cán cho ngành nông nghiệp tỉnh Tiếp tục quy hoạch cải cách đội ngũ cán phục vụ cho nông nghiệp phát triển nông thôn; đội ngũ phải đảm bảo cân đối người, cân đối loại hình: Kinh tế, Kỹ thuật, Sinh học cân đối tri thức người kinh tế kỹ thuật Trên sở quy hoạch đội ngũ cán có kế hoạch đào tạo theo phương châm, đào tạo dài hạn nhiều hình thức Bên cạnh vấn đề đào tạo, cần mở rộng hiểu biết cho dân cư nông thôn qua công tác khuyến nông kênh chuyển giao khác, phổ biến KH-KT, hướng dẫn kỹ thuật Xây dựng quy mô trường dạy nghề phù hợp với chương trình chuyển dịch cấu kinh tế nông nghiệp Trong khâu tổ chức, cần xếp bố trí lại đội ngũ cán chuyên môn đào tạo để phát huy cao hiệu công việc, có sách thu hút em có trình độ cao, chuyên môn giỏi làm việc địa phương Đào 86 tạo bổ sung đủ cán có trình độ chuyên môn nghiệp vụ tất lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản, thủy lợi ngành nghề khác từ tỉnh xuống đến huyện đặc biệt tăng cường cán chuyên môn nghiệp vụ cho xã, phường, thị trấn Mỗi cán tuyển chọn vào máy quan nhà nước cần phải có 1-2 đề tài ứng dụng khoa học để tận dụng tối đa lực chất xám đội ngũ trẻ nhằm phục vụ tốt chương trình chuyển dịch - Giải pháp chế sách +Hoàn thành việc xếp đổi tổ chức sản xuất nông, lâm trường quốc doanh doanh nghiệp Nhà nước ngành nông nghiệp Hỗ trợ xây dựng sở hạ tầng hạ tầng kinh tế hạ tầng xã hội nông thôn; đầu tư xoá đói giảm nghèo trước hết vùng miền núi cao, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc người Có sách bảo đảm cung cấp giống, vật tư cho sản xuất với giá hợp lý cho vùng sâu, vùng xa + Xây dựng sách bảo hiểm cho sản xuất nông nghiệp nông dân như; bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thiên tai, bảo hiểm bị rủi ro giá biến động thị trường Có giải pháp kịp thời giảm tác động hội nhập lĩnh vực nông nghiệp nông thôn + Chú trọng chăm lo đời sống việc làm cho nông dân vùng thu hồi đất nông nghiệp để phục vụ CNH đô thị hoá với chế chi trả tiền đền bù đất sản xuất nông nghiệp, có sách đào tạo nghề, bồi dưỡng kiến thức, tạo điều kiện cho người dân có việc làm + Bãi bỏ sách hạn điền, đưa công cụ thuế vào điều tiết hoạt động có liên quan đến sử dụng đất để khuyến khích tích tụ ruộng đất, tạo điều kiện đưa giới hoá vào sản xuất nông nghiệp 87 + Thực tốt chương trình quốc gia xoá đói giảm nghèo, chương trình hỗ trợ phát triển huyện, xã đặc biệt khó khăn Thực lồng ghép với chương trình quốc gia, chương trình phát triển nông nghiệp, nông thôn khác để thúc đẩy phát triển nông nghiệp, nông thôn tỉnh + Đẩy mạnh thực quy chế dân chủ sở, tăng cường đưa cán nông thôn Hỗ trợ phát triển công nghiệp nông thôn, phát triển làng nghề, phát triển giáo dục, dạy nghề cho nông dân + Đẩy mạnh xã hội hoá đầu tư lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp để giảm bớt áp lực đầu tư nhà nước Tăng cường thu hút đầu tư phát triển nông nghiệp, nông thôn bao gồm vốn ODA, FDI, vốn dân, doanh nghiệp phần ngân sách nhà nước 3.6.2 Giải pháp chuyển dịch cụ thể ngành nông nghiệp - Trên sở lợi vùng quy hoạch ngành trồng trọt, chăn nuôi, thuỷ sản theo hướng sản xuất hàng hoá, sản xuất tập trung quy mô lớn Đảm bảo giá trị thu nhập đơn vị diện tích cao - Thực việc chuyển đổi ruộng đất tạo tiền đề cho sản xuất phát triển hình thành hình thức quản lý nông nghiệp nông thôn - Khuyến khích nông dân tiến hành "dồn điền, đổi thửa" nội nông dân theo phương châm: dân chủ, tự nguyện thoả thuận - Gắn với công tác chuyển đổi ruộng đất tăng cường kết cấu hạ tầng với việc chuyển đổi cấu trồng vật nuôi, chuyển đổi ruộng vùng trũng từ vụ lúa hiệu thấp sang vụ lúa - vụ cá Chuyển đổi diện tích vùng đồi từ vụ lúa - màu cao cưỡng để phát triển công nghiệp ngắn ngày, dài ngày 88 - Thông qua việc chuyển đổi ruộng đất tiến hành việc tích tụ ruộng đất có tổ chức quản lý quyền cấp gắn với trình chuyển dịch cấu lao động Nông dân xây dựng vùng kinh tế mới, chuyển sang lao động công nghiệp, TTCN, dịch vụ, chuyển nhượng lại đất cho xã viên khác (theo quy định UBND tỉnh) phải đảm bảo cho nông dân có việc làm thu nhập ổn định Đồng thời bước hình thành mô hình HTX cổ phần Trong nông dân đóng góp cổ phần vốn quyền sử dụng đất Một hộ nông dân tham gia nhiều HTX cổ phần - Quy hoạch lại hệ thống giao thông, thuỷ lợi cho phù hợp với bố trí cấu trồng vật nuôi - Trên sở bố trí vật nuôi, trồng vùng để bố trí hệ thống giao thông thuỷ lợi phù hợp Đối với giao thông tuyến đường TW tỉnh quản lý Ngoài mở thêm số tuyến đường đạt tiêu chuẩn đường cấp nông thôn Đối với thuỷ lợi tiếp tục triển khai nâng cấp khai thác có hiệu hệ thống tưới tiêu đại Xây dựng hồ đập vừa nhỏ để bổ sung nước tưới ổn định cho diện tích canh tác vùng cao trạm bơm để tiêu úng cho vùng sâu Đồng thời thông qua việc chuyển đổi ruộng đất, quy hoạch lại hệ thống kênh tưới Phấn đấu đến năm 2015 hoàn thành việc kiên cố hoá kênh thuỷ lợi để thực việc tưới tiêu khoa học, phục vụ thâm canh cao - Tập trung phát triển nông nghiệp toàn diện, tạo đà cho chuyển dịch cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá gắn với thị trường, phù hợp với hệ sinh thái vùng, lấy hiệu kinh tế làm thước đo Thực thâm canh cao diện tích chủ động nước Chuyển phần diện tích trồng lương thực hiệu thấp khai hoang mở rộng diện tích vùng đồi, 89 cải tạo vườn tạp để tạo vùng sản xuất công nghiệp ngắn ngày, dài ngày ăn - Tiếp tục phát triển các trọng điểm: mía, chè, lạc, cam, dứa, cà phê, sắn, sở, cao su, vừng, nguyên liệu giấy tập trung ưu tiên phát triển: chè, lạc, sắn, cao su; phát triển con: tôm, cá, bò, lợn Phát triển đủ nguyên liệu cho nhà máy chế biến: chè, lạc, sắn theo công suất mở rộng Phát triển công nghiệp dài ngày theo quy hoạch cà phê, cao su, sở nguyên liệu giấy theo quy hoạch duyệt - Chuyển đổi chế trồng phát triển sản phẩm nguyên liệu thức ăn gia súc, đẩy mạnh chăn nuôi bò chăm lo đàn bò sữa - Xây dựng đề án phát triển hỗ trợ doanh nghiệp vừa nhỏ nông nghiệp cách xây dựng chế sách, chương trình đào tạo nhân lực để phát triển doanh nghiệp nhỏ vừa - Phát triển nuôi trồng thủy sản chế biến hàng chất lượng cao nâng kim ngạch thuỷ sản - Tìm kiếm, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, công nghiệp tiểu thủ công nghiệp Đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại, giới thiệu sản phẩm, dự báo nhu cầu thị trường Tạo điều kiện thuận lợi để khuyến khích thành phần kinh tế tham gia tìm kiếm thị trường, liên kết, hợp tác sản xuất, chế biến tiêu thụ sản phẩm - Trên sở quy hoạch phát triển kinh tế nông nghiệp tỉnh cần xác định phương án bố trí cụ thể phát triển ngành nhằm phát triển nông nghiệp hàng hoá đạt hiệu cao, bền vững thân thiện với môi trường -Trồng trọt 90 Cây lương thực + Cây lúa: Ổn định diện tích trồng đẩy mạnh thâm canh, đưa suất bình quân lên 50- 65 tạ/ha Cây công nghiệp ngắn ngày + Cây lạc bố trí 100 Cây vừng bố trí 200 ngàn vừng, + Cây Sắn: Diện tích sắn công nghiệp 1.000 ha: Cây công nghiệp dài ngày: + Cây chè: Trồng 500 để đến năm 2015 + Cây cà phê chè: Bố trí 600- 700 vào năm 2015, kinh Doanh 5000ha, + Cây cao su: Trồng 1.500 đến năm 2015 Cây ăn Quy hoạch vùng ăn tập trung gắn với cải tạo vườn tạp, phát triển vườn đồi trang trại trồng ăn -Chăn nuôi Kết hợp chăn nuôi truyền thống chăn nuôi theo hướng công nghiệp, phát triển chăn nuôi chủ yếu khu vực nông thôn, đảm bảo thức ăn, giống gia súc, gia cầm Mở rộng thị trường tiêu thụ, tăng cường đầu tư sở hạ tầng, trạm trại, dịch vụ phòng chữa bệnh Phấn đấu đến năm 2015 giá trị sản xuất ngành chăn nuôi chiếm tỷ trọng 35% cấu ngành nông nghiệp Khai thác phát huy tốt ưu vùng, địa phương để đẩy mạnh chăn nuôi đại gia súc Chuyển nhanh sang sản xuất hàng hoá, khai thác chăn 91 nuôi trâu bò thương phẩm, thực sinh hoá đàn bò nhằm nâng cao tầm vóc trọng lượng bò Hướng dẫn chế biến số nguồn thức ăn sẵn có địa phương tận dụng phế phẩm phụ ngành trồng trọt (rơm, họ đậu) Mở rộng diện tích trồng cỏ sinh học hộ chăn nuôi theo hướng trâu, bò thịt Phát triển chăn nuôi lợn theo hướng thâm canh, sản xuất hàng hoá, thực nạc hoá đàn lợn việc phát triển đàn lợn nái ngoại, tăng cường công tác thụ tinh nhân tạo để cung cấp nguồn giống lợn ngoại chổ nạc cao, tầm vóc, trọng lượng lớn Tiếp tục phát triển mạnh chăn nuôi dê thịt nhằm tận dụng hàng ngàn bụi nhằm giải việc làm tăng thu nhập cho người nông dân Tăng cường công tác phòng chống dịch bệnh, không để xảy địa bàn, nhằm tiếp tục xây dựng, khôi phục trang trại chăn nuôi gia cầm theo hướng lấy thịt trứng quy mô lớn nhằm tăng thu nhập cải thiện bữa ăn cho nông dân làm hàng hoá cung cấp cho thị trường Chuyển giao kỹ thuật chăm sóc giống gia cầm như: Gà Tam Hoàng, gà nhà đồng thời sử dụng gà trống đàn gà nói để cải tạo đàn gà ta địa phương Dùng máy ấp trứng để nhân nhanh đàn gà giống cho hộ gia đình khác toàn tỉnh Tăng cường trồng cỏ để chăn nuôi; Phát triển mạnh đàn trâu, bò vùng miền núi Phấn đấu bình quân hộ có từ 2-3 trâu, bò Chú trọng cải tạo đàn bò lai sinh đạt 50% Phát triển đàn lợn gia cầm vùng đồng bằng, đô thị Xây dựng vùng nguyên liệu xuất để tập trung đầu tư giống, thức ăn, sở chế biến - Dịch vụ nông nghiệp 92 Quy hoạch phát triển mạng lưới dịch vụ đầu tư xây dựng trung tâm thương mại địa phương tỉnh đặc biệt thị trấn thị tứ - Dịch vụ thương mại Cần thực tốt dịch vụ đầu vào, dịch vụ đầu Tiếp tục hoàn thiện trung tâm thương mại huyện, đạo nâng cấp 100% số chợ có, xây số chợ, đảm bảo xã, phường có chợ nông thôn hoạt động đạt yêu cầu văn minh thương nghiệp Củng cố phát triển cửa hàng thương mại huyện, thành phố thành công ty thương mại đủ sức làm chủ đại lý bán buôn, bán lẻ phục vụ mặt hàng thiết yếu cho xã miền núi - Dịch vụ kỹ thuật Tổ chức tốt hệ thống sản xuất, cung ứng cho nông dân loại giống trồng vật nuôi, phân bón, thức ăn gia súc, thuốc BVTV, thuốc thú y, dịch vụ cung ứng điện nước, loại vật tư thiết yếu cho phát triển công nghiệp, TTCN, ngành nghề Khuyến khích thành phần kinh tế có điều kiện tham gia hoạt động dịch vụ kỹ thuật Nhà nước tăng cường công tác kiểm tra, giám sát chất lượng loại vật tư cung ứng cho nông dân, nhằm tạo môi trường pháp lý cho thành phần dịch vụ phát triển hướng, cạnh tranh lành mạnh, chống trốn lậu thuế, lưu thông hàng giả, chất lượng 93 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ I Kết luận Trong năm qua nông nghiệp nông thôn Quảng Trị có phát triển mạnh suất, chất lượng, chủng loại sản phẩm giá trị sản xuất, cấu có chuyển dịch hướng phát huy khả lợi vùng địa phương tỉnh Mục tiêu, quan điểm, phương hướng giải pháp phát triển kinh tế nông nghiệp năm qua góp phần thực thắng lợi công CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn; góp phần làm thay đổi đáng kể mặt nông thôn, nâng cao thu nhập đời sống cho nông dân Qua phân tích thực trạng ngành nông nghiệp thực trạng cấu ngành nông nghiệp tỉnh Quảng Trị ta thấy: Giá trị sản xuất nông nghiệp liên tục tăng năm qua sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp thuỷ sản, kéo theo thay đổi hợp lý cấu Nếu năm 2006 tỷ trọng ngành nông nghiệp chiếm 25,6% đến năm 2011 27,9%; lâm nghiệp năm 2006 35,9% năm 2011 37%; dịch vụ năm 2006 38,5% đến năm 2011 35,4% Như vậy, nhìn chung xu hướng chuyển dịch cấu kinh tế nông nghiệp phát triển hướng nhằm khai thác tiềm phát huy lợi vùng Về nội ngành nông nghiệp có thay đổi tỷ trọng phân ngành: ngành trồng trọt năm 2006 62,49% năm 2011 71,68%; ngành chăn nuôi năm 2006 24,54% giảm 21,82% năm 2011;dịch vụ nông nghiệp năm 2006 12,97 đến năm 2011 tăng lên 6,5% Qua cho thấy rằng, nông nghiệp tỉnh Quảng Trị tăng dần tỷ trọng trồng trọt, tỷ trọng chăn nuôi dịch vụ nông nghiệp giảm dần qua năm Mặt khác trồng trọt, tỉnh trọng phát triển đa dạng 94 loại trồng, phát triển mạnh loại công nghiệp phục vụ nguyên liệu chế biến, loại ăn mạnh, loại rau đậu thực phẩm … Về chăn nuôi có phát triển đa dạng loại vật nuôi đặc biệt trọng loại vật nuôi mang tính hàng hoá, có giá trị kinh tế cao Đồng thời nuôi trồng thuỷ sản năm qua đẩy mạnh, phát triển nhiều hình thức nuôi phù hợp với đặc điểm điều kiện tỉnh Tuy nhiên, bên cạnh kết đạt được, ngành nông nghiệp Quảng Trị nhiều tồn cần phải khắc phục bố trí sản xuất cấu kinh tế sản xuất nông nghiệp Hiệu kinh tế nông nghiệp có tăng lên chưa tương xứng với tiềm năng, lợi tỉnh, việc tổ chức chế biến tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp chậm phát triển, thị trường cho nông sản hàng hoá chưa đáp ứng nhu cầu tiêu thụ, việc áp dụng khoa học công nghệ đại vào sản xuất, chế biến bảo quản nông sản phẩm chưa phát triển mạnh chưa rộng khắp, sách khuyến khích, hỗ trợ nông nghiệp chưa đồng chưa mạnh, nguồn nhân lực phục vụ sản xuất nông nghiệp thiếu, chưa có nhiều cán đào tạo phục vụ lĩnh vực này… Do vậy, để khắc phục tồn ngành nông nghiệp Quảng Trị cần có giải pháp hữu hiệu để phát triển Để đưa giải pháp phù hợp cần có phối hợp đồng Nhà nước, địa phương hộ gia đình sản xuất nông nghiệp II Kiến nghị - Đối với Nhà Nước Đề nghị nhà nước cần có biện pháp quản lý rà soát lại vùng kinh tế địa phương, hoạch định hướng chuyển dịch cấu kinh tế chung cấu kinh tế nông nghiệp cho vùng Để từ địa phương 95 có điều kiện xác định chuyển dịch cấu kinh tế phù hợp với đặc điểm, tiềm điều kiện Đề nghị Nhà nước có định hướng sách cụ thể nhằm khuyến khích địa phương hình thành vùng sản xuất hàng hoá tập trung gắn với công nghiệp chế biến bảo vệ môi trường Định hướng thị trường yếu tố đầu vào cho sản xuất nông nghiệp thị trường đầu cho hàng hoá nông sản - Đối với địa phương Tạo điều kiện cho nông dân chuyển nhượng ruộng đất, tạo chế sách thông thoáng hỗ trợ nông dân vay vốn sản xuất dễ dàng, thực tốt đồng chương trình khuyến nông, khuyến ngư, tổ chức tập huấn kỹ thuật dự báo thị trường, giúp nông dân tìm kiếm va ổn định thị trường đầu vào đầu ra.Đầu tư cho sở hạ tầng nông thôn, hệ thống tưới tiêu nước sinh hoạt cho nông thôn - Đối với hộ gia đình Thực nghiêm túc chương trình dự án kỹ thuật sản xuất nông nghiệp, vay sử dụng vốn mục đích, có hiệu 96 TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng việt Các giải pháp hoàn thiện chế tài nhằm thúc đẩy chuyển dịch nhanh, Tạp chí Tài Cục thống kế tỉnh Quảng Trị, Niên gián thống kê 2006-2011 Đinh Xuân Hạng, Chuyển dịch cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn Lê Đình Thắng, Chuyển dịch cấu kinh tế nông thôn - vấn đề lý luận thực tiễn, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội Nguyễn Điền, Viện kinh tế Châu - Thái Bình Dương, Công nghiệp hoá nông nghiệp - nông thôn nước Châu Việt Nam, Nhà xuất Chính trị, Quốc Gia, Hà Nội Phạm Kim Ngân, Lợi so sánh Việt Nam thị trường giới, Tạp chí nghiên cứu Tài Kế toán Phạm Thái Hưng, Bùi Anh Tuấn, Việt Nam gia nhập WTO, lựa chọn tất yếu, Tạp chí Tài Sở kế hoạch đầu tư tỉnh Quảng Trị (2011), Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội đến năm 2020 Sở nông nghiệp Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Trị, Báo cáo tổng kết công tác năm 2011 tiêu, nhiệm vụ biện pháp thực kế hoạch năm 2011 10 Võ Văn Đức, Phát triển kinh tế trang trại - biện pháp huy động vốn hỗ trợ vốn 11.Vũ thị Bạch Tuyết, Hàng nông sản Việt Nam giải pháp “vượt rào”, Tạp chí nghiên cứu Tài Kế toán Tiếng anh 11 Michael P Todaro - Kinh tế học cho giới thứ – Nxb Giáo dục Hà Nội ... nhập kinh tế Quốc tế đến sản xuất hàng hoá chuyển dịch cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá 24 iv 100 1.2 Kinh nghiệm chuyển dịch cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng. .. tiêu chuyển dịch cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá tỉnh Quảng Trị 72 3.5 Phương hướng chuyển dịch cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá tỉnh Quảng Trị. .. kinh tế nông nghiệp bao gồm: Cơ cấu ngành, Cơ cấu vùng lãnh thổ, Cơ cấu thành phần kinh tế Cơ cấu kỹ thuật - Cơ cấu kinh tế nông nghiệp - nông thôn theo ngành Cơ cấu ngành kinh tế nông nghiệp - nông