ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI & NHÂN VĂN KHOA XÃ HỘI HỌC Khoá luận tốt nghiệp Đề tài : Vai trò người phụ nữ gia đình đô thị (Qua khảo sát quận hai bà trưng, thành phố Hà Nội) Ngành : 100210 Giáo viên hướng dẫn : Th.S Lê Phú Sinh viên thực : Bùi thị Hồng Vân Hà Nội, 11 - 2002 LỜI CẢM ƠN Gia đình phản ánh đời sống tinh thần xã hội thành viên lao động, học tập, yêu thương, bình đẳng dân chủ, quan tâm, chăm sóc tiến Chính vậy, nhiệm vụ người phụ nữ nặng nề với vị trí vai trò đặc biệt gia đình Đề tài “Vai trò người phụ nữ gia đình đô thị ” mặt đưa công việc mà người phụ nữ phải làm gia đình tham gia hoạt động xã hội, mặt khác thông qua để thấy vất vả mà họ phải gánh chịu Trong thời gian nghiên cứu, đề tài tránh khỏi thiếu sót nên mong nhận bảo, góp ý thầy cô giáo bạn đồng nghiệp Tôi xin chân thành cảm ơn giúp đỡ thầy giáo Lê Văn Phú Xin chân thành cảm ơn thầy cô giáo khoa bạn bè giúp hoàn thành khoá luận Xin chân thành cảm ơn MỤC LỤC III1- LỜI MỞ ĐẦU PHẦN Lý chọn đề tài Ý nghĩa lý luận ý nghĩa thực tiễn Ý nghĩa lý luận Ý nghĩa thực tiễn Mục tiêu nghiên cứu Đối tượng, khách thể, phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu Khách thể nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu Giả thuyết nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu Phương pháp luận Phương pháp nghiên cứu cụ thể Các khái niệm Về vai trò Về gia đình Đô thị Khung lý thuyết PHẦN II - NỘI DUNG Vài nét địa bàn nghiên cứu Nội dung kết nghiên cứu Người phụ nữ giữ vai trò việc nội 4 6 9 9 10 10 11 13 13 14 16 17 18 18 19 21 2- trợ, chăm sóc Người phụ nữ tham gia bàn bạc, 31 2.12.23 4.14.24.35 6.16.277.17.27.3 8- định việc chi tiêu gia đình người 3- chồng Người phụ nữ ngày có xu hướng tích cực 37 tham gia hoạt động bên xã hội để nâng III12- cao vai trò Kết luận khuyến nghị Kết luận Khuyến nghị TÀI LIỆU THAM KHẢO 46 46 48 50 PHẦN I - MỞ ĐẦU 1- LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Gia đình tế bào xã hội Một gia đình hạnh phúc, ấm no tảng tốt cho phát triển toàn xã hội Có thể nói gia đình người phụ nữ có vai trò quan trọng Từ việc nội trợ, chăm lo giáo dục cái… tất cần đến bàn tay người phụ nữ Ngày xưa vai trò người phụ nữ nội trợ, nuôi dạy mà không tham gia vào hoạt động xã hội có người chồng “trụ cột gia đình” lo Còn ngày mà đất nước thời kỳ công nghiệp hoá đại hoá họ khuyến khích tham gia vào lĩnh vực đời sống xã hội Người phụ nữ ngày không lo nội trợ, giáo dục mà lao động sản xuất, có mặt hoạt động xã hội Chính mà vai trò người phụ nữ ngày nâng cao gia đình bên xã hội Họ không tham gia hoạt động xã hội để ngày trở nên bình đẳng với nam giới không ngừng nâng cao vị xã hội Trong thời kỳ đất nước chiến tranh có cô gái niên xung phong hi sinh tuổi đời trẻ, người vợ chồng, bà mẹ con… Nhắc lại khứ để thấy người phụ nữ có vai trò quan trọng đời sống Họ sẵn sàng hy sinh tuổi trẻ, chịu đựng nỗi đau chồng, tự dân tộc Việt Nam Chính mà phụ nữ Việt Nam Chủ tịch Hồ Chí Minh đánh giá cao : “Non sông gấm vóc Việt Nam, phụ nữ, trẻ già, sức dệt thêu mà thêm tốt đẹp rực rỡ” (1) “nhân dân ta biết ơn bà mẹ hai miền Nam - Bắc hy sinh đẻ nuôi dạy hệ anh hùng nước ta” (2) Trong kháng chiến chống Mỹ, Người phong tặng phụ nữ Việt Nam tám chữ vàng “Phụ nữ Việt Nam dũng cảm, đảmđang, chống Mỹ, cứu nước” Tuyên (1) (2) (3) Gia đình người phụ nữ ngôn độc lập mở kỷ nguyên cho toàn dân tộc Việt Nam, cho phụ nữ Việt Nam Sự nghiệp giải phóng phụ nữ bước sang với đầy triển vọng thành tựu “Lực lượng phụ nữ lực lượng trọng yếu Nếu quảng đại quần chúng phụ nữ không tham gia vào đấu tranh cách mạng cách mạng thắng lợi được” Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam thức thành lập ngày 20 tháng 10 năm 1946, nối tiếp nghiệp củả hội phụ nữ tiền thân với nhiều tên gọi thích hợp thời kỳ kể từ năm 1930 Tiếp bước khứ, phụ nữ ngày bước thể vai trò lĩnh vực đời sống Nữ công nhân viên chức nhà nước lực lượng nòng cốt phong trào phụ nữ Việt Nam Họ có mặt ngành, lĩnh vực kinh tế, khoa học kỹ thuật, văn hoá xã hội, chiếm 47% (3) lao động khu vực Nhà nước, chiếm 51,5% (3) lao động doanh nghiệp quốc doanh Các ngành lao động nữ chiếm số đông giáo dục, y tế, thương mại, công nghiệp nhẹ… tỉ lệ khoảng 60 - 70% (3) Một số lĩnh vực phát triển du lịch, dịch vụ, tài chính, ngân hàng… lao động nữ 50% (3) Trongcác hoạt động nghiên cứu khoa học, ngoại giao, quản lý Nhà nước, tỉ lệ nữ có chiều hướng tăng lên, chiếm khoảng 30% (3) Phụ nữ nông dân chiếm khoảng 70% lao động nữ nước, lực lượng có vai trò đặc biệt quan trọng sản xuất nông nghiệp xây dựng nông thôn Đa số tiếp cận thích nghi với chế mới, biết ứng dụng khoa học kĩ thuật, công nghệ sản xuất nông nghiệp thực chuyển dịch cấu kinh tế nông thôn Những năm gần đây, số nữ nông dân trở thành nhà doanh nghiệp khu vực sản xuất nông nghiệp nông thộ Họ người đầu phong trào nữ nông dân việc Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá nông nghiệp xây dựng nông thôn Đội ngũ trí thức số lượng chữ lớn có vai trò quan trọng phát triển số lượng Tính đến cuối năm 1996 đội ngũ nữ khoa học có 237 người phong Giáo sự, Phó giáo sư, 28 tiến sĩ 1026 PTS Có tập thể 19 cá nhân dược nhận giải thưởng Kovalevskaia Trong đội ngũ sáng tạo văn hoá nghệ thuật, có lực lượng nhà văn, nhà thơ, nhà báo, hoạ sĩ, nhạc sĩ, diễn viên loại hình nghệ thuật… Nhiều tác phẩm nữ giải thưởng, nhiều nữ nghệ sĩ đạt danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân, Nghệ sĩ ưu tú Đặc biệt ngành dệt, may mặc phụ nữ làm chủ doanh nghiệp chiếm tới 80% (3) đóng góp đáng kểvào việc tạo hàng chục ngàn chỗ làm việc cho phụ nữ, tạo sản phẩm có chất lượng, đứng vững thị trường cạnh tranh gay gắt Nhiều phụ nữ đảm nhiệm chức vụ quan trọng quan lãnh đạo Đảng Nhà nước Số nữ Đại biểu Quốc hội khoá X (1997) chiếm tỉ lệ 30,13% (3) Tất điều cho thấy Đảng Nhà nước ta khuyến khích phụ nữ, có sách để nâng cao vai trò người phụ nữ họ tham gia vào hoạt động xã hội Đề tài “Vai trò người phụ nữ gia đình đô thị ” nhằm tìm hiểu vị trí, vài trò người phụ nữ công việc gia đình hay hoạt động bên xã hội, để từ có biện pháp, có sách phù hợp cho người phụ nữ phát huy phẩm chất, tài mình, góp phần xây dựng gia đình hạnh phúc, xã hội bình đẳng văn minh Tác giả hy vọng đề tài kịp thời đáp ứng nhu cầu nhận thức vai trò người phụ nữ nghiệp công nghiệp hoá đại hoá đất nước 2- Ý NGHĨA LÝ LUẬN VÀ Ý NGHĨA THỰC TIỄN 2.1- Ý nghĩa lý luận “Vai trò người phụ nữ gia đình đô thị nay” vấn đề quan trọng toàn xã hội Người phụ nữ ví “hậu phương vững chắc” cho người chồng, đứa thiếu bàn tay chăm sóc người mẹ Trước quan niệm “trọng nam khinh nữ” kìm hãm vai trò người phụ nữ Họ luôn phải chịu thiệt thòi nhiều mặt sống Nhà phải cố đẻ cho cậu trai mà trước hết để “Nối dõi tông đường”, sau để trở thành trụ cột kinh tế gia đình Chính quan niệm mà người phụ nữ trước quanh quẩn với công việc bếp núc, hầu hạ chồng Đất nước bước vào thời kỳ đổi mới, tầm quan trọng người phụ nữ gia đình thay đổi Họ vừa làm tốt công việc nhà lại vừa tham gia hoạt động bên xã hội Đề tài “Vai trò người phụ nữ giađình đô thị nay” nhằm trình bày phương thức tiếp cận dựa sở triển khai, vận dụng khái niệm vai trò, gia đình, giới để góp phần làm sáng tỏ việc nghiên cứu vai trò họ bối cảnh xã hội có chuyển đổi từ kinh tế quan liêu bao cấp sang kinh tế thị trường nhiều thành phần, định hướng xã hội chủ nghĩa 2.2- Ý nghĩa thực tiễn Cùng với nghiệp công nghiệp hoá đại hoá đất nước vai trò người phụ nữ gia đình có chuyển biến rõ rệt Nếu trước người phụ nữ có biết nội trợ, nuôi dạy cái, hầu hạ chồng ngày phụ nữ tích cực tham gia vào hoạt động xã hội Nghiên cứu “Vai trò người phụ nữ gia đình đô thị nay” nhằm góp phần hiểu rõ thực trạng, vị trí, vai trò họ trình biến đổi xã hội Cũng từ đề tài đưa sách phù hợp nhằm nâng cao vai trò vị trí người phụ nữ gia đình xã hội MUC TIÊU NGHIÊN CỨU -Tìm hiểu vai trò người phụ nữ gia đình với công việc cụ thể nội trợ, chi tiêu, chăm sóc chồng -Tìm hiểu phân công vợ chồng công việc chung gia đình -Sự tham gia người phụ nữ vào hoạt động xã hội để nâng cao vị trí, vai trò ĐỐI TƯỢNG, KHÁCH THỂ, PHẠM VI NGHIÊN CỨU 4.1- Đối tượng nghiên cứu Vai trò người phụ nữ gia đình đô thị 4.2- Khách thể nghiên cứu Những người phụ nữ thành viên gia đình 4.3- Phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu hộ gia đình cách ngẫu nhiên thuộc quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU -Người phụ nữ giữ vai trò công việc nội trợ, chăm sóc -Người phụ nữ tham gia bàn bạc định việc chi tiêu gia đình người chồng -Phụ nữ ngày có xu hướng tích cực tham gia hoạt động xã hội để nâng cao vai trò PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 6.1- Phương pháp luận 6.1.1- Lý thuyết xã hội hoá Các nhà khoa học thống điệm : Xã hội hoá trình, có nghĩa xã hội hoá có bắt đầu, có diễn biến có kết thúc Nhà xã hội học người Mĩ Neil Smelser viết : “Xã hội hoá trình mà cá nhân học cách thức hành động tương ứng với vai trò mình” Còn Fichter (nhà xã hội học người Mĩ) lại cho : “Xã hội hoá trình tương tác người với người khác, kết chấp nhận khuôn mẫu hành động thích nghi với khuôn mẫu hành động đó” Nhà khoa học người Nga G Andreeva cho : “Xã hội hoá trình hai mặt Một mặt cá nhân tiếp nhận kinh nghiệm xã hội cách thâm nhập vào môi trường xã hội, vào hệ thống quan hệ xã hội Mặt khác cá nhân tái sản xuất cách chủ động hệ thống mối quan hệ xã hội thông qua việc họ tham gia vào hoạt động xã hội thâm nhập vào mối quan hệ xã hội” Ở đây, đề tài người phụ nữ hoà nhập môi trường xã hội hoá Họ hoàn thiện mà góp phần xây dựng chuẩn mực, giá trị gia đình xã hội 6.1.2- Quan điểm giới Quan điểm giới khẳng định đánh giá cao vai trò người phụ nữ Quan điểm cho để đạt đến bình đẳng nam nữ cần thay đổi chế phân công lao động nhấn mạnh đến mức khác biệt giống phụ nữ nam giới Vào năm 1970 người ta tìm cách đưa vấn đề phụ nữ vào sách phát triển nhìn chung, nhà nghiên cứu nhà làm sách không thấy hết vai trò kinh tế to lớn phụ nữ Nhà kinh tế người Đan Mạch Ester Boserup với “Vai trò người phụ nữ phát triển kinh tế” (1970) coi người đặt lại vấn đề cách nhìn nhận vai trò người phụ nữ Điểm hạn chế cách tiếp cận coi phụ nữ nhóm đặc thù giải pháp đưa giải pháp đặc thù Trong đề tài quan điểm tiếp cận giới đòi hỏi việc thu nhập số, báo mặt định lượng định tính nam nữ, với số liệu tình hình chung hai giới Từ có khoa học để phân tích, so sánh, đánh giá cụ thể, xác tình hình nam nữ, rõ nguyên nhân thực trạng, phương hướng biện pháp cụ thể để tạo tiến cho hai người trình phát triển quốc gia, xã hội 6.1.3- Quá trình đô thị hoá Các nhà khoa học thuộc nhiều môn nghiên cứu trình đô thị hoá đưa không định nghĩa với đánh giá quy mô, tầm quan trọng dự báo tương lại trình Trong số có định nghĩa trình đô thị hoá phổ biến biết đến thời gian dài Cơ sở cách tiếp cận nhân học địa lý kinh tế Theo định nghĩa này, trình đô thị hoá “sự di cư từ nông thôn vào thành thị, tập trung ngày nhiều dân cư sống vùng lãnh thổ địa lý hạn chế gọi đô thị” Đó trình gia tăng tỉ lệ dân cư đô thị tổng số dân quốc gia Dấu hiệu nhiều xem dấu hiệu để đánh giá trình độ đô thị hoá quốc gia hay khu vực Để bổ sung, có thêm báo số lượng, kiểu loại, quy mô mạng lưới đô thị có Trong đề tài “Vai trò người phụ nữ gia đình đô thị nay” gia đình vấn đa số gia đình hạt nhân Điều phù hợp với xu mà gia đình tự có xu hướng tách rời gia đình cha mẹ đẻ tạo lập sống riêng Đó biến 10 khác Tổng 100,0 100,0 100,0 100,0 Nhìn vào bảng số liệu ta thấy tỉ lệ người vợ dự hiếu hí 37% cao nhiều so với người chồng 5%, hai vợ chồng dự hiếu hỉ lại chiếm tới 56%, người khác có với 2% Có lẽ việc dự hiếu hỉ công việc dành cho người phụ nữ nên có tới 37% số người phụ nữ phụ trách công việc này, người chồng tỉ lệ lại 5% Tuy nhiên với 56% vợ lẫn chồng tham gia dự hiếu hỉ lại cho thấy tầm quan trọng gia đình Chẳng mà người ta hay ví “vợ chồng đũa có đôi” đâu phải Nhưng công việc mà điều phải tuỳ vào công việc cụ thể Việc hai vợ chồng tham gia dự hiếu hỉ làm cho người vui vui hơn, người buồn sẻ chia Đó hành vi ứng xử kịch thời đại ngày đất nước Việc giao tiếp với đoàn thể quyền người phụ nữ lại chiếm tỉ lệ với 18%, người chồng trung bình 50%, hai vợ chồng 9% người khác 23% Có công việc dành riêng cho phụ nữ nên có 18% số người giao tiếp với đoàn thể quyền Thường thường người ta nghĩ việc nên dành cho nam giới người lớn tuổi Vì tỉ lệ 50% người chồng 23% người khác giao tiếp với đoàn thể quyền dễ hiểu Qua ta thấy việc giao tiếp với đoàn thể quyền chưa thu hút quan tâm người phụ nữ hai vợ chồng tham gia việc chiếm tỉ lệ nhỏ 9% Trái ngược với việc giao tiếp với đoàn thể quyền việc họp tổ dân phố tỉ lệ người phụ nữ 47% tham gia hội họp lại cao gần gấp 33 đôi so với nam giới 25%, hai vợ chồng lại 6%, người khác 22% Thông thường việc hội họp tổ dân phố gia đình cần người đại diện không cần tới hai vợ chồng tham gia Việc người phụ nữ tích cực tham gia hội họp cho thấy người phụ nữ bước hoà nhập xã hội, cộng đồng để nâng cao hiểu biết vai trò gia đình Việc tiếp khách gia đình công việc chung hai vợ chồng nên chiếm tỉ lệ cao 61%, người vợ tiếp khách có 9% người chồng 29%, người khác không đáng kể có 1% Trong gia đình việc tiếp khách đa số người chủ gia đình thực hiện, với xã hội nhận thức người phụ nữ nâng cao vấn đề không riêng nam giới Người phụ nữ tham gia tiếp khách với người chồng để thể vai trò gia đình Cả hai vợ chồng tiếp khách làm cho trò chuyện trở nên thân mật cởi mở Như người phụ nữ không cảm thấy tù túng gia đình Khi biết có việc nội trợ Người phụ nữ trở nên động tham gia công việc gia đình xã hội để nâng cao vị trí Để hiểu hết nâng cao vị trí người phụ nữ theo dõi vấn đề xã hội thông qua phương tiện truyền thông đại chúng truyền hình, sách báo, loa phát thanh… Bảng - Người theo dõi vấn đề xã hội Mức độ Có Không Đôi Tổng Số người 78 19 100 Tỷ lệ % 78,0 3,0 19,0 100,0 Bảng số liệu cho thấy số người theo dõi vấn đề xã hội chiếm tỉ lệ cao 78%, 19% không theo dõi 3% 34 Thông qua phương tiện truyền thông đại chúng người phụ nữ tìm hiểu vấn đề mà quan tâm hay tệ nạn ngày có xu hướng gia tăng xã hội Tỉ lệ 78% có theo dõi vấn đề xã hội cho thấy người phụ nữ có quan tâm tới nội trợ cho chồng mà họ nhận thức tầm quan trọng thông tin Theo dõi vấn đề xã hội giúp họ nâng cao hiểu biết vấn đề sống, tránh tệ nạn xấu, học hỏi kiến thức có 3% không theo dõi vấn đề xã hội 19% xem cho thấy người phụ nữ phải làm việc vất vả, thời gian theo dõi truyền hình, đọc báo… Như người phụ nữ chia sẻ công việc người chồng nên họ thời gian theo dõi vấn đề xã hội Chính mà gia đình cần có bình đẳng, giúp đỡ lẫn vợ chồng Bảng 10 - Hoạt động thời gian rỗi Hoạt động Số người 19 16 57 100 Đi du lịch Học thêm Tham gia công tác xã hội Vui chơi giản trí gia đình Tổng Tỷ lệ % 8,0 19,0 16,0 57,0 100,0 Bảng số liệu cho thấy thời gian rỗi phụ nữ thường vui chơi giải trí gia đình với tỉ lệ cao 57%, tiếpđến dành thời gian cho học thêm 19%, tham gia công tác xã hội 16% du lịch có 8% Đối với hầu hết phụ nữ gia đình quan trọng tổ ấm thân thương, nơi mà người chia sẻ vui buồn sống Vì với 57% số người phụ nữ chọn hoạt động vui chơi giải trí gia đình thời gian rỗi Cuộc sống ngày đổi vợ chồng phải làm việc nhiều Đặc biệt người phụ nữ phải vừa lo việc gia đình, vừa hoạt động xã hội Tuy bận rộn, vất vả họ dành quan tâm hàng đầu gia đình 35 Vui chơi giải trí gia đình làm cho gia đình ngày hoà thuận, hạnh phúc, thành viên gia đình yêu thương, gắn bó với nhiều Phụ nữ ngày tiến bộ, ngày nâng cao kiến thức Có 19% tỉ lệ phụ nữ dành thời gian học thêm thời gian rỗi Đây tỉ lệ cao cho thấy người phụ nữ bước hoà nhập vào xã hội, học hỏi thêm kiến thức để tự nâng cao trình độ Có thể nói học không muộn nên có thời gian rỗi họ đăng kí lớp học thêm ngoại ngữ, xã giao l nhằm phục vụ cho công việc tốt Không có học thêm, họ tham gia công tác xã hội địa phương sinh sống tham gia vào tổ chức, đoàn thể, hội phụ nữ giúp tiến Người phụ nữ đại phải người phụ nữ động, sáng tạo, dung hoà công việc gia đình công việc xã hội Chỉ có 8% tỉ lệ phụ nữ dành thời gian rỗi du lịch Điều thật dễ hiểu người phụ nữ với bề bộn công việc nên có thời gian để du lịch Vào dịp lễ, tết họ thương chọn giải pháp vui chơi giải trí gia đình thăm họ hàng, bạn bè, đưa công viên… Đối với gia đình có điều kiện kinh tế giả du lịch với họ chuyện bình thường Tuy nhiên có số tham gia vào hoạt động đời sống đa số người dân bước cải thiện, chưa lấy làm dư dật Nhưng du lịch nâng cao tầm hiểu biết mình, khám phá điều kỳ diệu sống xung quanh Từ phân tích ta thấy người phụ nữ ngày có xu hướng tham gia vào hoạt động xã hội, sinh hoạt văn hoá địa phương, theo dõi vấn đề xã hội để nâng cao kiến thức, nâng cao vai trò gia đình xã hội Người phụ nữ đại không lo cơm nước, chăm sóc chồng mà họ hoạt 36 động sản xuất, tham gia sinh hoạt địa phương, tham gia vào thi, hội thảo dành cho phụ nữ để khẳng định vị gia đình bên xã hội Bên cạnh thiếu chia sẻ người chồng với người vợ công việc gia đình để từ người vợ có nhiều thời gian cho hoạt động mà tham gia 37 III.KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ KẾT LUẬN Gia đình Việt Nam ngày biến đổi tác động biến đổi xã hội giao lưu văn hoá Chính địa vị người phụ nữ gia đình bên xã hội dần nâng cao Người phụ nữ có mặt tất lĩnh vực đời sống kinh tế xã hội Tuy nhiên vai trò quan trọng người phụ nữ gia đình làm vợ, làm mẹ luôn đề cao Và việc nội trợ, chăm sóc, giáo dục cái… cho dù xã hội truyền thống hay xã hội đại phần lớn người phụ nữ đảm nhiệm Thông qua việc nghiên cứu “Vai trò người phụ nữ gia đình độ thị nay” quận Hai Bà Trưng, Hà Nội ta rút nhận xét : Người phụ nữ người giữ vai trò nội trợ gia đình Ngoài thiên chức làm vợ, làm mẹ, họ người tổ chức xếp đời sống vật chất tinh thần cho thành viên gia đình yêu thương nhau, người dạy dỗ học hành vui chơi giải trí, lo ăn mặc cho chồng con… Nóichung công việc du lớn hay nhỏ gia đình bàn tay người phụ nữ đảm nhận Tuy có giúp đỡ người chồng công việc gia đình tỉ lệ chưa cao Như người phụ nữ với vai trò nội trợ, chăm sóc chồng chiếm nhiều thời gian khó phát huy lực hoạt động bên xã hội Vì người chồng cần chia sẻ, gánh vác vợ công việc dù lớn hay nhỏ gia đình Nếu trước người phụ nữ phải lệ thuộc vào chồng việc dù bé hay to họ chồng ngồi bàn bạc, định khoản chi tiêu gia đình Từ công việc lớn mua sắm tài sản đắt tiền, xây nhà cửa, lo tiền học cho đến việc nhỏ hiếu hỉ hay khoản chi tiêu khác… người phụ 38 nữ có vai trò đáng kể việc định khoản chi tiêu Tuy nhiên ảnh hưởng nặng nề tâm lý truyền thống nên vấn đề quan trọng gia đình, người chồng có quyền định cao số gia đình đô thị Cùng với biến đổi trình công nghiệp hoá đại hoá đất nước người phụ nữ tích cực tham gia sinh hoạt cộng đồng địa phương, tham gia tổ chức xã hội, phong trào, hội thảo… nhằm nâng cao hiểu biết sống gia đình xã hội Họ quanh quẩn với bếp núc, bó hẹp phạm vi gia đình mà bước hoà nhập với sống bên xã hội Có thể nói tham gia hoạt động xã hội giúp cho người phụ nữ tự khẳng định vai trò mình, phát huy lực gia đình xã hội Như họ trở thành phụ nữ động lĩnh vực đời sống 39 KHUYẾN NGHỊ Gia đình giữ vai trò trung tâm đời sống ngày Người ta ngày nhậnthấy vai trò to lớn gia đình việc đảm bảo hạnh phúc cho cá nhân đem lại ổn định tạo tảng cho phát triển xã hội Trong công đổi Đảng Nhà nước ta đề xướng, lãnh đạo, người phụ nữ lực lượng quan trọng đóng góp cho phát triển kinh tế xã hội Bên cạnh vai trò họ gia đình không phần quan trọng Để người phụ nữ dung hoà công việc gia đình công việc xã hội cần phải có : -Đẩy mạnh việc tuyên truyền giáo dục, nâng cao nhận thức quyền nghĩa vụ người phụ nữ, khuyến khích họ vươn lên, nỗ lực tiến mình, tránh tự ti, mặc cảm, an phận, thụ động, trông chờ vào người chồng Người phụ nữ cần tiếp tục nâng cao nhận thức, hiểu biết sâu sắc kỹ tổ chức gia đình, hiểu biết xã hội đại -Khắc phục bất bình đẳng gới Bất bình đẳng thể phân công lao động, chia sẻ công việc gia đình hội đào tạo Tư tưởng vốn ăn sâu tiềm thức tiếp tay cho ngăn cản xã hội phát triển Trong công việc phụ nữ phải chịu nhiều thiệt thòi, hạn chế phát huy lực định kiến nam giới ăn sâu Chính cần phải tăng cường công tác tuyên truyền để cấp, ngành có ý thức bất bình đẳng phụ nữ nam giới công việc gia đình công việc xã hội -Cần tăng cường giao lưu, mở rộng quan hệ với phụ nữ quốc tế, tranh thủ giúp đỡ nguồn tài trợ, mở hội thảo để phụ nữ có điều kiện giao lưu, học hỏi lẫn kỹ công việc bên xã hội gia đình để từ phụ nữ ngày tiến bộ, đáp ứng yêu cầu nghiệp công nghiệp hoá đại hoá đất nước 40 Đoàn kết tầng lớp phụ nữ, phát huy nội lực truyền thống tốt đẹp phụ nữ Việt Nam, thực phong trào “Phụ nữ tích cực học tập, lao động sáng tạo, xây dựng gia đình hạnh phúc”, góp phần xây dựng bảo vệ Tổ quốc, đẩy mạnh nghiệp công nghiệp hoá đại hoá đất nước Từ thực tốt mục tiêu phương hướng nhiệm vụ phong trào phụ nữ giai đoạn 2002-2007 : Nâng cao lực trình độ mặt, cải thiện đời sống vật chất tinh thần phụ nữ, thu hẹp khoảng cách bất bình đẳng nam nữ ; xây dựng người phụ nữ Việt Nam yêu nước, có tri thức, động sáng tạo, có sức khoẻ, có lối sống văn hoá, có lòng nhân hậu./ 41 TÀI LIỆU THAM KHẢO Đỗ Thị Bình tác giả khác - Gia đình Việt Nam người phụ nữ gia đình thời kỳ công nghiệp hoá - đại hoá đất nước - Nxb Khoa học xã hội Giáo sư Phạm Tất Dong - TS Lê Ngọc Hùng (đồng chủ biên) tác giả khác - Xã hội học - Nxb Giáo dục Nguyễn Dược - Trung Hải - Sổ tay địa danh Việt Nam - Nxb Giáo dục Phó Tiến sĩ Trịnh Duy Luân - Tìm hiểu môn xã hội học đô thị Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội 1996 Lê Minh - Gia đình người phụ nữ - Nxb Lao động 2002 Tiến sĩ Nguyễn Thế phán - Giáo trình xã hội học - Nxb Lao động xã hội Giáo sư Lê Thi - Việc làm, đời sống người phụ nữ chuyển đổi kinh tế Việt Nam - Nxb Khoa học xã hội - Hà Nội 1999 Tạp chí báo chí tuyên truyền - số (3-4-2002) Tạp chí báo chí tuyên truyền - số (9-10-2002) - Học Viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh 10.Non nước Việt Nam - Tổng cục Du lịch - Trung tâm công nghệ thông tin du lich - Hà Nội 2002 11.Phụ nữ bước vào kỷ XXI- Nxb Chính trị quốc gia - Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam 2002 12.Tư tưởng Văn hoá (4-2002) - Tạp chí Ban Tư tưởng văn hoá Trung ương 42 PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN VAI TRÒ CỦA NGƯỜI PHỤ NỮ TRONG GIA ĐÌNH ĐÔ THỊ HIỆN NAY Địa điểm : Quận Hai Bà Trưng , Hà Nội Câu : Trong gia đình người giữ vai trò nội trợ : - Vợ - Chồng - Cả hai - Người khác Câu : Người chồng có giúp đỡ chị công việc nội trợ - Thường xuyên - Thỉnh thoảng - Không Câu : Thời gian làm nội vợ ngày chị : - - tiếng - Trên - tiếng - Trên - tiếng Cầu : Trong gia đình trụ cột kinh tế - Vợ - Chồng - Người khác (nếu có) Câu : Tiền chi tiêu gia đình quản lý - Vợ - Chồng - Cả hai Câu : Việc chăm sóc dạy dõ Người tham gia Chăm sóc (ăn Dạy dỗ học uống, sinh hoạt, hành, họp phụ giải trí) huynh 43 Vợ Chồng Cả hai Người khác Câu Người định khoản chi tiêu lớn gia đình Người Mua tài định sản Xây Tiền nhà học cửa Các Hiếu hỉ khoản chi khác Vợ Chồng Cả hai Người khác Câu Nghười tham gia công việc Người tham Đi dự hiếu gia hỉ Giao tiếp với đoàn thể quyền Họp tổ Tiếp dân phố khách Vợ Chồng Cả hai Người khác Câu : Chị có theo dõi vấn đề xã hội thông qua hệ thống thông tin công cộng (Loa đài, báo, truyền hình…) - Có - Không có - Đôi Câu 10 : Chị thường làm thời gian rỗi - Đi du lịch - Học thêm - Tham gia công tác xã hội - Vui chơi giải trí gia đình 44 Câu 11 : Chị có tham gia hoạt động xã hội tổ chức đoàn thể địa phương - Có - Không - Thỉnh thoảng Xin chi cho biết đôi nét thân - Họ tên - Tuổi - Nghề nghiệp - Trình độ văn hoá 45 PHỎNG VẤN SÂU Thưa chị gia đình chị người nội trợ có phải chị không ? Trả lời : Đúng, người nội trợ gia đình Thế công việc cụ thể hàng ngày chị ? Trả lời : Sáng dậy chuẩn bị bữa ăn sáng cho chồng cho đưa cháu đến trường Sau làm Tới khoảng 11h tồi nấu cớm trưa Hôm bận hai vợ chồng ăn hàng cho tiện cháu nhà học bán Ăn song nghỉ ngơi chút lại làm Chiều lại lo cơm nước, giặt giũ Nói chung vất vả Chồng chị có giúp đỡ chị việc nhà không ? Trả lời : Cũng có giúp việc lặt vặt Chị thấy vai trò người phụ nữ gia đình có quan trọng không ? Trả lời : Quan trọng Nếu bàn tay người nữ gia đình liệu chồng có làm nên trò trống không ? Nói gia đình vợ lẫn chồng có vai trò quan trọng Các công việc quan trọng gia đình mua sắm tài sản đắt tiền, xây sửa nhà cửa, đóng tiền học cho con… chị có tham gia bàn bạc, định với chồng không ? Trả lời : Tất nhiên có Gia đình dân chủ nên việc hai vợ chồng bàn bạc kỹ định Như vừa đỗ đại học nên hai vợ chồng mua cho cháu xe máy làm phần thưởng Thế việc dạy dỗ chị hay chồng đảm nhiệm ? 46 Trả lời : Trẻ đa số học bán Con cháu học ngày trường Tuy bận rộn lnhưng phải dành thời gian định xem qua cháu Chúng người thường xuyên kiểm tra việc học hành Gia đình chị có hay du lịch hay chơi vào ngày nghỉ cuối tuần không ? Trả lời : Gia đình du lịch Ngày thứ 7, chủ nhật hai vợ chồng thường đưa cháu bà ngoại chơi Trong gia đình chị người thường xuyên tham gia họp tổ dân phố ? Trả lời : Ai rỗi người Nhưng nhìn chung bà mẹ chồng chồng Xin chân thành cảm ơn chị 47 ... khách thể, phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu Khách thể nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu Giả thuyết nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu Phương pháp luận Phương pháp nghiên cứu cụ thể Các khái... THỂ, PHẠM VI NGHIÊN CỨU 4.1- Đối tượng nghiên cứu Vai trò người phụ nữ gia đình đô thị 4.2- Khách thể nghiên cứu Những người phụ nữ thành viên gia đình 4.3- Phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu hộ gia... đình : Là khái niệm sử dụng để nhóm xã hội hoàn thành sở quan hệ hôn nhân (quan hệ tính giao vào quan hệ tình cảm) quan hệ huyết thống nảy sinh từ quan hệ hôn nhân (cha mẹ, cái, ông bà, họ hàng