BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP NGUYỄN VĂN SƠN GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐÔNG ANH, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ HÀ NỘI, 2015 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP NGUYỄN VĂN SƠN GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐÔNG ANH, THÀNH PHỐ HÀ NỘI Chuyên ngành: Kinh tế nông nghiệp Mã Số: 60620115 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS NGUYỄN PHÚC THỌ HÀ NỘI, 2015 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan số liệu kết nghiên cứu luận văn trung thực, chưa sử dụng nghiên cứu Các tài liệu tham khảo trích dẫn đầy đủ Tác giả Nguyễn Văn Sơn ii LỜI CẢM ƠN Trước tiên, cho phép bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đặc biệt đến TS Nguyễn Phúc Thọ, với tư cách người thầy hướng dẫn khoa học, tận tình giúp đỡ, dẫn có định hướng cho Luận văn Cho phép bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đặc biệt tới thầy Ban giám hiệu trường Đại học Lâm nghiệp Việt Nam, thầy Hội đồng đánh giá Luận văn, tận tình, nghiêm túc, chí công vô tư, với tinh thần trách nhiệm cao để hoàn thành tốt việc đánh giá Luận văn Tôi xin chân thành cám ơn lãnh đạo Phòng, Ban thuộc UBND huyện Đông Anh, lãnh đạo Trung tâm,cơ sở đào tạo nghề địa bàn huyện Đông Anh; cán bộ, giáo viên hộ nông dân địa bàn huyện nhiệt tình giúp đỡ, cung cấp thông tin, số liệu cần thiết phục vụ cho trình nghiên cứu hoàn thiện đề tài Cuối cùng, xin gửi lời cảm ơn tới tất bạn bè, đồng nghiệp người thân yêu gia đình, giúp đỡ nhiệt tình, cổ vũ tích cực động viên tinh thần kịp thời, góp phần không nhỏ giúp hoàn thành Luận văn tiến độ đạt chất lượng tốt Trong trình làm nghiên cứu, có nhiều cố gắng để hoàn thành luận văn Song điều kiện thời gian trình độ nghiên cứu thân nhiều hạn chế nên nghiên cứu khó tránh khỏi thiếu sót Vì vậy, mong nhận quan tâm đóng góp ý kiến Thầy Cô bạn để luận văn hoàn thiện Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2015 Tác giả Nguyễn Văn Sơn iii MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa LỜI CAM ĐOAN i LỜI CẢM ƠN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT vi DANH MỤC CÁC BẢNG vii DANH MỤC CÁC HÌNH viii MỞ ĐẦU Chương CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN 1.1 Cơ sở lý luận chất lượng nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn 1.1.1 Các khái niệm vấn đề liên quan 1.1.2 Tiêu chí đánh giá chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn 15 1.1.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn 15 1.2 Cơ sở thực tiễn chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn 19 1.2.1 Kinh nghiệm đào tạo nghề cho lao động nông thôn số nước châu Á 19 1.2.2 Kinh nghiệm đào tạo nghề cho lao động nông thôn số địa phương nước ta thời gian qua 24 1.3 Tổng quan công trình nghiên cứu liên quan 30 1.3.1 Những nội dung công trình liên quan công bố 30 1.3.2 Một số gợi ý mở cho luận văn 32 Chương ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 33 2.1 Đặc điểm huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội 33 iv 2.1.1 Các đặc điểm tự nhiên 33 2.2 Đặc điểm kinh tế xã hội 35 2.2.1 Dân số lao động 35 2.2.2 Cơ sở hạ tầng 35 2.2.3 Y tế, giáo dục 37 2.2.4 Tình hình phát triển kinh tế huyện Đông Anh 37 2.3 Phương pháp nghiên cứu 41 2.3.1 Phương pháp thu thập số liệu, tài liệu 41 2.3.2 Phương pháp xử lý số liệu, phân tích 41 2.4 Hệ thống tiêu nghiên cứu 42 Chương KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 44 3.1 Thực trạng đào tạo nghề cho lao động nông thôn địa bàn huyện Đông Anh 44 3.1.1 Khái quát tổ chức đào tạo nghề cho lao động nông thôn địa bàn huyện giai đoạn 2011 – 2014 44 3.1.2 Kết đào tạo nghề giải việc làm cho lao động nông thôn huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội 45 3.2 Thực trạng chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn địa bàn huyện Đông Anh 50 3.2.1 Thực trạng chất lượng đào tạo nghề nông nghiệp 50 3.2.2 Thực trạng chất lượng nghề đào tạo nghề phi nông nghiệp 56 3.3 Phân tích nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn huyện Đông Anh 61 3.3.1 Nhân tố sách Nhà nước người học nghề 61 3.3.2 Yếu tố đội ngũ giáo viên dạy nghề 62 3.3.3 Yếu tố chương trình, giáo trình, phương pháp đào tạo nghề 63 3.3.4 Yếu tố sở vật chất trang thiết bị sở đào tạo nghề 65 v 3.3.5 Yếu tố nhận thức người lao động nông thôn đào tạo nghề 66 3.3.6 Yếu tố vốn đầu tư cho công tác đào tạo nghề 67 3.3.7 Yếu tố mối quan hệ sở đào tạo nghề với sở sử dụng lao động qua đào tạo 68 3.4 Đánh giá chung chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn địa bàn huyện Đông Anh 69 3.4.1 Kết 69 3.4.2 Hạn chế 70 3.5 Quan điểm số giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn huyện Đông Anh 72 3.5.1 Một số quan điểm nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn huyện Đông Anh 72 3.5.2 Một số giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn huyện Đông Anh thời gian tới 75 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 83 TÀI LIỆU THAM KHẢO vi DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Viết tắt Viết đầy đủ CNH – HĐH Công nghiệp hóa – đại hóa ĐTN Đào tạo nghề NN & PTNT Nông nghiệp Phát triển nông thôn LĐNT Lao động nông thôn GDP Tổng sản phẩm nước CN Công nghiệp SXKD Sản xuất kinh doanh DN Doanh nghiệp CSXH Chính sách xã hội HĐND Hội đồng nhân dân LN Lâm nghiệp CN, TCN XD Công nghiệp, Thủ công nghiệp xây dựng TM-DV Thương mại – dịch vụ KHKT Khoa học kỹ thuật TTDN Trung tâm dạy nghề CBGV Cán giảng dạy THCN Trung học chuyên nghiệp TB XH Thương binh xã hội HTX Hợp tác xã CSVC Cơ sở vật chất CTĐT Chương trình đào tạo CSSX Cơ sở sản xuất PTDH Phương tiện dạy học HV Học viên vii DANH MỤC CÁC BẢNG TT 2.1 2.2 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10 3.11 3.12 3.13 3.14 3.15 3.16 3.17 Tên bảng Trang Dân số lao động địa bàn huyện Đông Anh 35 Kết thực số tiêu KTXH chủ yếu năm 2014, kế hoạch 38 2015 Kết đào tạo nghề cho lao động nông thôn huyện Đông Anh năm 46 theo Đề án 1956 giai đoạn (2011 – 2014) Cơ cấu ngành, nghề lao động địa bàn huyện Đông Anh năm 47 (2011-2014) Kết tập huấn, chuyển giao KHKT cho nông dân tổ chức, tổ 48 chức đoàn thể địa bàn huyện Đông Anh thực Trình độ học vấn học viên 50 Số lượng ý kiến hình thức đào tạo nghề nông nghiệp cho LĐNT 51 Đánh giá tính phù hợp hình thức đào tạo nghề nông nghiệp 52 Đánh giá người nông dân sau đào tạo 56 Đánh giá người lao động tác dụng việc học nghề phi nông 58 nghiệp Mức độ tiếp thu kỹ nghề học viên 59 Đánh giá sở sản xuất kinh doanh chất lượng lao động 59 Đánh giá học viên sách hỗ trợ Nhà nước lao 62 động học nghề Đội ngũ giáo viên tham gia đào tạo nghề địa bàn huyện Đông Anh 62 năm 2014 Đanh giá mức độ phù hợp phương pháp đào tạo 64 Tính chất phù hợp chương đào tạo nghề 65 Đánh giá Cơ sở vật chất kỹ thuật số sở dạy nghề địa 66 bàn huyện Đông Anh Kinh phí đào tạo nghề cho LĐNT theo Quyết định 1956 huyện 67 Đông Anh năm (2011 – 2014) Đánh giá cán bộ, giáo viên mối quan hệ sở ĐTN 68 sở sản xuất viii DANH MỤC CÁC HÌNH TT Tên hình Trang 2.1 Cơ cấu đất đai năm 2010 huyện Đông Anh 34 3.1 Tỷ lệ học viên tốt nghiệp có việc làm 50 3.2 Đánh giá chất lượng sở vật chất sở dạy nghề 54 3.3 Đánh giá lao động chương trình, giáo trình đào tạo nghề nông nghiệp 55 73 quan điểm đạo UBND thành phố Hà Nội nâng cao chất lượng chương trình ĐTN cho LĐNT giai đoạn 2011 – 2015 vào kế hoạch dạy nghề theo chương trình thành phố Hà Nội Các quan điểm tập trung vào số nội dung sau: - Đào tạo nghề cho lao động nông thôn phải xem nghiệp toàn quan đảng, quyền quan kinh tế, xã hội địa bàn huyện đảm bảo nâng cao chất lượng dạy nghề cho LĐNT tạo lực lượng lao động đủ đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn - Đổi công tác quản lý nhà nước cấp hệ thống đào tạo nghề địa bàn Hệ thống đào tạo nghề theo ba trình độ sơ cấp nghề, trung cấp nghề cao đẳng nghề hệ thống mới, đòi hỏi phải đổi công tác quản lý nhà nước đào tạo nghề tất nội dung quản lý Nâng cao hiệu điều hành chất lượng đội ngũ cán quản lý đào tạo nghề cấp - Khuyến khích thành phần kinh tế xã hội tham gia phát triển sở dạy nghề để phát triển nhanh mạng lưới sở ĐTN nhằm đáp ứng nhu cầu học nghề người lao động Đa dạng hoá loại hình, phương thức ĐTN, đặc biệt nghề lĩnh vực nông nghiệp bao gồm sản xuất, chế biến dịch vụ nông nghiệp; nghề phi nông nghiệp cần đảm bảo cấu đào tạo kỹ thuật thực hành cách hợp lý với tốc độ, trình độ đổi thiết bị công nghệ sản xuất, kinh doanh, cấu ngành nghề, cấu kinh tế phù hợp với lứa tuổi, trình độ lực lượng lao động Đặc biệt phải tính đến từ năm 2015, cấu đào tạo cho LĐNT phải phù hợp với cấu kinh tế huyện chuyển hướng phát triển sang công nghiệp - dịch vụ - nông nghiệp Hằng năm tổ chức điều tra nhu cầu học nghề LĐNT địa bàn, nhu cầu sử dụng lao động sở sản xuất địa bàn huyện để xây dựng kế hoạch đào tạo phù hợp thị trường cung cầu lao động - Mở rộng quy mô, tăng số lượng LĐNT qua đào tạo nghề cần đôi với 74 đảm bảo nâng cao chất lượng đào tạo, chất lượng đào tạo phải ưu tiên hàng đầu, yếu tố trọng tâm theo phương châm chuẩn hoá (chuẩn hoá trình độ đào tạo, chuẩn hoá sở dạy nghề, chuẩn hoá học viên, chuẩn hoá giáo viên, chuẩn hoá chương trình, giáo trình phương pháp dạy học, chuẩn hoá trang thiết bị, sở vật chất sở dạy nghề) - Tăng cường sở vật chất, trang thiết bị cho Trung tâm/cơ sở ĐTN nhằm đảm bảo đủ sở vật chất phục vụ cho công tác ĐTN - Quan tâm đến công tác đào tạo, bồi dưỡng, xếp đội ngũ giáo viên đủ lực, trình độ; đánh giá chất lượng giảng dạy học tập Xây dựng nâng cao chất lượng đội ngũ cán gồm giáo viên dạy nghề cán làm công tác quản lý dạy nghề - Dạy nghề nông nghiệp cần lấy thực hành chính, với phương châm ”cầm tay, việc”; giúp người học tiếp cận làm theo mô hình, điểm trình diễn có Giáo viên dạy nghề nông nghiệp cần có kinh nghiệm sản xuất nông nghiệp có khả thực hành ”miệng nói, tay làm” Đào tạo nghề nông nghiệp cho nông dân phải xuất phát từ nhu cầu nông dân; gắn với giait việc làm, tăng thu nhập, góp phần đảm bảo an sinh xã hội nông thôn; phải tạo bước chuyển biến lĩnh vực sản xuất nông nghiệp; phù hợp với quy hoạch nhân lực ngành phục vụ cho việc xây dựng nông nghiệp theo hướng sản xuất đại - Đào tạo nghề gắn với xây dựng nông thôn mới: Trong trình xây dựng nông thôn mới, đào tạo nghề cho LĐNT tiêu chí quan trọng Có nghề tay, nông dân có việc làm, tổ chức lại sản xuất, nâng cao thu nhập, mức sống Như vậy, đào tạo nghề cho LĐNT nội lực thành công mô hình nông thôn 75 3.5.2 Một số giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn huyện Đông Anh thời gian tới Trong luận văn này, Học viên mạnh dạn đề xuất số giải pháp nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn địa bàn huyện Đông Anh sau: 3.5.2.1 Đối với cấp lãnh đạo đảng, quyền địa phương - Tăng cường đạo, lãnh đạo công tác đào tạo nghề cho LĐNT huyện Các cấp Ủy đảng cần cụ thể hóa nội dung, quán triệt sâu rộng tới tổ chức trị, xã hội, cán đảng viên, đội ngũ giáo viên dạy nghề tầng lớp nhân dân địa phương công tác đào tạo nghề để tổ chức thực Thường xuyên tiến hành kiểm tra việc thực Nghị cấp ủy công tác đào tạo nghề Đưa nhiệm vụ ĐTN vào chương trình phát triển kinh tế xã hội địa phương Tập trung lãnh đạo cấp ủy đảng đạo điều hành HĐND, UBND cấp, UBND cấp có trách nhiệm triển khai thành kế hoạch cụ thể, thường xuyên đạo, đôn đốc ngành chức thực mục tiêu nêu kế hoạch Đề án 1956 huyện theo tiến độ thời gian cụ thể Đặc biệt quan tâm phát triển sở dạy nghề, bố trí đất đai, nguồn nhân lực cho xây dựng sở vật chất, mua sắm trang thiết bị dạy nghề Hoàn thiện văn quản lý nhà nước ĐTN địa bàn huyện thông qua việc cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động dạy nghề quy định, quản lý việc cấp văn chứng nghề nhằm nâng cao hiệu đào tạo nghề; phát huy vai trò tổ chức đoàn thể công tác đào tạo nghề Tăng cường công tác quản lý Nhà nước ĐTN, đặc biệt công tác quản lý quy hoạch, kế hoạch Kiện toàn máy quản lý công tác ĐTN từ huyện tới xã, thị trấn, quan tâm bố trí cán chuyên trách quản lý ĐTN cấp huyện cấp xã Tăng cường công tác tra, kiểm tra hoạt động ĐTN sở dạy 76 nghề, công tác tra, kiểm tra tiến hành cách toàn diện từ khâu đăng ký hoạt động dạy nghề đến khâu tuyển sinh, tổ chức trình đào tạo, cấp phát nghề, chứng Cần tiếp tục trì hoạt động cho vay vốn từ Quỹ quốc gia hỗ trợ việc làm quỹ hỗ trợ giải từ Ngân hàng sách xã hội để hỗ trợ cho người thất nghiệp, thiếu việc làm tự tạo việc làm, doanh nghiệp vừa nhỏ, hộ gia đình, sở sản xuất kinh doanh, dịch vụ phát triển sản xuất nhằm tạo thêm việc làm cho người lao động Chính phủ bổ sung, tăng lượng vốn vay ưu đãi qua Ngân hàng sách xã hội dành cho LĐNT sau học nghề - Đẩy mạnh đạo, kiểm tra công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức xã hội công tác đào tạo nghề cho nông dân tuyên truyền, tư vấn nghề cho lao động nông thôn Các cấp ủy Đảng, quyền, đoàn thể phải thường xuyên làm tốt công tác tuyên truyền làm thay đổi nhận thức cán bộ, đảng viên người lao động công tác đào tạo nghề, để người quan niệm đào tạo nghề, giải việc làm theo Bộ luật Lao động; nhận thức rõ vị trí, vai trò vấn đề việc làm đào tạo nguồn nhân lực yếu tố định việc tăng trưởng kinh tế, chuyển dịch cấu kinh tế, cấu lao động Trên sở tạo điều kiện thuận lợi cho thành phần kinh tế tham gia đào tạo nghề, phát triển sản xuất tạo nhiều việc làm Phối hợp quan quản lý nhà nước cấp dạy nghề với quan thông tin đại chúng, tổ chức trị- xã hội, tổ chức xã hội nghề nghiệp sở dạy nghề tuyên truyền sâu rộng chủ trương, sách Đảng Nhà nước lĩnh vực dạy nghề đặc biệt sách xã hội hóa dạy nghề để cấp ủy Đảng, quyền cấp, đơn vị công lập, công lập nhân dân có nhận thức đắn, đầy đủ, thực có hiệu chủ trương, sách đào tạo nghề Đảng Nhà nước 77 Tuyên truyền rộng rãi phương tiện thông tin đại chúng nhằm nhân rộng mô hình hay điển hình tiên tiến công tác đào tạo nghề - Đầu tư lực để rà soát xây dựng lại quy hoạch, phát triển hệ thống sở đào tạo nghề huyện Đông Anh giai đoạn 2011 – 2015 Tổ chức xây dựng triển khai quy hoạch hệ thống sở dạy nghề huyện Đông Anh thời kỳ 2016 – 2020; khuyến khích tổ chức, cá nhân đủ điều kiện thành lập sở dạy nghề địa bàn huyện Công tác quy hoạch phải đảm bảo hợp lý số lượng sở dạy nghề, quy mô tuyển sinh ngành nghề đào tạo sở dạy nghề Đảm bảo việc phân bố hợp lý khu vực huyện Huyện có chế tạo điều kiện thuận lợi đất đai, yếu tố kinh tế, trị, xã hội khác để tố chức, cá nhân, doanh nghiệp đầu tư thành lập sở dạy nghề chất lượng cao địa bàn Phát triển mạng lưới sở dạy nghề quy mô chất lượng đào tạo Củng cố, mở rộng quy mô, nâng cao chất lượng đào tạo nghề sở dạy nghề có Bên cạnh đó, khuyến khích sở đào tạo khác trung tâm khuyến nông, khuyến công,…trên địa bàn huyện có đủ điều kiện tham gia dạy nghề - Tăng cường hỗ trợ sở đào tạo nghề đầu tư xây dựng sở vật chất, mua sắm trang thiết bị dạy nghề theo hướng chuẩn hóa, đại hóa Tiến hành rà soát lại toàn hệ thống sở dạy nghề địa bàn huyện, đối chiếu với tiêu chuẩn quy định Bộ Lao động – TB&XH diện tích đất tối thiểu, danh mục trang thiết bị cho nghề đào tạo, phòng học lý thuyết, xưởng thực hành,…đề nghị cấp hỗ trợ đầu tư chuẩn hóa Để nghị nâng cấp số trung tâm dạy nghề thành trung tâm dạy nghề chất lượng cao đầu tư chuẩn hóa theo hướng đại, đáp ứng yêu cầu thị trường lao động Tranh thủ giúp đỡ, đầu tư Trung ương, thành phố sở dự án “Tăng cường lực đào tạo nghề” thuộc chương trình mục tiêu quốc gia 78 Giáo dục đào tạo Đồng thời hàng năm dành phần kinh phí huyện để hỗ trợ sở dạy nghề công lập đầu tư tăng cường sở vật chất, mua sắm trang thiết bị dạy nghề để mở rộng quy mô nâng cao chất lượng đào tạo Đầu tư sở vật chất: xây dựng, hoàn chỉnh hạng mục công trình trung tâm/cơ sở đào tạo nghề địa bàn huyện; phân khúc chức cho hoạt động dạy nghề; đầu tư trang thiết bị dạy nghề theo hướng chuẩn hóa, đại hóa để đáp ứng cho hoạt động dạy nghề nâng cao chất lượng ĐTN cho lao động nông thôn Thực đầu tư sở vật chất, trang thiết bị dạy nghề sở dạy nghề hỗ trợ đầu tư theo sách Quyết định 1956/QĐ-TTg Thủ tướng Chính phủ 3.5.2.2 Đối với sở dạy nghề - Nâng cao chất lượng đội ngũ cán quản lý, giáo viên dạy nghề Đào tạo nghề nông nghiệp: Giáo viên dạy nghề nông nghiệp phải thầy, cô giáo chuyên ngành nông nghiệp, cán khuyến nông, nông dân có nhiều kinh nghiệm để học viên học không lý thuyết, mà học kinh nghiệm thực tiễn Cần có sách huy động đội ngũ nghệ nhân, thợ giỏi địa bàn huyện tham gia vào công tác ĐTN cho nông dân Để nâng cao khả truyền đạt nghề cho người lao động, sở ĐTN nghề cần tạo điều kiện cho nghệ nhân, thợ giỏi tham gia lớp bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm Đào tạo nghề phi nông nghiệp: Hiện nay, số lượng giáo viên sở dạy nghề địa bàn huyện chưa đảm bảo, chủ yếu hợp đồng thỉnh giảng, kinh nghiệm thực tế hạn chế, tiếp cận với kỹ thuật tiên tiến, công nghệ đại; đội ngũ cán hành trẻ, kinh nghiệm công tác, am hiểu đào tạo nghề hạn chế Do đó, muốn nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn cần phải tăng tiêu biên chế cán 79 bộ, giáo viên giảng dạy nghề cho sở dạy nghề có trình độ đào tạo đạt tiêu chuẩn để giảng dạy cho hệ cao không dừng lại hệ ngắn hạn Thực tốt việc đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng toàn diện đội ngũ cán quản lý giáo viên dạy nghề thuộc sở dạy nghề công lập công lập Đảm bảo 100% giáo viên dạy nghề đạt tiêu chuẩn theo quy định, 100% cán quản lý bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý đào tạo nghề có trình độ trị từ trung cấp trở lên - Đổi nội dung chương trình phương pháp giảng dạy + Đào tạo nghề nông nghiệp: Về nội dung, phương pháp thời gian dạy nghề nông nghiệp cho nông dân, phải xem xét cụ thể, đặc thù sản xuất nông nghiệp, người nông dân làm việc theo mùa vụ, nên khoá đào tạo cần gắn với việc vừa học, vừa làm người nông dân, phải lựa chọn thời gian nông nhàn người dân để tổ chức khoá học cho phù hợp Mặt khác, tính đa dạng vật nuôi, trồng nông nghiệp nên đòi hỏi việc xây dựng chương trình đào tạo phải linh hoạt khoa học Kinh nghiệm ngành nông nghiệp việc tổ chức “Hội nghị đầu bờ” đưa tới hiệu cao, vào ngành nghề dạy cho nông dân mà bố trí đâu cho thích hợp Đối với nghề đòi hỏi trang thiết bị mức độ phức tạp cần thiết tập trung sở dạy nghề để đào tạo, nghề khác nên dạy nghề chỗ Về phương pháp giảng dạy nên tránh phức tạp hoá thông qua giảng lý thuyết, mà theo cách dạy kiểu truyền nghề: Miệng nói, tay làm, hướng dân làm theo mẫu cụ thể, thực động tác cho dân xem để họ làm theo Theo kinh nghiệm trung tâm dạy nghề huyện Sóc Sơn là: giảng dạy kết hợp với giáo cụ trực quan, phương pháp nghe nhìn dân nghe thấy, nhìn thấy phải ghi chép nông dân dễ hiểu Thời gian đào tạo rút ngắn, thông thường từ đến tháng, tập huấn chuyển giao kỹ thuật từ - ngày phù hợp 80 Tăng cường công tác nhận xét đánh giá, khen thưởng người học nghề làm nêu lên vấn đề yếu để người học viên khắc phục + Đào tạo nghề phi nông nghiệp: Các sở dạy nghề cần tiếp tục xây dựng hoàn thiện nội dung, chương trình đào, giáo trình đào tạo nghề theo hướng nâng cao kỹ thực hành, lực thực hành, lực tự làm việc, lực thích ứng lao động học nghề với biến đổi khoa học công nghệ thực tế yêu cầu sản xuất Chuyển đổi từ hình thức đào tạo theo niên chế sang đào tạo theo tín sở xây dựng chương trình theo mô đun Tổ chức trình dạy – học thực tập sản xuất môi trường sản xuất nông thôn Tạo thuận lợi cho người học, đảm bảo liên thông trình độ đào tạo nghề trình độ cao khác xây dựng theo hướng tiếp cận với trình độ tiên tiến khu vực giới Huy động chuyên gia làm việc sở sản xuất, sở giáo dục đào tạo khác, sở nghiên cứu khoa học – công nghệ tham gia xây dựng nội dung chương trình đánh giá kết đào tạo Đổi đại hóa phương pháp dạy học để phát huy lực giáo viên, tăng cường tính chủ động tích cực học viên Áp dụng công nghệ thông tin giảng dạy học tập Khuyến khích tăng cường hình thức liên kết sở đào tạo doanh nghiệp để tận dụng sở vật chất, trang thiết bị, đồng thời kết hợp đào tạo kiến thức kỹ sở đào tạo với đào tạo kỹ nghề nghiệp sở sản xuất, đồng thời giúp cho lao động giảm bớt chi phí Luôn nghiêm túc công tác kiểm tra đánh giá xếp loại học viên Coi trọng giáo dục toàn diện: tác phong công nghiệp kỹ mềm để sau kết thúc khoá học người học nhanh chóng thích ứng với phát triển xã hội - Điều tra, khảo sát, xây dựng mô hình dạy nghề có hiệu 81 Thường xuyên tiến hành khảo sát nhu cầu học nghề nông nghiệp phi nông nghiệp người lao động nhu cầu sử dụng lao động sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, doanh nghiệp địa bàn để có kế hoạch đào tạo nghề phù hợp với nhu cầu sử dụng lao động Xây dựng mô hình dạy nghề nông nghiệp địa phương, từ nhân rộng mô hình dạy nghề có hiệu 3.5.2.3 Triển khai thực tốt công tác xã hội hóa dạy nghề Cấp ủy Đảng, quyền cần có sách khuyến khích tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức, cá nhân đủ điều kiện thành lập sở dạy nghề địa bàn huyện Tranh thủ nguồn tài trợ tổ chức, cá nhân nước, khuyến khích các hoạt động đầu tư, đóng góp sang kiến xã hội cho phát triển nghiệp đào tạo nghề Khuyến khích phát triển làng nghề truyền nghề địa phương để giải việc làm chỗ, tăng thu nhập Vai trò tổ chức trị, xã hội địa phương cần nâng lên, phân rõ trách nhiệm, đảm bảo LĐNT học nghề phải phù hợp với quy hoạch có khả phát triển địa phương, phải chịu trách nhiệm chất lượng đào tạo Sau đào tạo, cần có đánh giá hiệu việc học nghề 3.5.2.4 Gắn kết sở đào tạo nghề sở sử dụng lao động qua đào tạo Các sở đào tạo nghề cần chủ động liên kết với doanh nghiệp, sở sản xuất kinh doanh, làng nghề nhằm đa dạng hoá loại hình đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực Lao động học nghề, sở dạy nghề, doanh nghiệp sử dụng lao động qua đào tạo (3 chủ thể) cần chủ động liên kết với tháo gỡ toán thiếu hụt nhân lực (lao động trình độ, kỹ thuật) Cả ba chủ thể cần tìm đường thật đắn hiệu quả; cần tạo chất ”keo” bám sát với để giải ”băn khoăn” cần ”kết nối thông tin đào tạo, tìm việc làm sử dụng lao động” Không nên mạnh lấy làm, cần giải tồn tại, yếu đào tạo sử dụng lao động qua đào tạo 82 Vấn đề sở đào tạo nghề, sở tuyển dụng lao động cần chủ động việc liên kết đào tạo Vì từ trước tới nay, đào tạo theo đơn đặt hàng Việt Nam mang tính tự phát chưa nhân rộng thiếu chế ràng buộc trách nhiệm hai bên Doanh nghiệp muốn có nhân lực tốt nên chủ động đặt hàng với nhà đào tạo, với nhà trường đầu tư cho đào tạo giải toán thiếu hụt nhân lực 3.5.2.5 Đối với người lao động học nghề Lao động nông thôn cần nhận thức đắn học nghề, lựa chọn ngành nghề phù hợp với trình độ nhận thức mình; phải tìm hiểu nhu cầu đầu ngành học Bên cạnh cần tìm hiểu thêm thị trường lao động (trong nước quốc tế) để học nghề xong tìm kiếm việc làm phù hợp Người học nghề cần tận dụng sách Nhà nước đào tạo nghề cấp học bổng, miễn giảm học phí … Để triển khai hiệu đề án "đào tạo nghề cho lao động nông thôn", nhiều ý kiến cho rằng, vấn đề mấu chốt nâng cao chất lượng phương pháp đào tạo phải làm cho người lao động hiểu rõ nhận biết tầm quan trọng học nghề Nội dung, thời gian cách thức học nghề cần phải tính toán hợp lý, không đơn học kỹ thuật mà phải học để biết cách tìm hiểu thông tin, phân tích, đánh giá thị trường, bảo quản nông sản, chí người lao động sau học chuyên môn kỹ thuật cần tham gia làm dịch vụ nông nghiệp; tạo cho người học nghề dần trở thành "vòng tròn khép kín" nâng cao hiệu làm việc - Góp phần hệ thống hóa sở lý luận thực tiễn đào tạo, nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn 83 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ Kết luận - Những nghiên cứu luận văn góp phần hệ thống hóa sở lý luận thực tiễn đào tạo, nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn Huyện Đông Anh - Luận văn đánh giá thực trạng chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn địa bàn huyện Đông Anh giai đoạn 2012-2014 - Luận văn đưa số đề xuất định hướng số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn địa bàn huyện Đông Anh năm tới - Tuy nhiên, chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn bị chi phối yếu tố: sách Nhà nước lao động học nghề; sở vật chất, trang thiết bị; chương trình đào tạo; chất lượng giáo viên giảng dạy; nhận thức LĐNT đào tạo nghề …Mặc dù năm qua, lãnh đạo địa phương có nhiều nỗ lực nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề nhiều vấn đề bất cập cần sớm giải như: Hoạt động đào tạo nghề cho lao động nông thôn địa bàn thiếu, chưa đồng bộ, mức đầu tư thấp; cán quản lý dạy nghề số sở chưa chưa đạt chuẩn trình độ; sách Nhà nước LĐNT học nghề ít; sở vật chất, trang thiết bị dạy nghề thiếu thốn, không đảm bảo chất lượng; thời gian thực học ngắn so với thời gian thiết kế chương trình; B Kiến nghị Phương hướng chung không đào tạo tràn lan, mà phải đào tạo phù hợp với nhu cầu lao động địa phương có kết nối với chương trình việc làm quốc gia Phương hướng triển khai thông qua giải pháp sau: Một là, xây dựng triển khai dự án (hay chương trình) đào tạo nghề cho người thuộc diện thu hồi đất để phát triển công nghiệp đô thị 84 Đây giải pháp có tính cấp bách, cần triển khai thống từ Trung ương đến địa phương để tránh tình trạng người dân sau nhận tiền đền bù ruộng đất phải lâm vào tình trạng thất nghiệp thu nhập; từ phát sinh nhiều hệ lụy mặt xã hội Mấu chốt từ khâu quy hoạch, cấp phép đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng “hàng rào” khu công nghiệp, khu đô thị mới, phải có kinh phí cho việc đào tạo nghề người dân bị thu hồi đất Hai là, tiếp tục đào tạo nghề theo chương trình khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư Đây hình thức đào tạo ổn định, cần tiếp tục mở rộng đối tượng tham gia nâng cao chất lượng đào tạo Trong đó, cần thu hút người tham gia đào tạo vào mạng lưới tiêu thụ sản phẩm Bởi bảo đảm “đầu ra” người học thực hành nghề đào tạo Và nhờ người làm công ăn lương nông thôn phát triển kinh tế gia đình, giảm cường độ mức độ làm thuê Ba là, hỗ trợ đào tạo nghề theo chiến lược xuất khẩu, kể hỗ trợ đào tạo nghề để tham gia xuất lao động Nền nông nghiệp nói riêng kinh tế nước ta nói chung tiếp tục hướng xuất Do đó, đào tạo nghề theo chiến lược xuất phương hướng thực hành nghề quan trọng cho lao động nông thôn Ngay lĩnh vực xuất lao động, Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 71/2009/QĐ-TTg phê duyệt “Đề án hỗ trợ huyện nghèo đẩy mạnh xuất lao động góp phần giảm nghèo bền vững giai đoạn 2009-2020” (ngày 29-04-2009) Trong có sách: hỗ trợ người lao động học bổ túc văn hóa, học nghề, ngoại ngữ, bồi dưỡng kiến thức cần thiết để tham gia xuất lao động; cho người lao động vay tín dụng ưu đãi với lãi suất 50% lãi suất cho vay hành Ngân hàng Chính sách xã hội áp 85 dụng cho đối tượng sách xuất lao động; sở dạy nghề cho xuất lao động vay vốn tín dụng ưu đãi để đầu tư tăng quy mô đào tạo Đối với lĩnh vực xuất khác cần thiết có sách hỗ trợ đào tạo nghề Bốn là, liên kết nhà nông, doanh nghiệp nhà trường để đào tạo nghề Đây giải pháp có tính xã hội hóa, nhằm hướng vào lao động doanh nghiệp nông thôn có nhu cầu đào tạo nghề cho cho người khác Sự liên kết họ với trường dạy nghề thúc đẩy hình thành mạng lưới điểm đào tạo nghề theo hướng quy bảo đảm “đầu ra” công tác đào tạo Năm là, kết hợp “truyền nghề” với đào tạo quy Truyền nghề hình thức đào tạo phổ biến làng nghề Nên có sách hỗ trợ cho nghệ nhân, người thợ lành nghề, làng nghề, mở lớp đào tạo theo kiểu truyền nghề; liên kết với trường dạy nghề để đào tạo theo kiểu bán quy TÀI LIỆU THAM KHẢO Bộ tài - Bộ lao động- Thương binh xã hội (2010), thông tư liên tịch số 112/2010/TTLT – BTC – BLĐTBXH ngày 30 tháng năm 2010 hướng dẫn quản lý sử dụng kinh phí thực Đề án “Đào tạo nghề cho lao động nông thôn đến năm 2020” ban hành kèm theo định sồ 1956/QĐ-TTg ngày 27/11/2009 Thủ tướng Chính Phủ Chính Phủ (2009), Nghị định Chính Phủ số 70/2009/NĐ – CP ngày 21 tháng 08 năm 2009 quy định trách nhiệm quản lý Nhà nước dạy nghề phủ Chi cục thống kê huyện Đông Anh, niên giám thống kê Đông Anh 2010, 2011, 2012 Lê Thị Đạo, 2012, Luận văn thạc sỹ kinh tế, Trường Đại học Lâm nghiệp Hà Nội nghiên cứu đề tài: Thực trạng giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn tỉnh Đồng Nai (năm 2012) Nguyễn Ngọc Hiếu, 2010, Luận văn thạc sỹ Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội Vũ Xuân Hùng (2010), Tổ chức quản lý trình đào tạo hoạt động đào tạo nghề cho lao động nông thôn, phó vụ trưởng vụ sáchpháp chế, Tổng cục dạy nghề Trần Mạnh Hùng, 2010, Luận văn thạc sỹ kinh tế, Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội nghiên cứu đề tài: Đánh giá thực trạng nhu cầu đào tạo nghề địa bàn huyện Phú Xuyên, thành phố Hà Nội (năm 2010) Kế hoạch số 165/KH-UBND ngày 23/9/2010 việc triển khai thực Đề án “Đào tạo nghề cho lao động nông thôn đến năm 2020” địa bàn huyện Sóc Sơn năm 2010 Luật dạy nghề số 76/2006/QH 11 ngày 29 tháng 11 năm 2006 10 Thủ tướng Chính phủ (2009), Quyết định số: 1956/QĐ-TTg ngày 27 tháng 11 năm 2009 việc phê duyệt đề án Đào tạo nghề cho lao động nông thôn đến năm 2020, Hà Nội 11 Tổng cục dạy nghề (2008), định hướng nghề nghiệp việc làm, nhà xuất khoa học kỹ thuật, Hà Nội 12 Thông tư liên tịch số: 112/TTLT-BTC-bộ LĐTBXH việc hướng dẫn quản lý sử nguồn dụng kinh phí thực đề án “Đào tạo nghề cho lao động nông thôn đến năm 2020” 13 Từ điển Bách khoa toàn thư Wikipedia http://www.google.com.vn 14 Nguyễn Gia Tư, 2013, Luận văn thạc sỹ kinh tế, Trường Đại học Lâm nghiệp Hà Nội nghiên cứu “Các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề gắn với tạo việc làm cho lao động niên nông thôn địa bàn huyện Chương Mỹ - Thành phố Hà Nội” 15 Đồng Văn Tuấn (2006), Những giải pháp chủ yếu giải việc làm tăng thu nhập cho lao động nông thôn huyện Phú Bình – Thái Nguyên, Đề tài cấp Bộ, Mã số: B2002-02-21 16 UBND huyện Đông Anh (2010), Đề án “Đào tạo nghề cho lao động nông thôn huyện Đông Anh đến năm 2020” 17 Uỷ ban nhân dân huyện Đông Anh (2015), Báo cáo sơ kết năm (20112014) thực “Đề án đào tạo nghề cho lao động nông thôn đến năm 2020”, phương hướng, nhiệm vụ năm 2016 18 Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương, Đề tài nghiên cứu “Một số nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo sở dạy nghề Việt Nam”, năm 2012 19 Nguyễn Duy Quý (2004), “Dạy nghề gắn với sản xuất việc làm đáp ứng yêu cầu nghiệp CNH-HĐH”, Tạp chí Khoa học Đào tạo nghề 20 http://www soldtbxh.haiduong.gov.vn http://www.yenbai.gov.vn http://www sldtbxh.thanhhoa.gov.vn http://www.baodientu.chinhphu.vn http://www.kinhtenongthon.com.vn http://www bacninh.gov.vn ... Anh, thành phố Hà Nội - Một số giải pháp nâng cao ch ất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn địa bàn huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội + Đánh giá sở đào tạo, người học sở sử dụng lao động. .. điểm số giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn huyện Đông Anh 72 3.5.1 Một số quan điểm nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn huyện Đông Anh... 3.1.2 Kết đào tạo nghề giải việc làm cho lao động nông thôn huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội 45 3.2 Thực trạng chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn địa bàn huyện Đông Anh