LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu riêng hướng dẫn PGS.TS.Đào Duy Huân PGS.TS.Nguyễn Ái Đoàn Các số liệu sử dụng phân tích luận án có nguồn gốc rõ ràng, công bố theo quy định Các kết nghiên cứu luận án tác giả tự tìm hiểu, phân tích cách trung thực, khách quan TM.TẬP THỂ HƯỚNG DẪN Tác giả luận án PGS.TS Nguyễn Ái Đoàn NCS.Vũ Văn Đông i LỜI CẢM ƠN Sau trình tập trung nghiên cứu, đến luận án tiến sĩ với chủ đề “Phát triển du lịch bền vững Bà Rịa – Vũng Tàu” hoàn thành Điều đầu tiên, xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS.Đào Duy Huân, PGS.TS.Nguyễn Ái Đoàn người thầy hướng dẫn tận tình chu đáo có góp ý thật quý báu để hoàn chỉnh luận án tiến sĩ Tôi xin chân thành cảm ơn thầy giáo, cô giáo Viện Kinh tế Quản lý, Viện đào tạo sau đại học Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội quí thầy cô giáo Trường Đại học Kinh tế quốc dân Hà Nội truyền đạt cho kiến thức kinh nghiệm trình học tập, đóng góp cho ý kiến sâu sắc để từ đó, hình thành nên trang luận án chứa đầy tâm huyết Tôi vô cảm ơn PGS.TS Phạm Trung Lương, Viện phó viện phát triển du lịch Việt Nam; PGS.TS.Đinh Phi Hổ, Đại học kinh tế thành phố Hồ Chí Minh; bạn bè, đồng nghiệp Sở Văn hóa thể thao du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu; bạn bè quan khác thuộc tỉnh thành nước giúp đỡ trình thu thập thông tin, tài liệu trình nghiên cứu góp ý cho nhiều vấn đề liên quan trực tiếp đến nội dung đề cập luận án Tôi xin gửi lời cảm ơn biết ơn tới gia đình tôi, người động viên, tạo điều kiện thuận lợi để có nhiều thời gian tập trung cho học tập nghiên cứu Tôi xin gửi lời cảm ơn tới đồng chí lãnh đạo Nhà trường tập thể giảng viên khoa kinh tế, Phòng KH&CGCN Trường Đại học Bà Rịa – Vũng Tàu tạo điều kiện thời gian động viên khích lệ để yên tâm học tập Do thời gian nghiên cứu có hạn, vấn đề liên quan đến hoạt động phát triển du lịch bền vững nhìn chung mẻ, lực nghiên cứu cá nhân hạn chế, “lực bất tòng tâm” luận án không tránh khỏi thiếu sót, mong nhận ý kiến đóng góp thầy cô bạn bè, đồng nghiệp nhằm giúp cho luận án hoàn thiện Một lần xin chân thành cảm ơn./ Hà Nội, ngày 26 tháng 08 năm 2014 Tác giả luận án NCS.Vũ Văn Đông ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN i LỜI CẢM ƠN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT vii DANH MỤC CÁC BẢNG viii DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ x Tính cấp thiết đề tài Tổng quan vấn đề nghiên cứu liên quan Mục tiêu nhiệm vụ nghiên cứu 4 Đối tượng phạm vi nghiên cứu Câu hỏi nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu Những kết đạt ý nghĩa khoa học, thực tiễn điểm luận án Kết cấu luận án CHƯƠNG CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG 1.1 Tổng quan phát triển bền vững 1.2 Phát triển du lịch bền vững 10 1.2.1 Khái niệm 10 1.2.2 Vai trò phát triển du lịch bền vững 13 1.2.3 Dấu hiệu nhận biết du lịch bền vững du lịch không bền vững 14 1.2.4 Các lý thuyết liên quan tới phát triển du lịch bền vững 16 1.3 Các nguyên tắc phát triển du lịch bền vững 21 1.3.1 Khai thác, sử dụng nguồn tài nguyên cách hợp lý 21 1.3.2 Hạn chế việc sử dụng mức tài nguyên giảm chất thải môi trường 21 1.3.3 Phát triển phải gắn liền với nỗ lực bảo tồn tính đa dạng 21 1.3.4 Phát triển du lịch phù hợp với quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội 22 1.3.5 Đảm bảo lợi ích với cộng đồng địa phương trình phát triển du lịch 22 1.3.6 Khuyến khích tham gia cộng đồng địa phương phát triển du lịch 23 1.3.7 Thường xuyên tham khảo ý kiến cộng đồng địa phương phát triển du lịch 23 1.3.8 Chú trọng việc đào tạo nâng cao nhận thức tài nguyên môi trường 24 1.3.9 Tăng cường tính trách nhiệm hoạt động xúc tiến, quảng cáo du lịch 24 iii 1.3.10 Coi trọng việc thường xuyên tiến hành công tác nghiên cứu 24 1.4 Nội dung phát triển du lịch bền vững 25 1.4.1 Xây dựng chiến lược phát triển du lịch bền vững 25 1.4.2 Phát triển sở kinh doanh du lịch 25 1.4.3 Nâng cao số lượng, chất lượng nguồn lực cho ngành du lịch 25 1.4.4 Nâng cao lực tạo lập liên kết với chủ thể tham gia 26 1.4.5 Nâng cao chất lượng môi trường cho phát triển du lịch 26 1.4.6 Các tiêu chí đánh giá phát triển du lịch bền vững 26 1.5 Nhận dạng nhân tố tác động đến phát triển du lịch bền vững 32 1.5.1 Nguồn tài nguyên du lịch 32 1.5.2 Cơ sở vật chất kỹ thuật thiết bị hạ tầng 32 1.5.3 Chất lượng nguồn nhân lực ngành du lịch 33 1.5.4 Yếu tố tác động đến cầu dịch vụ du lịch 33 1.5.5 Đường lối sách phát triển du lịch 33 1.5.6 Tham gia cộng đồng 33 1.5.7 Về môi trường 33 1.5.8 Về sản phẩm du lịch .34 1.5.9 Về kinh tế .34 1.6 Đánh giá tính bền vững du lịch 34 1.6.1 Đánh giá tính bền vững hoạt động du lịch dựa vào sức chứa 34 1.6.2 Đánh giá tính bền vững hoạt động du lịch dựa vào tiêu 35 1.7 Kinh nghiệm quốc tế nước phát triển du lịch bền vững 38 1.7.1 Một số kinh nghiệm phát triển du lịch bền vững 38 1.7.2 Một số học cảnh báo phát triển du lịch không bền vững 40 TÓM TẮT CHƯƠNG 42 CHƯƠNG 43 PHƯƠNG PHÁP VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU 43 2.1 Cách tiếp cận 43 2.2 Khung phân tích 43 2.3 Phương pháp nghiên cứu 44 2.3.1 Phương pháp điều tra liệu 44 2.3.2 Phương pháp phân tích liệu 44 2.3.3 Phương pháp đánh giá tính bền vững dựa đánh giá bên tham gia 45 2.3.3.1 Đánh giá tính bền vững hoạt động du lịch dựa vào tiêu 45 2.3.3.2 Đánh giá mức độ bền vững nhân tố dựa vào thang đo Interval Scale 47 2.3.3.3 Đánh giá tính bền vững dựa đánh giá khách du lịch 48 2.3.4 Phương pháp đánh giá tính bền vững du lịch dựa vào nhóm tiêu 48 2.3.5 Phương pháp điều tra khảo sát thực địa 499 iv 2.3.4.1 Các bước điều tra khảo sát 48 2.3.4.2 Mã hóa liệu 51 2.3.4.3 Mẫu nghiên cứu định lượng 56 2.3.4.4 Cách thức thu thập liệu 56 2.4 Mô hình phân tích nhân tố khám phá EFA 56 2.4.1 Thu thập số liệu, tài liệu 56 2.4.2 Quy trình nghiên cứu 57 2.4.3 Mô hình nghiên cứu luận án 57 TÓM TẮT CHƯƠNG 59 CHƯƠNG 60 ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN 60 DU LỊCH BỀN VỮNG BÀ RỊA – VŨNG TÀU 60 3.1 Tổng quan Bà Rịa – Vũng Tàu 60 3.1.1 Giới thiệu Bà Rịa – Vũng Tàu 60 3.1.2 Đặc điểm kinh tế - xã hội 60 3.2 Tài nguyên phát triển du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu 62 3.2.1 Tài nguyên du lịch tự nhiên 62 3.2.2 Tài nguyên du lịch nhân văn 64 3.2.3 Kết cấu hạ tầng phục vụ phát triển du lịch 65 3.3 Chủ trương, sách phát triển du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu 66 3.3.1 Định hướng chiến lược phát triển du lịch 67 3.3.2 Chính sách phát triển du lịch 68 3.3.3 Đầu tư kết cấu hạ tầng cho phát triển du lịch 68 3.4 Thực trạng phát triển du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu 69 3.4.1 Thực trạng phát triển loại hình du lịch 69 3.4.2 Khách du lịch 70 3.4.3 Thực trạng phát triển dịch vụ lữ hành 76 3.4.4 Thực trạng phát triển dịch vụ du lịch 77 3.4.5 Nguồn nhân lực du lịch 79 3.4.6 Quản lý nhà nước du lịch 81 3.4.7 Hoạt động xúc tiến quảng bá du lịch 82 3.4.8 Phát triển du lịch quan hệ với cộng đồng địa phương 82 3.5 Đánh giá hoạt động du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu 83 TÓM TẮT CHƯƠNG 88 CHƯƠNG 89 PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG BÀ RỊA – VŨNG TÀU 89 v 4.1 Kết phân tích số liệu điều tra 89 4.1.1 Định lượng nhân tố ảnh hưởng 88 4.12 Đánh giá độ tin cậy thang đo 97 4.1.3 Phân tích nhân tố khám phá EFA 98 4.1.4 Giả thuyết nhân tố khám phá 101 4.2 Hồi qui 104 4.2.1 Đánh giá mức độ phù hợp mô hình hồi qui .104 4.2.2 Kiểm định giả thuyết mối tương quan 106 4.2.3 Kiểm định giả thuyết phương sai số không đổi .107 4.3 Ý nghĩa thực tiễn 108 4.4 Đánh giá cụ thể mặt làm quan điểm bền vững 109 4.5 Những tồn nguyên nhân 110 TÓM TẮT CHƯƠNG 112 CHƯƠNG 114 NHỮNG ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN 114 DU LỊCH BỀN VỮNG BÀ RỊA – VŨNG TÀU 114 5.1 Những xu chung phát triển du lịch 114 5.2 Những định hướng phát triển phát triển du lịch bền vững Bà Rịa - Vũng Tàu 119 5.3 Đề xuất nhóm giải pháp phát triển du lịch bền vững Bà Rịa – Vũng Tàu 123 5.3.1 Nhóm giải pháp phát triển du lịch bền vững từ góc độ kinh tế 123 5.3.2 Nhóm giải pháp phát triển du lịch bền vững từ góc độ tài nguyên, môi trường 127 5.3.3 Nhóm giải pháp phát triển du lịch bền vững từ góc độ văn hóa xã hội 127 5.3.4 Nhóm giải pháp phát triển sản phẩm du lịch bền vững Bà Rịa – Vũng Tàu 129 5.3.5 Nhóm giải pháp khác phát triển du lịch bền vững Bà Rịa - Vũng Tàu 131 TÓM TẮT CHƯƠNG 136 KẾT LUẬN 137 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ 141 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 142 PHỤ LỤC 149 vi DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ACAP ASEAN : : Khu Bảo tồn Annapurna Hiệp hội quốc gia đông nam Á (Association of Southeast Asian Nations) Ngân hàng phát triển châu Á (Asian Development Bank) 10 11 12 13 14 15 16 ADB BVDL CP DV DLBV DVDL GDP EFA GNP HQ HCM IUCN IRRI JICA 17 MICE : 18 19 20 21 22 23 24 NCPTDL PTDLBV QLNN RIO USD SPSS UNIDO : : : : : : : 25 26 27 UNWTO UNCED UNCTAD : : : 28 WIPO : Tổ chức Sở hữu trí tuệ Thế giới (World Intellectual Property Organization) 29 WTTC : Hội đồng du lịch lữ hành giới : : : : : : : : : : : : : : Bền vững du lịch Chính phủ Dịch vụ Du lịch bền vững Dịch vụ du lịch Tổng sản phẩm quốc nội (Gross Domestic Product) Phân tích nhân tố khám phá (Exploratory Factor Analysis) Tổng sản phẩm quốc dân (Gross National Product) Hồi qui Hồ Chí Minh Tổ chức bảo tồn thiên nhiên giới Nông nghiệp giới (International Rice Research Institute) Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (Japan International Cooperation Agency) M-Meeting (hội nghị), I-Incentives (khuyến mãi, khen thưởng), C-Conferences/Conventions (hội thảo, hội họp), EExhibitions/Events (triển lãm, kiện) Nghiên cứu phát triển du lịch Phát triển du lịch bền vững Quản lý nhà nước Hội nghị môi trường toàn cầu Đồng đô la Mỹ /United States dollar Phần mềm ứng dụng(Statistical Package for Social Sciences) Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên hiệp quốc(United Nations Industrial Development Organization) Tổ chức Du lịch Thế giới Ủy ban Liên hiệp quốc môi trường phát triển Hội nghị Liên hợp quốc Thương mại Phát triển (United Nations Conference on Trade and Development) vii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1: Phân loại theo khả tương thích với khái niệm du lịch bền vững 14 Bảng 1.2: Du lịch bền vững du lịch không bền vững 15 Bảng 1.3: Các tiêu chung cho du lịch bền vững 35 Bảng 1.4: Các tiêu đặc thù điểm du lịch 36 Bảng 1.5: Hệ thống tiêu môi trường dùng để đánh giá nhanh 37 Bảng 2.1: Các tiêu chung cho du lịch bền vững 45 Bảng 2.2: Hệ thống tiêu môi trường dùng để đánh giá nhanh 46 Bảng 3.1: Quy mô tốc độ tăng trưởng GDP tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu theo giá 61 Bảng 3.2 : GDP phân theo ngành kinh tế tỉnh 61 Bảng 3.3 : Cơ cấu GDP Bà Rịa – Vũng Tàu 61 Bảng 3.4: Số lượt khách ngày khách QT đến Bà Rịa-Vũng Tàu 71 Bảng 3.5: Tỉ lệ khách du lịch quốc tế đến Bà Rịa - Vũng Tàu so với toàn quốc 71 Hình 3.1: Thị trường khách du lịch quốc tế giai đoạn 2001 – 2010 71 Bảng 3.6: Tỉ lệ khách du lịch quốc tế đến Bà Rịa – Vũng Tàu so với 72 Bảng 3.7: Tỉ lệ khách QT đến Bà Rịa-Vũng Tàu so với TP HCM 72 Bảng 3.8: Thời gian lưu trú trung bình khách du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu 73 Bảng 3.9: Thị trường khách du lịch nội địa Việt Nam giai đoạn 2007 – 2013 74 Bảng 3.10: Số lượt khách ngày khách nội địa đến Bà Rịa - Vũng Tàu 74 Bảng 3.11: Tỉ lệ khách nội địa đến Bà Rịa - Vũng Tàu so với toàn quốc 74 Bảng 3.12: So sánh khách du lịch nội địa đến Bà Rịa – Vũng Tàu so với 74 Bảng 3.13: Doanh thu du lịch tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu 75 Bảng 4.1: Mức độ ảnh hưởng yếu tố thuộc hệ kinh tế 90 Bảng 4.2: Mức độ ảnh hưởng yếu tố thuộc hệ xã hội 90 Bảng 4.3: Mức độ ảnh hưởng hệ môi trường 91 Bảng 4.4: Mức độ ảnh hưởng yếu tố tài nguyên tự nhiên 91 Bảng 4.5: Kết đánh giá tài nguyên nhân văn 92 Bảng 4.6: Kết đánh giá sản phẩm du lịch 93 Bảng 4.7: Kết đánh giá nguồn nhân lực 93 viii Bảng 4.9: Mức độ ảnh hưởng yếu tố sở vật chất 95 Bảng 4.10: Kết đánh giá yếu tố sở vật chất kỹ thuật 95 Bảng 4.11: Kết đánh giá yếu tố quản lý nhà nước 96 Bảng 4.12: Kết đánh giá tiêu chí hoạt động phát triển du lịch bền vững 97 Bảng 4.13: Kết đánh giá chung hoạt động phát triển du lịch bền vững 97 Bảng 4.14: Thống kê biến quan sát sau kiểm định 98 Bảng 4.15: Hệ số KMO kết kiểm định Bartlett 99 Bảng 4.17: Bảng ma trận tự xoay (Rotated Component Matrixa) 101 Bảng 4.18: Bảng tổng hợp nhân tố khám phá 102 Bảng 4.19: Bảng đánh giá mức độ phù hợp mô hình hồi quy 106 Bảng 4.20: Bảng phân tích ANOVA 106 Bảng 4.21:Hệ số tương quan biến độc lập 107 Bảng 4.23: Bảng kết kiểm định Prearman 108 ix DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ Hình 1.1: Mô hình phát triển bền vững Lưu đồ 2.1: Các bước xác định nhân tố khám phá EFA ảnh hưởng chủ yếu 44 Hình 2.1: Các bước điều tra khảo sát thực địa 49 Hình 3.4 : Thị trường khách du lịch quốc tế Việt Nam 77 Lưu đồ 4.1: Các bước xác định nhân tố khám phá EFA ảnh hưởng chủ yếu 106 x PHỤ LỤC Kết nghiên cứu định tính Các yếu tố thuộc hệ kinh tế Tăng trưởng kinh tế cho địa phương Mức độ giá Mức độ đầu tư cho du lịch Chính sách phát triển du lịch Chi phí dịch vụ du lịch Giải công ăn việc làm Xuất nhập du lịch Các yếu tố thuộc hệ xã hội Các loại tệ nạn xã hội Mức độ ăn xin Mức độ an toàn du lịch địa phương Loại hình dịch vụ du lịch phong phú Mức độ bán hàng rong theo đuổi khách Bình đẳng giới kỳ thị chủng tộc Các yếu tố thuộc hệ môi trường Ý thức bảo vệ tài nguyên môi trường người dân địa phương Mức độ ô nhiễm môi trường Mức độ sạt lở núi, bờ biển Mức độ tải điểm đến, khu du lịch Mức độ dịch bệnh lây nhiễm Các yếu tố tài nguyên tự nhiên Phong cảnh thiên nhiên Khí hậu Môi trường thiên nhiên Vị trí địa lý Các loài động thực vật Tài nguyên khoáng sản Tài nguyên rừng, núi, đồi, sông, suối, hồ, biển, đảo Suối nước nóng tự nhiên Bãi tắm biển đẹp Các yếu tố tài nguyên nhân văn 164 Công trình kiến trúc Di tích lịch sử Công trình văn hóa Phong tục tập quán Tôn giáo Lễ hội Thân thiện người dân Dân tộc Nghệ thuật ẩm thực Các yếu tố sản phẩm du lịch Các đặc sản đặc trưng địa phương Hàng thủ công mỹ nghệ Các tour du lịch theo chủ đề Du lịch tham quan Du lịch sinh thái Du lịch nghỉ dưỡng Du lịch hội nghị - hội thảo Du lịch mạo hiểm Du lịch tìm hiểu văn hóa – lịch sử Du lịch chữa bệnh Du lịch nguồn Các yếu tố nguồn nhân lực du lịch Năng lực quản lý Năng lực chuyên môn kỹ thuật Năng lực chuyên môn pháp lý Năng lực chuyên môn kinh doanh Khả đáp ứng nhân lực số lượng Khả ngoại ngữ Tác phong làm việc Sự thân thiện nhân viên cung cấp DV Kỹ giao tiếp Khả chuyên nghiệp Công tác đào tạo bồi dưỡng nâng cao Các yếu tố chất lượng du lịch Dịch vụ tổ chức xúc tiến du lịch đa dạng Quy mô cung cấp dịch vụ tổ chức lớn 165 Giá dịch vụ thấp Khả đáp ứng tức thời dịch vụ tốt Năng lực tiếp thị tốt Khả tiếp cận dịch vụ dễ dàng Các tổ chức có uy tín việc cung cấp dịch vụ (đảm bảo thời gian, số lượng, dịch vụ theo yêu cầu khách hàng) Khả hiểu biết đáp ứng nhu cầu khách hàng tốt Các yếu tố sở hạ tầng Hệ thống giao thông Hệ thống thông tin liên lạc Hệ thống cấp điện Hệ thống cấp nước Trang thiết bị phục vụ cho nhu cầu công việc Trụ sở, văn phòng làm việc, mặt trời Khu công viên Khu vui chơi giải trí thư giãn Hệ thống nhà nghỉ, khách sạn 10 Các yếu tố sở vật chất kỹ thuật Phương tiện tham gia giao thông Hệ thống siêu thị mua sắm hàng hóa Hệ thống vệ sinh công cộng Hệ thống nhà hàng phục vụ ăn uống Hệ thống cảnh báo an toàn cho du khách Hệ thống bảng dẫn, quảng cáo Hệ thống dịch vụ khác 11 Các yếu tố quản lý nhà nước du lịch Quản lý nhà nước giá dịch vụ du lịch Quản lý nhà nước an ninh trật tự Quản lý nhà nước vệ sinh môi trường Quản lý nhà nước ngành du lịch Quản lý nhà nước môi trường cảnh quan Quản lý nhà nước qui hoạch phát triển du lịch Quản lý nhà nước hợp tác quốc tế 12 Các yếu tố liên quan đến hoạt động PTBVDL Bảo vệ điểm du lịch 166 Áp lực Cường độ sử dụng Tác động xã hội Mức độ kiểm soát Quản lý chất thải Quá trình lập qui hoạch Các hệ sinh thái tới hạn Sự thỏa mãn du khách Sự thỏa mãn địa phương 167 PHỤ LỤC (Kết nghiên cứu định tính thống kê phiếu khảo sát) 2.3.1 Kết nghiên cứu định tính 2.3.1.1 Các bước nghiên cứu định tính Để xác định yếu tố tác động đến việc hình thành phát triển du lịch bền vững, tác giả tiến hành phân tích mối quan hệ yếu tố hình thành nên hoạt động phát triển du lịch bền vững, nhân tố tác động đến “cầu thị trường” lý thuyết kinh tế vi mô, kinh tế du lịch, yếu tố ảnh hưởng đến phát triển DLBV Sau đó, tham khảo ý kiến chuyên gia để xác định, chỉnh sửa bổ sung nhân tố yếu tố bên (nhân tố bên trong) liên quan yếu tố 2.3.1.2 Mẫu nghiên cứu định tính a Số lượng mẫu nghiên cứu định tính Số lượng người chọn để nghiên cứu định tính 14 người Đối tượng cụ thể gồm: - người làm công tác QLNN (liên quan đến quản lý hoạt động phát triển du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu); - người viện/ trường (các chuyên gia quản lý nghiên cứu phát triển du lịch viện nghiên cứu phát triển du lịch Việt Nam); - người doanh nghiệp hoạt động phát triển du lịch (1 doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài, doanh nghiệp nước Bà Rịa – Vũng Tàu); - người tổ chức hoạt động phát triển du lịch (thuộc Viện NCPTDL: người, trung tâm xúc tiến phát triển du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu: người; trường cao đẳng nghề du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu: người; hiệp hội phát triển du lịch: người Bà Rịa – Vũng Tàu) Đây đối tượng mang tính đại diện lĩnh vực hoạt động phát triển du lịch bền vững b Nội dung nghiên cứu định tính b1 Nội dung tham khảo ý kiến Xác định hình thức hoạt động phát triển du lịch bền vững: Nội dung liên quan đến hoạt động phát triển du lịch bền vững ban đầu xin tham khảo ý kiến chuyên gia hoạt động liên quan đến: (1) Quy hoạch phát triển du lịch; (2) Khai thác sử dụng tài nguyên; (3) Đào tạo phát triển nguồn nhân lực du lịch; (4) Đầu tư phát triển du lịch; (5) Cở sở vật chất kỹ thuật; (6) Cơ sở hạ tầng; (7) Hoạt động hợp tác liên kết vùng hợp tác quốc tế Xác định nhân tố biến quan sát ảnh hưởng đến hoạt động phát triển bền vững du lịch bao gồm: (1) Nhân tố thuộc hệ kinh tế; (2) Nhân tố thuộc hệ xã hội; (3) Nhân tố thuộc hệ môi trường; (4) Nhân tố thuộc hệ tài nguyên tự nhiên; (5) Nhân tố thuộc hệ tài nguyên nhân văn (6) Nhân tố thuộc hệ sản phẩm dịch vụ; (7) Nhân tố liên quan đến nguồn nhân lực;(8) Nhân tố thuộc hệ chất lượng dịch vụ; (9) Nhân tố liên quan đến sở hạ tầng; (10) Nhân tố liên quan đến sở vật chất kỹ thuật; (11) Nhân tố liên quan đến quản lý nhà nước du lịch; (12) Nhân tố thuộc hệ tiêu chí phát triển du lịch bền vững 168 b2 Ý kiến bổ sung nhận từ chuyên gia (1) Bổ sung biến quan sát: chương trình song phương Nghị định thư Chính phủ với nước, chương trình quốc tế giúp Việt Nam ADB, JICA, vào nhân tố thứ (4) hoạt động phát triển du lịch bền vững “Câu 3: cần bổ sung chương trình song phương Nghị định thư phủ với nước, chương trình Quốc tế giúp Việt Nam ADB, IRRI, ACEAN, CARD, JICA,…” (Nam, tiến sĩ, 53 tuổi, Phó tổng tạp chí phát triển kinh tế – 17 Phạm Ngọc Thạch, quận 3, thành phố Hồ Chí Minh) (2) Bổ sung thêm tổ chức tham gia vào hoạt động PTDLBV “Câu 5: bổ sung thêm tổ chức: nghiên cứu công lập (viện, trường…), tư nhân (trong nước, quốc tế, liên doanh…” (Nam, tiến sĩ, 53 tuổi, Phó tổng tạp chí phát triển kinh tế – 17 Phạm Ngọc Thạch, quận 3, thành phố Hồ Chí Minh) Bổ sung thêm yếu tố liên quan đến chất lượng dịch vụ du lịch “Câu 6: cần bổ sung thời gian (tính kịp thời), chữ tín” (Nam, tiến sĩ, 53 tuổi, Phó tổng tạp chí phát triển kinh tế – 17 Phạm Ngọc Thạch, quận 3, thành phố Hồ Chí Minh) (3) Bổ sung cách thức đặt câu hỏi phiếu điều tra “Câu hỏi khảo sát phải rõ ràng, xác định rõ chiều nhận định để người khảo sát cho điểm” (Nam, phó giáo sư, tiến sĩ 57 tuổi, giảng viên Trường Đại học Tài Marketing) 2.3.2 Kết thống kê số phiếu điều tra Tổng số phiếu gửi đi: 600 phiếu, kết thu đánh giá 550 phiếu (lớn số phiếu yêu cầu) Trong đó, cấu thành phần tham gia điền thông tin phiếu thống kê theo bảng sau: 2.3.2.1 Số phiếu theo địa bàn điều tra theo loại hình tổ chức điều tra Bảng 2.1: Thống kê số phiếu khảo sát theo địa bàn loại hình tổ chức điều tra Trong (q4) TT Tỉnh/TP (q4) Số lượng Doanh nghiệp nước Doanh nghiệp nước Cơ quan quản lý du lịch CQ Lĩnh vực khác Tổ chức phi phủ 110 22 10 Tổ chức NC Viện/ trường (7) Khác 12 20 Vũng Tàu 200 25 Long Hải 100 10 55 8 10 Bình Châu 196 22 101 20 30 10 12 Côn Đảo 100 13 47 14 10 10 0 0 Khác 169 Tổng Tỷ lệ % 600 70 313 58 62 42 50 100,00 11,66 52,16 9,66 10,33 0,83 7,00 8,33 0,0 (Nguồn: Tổng hợp kết điều tra NCS) Như phiếu khảo sát doanh nghiệp nước nhiều nhất, khối viện trường, đứng thứ ba doanh nghiệp nước ngoài, lại đối tượng khác Kết số phiếu điều tra, phù hợp với thực trạng loại hình tổ chức có thị trường, tương đối đảm bảo với cấu phiếu điều tra đặt ban đầu tác giả 2.3.2.2 Tổng hợp số phiếu điều tra theo địa bàn đối tượng điều tra Bảng 2.2: Thống kê phiếu khảo sát theo địa bàn đối tượng điều tra Trong (q5) TT Các địa phương tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu (q4) Số lượng Nhà nghiên cứu Khách quốc tế Nhà quản lý Lãnh đạo DN Nhân viên kinh doanh Nhân viên kỹ thuật Khác Vũng Tàu 200 20 30 80 10 40 10 10 Long Hải 100 20 30 10 15 15 Bình Châu 196 26 30 70 15 35 10 10 Côn Đảo 100 10 50 10 11 Khác Tổng 4 0 0 600 56 94 220 45 95 44 36 100,00 9,33 15,66 36,66 Tỷ lệ % 7,50 15,83 7,33 6,00 (Nguồn: Tổng hợp kết điều tra NCS) Theo kết biểu tổng hợp kết trên, doanh nghiệp đối tượng tham gia khảo sát nhiều nhất, thứ hai khối viện/trường, thứ ba quan QLNN 2.3.2.3 Tổng hợp số phiếu khảo sát theo kinh nghiệm Bảng 2.3: Thống kê phiếu khảo sát theo kinh nghiệm đối tượng điều tra Trong (q6) TT Các địa phương tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu (q4) Số lượng Dưới năm Từ - 15 năm Từ 16 - 25 năm 25 năm Vũng Tàu 200 20 40 120 20 Long Hải 100 10 30 50 10 Bình Châu 196 50 100 40 Côn Đảo 100 25 50 20 Khác 0 600 41 145 320 94 Tổng 170 Tỷ lệ % 100,00 6,83 24,16 53,33 15,66 (Nguồn: Tổng hợp kết điều tra NCS) Các đối tượng khảo sát chủ yếu tập trung thời gian công tác từ 16 – 25 năm (chiếm 64,89%) Đây quãng thời gian có nhiều kinh nghiệm công tác chuyên môn, nghiệp vụ lĩnh vực du lịch 2.3.2.4 Tổng hợp số phiếu khảo sát theo độ tuổi Bảng 2.4: Thống kê số phiếu khảo sát theo độ tuổi đối tượng điều tra Trong (q7) TT Các địa phương tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu (q4) Số lượng Dưới 35 tuổi Từ 36- 45 tuổi Từ 46 - 55 tuổi Trên 55 tuổi Vũng Tàu 200 40 50 60 50 Long Hải 100 10 30 35 25 Bình Châu 196 35 55 56 50 Côn Đảo 100 30 20 30 20 Khác 0 Tổng 600 115 155 185 145 Tỷ lệ % 100,00 19,16 25,83 30,83 24,16 (Nguồn: Tổng hợp kết điều tra NCS) Các thành viên tham gia khảo sát chủ yếu tập trung độ tuổi từ 46 – 55 tuổi; 55 tuổi tương ứng với tuổi từ 36 – 45 tuổi Đây độ tuổi chín chắn định công việc 2.3.2.5 Tổng hợp số phiếu khảo sát theo trình độ chuyên môn Bảng 2.5: Thống kê phiếu khảo sát theo trình độ chuyên môn đối tượng điều tra Trong (q8) TT Các địa phương tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu (q4) Số lượng Trung cấp Cao đẳng Đại học Sau đại học Khác Vũng Tàu 200 30 40 80 30 20 Long Hải 100 10 20 50 15 Bình Châu 196 25 30 75 25 41 Côn Đảo 100 15 20 40 15 10 Khác 1 1 Tổng 600 71 111 246 76 76 Tỷ lệ % 100,00 11,83 171 18,50 41,00 12,66 12,66 (Nguồn: Tổng hợp kết điều tra NCS) Các thành viên tham gia khảo sát có trình độ đại học đại học chiếm 95% Đây đối tượng khảo sát có trình độ cao so với mặt chung dân số Việt Nam giai đoạn 2.3.2.6 Tổng hợp số phiếu khảo sát theo giới Bảng 2.6: Thống kê số phiếu khảo sát theo giới tính đối tượng điều tra TT Các địa phương tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu (q4) Trong (q9) Số lượng Nam Nữ 1 Vũng Tàu 200 120 80 Long Hải 100 70 30 Bình Châu 196 126 70 Côn Đảo 100 63 37 Khác 4 Tổng 600 383 217 Tỷ lệ % 100,00 63,83 36,16 (Nguồn: Tổng hợp kết điều tra NCS) Các đối tượng tham gia trả lời khảo sát chủ yếu nam giới (chiếm 63,83%) Kết phù hợp với đối tượng tham gia du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu Nghiên cứu định tính nhằm xác định nhân tố tác động hình thành phát triển hoạt động phát triển du lịch bền vững, làm sở xây dựng thang đo cho bước nghiên cứu định lượng 172 PHỤ LỤC (Bản đồ qui hoạch du lịch Bà Rịa - Vũng Tàu) 173 PHỤ LỤC (Bản đồ tuyến điểm du lịch Bà Rịa - Vũng Tàu) 174 PHỤ LỤC (Bản đồ địa giới liên kết du lịch Bà Rịa - Vũng Tàu) 175 PHỤ LỤC (Phong cảnh bãi trước du lịch Bà Rịa - Vũng Tàu) 176 PHỤ LỤC 10 (Phong cảnh bãi sau du lịch Bà Rịa - Vũng Tàu) 177 PHỤ LỤC 11 (Phong cảnh nơi tâm linh du lịch Bà Rịa - Vũng Tàu) 178 ... th khỏc) thỡ ỏ vựng du lch s tr thnh vựng du lch Trong trng hp y h thng phõn v ch cũn cp l im du lch, trung tõm du lch, tiu vựng du lch v vựng du lch - Vựng du lch: vựng du lch l cp cao nht h... du lch: Tiu vựng du lch thc t (ang hot ng) v tiu vựng du lch tim nng (ang hỡnh thnh) 19 - vựng du lch: ỏ vựng du lch l hp cỏc tiu vựng du lch, cỏc trung tõm du lch v cỏc im du lch thnh mt th... h thng phõn v (i vi lónh th quc gia) gm cp l: vựng du lch, ỏ vựng du lch, tiu vựng du lch, trung tõm du lch v im du lch [23] - im du lch: im du lch l cp thp nht h thng phõn v v cú quy mụ nh v