Thủ trưởng các đơn vị y tế hoặc là Bác sĩ hoặc Dược sĩ chưađược đào tạo chuyên sâu về quản lý tài chính; thủ trưởng đơn vị y tếchỉ chú trọng phát triển công tác khám chữa bệnh cho nhân d
Trang 1MỞ ĐẦU
1 Tính cấp thiết của đề tài:
Đơn vị sự nghiệp công lập y tế được Nhà nước thành lập đểkhám chữa bệnh cho nhân dân Trong những năm qua, các đơn vị sựnghiệp y tế đã từng bước phát triển, mở rộng quy mô hoạt động
Thủ trưởng các đơn vị y tế hoặc là Bác sĩ hoặc Dược sĩ chưađược đào tạo chuyên sâu về quản lý tài chính; thủ trưởng đơn vị y tếchỉ chú trọng phát triển công tác khám chữa bệnh cho nhân dân màchưa thực sự chú trọng đến công tác kiểm soát thu chi ngân sách
Nhu cầu khám chữa bệnh của nhân dân ngày càng cao, quy
mô đơn vị ngày càng được mở rộng, các hoạt động tài chính diễn rangày một nhiều hơn và tính tự chủ về tài chính ngày càng cao nên Tôichọn đề tài: “Kiểm soát thu - chi ngân sách tại Trung tâm Chăm sóc sứckhoẻ sinh sản thành phố Đà Nẵng” làm luận văn tốt nghiệp
2 Mục đích nghiên cứu:
- Hệ thống hóa những lý luận cơ bản về kiểm soát
- Đánh giá thực trạng công tác kiểm soát thu - chi ngân sáchtại Trung tâm Chăm sóc sức khoẻ sinh sản thành phố Đà Nẵng
- Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kiểmsoát thu - chi ngân sách tại Trung tâm Chăm sóc sức khoẻ sinh sản
3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
3.1 Đối tượng nghiên cứu
Ngân sách nhà nước và công tác kiểm soát thu - chi ngân sách tất
cả các nguồn kinh phí của Trung tâm CSSKSS thành phố Đà Nẵng
3.2 Phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu công tác kiểm soát thu - chi ngân sách của Trungtâm CSSKSS trong 3 năm 2008-2010 bao gồm kinh phí ngân sáchcấp, kinh phí thu viện phí và kinh phí thu từ Bảo hiểm y tế Đề tài tập
Trang 2trung nghiên cứu chủ yếu ở khâu kiểm soát khoản thu Viện phí, Bảohiểm y tế và các khoản chi thanh toán cho hoạt động chuyên môn.
4 Phương pháp nghiên cứu:
4.1 Thu thập dữ liệu:
Từ các quy định hiện hành của Nhà nước; Phỏng vấn nhânviên thực thi và nghiên cứu quy trình kiểm soát của Trung tâm
4.2 Phương pháp nghiên cứu:
Luận văn sử dụng phương pháp tiếp cận thông tin; Phươngpháp nghiên cứu lý thuyết; Phương pháp tổng hợp, phân tích, so sánh
và đối chiếu thực tế để làm rõ vấn đề nghiên cứu
5 Tổng quan tình hình nghiên cứu của đề tài:
Một số tác giả đã nghiên cứu về công tác kiểm soát chi ngânsách tại các đơn vị sự nghiệp có thu, trong đó chủ yếu nghiên cứu vềcác đơn vị sự nghiệp giáo dục đào tạo Trong lĩnh vực sự nghiệp y tế,chưa có nghiên cứu về công tác kiểm soát thu - chi ngân sách
6 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài:
Hệ thống hóa các lý luận về công tác kiểm soát thu - chi ngânsách Cung cấp cho các nhà quản lý các đơn vị y tế tầm quan trọngcủa công tác kiểm soát thu - chi ngân sách
7 Cấu trúc của luận văn:
Ngoài phần Mở đầu và Kết luận, luận văn gồm có 3 chương:Chương I: Những vấn đề cơ bản về kiểm soát thu - chi ngânsách tại đơn vị sự nghiệp có thu
Chương II: Thực trạng công tác kiểm soát thu - chi ngân sáchtại Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản thành phố Đà Nẵng
Chương III: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kiểmsoát thu - chi ngân sách tại Trung tâm chăm sóc sức khỏe sinh sảnthành phố Đà Nẵng
Trang 3CHƯƠNG I NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KIỂM SOÁT THU - CHI NGÂN
SÁCH TẠI ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÓ THU
1.1 Khái quát về kiểm soát:
1.1.1 Khái niệm về kiểm soát: Kiểm soát là những phương
pháp và chính sách được thiết kế để ngăn chặn gian lận, giảm thiểusai sót, khuyến khích hiệu quả hoạt động, và nhằm đạt được sự tuânthủ các chính sách và quy trình được thiết lập
1.1.2 Mục tiêu của kiểm soát: Nhằm bảo vệ tài sản của đơn
vị, Bảo đảm thông tin tin cậy; Bảo đảm việc thực hiện chế độ pháplý; Bảo đảm việc ghi chép kế toán đầy đủ, chính xác, lập báo cáo tàichính trung thực và khách quan; Bảo đảm hiệu quả hoạt động
1.1.3 Vai trò của kiểm soát: Giảm nguy cơ rủi ro tiềm ẩn;
Bảo vệ tài sản; Đảm bảo tính chính xác của số liệu; Đảm bảo tínhtuân thủ; Đảm bảo sử dụng tối ưu các nguồn lực, đạt được mục tiêu;
1.1.4 Quy trình kiểm soát: Tiến hành theo các bước:
- Bước 1: Xác định mục tiêu kiểm soát
- Bước 2: Thiết lập tiêu chuẩn kiểm soát
- Bước 3: Đánh giá kết quả
- Bước 4: Phân tích các nguyên nhân
1.2 Những yếu tố cấu thành hệ thống kiểm soát: Hệ thống
kiểm soát cần có các yếu tố sau:
1.2.1 Môi trường kiểm soát: Là những yếu tố bên trong và
bên ngoài có ảnh hưởng đến quá trình hoạt động, hiệu quả của cácchính sách, thủ tục trong hệ thống kiểm soát
1.2.1.1 Các nhân tố bên trong: Đó là Quan điểm và phong
cách điều hành của nhà quản lý; Cơ cấu tổ chức; Chính sách nhân sự;Công tác kế hoạch và lập dự toán
Trang 41.2.1.2 Các nhân tố bên ngoài: Các nhân tố bên ngoài bao
gồm những tiến bộ của khoa học công nghệ; Các yếu tố cạnh tranh;
sự kiểm soát của cơ quan chức năng của Nhà nước …
1.2.2 Hệ thống thông tin kế toán: Hệ thống thông tin
kế toán bao gồm hệ thống chứng từ kế toán, hệ thống sổ kế toán, hệ thống tài khoản kế toán và báo cáo tài chính
1.2.3 Thủ tục kiểm soát: Bao gồm: lập, kiểm tra, so sánh và
phê duyệt các số liệu, tài liệu liên quan đến các khoản thu - chi phátsinh trong phạm vi đơn vị; Các thủ tục kiểm soát được thiết lập dựatrên ba nguyên tắc cơ bản: nguyên tắc phân công, phân nhiệm rõràng; nguyên tắc bất kiêm nhiệm; nguyên tắc ủy quyển và phê chuẩn
1.3 Kiểm soát trong các đơn vị sự nghiệp có thu:
1.3.1 Một số vấn đề về đơn vị sự nghiệp có thu:
1.3.1.1 Khái niệm về đơn vị sự nghiệp có thu: Đơn vị sự
nghiệp công lập do các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền ra quyếtđịnh thành lập, là đơn vị dự toán độc lập, có con dấu và tài khoảnriêng, hoạt động cung cấp các loại hàng hóa, dịch vụ công cho xã hội,được phép thu phí, lệ phí gọi là đơn vị sự nghiệp có thu
1.3.1.2 Đặc điểm của đơn vị sự nghiệp có thu: Hoạt
động đa dạng, trên nhiều lĩnh vực, mục đích hoạt động của các đơn vị sự nghiệp là không vì mục tiêu lợi nhuận Quản lý tài chính phải tuân thủ theo những quy định của Nhà nước.
1.3.1.3 Phân loại đơn vị sự nghiệp có thu: Căn cứ công thức:
Tổng số nguồn thu sự nghiệp Tổng số chi hoạt động thường xuyên
+ Đơn vị sự nghiệp có mức tự bảo đảm chi phí hoạt độngthường xuyên xác định theo công thức trên, bằng hoặc lớn hơn 100%gọi là đơn vị sự nghiệp tự bảo đảm chi phí hoạt động
Trang 5+ Đơn vị sự nghiệp có mức tự bảo đảm chi phí hoạt độngthường xuyên xác định theo công thức trên, từ trên 10% đến dưới 100%gọi là đơn vị sự nghiệp tự bảo đảm một phần chi phí hoạt động;
+ Đơn vị sự nghiệp có mức tự bảo đảm chi phí hoạt độngthường xuyên xác định theo công thức trên, từ 10% trở xuống gọi làđơn vị sự nghiệp do NSNN bảo đảm toàn bộ chi phí hoạt động
1.3.2 Nội dung các khoản thu - chi ở đơn vị sự nghiệp có thu:
1.3.2.1 Nội dung các khoản thu: Bao gồm các khoản: Kinh
phí do NSNN cấp; Nguồn thu từ hoạt động sự nghiệp; Nguồn việntrợ, tài trợ, quà tặng theo quy định của pháp luật; Nguồn khác
1.3.2.2 Nội dung các khoản chi: Gồm chi thường xuyên nhưChi thanh toán cá nhân; Chi nghiệp vụ chuyên môn; Chi khác; Chiđầu tư phát triển Chi không thường xuyên như Chi thực hiện cácnhiệm vụ khoa học và công nghệ; Chi thực hiện chương trình đào tạobồi dưỡng cán bộ, viên chức; Chi thực hiện chương trình mục tiêuquốc gia; Chi thực hiện các nhiệm vụ do nhà nước đặt hàng; Chi đầu
tư xây dựng cơ bản, mua sắm trang thiết bị, sửa chữa lớn tài sản cốđịnh thực hiện các dự án được cấp có thẩm quyền phê duyệt;
1.3.3 Công tác kiểm soát ở đơn vị sự nghiệp có thu:
1.3.3.1 Môi trường kiểm soát trong đơn vị sự nghiệp có thu:
Gồm Nhân tố bên trong và Nhân tố bên ngoài:
1.3.3.2 Hệ thống thông tin kế toán: Các thông tin được cung
cấp chủ yếu là từ hệ thống thông tin kế toán, bao gồm: Hệ thốngchứng từ kế toán, hệ thống tài khoản kế toán, hệ thống sổ kế toán, hệthống báo cáo kế toán
1.3.3.3 Thủ tục kiểm soát:
Trang 6 Kiểm soát các khoản thu: Mục tiêu kiểm soát để thutheo đúng giá quy định của Nhà nước; Thu đúng, thu đủ; Thể hiệnchính xác và đầy đủ các khoản thu.
Kiểm soát các khoản chi: Mục tiêu kiểm soát đểđánh giá tình hình chấp hành chế độ chính sách, quản lý các khoảnchi, đánh giá những tồn tại, tìm nguyên nhân và đưa ra biện phápkhắc phục
Trang 7CHƯƠNG II THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KIỂM SOÁT THU - CHI NGÂN SÁCH TẠI TRUNG TÂM CHĂM SÓC SỨC KHỎE SINH SẢN
THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG 2.1 Tổng quan về Trung tâm CSSKSS TPĐN:
2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của Trung tâm:
Ngày 04/08/1976 Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Nam Đà Nẵngquyết định thành lập Trạm Bảo vệ bà mẹ trẻ em và Sinh đẻ có kế hoạch,trực thuộc Ty Y tế Quảng Nam Đà Nẵng Năm 1991 được đổi tên làTrung tâm Bảo vệ sức khỏe bà mẹ trẻ em và Kế hoạch hóa gia đình tỉnhQuảng Nam Đà Nẵng Năm 1997, sau chia tách tỉnh Trung tâm đổi tên
là Trung tâm Bảo vệ sức khỏe bà mẹ trẻ em và Kế hoạch hóa gia đìnhthành phố Đà Nẵng và ngày 11/01/2006 đổi tên Trung tâm thành Trungtâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản thành phố Đà Nẵng
2.1.2 Vị trí, chức năng, nhiệm vụ của Trung tâm:
2.1.2.1 Vị trí: Là đơn vị sự nghiệp có thu trực thuộc Sở Y tế,
chịu sự quản lý toàn diện của Giám đốc Sở Y tế, sự chỉ đạo vềchuyên môn, kỹ thuật của Vụ sức khỏe bà mẹ trẻ em - Bộ Y tế
2.1.2.2 Chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn: Tham mưu cho
Giám đốc Sở Y tế về công tác chăm sóc sức khoẻ sinh sản, tổ chứctriển khai thực hiện các hoạt động chuyên môn, kỹ thuật về chăm sócSKSS trên địa bàn Xây dựng kế hoạch triển khai các nhiệm vụchuyên môn, kỹ thuật về CSSKSS;
2.1.3 Cơ cấu tổ chức bộ máy của Trung tâm: Bộ máy của
Trung tâm gồm có Giám đốc, 02 Phó giám đốc, 2 phòng và 06 khoa
Trang 8chuyên môn gồm: Phòng Kế hoạch Tài chính; Phòng Tổ chức Hành chính; Khoa Chăm sóc sức khỏe bà mẹ và kế hoạch hóa giađình; Khoa Chăm sóc sức khỏe vị thành niên và Nam học; KhoaChăm sóc sức khỏe trẻ em và phòng chống suy dinh dưỡng; KhoaDược - Cận lâm sàng, Khoa Khám bệnh và Khoa Nhũ.
-2.1.4 Tổ chức bộ máy kế toán:
2.1.4.1 Cơ cấu tổ chức: Trưởng phòng KH-TC, phó trưởng
phòng làm kế toán nguồn ngân sách, kế toán nguồn kinh phí chươngtrình muc tiêu quốc gia, Kế toán thu viện phí, Kế toán thu bảo hiểm y
tế, thủ quỹ
2.1.4.2 Tổ chức công tác kế toán: Áp dụng chế độ kế toán
hành chính sự nghiệp theo Quyết định số 19/2006/QĐ-BTC ngày30/3/2006 của Bộ Tài chính Phân công nhiệm vụ cụ thể cho mỗinhân viên kế toán
2.1.5 Hoạt động tài chính của Trung tâm: Nguồn thu gồm:
Nguồn kinh phí ngân sách cấp; kinh phí chương trình mục tiêu quốcgia; nguồn kinh phí từ thu viện phí, nguồn thu từ bảo hiểm y tế
2.2 Thực trạng công tác kiểm soát thu - chi tại Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản thành phố Đà Nẵng:
2.2.1 Hệ thống thông tin kế toán tại Trung tâm CSSKSS:
Trang 9 Trình tự luân chuyển chứng từ: Toàn bộ chứng từgốc đều tập trung về bộ phận kế toán, kế toán kiểm tra tính hợp pháp,hợp lý của chứng từ sau đó lập chứng từ kế toán trình người có thẩmquyền phê duyệt Tất cả những phần việc của các kế toán đều đượcghi sổ kế toán chi tiết để cuối kỳ đối chiếu với kế toán tổng hợp
2.2.1.2 Hệ thống tài khoản, sổ kế toán và báo cáo tài chính:
Trung tâm sử dụng hệ thống tài khoản, hệ thống sổ kế toán và Báocáo tài chính theo Quyết định 19/2006/QĐ-BTC của Bộ Tài chính
2.2.2 Nội dung và thủ tục kiểm soát: Hiện tại, Trung tâm
chưa thật sự có một hệ thống thủ tục kiểm soát Trung tâm đã ápdụng nguyên tắc phân công phân nhiệm; nguyên tắc bất kiêm nhiệm
và nguyên tắc uỷ quyền phê chuẩn thì chưa được thực hiện
2.2.2.1 Kiểm soát nguồn thu tại Trung tâm CSSKSS:
Nguồn thu do NSNN cấp: Căn cứ Quyết định giaochỉ tiêu nhiệm vụ và dự toán chi ngân sách của Ủy ban nhân dânthành phố giao cho Sở y tế, Sở y tế ra Quyết định giao Dự toán kinhphí hoạt động thường xuyên và chương trình mục tiêu quốc gia Theo
đó, Trung tâm lập kế hoạch kinh phí chi cho các hoạt động
Nguồn thu viện phí và bảo hiểm y tế: Mức thu việnphí và bảo hiểm y tế của Trung tâm theo Quyết định số 9375/QĐ-UBND ngày 30/12/2006 Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng vềviệc Quy định mức thu một phần viện phí áp dụng cho các cơ sởkhám bệnh, chữa bệnh trực thuộc Sở Y tế thành phố Đà Nẵng
- Kiểm soát thu viện phí: nhằm mục đích thu đúng giá do
Nhà nước quy định, thu đủ theo dịch vụ kỹ thuật y tế đã cung cấp
Trang 10- Kiểm soát thu bảo hiểm y tế: nhằm mục đích thu đúng, thu
đủ theo dịch vụ kỹ thuật y tế đã cung cấp và thực hiện theo đúngdanh mục dịch vụ được Bảo hiểm y tế thanh toán
2.2.2.2 Kiểm soát các khoản chi tại Trung tâm CSSKSS:
Đối với các khoản chi thường xuyên: Trung tâm xâydựng Quy chế chi tiêu nội bộ theo Nghị định 43/2006/NĐ-CP
- Nhóm chi thanh toán cho cá nhân:
+ Thanh toán Tiền lương, Tiền công trả cho lao động thường xuyên theo hợp đồng, Phụ cấp lương, Các khoản đóng góp.
+ Phúc lợi tập thể: Tiền tàu xe nghỉ phép năm; Tiền khám
bệnh theo định kỳ; Tiền nước uống
+ Các khoản thanh toán cho cá nhân: Chi tiền ăn giữa ca;
Chi tiền lương tăng thêm cho cán bộ viên chức; Chi trợ cấp thôi việc
- Nhóm chi nghiệp vụ chuyên môn:
+ Mục chi thanh toán dịch vụ công cộng: Thanh toán tiền
điện, tiền nước; Thanh toán tiền nhiên liệu
+ Mục chi vật tư văn phòng: Văn phòng phẩm, vật tư văn
phòng, công cụ dụng vụ văn phòng; Vật tư văn phòng khác
+ Mục chi thông tin tuyên truyền liên lạc: Cước phí điện thoại
cố định, điện thoại di động; Cước phí bưu chính, Tạp chí thư viện;Thuê bao cáp truyền hình; Cước phí Internet
+ Mục chi hội nghị: Chi in tài liệu, nước giải khát, bối dưỡng
báo cáo viên, chi bù tiền ăn và các khoản chi khác
+ Mục chi công tác phí: Chi tiền vé máy bay, tàu xe; Phụ cấp
công tác phí; Tiền thuê phòng ngủ và chi khác
Trang 11+ Mục chi chi phí thuê mướn: Chi thuê chuyên gia, thuê đào
tạo lại cán bộ và chi phí thuê mướn khác
+ Mục chi chi phí nghiệp vụ chuyên môn từng ngành: Chi
mua hàng hóa vật tư dùng cho công tác chuyên môn; Chi mua, in ấntài liệu, ấn chỉ; Đồng phục, trang phục; sách, tài liệu dùng cho côngtác chuyên môn; Chi phí thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học
- Nhóm các khoản chi khác:
+ Mục chi khác: Chi kỷ niệm các ngày lễ lớn, bảo hiểm tài
sản và phương tiện, hỗ trợ các tổ chức, đoàn thể, chi tiếp khách…
+ Chi lập các quỹ của đơn vị sự nghiệp có thu: Chi lập quỹ
ổn đinh thu nhập; Chi lập quỹ phúc lợi; Chi lập quỹ khen thưởng; Chilập quỹ phát triển hoạt động đơn vị sự nghiệp
- Nhóm chi đầu tư phát triển: Đối với nguồn ngân sách nhànước cấp thì chủ yếu Sở y tế mua sắm và cấp về cho các đơn vị Đốivới Quỹ đầu tư phát triển thì đơn vị thực hiện theo đúng quy định
Đối với khoản chi không thường xuyên: Kinh phí của
các chương trình mục tiêu y tế quốc gia chủ yếu cấp về cho tuyếnquận huyện, xã phường thực hiện theo đúng nội dung và định mứcchi trong kế hoạch đã được phê duyệt
2.2.3 Đánh giá thực trạng công tác kiểm soát của Trung tâm CSSKSS:
2.2.3.1 Ưu điểm:
- Giám đốc đơn vị rất quan tâm đến việc nâng cao chất lượngchuyên môn cũng như tinh thần thái độ phục vụ của nhân viên, quyđịnh quy chế thưởng, phạt rất cụ thể trong Quy chế chi tiêu nội bộ
Trang 12- Cơ cấu tổ chức của Trung tâm phù hợp với hoạt động.
- Thường xuyên đào tạo và đào tạo lại cho nhân viên
- Nhân viên làm công tác kế toán có trình độ cao và tận tình
2.2.3.2 Hạn chế, khuyết điểm:
- Công tác lập dự toán chưa sát với yêu cầu nhiệm vụ
- Mức giá thu viện phí được Nhà nước ban hành từ năm
1995, đến nay giá thu của một số dịch vụ vẫn chưa được thay đổi
- Công tác kiểm soát thu ngân sách chưa hoàn thiện
- Công tác kiểm soát đối với khoản chi thanh toán cá nhân:Việc thanh toán tiền lương tăng thêm chưa thật sự hợp lý
- Công tác kiểm soát đối với nhóm mục chi nghiệp vụ chuyênmôn: kiểm soát việc sử dụng điện, nước còn lỏng lẻo Đối với khoảnchi sửa chữa thường xuyên TSCĐ thì chưa kiểm soát được
- Chưa xây dựng quy trình kiểm soát khoản chi chuyên môn
- Các chương trình y tế quốc gia được triển khai rộng khắp ởcác tuyến nên công tác giám sát gặp rất nhiều khó khăn
2.2.3.3 Xác định nguyên nhân gây hạn chế:
- Về quan điểm lãnh đạo: Thủ trưởng đơn vị chưa thực sựquan tâm đến công tác kiểm soát các khoản thu - chi ngân sách
- Về công tác cán bộ: Trình độ nhân viên có trách nhiệmkiểm soát còn hạn chế Bố trí nhân viên chưa phù hợp với công việc
- Về công tác kế toán: Quy trình lập và luân chuyển chứng từchưa hoàn thiện
- Về quy trình kiểm soát: Chưa thực sự có một quy trình vànội dung kiểm soát thu - chi ngân sách của Trung tâm