BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI *********** LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGHIÊN CỨU MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NHÀ HÀ NỘI (HABUBANK) Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS TRẦN TRỌNG PHÚC HỌC VIÊN: ĐẶNG MINH THUẬN HÀ NỘI – NĂM 2010 Trường Đại học Bách khoa Hà Nội – Viện Đào tạo sau đại học - Luận văn Thạc si kinh tế LỜI CAM ĐOAN Tác giả cam đoan số liệu viết xác, trung thực, đề tài “Nghiên cứu số giải pháp quán trị rủi ro tín dụng Ngân hàng Thương mại Cổ phần Nhà Hà Nội – HABUBANK” trình bày nghiên cứu tác giả, chưa công bố công trình khoa học khác Đề tài nghiên cứu hoàn thiện có giúp đỡ Ban điều hành, phòng ban nghiệp vụ NHTMCP Habubank, đặc biệt giúp đỡ to lớn thầy hướng dẫn PGS.TS Trần Trọng Phúc Qua đây, tác giả muốn bày tỏ lời cảm ơn chân thành tới tận tình hướng dẫn PGS.TS Trần Trọng Phúc, đồng thời gửi lời cảm ơn tới nhà nghiên cứu, nhà quản trị NHTMCP Habubank, nhà quản trị NHTM, tổ chức, tác giả có nêu tên đề tài nghiên cứu này, dồng nghiệp, bạn bè giúp đỡ tác giả hoàn thành đề tài nghiên cứu Do thông tin tín dụng vấn đề nhạy cảm, thời gian nghiên cứu hạn chế, luận văn tránh khỏi thiếu sót Tác giả mong bảo Quý Thầy, Cô góp ý chân thành nhà nghiên cứu, nhà quản trị, bạn bè, đồng nghiệp để luận văn hoàn thiện có tính thực tiễn cao [Nghiên cứu số giải pháp quản trị rủi ro tín dụng HABUBANK]  Trang 1  Trường Đại học Bách khoa Hà Nội – Viện Đào tạo sau đại học - Luận văn Thạc si kinh tế MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU 11 1.Tên đề tài 11 1.1.Lý chọn đề tài 11 1.2.Mục đích nghiên cứu 12 1.3.Phạm vi nghiên cứu 12 1.4.Phương pháp nghiên cứu 12 1.5.Thu thập liệu 12 1.6.Ý nghĩa luận văn 13 1.7.Hạn chế Luận văn 13 1.8.Kết cấu Luận văn 14 CHƯƠNG TỔNG QUAN VỀ TÍN DỤNG VÀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG 15 1.1.Tổng quan tín dụng 15 1.1.1.Khái niệm ngân hàng 15 1.1.2.Khái niệm tín dụng 16 1.1.3.Phân loại tín dụng 17 1.2.Rủi ro tín dụng quy trình quản trị rủi ro tín dụng 20 1.2.1.Khái niệm rủi ro tín dụng 20 1.2.2.Khái niệm quản trị rủi ro tín dụng 20 1.2.3.Quy trình quản trị rủi ro tín dụng 21 1.2.3.1.Phân loại rủi ro tín dụng 21 1.2.3.2.Nguyên nhân gây rủi ro tín dụng 21 [Nghiên cứu số giải pháp quản trị rủi ro tín dụng HABUBANK]  Trang 2  Trường Đại học Bách khoa Hà Nội – Viện Đào tạo sau đại học - Luận văn Thạc si kinh tế 1.2.3.3.Quản trị rủi ro tín dụng ngân hàng 25 1.3.TÓM TẮT CHƯƠNG 41 CHƯƠNG PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG VÀ CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG 42 2.1 Giới thiệu Habubank 42 2.2 Phân tích thực trạng cấu chất lượng tín dụng giai đoạn 2005-2009 54 2.2.1.Công tác huy động vốn 54 2.2.2.Công tác sử dụng vốn 56 2.2.2.1 Cơ cấu tín dụng theo loại hình vay 56 2.2.2.2.Cơ cấu tín dụng theo loại doanh nghiệp: 58 2.2.2.3.Cơ cấu tín dụng theo ngành nghề kinh tế: 60 2.2.3.Chất lượng tín dụng 60 2.2.4.Trích lập dự phòng rủi ro tín dụng 66 2.3 Phân tích nguyên nhân gây rủi ro tín dụng HABUBANK 69 2.3.1 Nguyên nhân khách quan 69 2.3.1.1 Cơ chế sách Nhà nước 69 2.3.1.2 Sự ảnh hưởng môi trường kinh tế 70 2.3.1.3 Sự ảnh hưởng trình tự hóa tài chính, hội nhập quốc tế 70 2.3.1.4 Nguyên nhân bất khả kháng môi trường tự nhiên 71 2.3.1.5 Môi trường pháp lý chưa thuận lợi 71 2.3.1.6 Hệ thống thông tin quản lý bất cập 73 2.3.2 Nguyên nhân từ phía khách hàng vay vốn 73 2.3.2.1 Khả quản lý & kinh doanh 73 2.3.2.2 Khách hàng sử dụng vốn vay không mục đích 74 [Nghiên cứu số giải pháp quản trị rủi ro tín dụng HABUBANK]  Trang 3  Trường Đại học Bách khoa Hà Nội – Viện Đào tạo sau đại học - Luận văn Thạc si kinh tế 2.3.2.3 Khách hàng vay vốn nhằm mục đích lừa đảo 74 2.3.3 Nguyên nhân chủ quan từ phía ngân hàng 75 2.3.3.1 Công tác kiểm toán nội chưa phát huy hiệu 75 2.3.3.2 Rủi ro phát sinh từ sách tín dụng ngân hàng 75 2.3.3.3 Đạo đức nghề nghiệp cán tín dụng 75 2.3.3.4 Quy trình nghiệp vụ hệ thống xếp hạng khách hàng 76 2.3.3.5 Thiếu thông tin khách hàng 76 2.3.3.6 Thiếu kiểm tra, giám sát sau cho vay 77 2.3.3.7 Áp lực tăng trưởng tín dụng 77 2.4 Phân tích thực trạng quản trị rủi ro tín dụng HABUBANK 78 2.4.1 Cơ cấu tổ chức 78 2.4.1.1 Tại Hội sở 78 2.4.1.2 Tại chi nhánh 80 2.4.2 Phân tích công cụ quản trị rủi ro tín dụng HBB 82 2.4.3 Phân tích số đo lường rủi ro tín dụng áp dụng HBB 82 2.4.4 Phân tích quy trình thực quản trị rủi ro tín dụng HABUBANK 83 2.4.4.1 Đối với khách hàng thể nhân ta có bảng xếp loại rủi ro sau: 86 2.4.4.2 Nhóm khách hàng tổ chức tài chính, tổ chức tín dụng, HABUBANK có hướng dẫn chấm điểm xếp hạng riêng 87 2.4.4.3 Xếp hạng tín dụng doanh nghiệp 87 2.5 Đánh giá công tác quản trị rủi ro tín dụng HABUBANK 95 2.5.1 Những mặt làm 95 2.5.2 Những hạn chế 96 2.5.3 Những kinh nghiệm trải nghiệm qua thực tế 98 [Nghiên cứu số giải pháp quản trị rủi ro tín dụng HABUBANK]  Trang 4  Trường Đại học Bách khoa Hà Nội – Viện Đào tạo sau đại học - Luận văn Thạc si kinh tế 2.6 TÓM TẮT CHƯƠNG 99 CHƯƠNG MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN TRỊ RỦI RO tín dụng hbb 101 3.1 Định hướng chiến lược hoạt động kinh doanh HBB giai đoạn 2010-2015 101 3.1.1 Mục tiêu chiến lược kinh doanh 101 3.1.2 Nội dung mục tiêu định hướng chiến lược giai đoạn 2010 - 2015 102 3.1.3 Các mục tiêu ưu tiên HABUBANK 103 3.2 Một số giải pháp quản trị rủi ro tín dụng HABUBANK 104 3.2.1.GIẢI PHÁP 1: Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực 104 3.2.1.1 Cơ sở khoa học để thực giải pháp: 104 3.2.1.2 Nội dung thực giải pháp: 104 3.2.1.3 Hiệu mong đợi từ giải pháp 108 3.2.2.GIẢI PHÁP 2: Xây dựng hệ thống công cụ đo lường định hạng RRTD 108 3.2.2.1 Cơ sở khoa học để thực giải pháp 108 3.2.2.2 Nội dung thực giải pháp 109 3.2.2.3 Hiệu mong đợi từ giải pháp 110 3.2.3.GIẢI PHÁP 3: Nâng cao chất lượng thẩm định hồ sơ tín dụng 110 3.2.3.1 Cơ sở khoa học để thực giải pháp 110 3.2.3.2 Nội dung thực giải pháp 110 3.2.3.3 Hiệu mong đợi từ giải pháp 112 3.2.4.GIẢI PHÁP 4: Kiểm soát hoạt động tín dụng 113 3.2.4.1 Cơ sở khoa học để thực giải pháp 113 3.2.4.2 Nội dung thực giải pháp 113 3.2.4.3 Hiệu mong đợi từ giải pháp 115 [Nghiên cứu số giải pháp quản trị rủi ro tín dụng HABUBANK]  Trang 5  Trường Đại học Bách khoa Hà Nội – Viện Đào tạo sau đại học - Luận văn Thạc si kinh tế 3.2.5.GIẢI PHÁP 5: Nâng cao chất lượng hệ thống thông tin quản trị rủi ro tín dụng 115 3.2.5.1 Cơ sở khoa học để thực giải pháp 115 3.2.5.2 Nội dung thực giải pháp 116 3.2.5.3 Hiệu mong đợi từ giải pháp 117 3.2.6.GIẢI PHÁP 6: Trích lập quỹ dự phòng bù đắp rủi ro 117 3.2.6.1 Cơ sở khoa học để thực giải pháp 117 3.2.6.2 Nội dung thực giải pháp 118 3.2.6.3 Hiệu mong đợi từ giải pháp 118 3.2.7.GIẢI PHÁP 7: Đầu tư công nghệ thông tin phục vụ công tác quản trị RRTD 119 3.2.7.1 Cơ sở khoa học để thực giải pháp 119 3.2.7.2 Nội dung thực giải pháp 119 3.2.7.3 Hiệu mong đợi từ giải pháp 120 3.2.8.GIẢI PHÁP 8: Hoàn thiện về cấu tổ chức 120 3.2.8.1 Cơ sở khoa học để thực giải pháp 120 3.2.8.2 Nội dung thực giải pháp 121 3.2.8.2.1 Cơ cấu tổ chức hoạt động quản trị rủi ro tín dụng 124 3.2.8.2.2 Cơ cấu giám sát quản lý rủi ro tín dụng 124 3.2.8.2.3 Hoàn thiện quy trình quản trị rủi ro tín dụng, hệ thống văn bản, quy chế thủ tục cấp tín dụng 126 3.2.8.2.4 Xây dựng sách tín dụng hợp lý 126 3.2.8.2.5 Cơ chế phân cấp ủy quyền 127 3.2.8.2.6 Xác định thị trường lĩnh vực cho vay 127 3.2.8.2.7 Xây dựng giới hạn an toàn hoạt động tín dụng 128 3.2.8.2.8 Xây dựng sách khách hàng cho hoạt động tín dụng 128 [Nghiên cứu số giải pháp quản trị rủi ro tín dụng HABUBANK]  Trang 6  Trường Đại học Bách khoa Hà Nội – Viện Đào tạo sau đại học - Luận văn Thạc si kinh tế 3.2.8.3 Hiệu mong đợi từ giải pháp 128 3.3 TÓM TẮT CHƯƠNG 3: 129 KẾT LUẬN 131 TÀI LIỆU THAM KHẢO 130 PHỤ LỤC 131 [Nghiên cứu số giải pháp quản trị rủi ro tín dụng HABUBANK]  Trang 7  Trường Đại học Bách khoa Hà Nội – Viện Đào tạo sau đại học - Luận văn Thạc si kinh tế DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT NHNN: Ngân hàng Nhà nước Việt Nam HABUBANK (HBB): Ngân hàng Thương mại Cổ phần Nhà Hà Nội NHTMCP: Ngân hàng Thương mại Cổ phần CBTD: Cán tín dụng QĐ-493: Quyết định số 493/2005/QĐ-NHNN ngày 22/04/2005 QQDD: Quyết định số 18/2007/QĐ-NHNN ngày 22/04/2007 CIC: Trung tâm thông tin tín dụng QTRR: Quản trị rủi ro QTRRTD: Quản trị rủi ro tín dụng TCTD: Tổ chức tín dụng TCKT: Tổ chức kinh tế TSĐB: Tài sản đảm bảo TSTC: Tài sản chấp WTO: World Trade Organization (Tổ chức thương mại giới) HASTC: Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội BASEL: Basel Committee on Banking supervision (Ủy ban giám sát nghiệp vụ ngân hàng) CAR: Tỷ lệ an toàn vốn (Capital Adequacy Ratio) [Nghiên cứu số giải pháp quản trị rủi ro tín dụng HABUBANK]  Trang 8  Trường Đại học Bách khoa Hà Nội – Viện Đào tạo sau đại học - Luận văn Thạc si kinh tế DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1 Tăng trưởng GDP Việt Nam từ năm 2005-2010 Trang 42 Bảng 2.2 Các hoạt động kinh doanh Habubank Trang 46 Bảng 2.3 Kết kinh doanh Habubank (2005-2009) Trang 47 Bảng 2.4 Kết hoạt động kinh doanh tháng đầu năm 2010 Trang 51 Bảng 2.5 Cơ cấu nguồn vốn năm 2009 Trang 53 Bảng 2.6 Tăng trưởng tín dụng năm qua (2005-2009) Trang 55 Bảng 2.7 Cơ cấu dư nợ theo kỳ hạn cho vay năm 2009 Trang 56 Bảng 2.8 Cơ cấu dư nợ theo loại hình doanh nghiệp năm 2008-2009Trang 57 Bảng 2.9 Phân loại nợ Trang 59 Bảng 2.10 Phân tích dư nợ theo thời gian cho vay Trang 61 Bảng 2.11 Phân tích dư nợ theo loại tiền tệ Trang 61 Bảng 2.12 Phân tích dư nợ theo đối tượng khách hàng loại hình Trang 62 Bảng 2.13: Phân tích dư nợ theo ngành nghề kinh doanh Trang 63 Bảng.2.14 Phân tích dự phòng rủi ro tín dụng HBB năm 2008-2009 64 Bảng 2.15 Phân tích thay đổi dự phòng rủi ro tín dụng HABUBANK năm 2009 Trang 65 Bảng 2.16 Trích lập dự phòng rủi ro năm 2009 Trang 66 Bảng 2.17 Trích lập dự phòng cho số công nợ tiềm ẩn cam kết ngoại bảng: Trang 66 Bảng.2.18: Trích lập dự phòng tổng Trang 67 Bảng.2.19 Những rủi ro doanh nghiệp Trang 83 Bảng 2.20 Bảng xếp loại rủi ro cho khách hàng thể nhân Trang 85 Bảng 2.21 Xếp hạng khách hàng thể nhân Trang 86 Bảng 2.22 Xếp loại khách hàng theo phương pháp tính điểm Trang 88 Bảng 2.23 Chính sách tín dụng theo mức độ rủi ro doang nghiệp Trang 88 Bảng 2.24 Ma trận rủi ro [Nghiên cứu số giải pháp quản trị rủi ro tín dụng HABUBANK]  Trang 92 Trang 9  Trường Đại học Bách khoa Hà Nội – Viện Đào tạo sau đại học - Luận văn Thạc si kinh tế PHẦN I CHỈ TIÊU TÀI CHÍNH Có báo cáo tài chưa kiểm toán [Nghiên cứu số giải pháp quản trị rủi ro tín dụng HABUBANK]  30% 60% Trang 139  Trường Đại học Bách khoa Hà Nội – Viện Đào tạo sau đại học - Luận văn Thạc si kinh tế STT Chỉ tiêu A Chỉ số bảo đảm an toàn vốn (CAR) CAR (%) Vốn cấp 1/ Tổng tài sản có rủi ro quy đổi (%) Vốn chủ sở hữu/Tổng nợ phải trả (%) 10 11 100 12% > 15 4% > 14 4% > 12 80 60 40 13 15 12 14 10 12 11 13 10 12 810 11.5 90 95 120 150 25 30 1.5 85 90 90 120 20 25 16 20 20 25 12 16 1520 812 10 15 20 -11 30 80 85 50 90 15 20 < 80 < 50 20 25 8% 90 5% >1 0.8-1 0.6 0.8 0.4 0.6 16 13 Lợi nhuận thuần/ Tổng tài sản (ROA) (%) 2% > 1.85 14 Thu nhập lãi cận biên (CT:Thu nhập lãi thuần/ Tổng tài sản sinh lời bình quân) (%) 5% > 2.9 [Nghiên cứu số giải pháp quản trị rủi ro tín dụng HABUBANK]  45 1% > 17 13 17 913 5-9 8% 80 7.5 - 8% 60 7-7.5% 40 6.5 - 7% 20 < 6.5% [Nghiên cứu số giải pháp quản trị rủi ro tín dụng HABUBANK]  Trang 151  Trường Đại học Bách khoa Hà Nội – Viện Đào tạo sau đại học - Luận văn Thạc si kinh tế - Triển vọng phát triển ngành 5.00% 100 80 60 40 20 Tuân thủ quy định pháp luật có liên quan (trong vòng năm trở lại đây) 100 80 60 40 20 Khả tiếp cận nguồn vốn vay, vốn tài trợ ủy thác vốn khác thị trường 100 80 60 40 20 Hỗ trợ tài chính, kỹ thuật từ bên 100 80 60 40 20 Triển vọng phát triển Ngân hàng theo đánh giá HBB 100 80 60 40 20 Phát triển nhanh Tương đối phát triển Phát triển mức độ trung bình Có nhiều yếu tố bất lợi ảnh hưởng đến phát triển ngành Đang xu hướng xuy thoái 20.00% Tuân thủ quy định pháp luật, chưa có vi phạm N/A Có vi phạm không ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động ngân hàng N/A Có vi phạm ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động công ty 20.00% Rất dễ dàng Tương đối dễ dàng N/A Hạn chế N/A 20.00% Có đối tác chiến lược hỗ trợ tài kỹ thuật N/A N/A N/A Không nhận hỗ trợ 30.00% Rất có triển vọng, phát triển tốt N/A Duy trì ổn định N/A Có xu hướng suy thoái [Nghiên cứu số giải pháp quản trị rủi ro tín dụng HABUBANK]  Trang 152  Trường Đại học Bách khoa Hà Nội – Viện Đào tạo sau đại học - Luận văn Thạc si kinh tế [Nghiên cứu số giải pháp quản trị rủi ro tín dụng HABUBANK]  Trang 153  ... tín dụng ngân hàng quản trị rủi ro tín dụng Ngân hàng • Đánh giá thực trạng tín dụng công tác quản trị tín dụng Ngân hàng TMCP Nhà Hà Nội (Habubank) • Nghiên cứu đề xuất số giải pháp quản trị rủi. .. ro tín dụng • Chương 2: Phân tích thực trạng hoạt động tín dụng công tác quản trị tín dụng Ngân hàng TMCP nhà Hà nội • Chương 3: Một số giải pháp quản trị rủi ro tín dụng Ngân hàng TMCP Nhà Hà. .. tính chất mục tiêu hoạt động, loại hình ngân hàng gồm ngân hàng thương mại, ngân hàng phát triển, ngân hàng đầu tư, ngân hàng sách, ngân hàng hợp tác loại hình ngân hàng khác [Nghiên cứu số giải