MỞ ĐẦU Hiện tình trạng vi phạm quyền tác giả quyền liên quan diễn hầu hết lĩnh vực với hình thức mức độ khác nhau, lĩnh vực âm nhạc, văn học, ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng… Tình trạng gây thiệt hại ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sang tạo, môi trường đầu tư, phát triển kinh tế - văn hóa xã hội đất nước tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế Tìm hiểu khó khăn thực tế vụ việc tranh chấp quyền liên quan cho thấy nhìn toàn diện khó khan thực tế việc bảo hộ quyền liên quan Đây lí chúng em chọn đề tài: “ Vấn đề vi phạm quyền liên quan chương trình phát sóng Việt Nam” Với trình độ hiểu biết kiến thức hạn chế làm chúng em không tránh khỏi thiếu sót, kính mong cô giáo quan tâm bảo để làm chúng em hoàn thiện Chúng em xin chân thành cảm ơn! I.Khái quát vấn đề : 1.Khái niệm chương trình phát sóng tổ chức phát sóng 1.1 Phát sóng chương trình phát sóng Trong điều khoản quy định đối tượng quyền sở hữu trí tuệ điều khoản giải thích thuật ngữ sử dụng luật công ước quốc tế sở hữu trí tuệ có đề cập tới chương trình phát sóng Do đó, trước hết khẳng định chương trình phát sóng đối tượng bảo hộ theo luật Sở hữu trí tuệ Theo quy định Công ước Rome (1961) : “Phát sóng việc truyền vô tuyến phương tiện âm hình ảnh âm mà công chúng thu [7, khoản f Điều 3] Theo quy định khoản f Điều Hiệp ước WIPO biểu diễn ghi âm (1996) “Phát sóng việc truyền phương tiện vô tuyến cho việc thu công chúng âm thanh, hình ảnh âm thanh, tái lại nó; việc truyền qua vệ tinh phát sóng; việc truyền tín hiệu mã hóa phát sóng mà phương tiện giải mã cung cấp cho công chúng với đồng ý tổ chức phát sóng Trên sở phát luật Quốc Tế, pháp luật Việt Nam quy định có tiếp thu chọn lọc phù hợp với thực tế Việt Nam Tại Khoản Điều Luật SHTT quy định “Phát sóng việc truyền âm hình ảnh âm hình ảnh tác phẩm, biểu diễn, ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng đến công chúng phương tiện vô tuyến hữu tuyến, bao gồm việc truyền qua vệ tinh để công chúng tiếp nhận địa điểm thời gian họ lựa chọn.” Pháp luật quốc tế pháp luật quốc gia quy định gọi chương trình phát sóng.Tuy nhiên,có thể hiểu “chương trình phát sóng” chương trình có chứa âm thanh,hình ảnh âm hình ảnh truyền phương tiện hữu tuyến vô tuyến mà công chúng tiếp nhận 1.2 Tổ chức phát sóng Chủ sở hữu chương trình phát sóng quy định khoản Điều 44 Luật SHTT tổ chức phát sóng đầu tư tài sở kỹ thuật để phát sóng Quyền tổ chức phát sóng quy định khoản Điều 31 Luật SHTT Tổ chức phát sóng hưởng quyền lợi vật chất chương trình phát sóng ghi âm, ghi hình phân phối đến công chúng Các quy định chuyển nhượng quyền chương trình phát sóng chuyển quyền sử dụng quyền chương trình phát sóng quy định chung chương IV Chuyển gia quyền tác giả, quyền liên quan Luật SHTT năm 2009 Thời hạn bảo hộ quyền liên quan quy định Điều 34 Luật SHTT.Thời hạn bảo hộ 50 năm, tùy vảo chủ thể mà tính mốc thời hạn Có lẽ quyền lợi vật chất mà ngày có nhiều tổ chức phát sóng vi phạm quyền chương trình phát sóng 2.Vấn đề vi phạm quyền chương trình phát sóng 2.1.Chủ thể vi phạm quyền : Các tổ chức phát sóng bao gồm nhà đài truyền hình,các doanh nghiệp, công ty truyền thông,media hoạt động lĩnh vực giải trí, văn hóa, xã hội,… 2.2 Đối tượng : chương trình phát sóng truyền hình, phát sóng môi trường điện tử, internet, kỹ thuật số v v 2.3.Hành vi phát sinh : chiếm đoạt quyền nhà sản xuất,tổ chức phát sóng; mạo danh; công bố, sản xuất, phân phối àm chưa có cho phép chủ sở hữu; cắt xén; sửa chữa ; chép bất hợp pháp; vi phạm quyền phát sóng v vv Hành vi xâm phạm quyền liên quan quy định Điều 35 Luật SHTT 3.Case study minh họa Vấn đề vi phạm quyền chương trình phát sóng minh họa rõ ràng qua vụ việc cụ thể : Quyền phát sóng giải Ngoại Hạng Anh (2010-2013) Việt Nam K+ hành vi xâm hại quyền HCTV” Giải bóng đá ngoại hạng Anh tháng Tám đến tháng Năm năm sau, với 38 vòng đấu tổng cộng 380 trận đấu Hầu hết trận đấu diễn vào thứ Bảy Chủ Nhật, có vài trận đấu diễn vào tuần Hiện giải đấu tài trợ ngân hàng Barclays có tên thức Barclays English Premier League Bên nước Anh, thường biết đến với tên gọi English Premier League (EPL) Giải bóng chia thành dịch vụ (2 gói cước) phát sóng với chi phí khác Một gói cước phát đầy đủ 380 trận EPL, tên gọi Super Sunday, gói cước phân phối độc quyền cho đơn vị truyền hình quốc gia Gói cước thứ hai phát sóng 280 trận, trận ngày chủ nhật, chuyển nhượng không độc quyền Khoảng tháng 7/2010, kênh truyền hình K+ tuyên bố có tay hợp đồng với nhà cung cấp để độc quyền phát sóng gói Super Sunday lãnh thổ Việt Nam Ngày 15/8/2010, trận Super Sunday mùa giải Arsenal Liverpool xuất kênh True Sport Truyền hình cáp Hà Nội (HCTV) số đài địa phương Kênh K+ tố cáo HCTV vi phạm quyền phát sóng giải bóng đá Ngoại hạng Anh Kênh K+ cho quyền liên quan bị xâm phạm, cụ thể quyền phát sóng độc quyền giải bóng đá Ngoại hạng Anh phạm vi lãnh thổ Việt Nam, quy định Mục b Khoản Điều 31 Luật SHTT : “Phân phối đến công chúng chương trình phát sóng mình” Hành vi xâm phạm mà K+ cáo buộc HCTV quy định Khoản Điều 35 Luật SHTT : “Công bố, sản xuất phân phối biểu diễn định hình, ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng mà không phép người biểu diễn, nhà sản xuất ghi âm, ghi hình, tổ chức phát sóng.” II Thực trạng Việc vi phạm quyền chương trình phát sóng xảy nhiều không hạn chế  Gần đây, vụ việc tranh chấp quyền truyền hình giải bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam công ty viễn thông truyền thông An Viên (AVG) công ty cổ phần bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam (VPF) gây nhiều ý dư luận, phải nhờ tới can thiệp Thủ tướng Chính phủ Trong vụ việc có ý kiến cho AVG Đài truyền hình cấp phép, nên không vào sân bóng để tường thuật trận thi đấu bóng đá cho dù AVG nắm tay hợp đồng quyền truyền hình với liên đoàn bóng đá Việt Nam (VFF) trước Vậy ý kiến cho AVG không thực phát sóng trận đấu bóng đá Đài truyền hình cấp phép (tổ chức phát sóng) có phù hợp với qui định pháp luật bảo hộ quyền tổ chức phát sóng Việc tranh chấp phát sóng chương trình truyền hình xảy nhiều nội dung, bên cạnh nội dung thể thao, nội dung phim truyền hình gây tranh cãi không Trong vụ tranh chấp xảy đáng nói đến vụ kiện công ty Ảnh Vương công ty Phượng Tùng Năm 2008, Công ty Ảnh Vương nộp đơn kiện Công ty Phượng Tùng TAND TP.HCM cho “đối thủ” xâm phạm đến quyền phát sóng độc quyền, làm thiệt hại 100% tiền mua quyền Tuy nhiên, theo thời gian, nguyên đơn rút yêu cầu Trước nguyên đơn (Công ty Ảnh Vương ) có trình bày sau : + Công ty mua quyền phát hành phim Hoàng Phi Hồng Dì Thập Tam từ Công ty San Yang (Mỹ) Vì thế, từ năm 2005 đến 2010, công ty độc quyền phát hành phim truyền hình Việt Nam + Đến đầu năm 2008, San Yang giao giấy chứng nhận quyền, chuyển hai phim cho Ảnh Vương để phát sóng Đài PT-TH Bình Dương Tiếp đó, sau nhận ủy thác nhập Ảnh Vương, Trung tâm Dịch vụ PT-TH Bình Dương nhập 40 đĩa phim từ San Yang + Nhưng Ảnh Vương làm thủ tục xin giấy phép phổ biến phim Phượng Tùng lại cung cấp hai cho đài TH Bắc Giang, Bắc Ninh phát sóng vào tháng 7, tháng 8-2008  Không việc vi phạm xảy phương tiện truyền tivi,… mà xuất việc vi phạm quyền phát sóng qua phần mềm sử dụng cho máy tính điện thoại di động Trên ứng dụng Apple Store Google Play Stores xuất ngày nhiều ứng dụng xem tivi trực tuyến Tivi Việt HD, iTivi, Tivi Việt Pro, Xem bóng đá, iTivi Plus, Xem Tivi… Người dùng dễ dàng tải miễn phí ứng dụng smartphone hay máy tính bảng, từ họ xem tivi trực tuyến nơi đâu với thiết bị di động truy cập Internet 3G WIFI Có hàng chục kênh truyền hình nước quốc tế thiet ke web thuong mai dien tu chiếu miễn phí ứng dụng di động, có kênh mà đơn vị cung cấp truyền hình trả tiền nhiều tiền để mua quyền như: HBO HD, StarMovie HD, K+1, K+NS… Trên ứng dụng Xem bóng đá cung cấp nhiều trận bóng đá đỉnh cao Giải Ngoại hạng Anh, bóng đá Đức, Ý, Tây Ban Nha Người xem xem trực tiếp xem offline trận đấu bóng đá với chất lượng âm hình ảnh tốt Điều đáng nói hầu hết ứng dụng cho xem tivi trực tuyến vi phạm quyền truyền hình Theo đại diện truyền thông K+: “Tất ứng dụng mobile cung cấp kênh K+ trận bóng đá mà K+ có quyền vi phạm quyền Hiện K+ chưa hợp tác với đơn vị hay cá nhân để cung cấp nội dung truyền hình K+ lên mobile” III Nguyên nhân: • Chủ quan:  Một tổ chức phát sóng mục đích tìm kiếm lợi nhuận xâm phạm đến quyền lợi hợp pháp tổ chức phát sóng khác Thông thường, tổ chức phát sóng tự sản xuất dành quyền phát sóng chương trình đó, họ thông báo rộng rãi phương tiện truyền thông để đài khác người xem truyền hình biết việc Vậy tổ chức phát sóng khác, lẽ phải biết phải biết họ lờ cách vô tình hay cố ý cho phát sóng chương trình có quyền cách khác Bên cạnh đó, thấy hành vi tổ chức phát sóng vi phạm quyền liên quan rõ ràng không tôn trọng mà xâm phạm đến quyền lợi hợp pháp tổ chức phát sóng có quyền  Một số tổ chức nắm giữ quyền muốn giấu thông tin để tạo ưu hay chờ hội kinh doanh, nên đơn vị phát sóng khác mua lại quyền chương trình truyền hình vi phạm  Các tổ chức phát sóng muốn tăng lượng khách hàng sử dụng dịch vụ truyền hình mà tìm cách giảm phí sử dụng hàng tháng Để giảm phí hàng tháng mức giá cạnh tranh, họ sử dụng chương trình mà thân quyền sử dụng  Các tổ chức phát sóng chưa có hiểu biết đầy đủ xác pháp luật SHTT • Khách quan:  Có hợp đồng nhượng quyền phát sóng chương trình truyền hình hợp đồng độc quyền, tổ chức phát sóng nhượng quyền kênh khác quyền phát sóng chương trình Việc độc quyền hạn chế tiếp cận tổ chức phát sóng khác với chương trình, làm nảy sinh hành vi vi phạm muốn tìm cách tiếp cận  Pháp luật SHTT VN quyền liên quan chưa chặt chẽ Cụ thể: Luật SHTT 2005 nước ta sửa đổi bổ sung năm 2010, quy định quyền tác giả quyền liên quan gồm 45 điều từ điều 13 đến điều 57, tổng số 222 điều luật, có 10 điều khoản quy định riêng quyền liên quan, 13 điều khoản quy định chung quyền tác giả quyền liên quan Chưa có nghị định, quy định cụ thể chi tiết liên quan đến quyền nghĩa vụ đài truyền hình việc phát sóng chương trình truyền hình  Khoản - Điều 38 Nghị định 47/2009/NĐ-CP Quy định xử phạt vi phạm hành quyền tác giả quyền liên quan có quy định: “Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng hành vi phát sóng, tái phát sóng chương trình phát sóng mà không phép chủ sở hữu quyền tổ chức đại diện tập thể quyền liên quan” Có thể thấy chế tài xử phạt có đủ sức răn đe hành vi vi phạm luật SHTT, nhiên việc thực chế tài xử lý vi phạm lại không thực tốt Vì tâm lý “dĩ hòa vi quý”, không làm tới sợ phải đụng đến thủ tục pháp lý rườm rà, bên xảy vụ việc muốn giải nhanh chóng tinh thần giữ hòa khí, bên sai phạm xin lỗi tự động rút lui, nhiều trường hợp không bị xử phạt Điều tạo suy nghĩ lối mòn “khi sai phạm cần xin lỗi”, tổ chức phát sóng lại tiếp tục vi phạm  Người sử dụng dịch vụ truyền hình chưa nhận thức đắn tầm quan trọng việc bảo vệ quyền phát sóng chương trình truyền hình, cộng với tâm lý thích sử dụng dịch vụ có chất lượng tốt với mức phí rẻ Vì vô tình tiếp tay cho hành động vi phạm pháp luật tổ chức phát sóng IV Hậu Đối với tổ chức phát sóng: Khi quyền phát sóng hợp pháp tổ chức có quyền không bảo hộ điều đồng nghĩa với việc nhiều quyền lợi đáng họ bị xâm hại Trước hết quyền lợi mặt tài Các tổ chức bỏ khoản phí định để có quyền phát sóng cách hợp pháp (do mua lại tự tổ chức chương trình – Điều 44 “Chủ sở hữu quyền liên quan” – Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam, năm 2009) sử dụng chương trình với mục đích thương mại (chiếu kênh truyền hình để thu hút khán giả bán lại cho cá nhân, tổ chức khác – Điều 31 “Quyền tổ chức phát sóng” – Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam, năm 2009) để thu lợi nhuận Tuy nhiên quyền chương trình phát sóng bị xâm hại, điều ảnh hưởng tới hội kinh doanh trực tiếp ảnh hưởng tới việc kinh doanh doanh thu cá nhân, tổ chức nắm giữ quyền Điều đáng ý hành vi xâm hại quyền làm ảnh hưởng tới danh tiếng, uy tín làm giảm khả cạnh tranh hay lợi kinh doanh sốcá nhân, tổ chức có quyền Một ví dụ điển hình vi phạm HCTV quyền giải Ngoại hạng Anh mùa giải 2010 – 2013 giới thiệu phần Khi HCTV phát sóng trận đấu gói cước độc quyền mà K+ nắm giữ khiến nhiều người tiêu dùng nhầm tưởng K+ không độc quyền kênh K+ tuyên bố, tạo ấn tượng không tốt làm ảnh hưởng tới uy tín K+ người tiêu dùng Thêm vào hành vi xâm quyền HCTV khiến K+ lợi đơn vị nắm giữ quyền trận đấu hấp dẫn người xem giải Ngoại hạng Anh nên khiến khả cạnh tranh K+ với đài truyền hình khác bị ảnh hưởng Đối với người tiêu dùng: Có số ý kiến cho người tiêu dùng lợi bảo hộ chương trình phát sóng họ theo dõi chương trình miễn phí với giả rẻ Đây nhầm tưởng bản, nhiên phân tích sâu hơn, thấy vấn đề mà người tiêu dùng phải đối mặt chương trình phát sóng không bảo hộ quyền Vấn đề người tiêu dùng phải theo dõi chương trình có chất lượng không tốt mặt kỹ thuật (âm thanh, hình ảnh không rõ) bị cắt xén, chèn nhiều quảng cáo chương trình phát sóng chui, quyền hợp pháp nên chất lượng Vấn đề mang tính vĩ mô cá nhân, tổ chức có quyền nhận thấy họ dù mua bả quyền bị quyền lợi họ dừng việc đầu tư mua quyền phát sóng chương trình bị vi phạm chương trình khác Khi đó, người tiêu dùng hội theo dõi chương trình Đây tổn thất lớn người tiêu dùng Đối với quan quản lý nhà nước: Các quan quản lý (Cục Quản lý Phát thanh, Truyền thanh, Truyền hình Thông tin điện tử Sở Văn hóa – Thông tin thuộc Văn hóa – Thông tin; Cục quyền tác giả Văn học – Nghệ thuật thuộc Văn hóa, thể thao du lịch) nhà nước đóng vai trò người quan sát, điều chỉnh bảo hộ quyền lợi cá nhân, tổ chức có quyền chương trình phát sóng thân chương trình phát sóng Khi xuất hành vi xâm hại tới quyền tổ chức phát sóng “công bố, sản xuất, phân phối, chép, trích ghép, phát sóng, tái phát sóng chương trình mà không đồng ý tổ chức phát sóng” - quy định Điều 35 Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam, năm 2009, quan quản lý tốn thời gian, nhân lực tài để xử lý giải vi phạm làm ảnh hưởng tới hoạt động khác quan Thêm vào đó, hành vi xâm hại không giải hợp lý, dù nguyên nhân từ ban quản lý hay bên liên quan khác, quan quản lý người chịu trích Điều làm ảnh hưởng tới niềm tin người tiêu dùng tổ chức phát sóng quan quản lý Đây hậu mặt nhận thức khó để khắc phục V Giải pháp Trước thực trạng hậu trên, cần phải đưa giải pháp hiệu để giải vi phạm quyền chương trình phát sóng Và sau đề suất giải pháp nhóm tác giả xin giới thiệu: • Đối với tổ chức phát sóng việc phải tự bảo vệ quyền mình: - Mua đăng kí quyền chương trình phát sóng - Am hiểu luật, chẳng hạn: luật sở hữu trí tuệ, luật cạnh tranh,… - Áp dụng luật vào hợp đồng để tăng tính chặt chẽ - Trong trường hợp bị tổ chức phát sóng khác vi phạm quyền phải ngăn chặn hành vi xâm phạm, yêu cầu bên vi phạm dừng việc vi phạm đền bù thiệt hại có Nếu tổ chức phát sóng bảo vệ quyền cần yêu cầu quan chức can thiệp để bảo vệ quyền lợi • Đối với nhà nước: - Hoàn thiện bổ sung thêm luật để bảo hộ quyền phát sóng tránh gây vụ tranh chấp không đáng có tổ chức phát sóng Cụ thể, nên quy định thêm Hợp đồng chuyển nhượng hợp đồng chuyển quyền sử dụng chương trình phát sóng mục 1và mục chương IV phần thứ II Luật SHTT chương trình phát sóng - Xử phạt hành nặng trường hợp vi phạm Theo điều 30 Nghị định số 131/2013/NĐ-CP, đối tượng vi phạm bị phạt tiền từ 70 triệu đến 100 triệu đồng hành vi phát sóng, tái phát sóng chương trình mà chưa phép chủ sở hữu quyền phát sóng tổ chức phát sóng - Tuyên truyền phổ biến quy định pháp luật đến tổ chức chủ thể khác có liên quan để hình thành ý thức tôn trọng, khai thác sử dụng hợp pháp quyền phát sóng - Dùng dư luận để gây áp lực lên tổ chức phát sóng trái phép, dư luận không ủng hộ việc kinh doanh không hợp pháp vi phạm phải tự giác điều chỉnh lại hành vi • Đối với khán giả xem truyền hình: - Nâng cao hiểu biết nhận thức việc sử dụng dịch vụ truyền hình: ủng hộ chương trình phát sóng hợp pháp đăng kí quyền Tài liệu tham khảo [1] Lê Nết (2006), Quyền Sở hữu trí tuệ, Nhà xuất Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh; [2] Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi, bổ sung năm 2009; [3] Nghị định số 100/2006/NĐ-CP quy định chi tiết hướng dẫn thi hành số điều Bộ luật Dân sự, Luật Sở hữu trí tuệ quyền tác giả quyền liên quan; [4] Nghị định số 131/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành quyền tác giả, quyền liên quan; [5] Nghị định số 49/2009/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành quyền tác giả, quyền liên quan; [6] Công ước quốc tế Rome (1961) bảo hộ người biểu diễn, nhà sản xuất ghi âm, tổ chức phát sóng; [7] Hiệp ước WIPO biểu diễn ghi âm (1996); [8] Website Cục Bản quyền tác giả: http://www.cov.gov.vn/; [9] (2010), “K+ đơnvị độc quyền phát sóng giải bóng đá Ngoại hạng Anh”, truy cập ngày 14/11/2013, (http://www.baomoi.com/K-la-don-vi-doc-quyen-phat-song-giai- Ngoai-hang-Anh/87/4564585.epi); [10] (2010), “HCTV phản pháo vụ K+ độc quyền Super Sunday”, truy cập ngày 14/11/2013, (http://www.baomoi.com/K-la-don-vi-doc-quyen-phat-song-giai-Ngoai- hang-Anh/87/4564585.epi); [11] “Tranh chấp quyền phát sóng phim”, truy cập ngày 14/11/2013, (http://luatminhkhue.vn/ban-quyen/tranh-chap-ve-quyen-phat-song-phim.aspx); [12] (2013), “K+, VTC thờ với vi phạm quyền mobile”, truy cập ngày 14/11/2013, (http://www.hiephoibanle.vn/2013/11/10/k-vtc-tho-o-voi-vi-pham-ban- quyen-tren-mobile/ ) [13] Trịnh Văn Tú (2012), “Bảo hộ quyền liên quan theo Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam”, Nxb Đại học Luật Hà Nội  ... Có lẽ quyền lợi vật chất mà ngày có nhiều tổ chức phát sóng vi phạm quyền chương trình phát sóng 2 .Vấn đề vi phạm quyền chương trình phát sóng 2.1.Chủ thể vi phạm quyền : Các tổ chức phát sóng. .. pháp; vi phạm quyền phát sóng v vv Hành vi xâm phạm quyền liên quan quy định Điều 35 Luật SHTT 3.Case study minh họa Vấn đề vi phạm quyền chương trình phát sóng minh họa rõ ràng qua vụ vi c cụ... cáo HCTV vi phạm quyền phát sóng giải bóng đá Ngoại hạng Anh Kênh K+ cho quyền liên quan bị xâm phạm, cụ thể quyền phát sóng độc quyền giải bóng đá Ngoại hạng Anh phạm vi lãnh thổ Vi t Nam, quy