i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn công trình nghiên cứu riêng Số liệu kết nghiên cứu trung thực chưa sử dụng học vị nào.Tài liệu tham khảo số liệu thống kê trích dẫn có nguồn gốc rõ ràng Tôi xin cam đoan chịu trách nhiệm lới cam đoan trước qui định nhà trường pháp luật Thanh Hóa, ngày tháng năm 2015 Tác giả Trịnh Thị Nguyên ii LỜI CẢM ƠN Trong trình thực đề tài, nhận quan tâm giúp đỡ nhiệt tình có hiệu thầy cô giáo, cấp, ngành, gia đình, đồng nghiệp để hoàn thành luận văn Thạc sĩ Trước hết xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Ban giám hiệu, Khoa đào tạo sau đại học - Trường Đại học Lâm nghiệp với thầy cô giáo nhiệt tình truyền đạt kiến thức quí báu suốt trình học tập hoàn thành luận văn Thạc sĩ Đặc biệt, xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến cô giáo TS Lê Thanh Tâm, người hướng dẫn khoa học, trực tiếp giúp đỡ suốt trình nghiên cứu hoàn thành luận văn Nhân dịp cho phép gửi lời cảm ơn đến đồng chí lãnh đạo, cán công chức phòng ban chuyên môn Ủy ban nhân dân huyện Quảng Xương, Chi cục thống kê huyện Quảng Xương, Chi cục thuế huyện Quảng Xương Ủy ban nhân dân xã, Thị trấn tạo điều kiện giúp đỡ trình nghiên cứu, cung cấp số liệu để thực Luận văn Mặc dù thân cố gắng luận văn không tránh khỏi khiếm khuyết, Tôi mong nhận góp ý chân thành quý thầy, cô giáo, đồng nghiệp để luận văn hoàn thiện Xin trân trọng cảm ơn! Thanh Hóa, ngày tháng năm 2015 Tác giả Trịnh Thị Nguyên iii MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa LỜI CẢM ƠN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT v DANH MỤC CÁC BẢNG vi DANH MỤC CÁC HÌNH vi DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ vii ĐẶT VẤN ĐỀ Chương CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP XÃ 1.1 Cơ sở lý luận 1.1.1 Tổng quan NSNN 1.1.2 Phân cấp quản lý Ngân sách Nhà nuớc 10 1.1.3 NSNN cấp xã hệ thống NSNN 12 1.1.4 Nội dung quản lý NSNN cấp xã 20 1.1.5 Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý NSX 25 1.2 Cơ sở thực tiễn 28 1.2.1 Kinh nghiệm quản lý NSX nước nước giới 28 1.2.2 Một số học kinh nghiệm công tác quản lý NSX cho huyện Quảng Xương; 34 1.3 Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan tới đề tài 36 2.1 Đặc điểm huyện Quảng Xương liên quan tới NSNN 39 2.1.1 Điều kiện tự nhiên 39 2.1.2 Các đặc điểm kinh tế - xã hội 39 2.2 Phương pháp nghiên cứu 47 iv 2.2.1 Phương pháp chọn điểm nghiên cứu, khảo sát: 47 2.2.2 Phương pháp thu thập số liệu 47 2.2.3 Phương pháp xử lý phân tích số liệu 49 2.2.4 Hệ thống tiêu đánh giá sử dụng luận văn 49 Chương KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ NSNN CẤP XÃ TẠI HUYỆN QUẢNG XƯƠNG, TỈNH THANH HOÁ 51 3.1.1 Công tác lập dự toán NSNN cấp xã 51 3.1.2 Công tác chấp hành dự toán NSNN cấp xã 52 3.1.3 Công tác toán NSNN cấp xã 54 3.1.4 Công tác tra, kiểm tra NSNN cấp xã 65 3.2 Kết nghiên cứu ba xã địa bàn huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa 65 3.2.1 Những kết thu qua điều tra 65 3.3.1 Kết đạt được: 77 3.3.2.Những hạn chế công tác quản lý NSX huyện Quảng Xương 79 3.3.3 Nguyên nhân hạn chế 82 3.4 Giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác quản lý NSNN cấp xã huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa 84 3.4.1 Định hướng công tác quản lý NSX 84 3.4.2 Các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý NSX tới 2020 86 3.4.3 Kiến nghị 94 KẾT LUẬN 97 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC v DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nghĩa CT-XH Chính trị - xã hội GTGT Giá trị gia tăng HĐND Hội đồng nhân dân KBNN Kho bạc nhà nước KT-XH Kinh tế - trị NQD Ngoài quốc doanh NSĐP Ngân sách địa phương NSNN Ngân sách nhà nước NSTW Ngân sách trung ương NSX Ngân sách xã NTM Nông thôn QLHC Quản lý hành SDĐPNN Sử dụng đất phi nông nghiệp SXKD Sản xuất kinh doanh TNCN Thu nhập cá nhân TNDN Thu nhập doanh nghiệp UBND Ủy ban nhân dân XDCB Xây dựng XHCN Xã hội chủ nghĩa vi DANH MỤC CÁC BẢNG STT Tên bảng Trang 2.1 Tình hình phát triển kinh tế huyện năm 2012 – 2014 40 Cơ cấu giá trị sản xuất huyện Quảng Xương giai đoạn 2.2 41 2012-2014 Nhu cầu đầu tư chi cho dự án phát triển kinh tế xã hội 2.3 43 địa bàn năm 2012 - 2014 Tổng hợp thu ngân sách cấp xã địa bàn huyện năm 2012 3.1 56 2014 Cơ cấu thu NSNN cấp xã địa bàn huyện Quảng Xương 03 3.2 58 năm 2012 - 2014 Tổng hợp chi ngân sách cấp xã huyện Quảng Xương năm 3.3 61 2012 -2014 Tổng hợp chi ngân sách cấp xã huyện Quảng Xương năm 3.4 64 2012 -2014 DANH MỤC CÁC HÌNH STT Tên hình Trang 2.1 Cơ cấu kinh tế huyện Quảng Xương 2012 – 2014 42 Tổng hợp toán thu NSNN cấp xã huyện Quảng Xương 3.1 55 giai doạn 2012 – 2014 3.2 Kết thực thu NSX so với dự toán năm 2012 - 2014 59 vii DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ STT Tên sơ đồ Trang 1.1 Hệ thống tổ chức NSNN Việt Nam 10 2.1 Mô hình quan quản lý NSX huyện Quảng Xương 46 ĐẶT VẤN ĐỀ Tính cấp thiết đề tài Ngân sách xã (NSX) cấp ngân sách cuối hệ thống ngân sách nhà nước (NSNN), mắt xích quan trọng hệ thống cấp ngân sách địa phương, trực tiếp giải mối quan hệ Nhà nước với nhân dân dựa quy định pháp luật Vì công tác điều hành NSX tốt, góp phần đảm bảo cho nhà nước hoạt động có hiệu quả, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội địa phương giữ vững an ninh quốc phòng giải tốt vấn đề xã hội Cùng với phát triển đổi cuả kinh tế, hệ thống NSNN không ngừng hoàn thiện phát triển, góp phần tích cực vào tăng cường nâng cao chất lượng quản lý tài quốc gia Trong công tác quản lý NSX, Luật NSNN hệ thống quy phạm pháp luật hướng dẫn công tác quản lý NSX từ công tác xây dựng dự toán ngân sách đến việc quản lý, cấp phát Nhưng thực tế công tác quản lý NSX nhiều hạn chế từ khâu lập dự toán đến khâu chấp hành dự toán Điều thể qua kết tra, kiểm tra quan chức kết giải đơn thư khiếu kiện công dân như: Báo cáo kết luận Thanh Tra Nhà nước cấp huyện, báo cáo kết luận Thanh Tra Thanh tra Sở tài Thanh Hóa năm 2013 báo cáo kết luận kiểm toán quan kiểm toán khu vực XI Thanh Hóa; Chính nghiên cứu công tác quản lý NSX nhằm hoàn thiện hơn, nâng cao hiệu quả, hiệu lực công tác quản lý tài công cấp xã nói chung địa bàn nói riêng cần thiết Quảng xương huyện đồng ven biển, có số dân đông có số đơn vị hành cấp xã đứng thứ địa bàn tỉnh Trong năm qua công tác quản lý ngân sách nói chung NSX nói riêng huyện Quảng Xương có đổi mang lại kết thiết thực Ngoài đảm bảo hoạt động có hiệu máy nhà nước an sinh xã hội địa bàn, mà công cụ đắc lực điều tiết vĩ mô kinh tế, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội huyện Tuy nhiên, công tác quản lý NSX huyện Quảng Xương nhiều điểm đáng lưu ý như: Công tác lập dự toán sở khoa học, chiếu lệ, chưa có hướng xây dựng tích cực, công tác điều hành ngân sách chủ quan, mang nặng tính kinh nghiệm nên có tình trạng vi phạm chế độ, tiêu chuẩn, định mức nhà nước (Phòng Tài kế hoạch Huyện Quảng Xương, 2014) Để góp phần khắc phục hạn chế trên, cán công chức công tác địa bàn huyện, chọn đề tài "Hoàn thiện công tác quản lý ngân sách xã huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa" làm đề tài cho luận văn tốt nghiệp cao học Tuy có nhiều công trình, nhiều đề tài nghiên cứu vấn đề này, người viết giới hạn phạm vi nghiên cứu, với địa bàn huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa thực tế công tác quản lý NSX nhiều hạn chế từ công tác lập dự toán, đến công tác chấp hành dự toán làm ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu sử dụng nguồn vốn ngân sách Nhà nước, địa bàn huyện chưa có đề tài đề cập đến nên mạnh dạn lựa chọn nội dung để nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu 2.1 Mục tiêu tổng quát Mục đích đề tài nghiên cứu, phân tích tình hình quản lý NSX huyện Quảng Xương, đánh giá kết đạt – hạn chế nguyên nhân công tác quản lý NSX; Đề xuất giải pháp thiết thực nhằm hoàn thiện công tác quản lý NSX địa bàn huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hoá, góp phần khai thác hợp lý, hiệu nguồn lực tài nguyên, lao động, đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng phát triển bền vững KT - XH, đáp ứng nhiệm vụ thời kỳ mới; nâng cao tính hiệu lực, hiệu công tác quản lý ngân sách tài cấp xã địa bàn huyện; 2.2 Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hoá vấn đề lý luận thực tiễn nhằm củng cố hoàn thiện chế quản lý tài chính- NSX theo luật NSNN - Phân tích, đánh giá thực trạng tình hình quản lý NSX địa bàn huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2012-2014 giác độ: kết đạt được, hạn chế, nguyên nhân; - Đề xuất giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác quản lý NSX huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa tới năm 2020, giúp nâng cao hiệu việc thực quy chế dân chủ, công khai tài sở làm cho quy mô thu chi NSX ngày ổn định phát triển bền vững Đối tượng phạm vi nghiên cứu 3.1 Đối tượng nghiên cứu đề tài Công tác quản lý NSX đơn vị hành cấp xã, tập trung vào nội dung quy trình quản lý 3.2 Phạm vi nghiên cứu đề tài Phạm vi nghiên cứu thể phương diện: nội dung, không gian thời gian nghiên cứu giải vấn đề đặt Cụ thể sau: 3.2.1 Phạm vi nội dung Đề tài nghiên cứu vấn đề lý luận thực tiễn công tác quản lý NSX địa bàn huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hoá 3.2.2 Phạm vi không gian Thực tiễn công tác quản lý NSX giới hạn địa bàn huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hoá Việc khảo sát điều tra thực xã Quảng Bình, Quảng Vinh thị trấn huyện ... hoạch Huyện Quảng Xương, 2014) Để góp phần khắc phục hạn chế trên, cán công chức công tác địa bàn huyện, chọn đề tài "Hoàn thiện công tác quản lý ngân sách xã huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa" ... lý luận, thực tiễn vấn đề nghiên cứu - Thực trạng công tác quản lý NSX huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa - Những thành công, tồn nguyên nhân tồn công tác quản lý NSX huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh. .. quản lý NSX huyện Quảng Xương, đánh giá kết đạt – hạn chế nguyên nhân công tác quản lý NSX; Đề xuất giải pháp thiết thực nhằm hoàn thiện công tác quản lý NSX địa bàn huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh