VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI LÊ PHÁT THẠNH HỖ TRỢ VIỆC LÀM ĐỐI VỚI NGƢỜI NGHIỆN MA TÚY SAU CAI NGHIỆN TỪ THỰC TIỄN TỈNH TIỀN GIANG Chuyên ngành: Công tác xã hội Mã số: 60.90.01.01 LUẬN VĂN THẠC SĨ NGÀNH CÔNG TÁC XÃ HỘI NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS LÊ THỊ HOÀI THU HÀ NỘI - 2017 LỜI CẢM ƠN Trong trình học tập, nghiên cứu thực Luận văn Thạc sỹ, nhận giúp đỡ, tạo điều kiện nhiệt tình quý báu nhiều cá nhân tập thể Trước tiên, xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Lê Thị Hoài Thu tận tâm hướng dẫn suốt trình nghiên cứu hoàn thành Luận văn Tôi xin chân thành cảm ơn Thầy, Cô Học viên khoa học xã hội Học viên ASI Philippin tận tình giảng dạy, hướng dẫn, truyền đạt kiến thức suốt trình học tập, thực hoàn thành Luận văn Tôi xin chân thành cảm ơn quan đơn vị, đồng chí lãnh đạo địa phương tỉnh Tiền Giang; Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội; Chi cục phòng chống tệ nạn xã hội; Sở Lao động – Thương binh Xã hội tỉnh Tiền Giang Tôi xin chân thành cảm người nghiện ma túy sau cai nghiện giúp trả lời bảng câu hỏi khảo sát làm sở cho việc phân tích đưa kết nghiên cứu để hoàn thành Luận văn Mặc dù cố gắng hoàn thiện luận văn tất nhiệt tình lực Tuy nhiên tránh khỏi thiếu sót có phần nghiên cứu chưa sâu Rất mong nhận bảo, đóng góp quí báu quý thầy, cô bạn Tôi xin trân trọng cảm ơn! TÁC GIẢ LUẬN VĂN Lê Phát Thạnh MỤC LỤC MỞ ĐẦU Chƣơng 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ HỖ TRỢ VIỆC LÀM ĐỐI VỚI NGƢỜI NGHIỆN MA TÚY SAU CAI NGHIỆN 13 1.1 Một số khái niệm nghiên cứu 13 1.2 Nguyên tắc hỗ trợ việc làm người nghiện ma túy sau cai nghiện 19 1.3 Nội dung hỗ trợ việc làm người nghiện ma túy sau cai nghiện 21 1.4 Các kỹ hỗ trợ việc làm người nghiện ma túy sau cai nghiện 24 1.5 Ý nghĩa hỗ trợ việc làm người nghiện ma túy sau cai nghiện 26 1.6 Các sách Trung ương địa phương 27 1.7 Nhân viên xã hội 29 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG HỖ TRỢ VIỆC LÀM ĐỐI VỚI NGƢỜI NGHIỆN MA TÚY SAU CAI NGHIỆN TỪ THỰC TIỂN TỈNH TIỀN GIANG 32 2.1 Đặc điểm kinh tế xã hội địa bàn nghiên cứu mẫu nghiên cứu 32 2.2 Thực trạng hỗ trợ việc làm người nghiện ma túy sau cai nghiện từ thực tiễn tỉnh Tiền Giang 39 Chƣơng 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KHUYẾN NGHỊ NHẰM TĂNG CƢỜNG HIỆU QUẢ CÔNG TÁC HỖ TRỢ VIỆC LÀM ĐỐI VỚI NGƢỜI NGHIỆN MA TUÝ SAU CAI NGHIỆN 65 3.1 Một số yếu tố kinh tế xã hội ảnh hưởng đến hỗ trợ việc làm người nghiện ma túy sau cai nghiện 65 3.2 Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu trình hỗ trợ việc làm người nghiện ma túy sau cai nghiện Tiền Giang 67 3.3 Một số khuyến nghị hỗ trợ việc làm người nghiện ma túy sau cai nghiện 70 KẾT LUẬN 77 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 79 PHỤ LỤC 81 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN Viết đầy đủ Viết tắt CTXH : Công tác xã hội CDTP : Chất dạng thuốc phiện NVXH : Nhân viên xã hội NNMT : Người nghiện ma túy NNMT SCN : Người nghiện ma túy sau cai nghiện THNCĐ : Tái hòa nhập cộng đồng TNSCN : Thanh niên sau cai nghiện TVHN : Tư vấn hướng nghiệp DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Tuổi người nghiện ma túy sau cai nghiện 32 Bảng 2.2: Trình độ đào tạo nghề trước cai sau THNCĐ 39 Bảng 2.3: Loại nghề đào tạo trước cai THNCĐ (tỷ lệ %) 39 Bảng 2.4: Những lý chưa hỗ trợ việc làm người nghiện ma túy sau cai nghiện (tỷ lệ %) 42 Bảng 2.5: Đánh giá mức độ phù hợp việc đào tạo nghề Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội (tỷ lệ %) .44 Bảng 2.6: Việc làm trước cai nghiện, sau THNCĐ người nghiện ma túy sau cai nghiện 46 Bảng 2.7: Mối quan hệ nghề nghiệp thời gian nghiện ma túy (tỷ lệ %) 47 Bảng 2.8: Mối quan hệ nghề nghiệp thời gian THNCĐ (tỷ lệ %) 48 Bảng 2.9: Mức độ hài lòng với việc làm sau THNCĐ (tỷ lệ %) 52 Bảng 2.10: Khả hỗ trợ việc làm NNMTSCN chủ thể xã hội người nghiện ma túy THNCĐ (tỷ lệ %) 54 Bảng 2.11: Lý chưa có việc làm (tỷ lệ %) 55 Bảng 2.12: Chủ thể quan tâm hỗ trợ việc làm sau THNCĐ (tỷ lệ %) 63 DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: Trình độ học vấn NNMT SCN (tỷ lệ %) 32 Biểu đồ 2.2: Tình trạng hôn nhân trước cai sau THNCĐ (tỷ lệ %) 33 Biểu đồ 2.3: Địa bàn cư trú trước cai nghiện sau THNCĐ (tỷ lệ %) 35 Biểu đồ 2.4: Số năm nghiện ma túy người nghiện ma túy sau cai nghiện (tỷ lệ %) 36 Biểu đồ 2.5: Số lần cai nghiện ma túy (tỷ lệ %) 36 Biểu đồ 2.6: Thời gian THNCĐ từ lần cai nghiện cuối đến (tỷ lệ %) 37 Biểu đồ 2.7: Mức độ thu nhập trước cai sau THNCĐ (tỷ lệ %) 49 Biểu đồ 2.8: Mức độ hài lòng với nghề nghiệp việc làm (tỷ lệ %) 51 MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Đã từ lâu, tệ nạn ma túy hiểm họa lớn toàn nhân loại Trong đó, nhiều quốc gia phải gánh chịu hậu nghiêm trọng buôn lậu ma túy nghiện ma túy gây cho đời sống kinh tế - xã hội Ma túy làm suy thoái nhân cách, phẩm giá người, tàn phá sống gia đình, gây xói mòn đạo lý, làm gia tăng tội phạm, bạo lực, tham nhũng, vắt cạn kiệt nguồn nhân lực tài chính, lẽ phải huy động cho việc phát triển kinh tế - xã hội, đem lại ấm no hạnh phúc cho người Do siêu lợi nhuận lợi dụng tự hóa thương mại, sách mở cửa thu hút đầu tư nước phát triển, có Việt Nam, bọn tội phạm ma túy tiến hành mở rộng phạm vi hoạt động sản xuất, buôn bán ma túy kết hợp với rửa tiền Các nhóm vũ trang móc nối với bọn buôn lậu ma túy khủng bố quốc tế để sản xuất ma túy làm nguồn tài phục vụ ý đồ trị khủng bố quốc tế Năm 2006, Hiệp định AFTA tự hóa thương mại nước ASEAN có hiệu lực, Việt Nam gia nhập tổ chức thương mại giới (WTO), đặc biệt từ năm 2010, cộng đồng ASEAN xây dựng nhiều thiết chế quan hệ kinh tế, thương mại, du lịch … đường xuyên Á, hành lang kinh tế Đông – Tây mở, việc đầu tư, liên doanh, liên kết sản xuất, buôn bán, dịch vụ nước Đông Nam Á nước giới diễn sôi động Đây thời thuận lợi để tội phạm ma túy lợi dụng hoạt động, làm gia tăng tình hình buôn bán sử dụng ma túy nước Tệ nạn ma túy diễn biến phức tạp nước khu vực nói chung, Việt Nam nói riêng Tính đến cuối năm 2015, toàn quốc có khoảng 204.377 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý [14] Song song với biện pháp liệt chống tội phạm buôn bán ma túy, nhà nước ta đồng thời quan tâm đến việc tổ chức cai nghiện, giúp cho người nghiện ma túy cắt cơn, phục hồi sức khỏe, hành vi nhân cách để tái hòa nhập cộng đồng Công tác cai nghiện phục hồi đạt số kết bước đầu, tính hiệu bền vững hạn chế, tỷ lệ tái nghiện cao Hỗ trợ việc làm người nghiện ma túy sau cai nghiện chữa trị, phục hồi biện pháp quan trọng có ý nghĩa kinh tế xã hội, nhằm giúp NNMT SCN trở sống bình thường, góp phần nâng cao hiệu công tác phòng chống ma túy Chủ trương thể rõ văn đạo Đảng Chính phủ Nghị 06/CP ngày 29 tháng 01 năm 1993 Chính phủ gần Chỉ thị 21-CT/TW ngày 26/3/2008 Bộ Chính trị tiếp tục tăng cường lãnh đạo, đạo công tác phòng, chống kiểm soát ma túy tình hình mới, Nghị số 98/NQ-CP ngày 26 tháng 12 năm 2014 Chính phủ tăng cường đạo công tác phòng, chống, kiểm soát cai nghiện ma túy tình hình Trên thực tế, hỗ trợ việc làm NNMT SCN sau chữa trị, phục hồi, tái hòa nhập cộng đồng nhiều hạn chế Ngoài khó khăn khách quan kinh tế thị trường, nguyên nhân tình trạng nhận thức, trách nhiệm quyền, đoàn thể cấp chưa cao, đặc biệt quyền cấp xã, cộng đồng, khu phố, thôn xóm quan tâm Bản thân NNMT SCN có tư tưởng ỷ lại xã hội, không nỗ lực tìm việc làm Mặt khác, Nhà nước ta chưa có chế sách phù hợp để khuyến khích, huy động nhiều thành phần kinh tế - xã hội tham gia hỗ trợ việc làm NNMT SCN Do vậy, dạy nghề, tổ chức lao động sản xuất, hỗ trợ việc làm có thu nhập ổn định nội dung quan trọng quy trình cai nghiện mà yêu cầu thiết yếu, tạo điều kiện NNMT SCN tái hòa nhập cộng đồng, phòng chống tái nghiện có hiệu Điều đặt yêu cầu cấp thiết nước ta cần có nghiên cứu cách bản, có hệ thống vấn đề hỗ trợ việc làm NNMT SCN để giúp họ thực tái hòa nhập cộng đồng có sống yên ổn, trở thành người có ích cho xã hội Xuất phát từ yếu tố trên, thấy vấn đề hỗ trợ việc làm NNMT SCN nội dung vô quan trọng thiết xã hội Cũng điều đặt yêu cầu cho Nhà nước ta, phải nhanh chóng đề biện pháp mang tính hệ thống hơn, nhằm giảm thiểu tối đa gia tăng tệ nạn xã hội giúp NNMT SCN sớm trở hòa nhập với cộng đồng, có sống ổn định trở thành người có ích cho xã hội Vì lý trên, chọn đề tài: “Hỗ trợ việc làm người nghiện ma túy sau cai nghiện từ thực tiễn tỉnh Tiền Giang” làm luận văn tốt nghiệp với mong muốn đóng góp nghiên cứu để vận dụng vào công tác hỗ trợ NNMT SCN có việc làm ổn định, tái hoà nhập cộng đồng, giảm tái nghiện, tăng sức sản xuất góp phần đảm bảo an ninh trật tự xã hội Tình hình nghiên cứu đề tài Bằng cách tiếp cận chuyên ngành khác nhau, số nghiên cứu gần sâu khảo cứu việc làm NNMT SCN thời gian qua Đề tài cấp Bộ “Các giải pháp tạo việc làm cho người nghiện ma túy, người mại dâm sau chữa trị phục hồi” Nguyễn Văn Minh (2001) làm chủ nhiệm [19] Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng việc làm, đời sống người nghiện ma túy, người bán dâm Kết nghiên cứu nhiều khả tái nghiện người nghiện ma túy sau cai việc làm, nghị lực yếu tố định, quan tâm gia đình yếu tố quan trọng giúp NNMT SCN từ bỏ Do vậy, đề xuất tác giả hướng tới hoàn thiện hệ thống giải pháp tạo việc làm NNMT SCN nhằm giúp họ ổn định sống, giảm tỷ lệ tái phạm, tái nghiện Viện nghiên cứu xã hội thành phố Hồ Chí Minh (2004 - 2005) thực đề tài “Những giải pháp chủ yếu quản lý, dạy nghề cho người nghiện ma túy sau cai nghiện chương trình ba năm trường, trung tâm thành phố Hồ Chí Minh” [13] Đề tài nghiên cứu nhằm đưa giải pháp thực tiễn để đáp ứng nhiệm vụ quản lý dạy nghề NNMT SCN thuộc Đề án “Tổ chức quản lý, dạy nghề giải việc làm cho người sau cai nghiện ma túy” Quốc hội thông qua Nghị 16/2003 - QH11 “Về việc thực thí điểm tổ chức quản lý, dạy nghề giải việc làm cho NNMT SCN thành phố Hồ Chí Minh số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương” [12] Đề tài thực giải vấn đề giúp người nghiện sau kết thúc năm cắt cơn, chữa bệnh, cai nghiện phục hồi sức khỏe, người cai nghiện phân loại chuyển sang giai đoạn “hậu cai” học văn hóa, học nghề bước đưa NNMT SCN có đủ điều kiện tối thiểu vào làm việc khu công nghiệp đặc biệt thành phố xây dựng Kết nghiên cứu đề tài triển khai, áp dụng thực tiễn, giúp hàng ngàn người bước tái hòa nhập cộng đồng cách bền vững Để đạt thành công trên, giải pháp tác giả nêu trình tái hòa nhập cộng đồng cho NNMT SCN cần phải có tham gia quản lý công an khu vực, quyền xã, phường, thị trấn đoàn thể, ban điều hành khu phố Trong đó, tác giả khẳng định vai trò gia đình cộng đồng thiếu trình phòng, chống ma túy; phải tạo môi trường sống hòa thuận, đoàn kết, dân chủ, quan tâm tới thành viên gia đình, quan, xí nghiệp, trường học, khu phố, xóm ấp Nguyễn Thị Lợi với đề tài “Giải pháp hỗ trợ tạo việc làm cho người sau cai nghiện ma túy nước ta nay” [9] (năm 2008) việc hỗ trợ tạo việc làm NNMT SCN nước ta việc làm bản, cấp bách lâu dài, có ý nghĩa định tới chất lượng hiệu công tác cai nghiện, phục hồi, góp phần làm giảm tỷ lệ tái nghiện phòng chống tệ nạn xã hội Bên cạnh đó, việc làm NNMT SCN vấn đề lớn, cần phải có giải pháp đồng có hiệu quả, thiết thực không trách nhiệm ngành lao động mà toàn xã hội Nâng cao lực đội ngũ cán Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội, có sách hỗ trợ doanh nghiệp tiếp nhận NNMT SCN góp phần giải tốt vấn đề việc làm người nghiện ma túy tái hòa nhập cộng đồng Lê Hồng Minh (2010), với đề tài “Tổ chức tư vấn hướng nghiệp cho niên sau cai nghiện thành phố Hồ Chí Minh” [10] đề cập cụ thể loại hình tổ chức, quản lý giáo dục người nghiện ma túy sau cai nghiện địa bàn thành phố Hồ Chí Minh; nội dung, phương pháp để hoàn thiện tổ chức tư vấn hướng nghiệp niên sau cai nghiện cộng đồng Về thực tiễn, luận án hệ thống hoá loại hình tổ chức, quản lý giáo dục NNMT SCN địa bàn thành phố Hồ Chí Minh; đánh giá thực trạng cách tổ chức hoạt động quản lý, giáo dục niên sau cai nghiện (TNSCN) thành phố Hồ Chí Minh mặt hạn chế để tìm giải pháp khắc phục, hoàn thiện tổ chức tư vấn hướng nghiệp (TVHN) niên sau cai nghiện cộng đồng Đã đề xuất cấu tổ chức chế hoạt động Văn phòng tư vấn hướng nghiệp TNSCN làm quan đầu mối cho hoạt động TVHN TNSCN cộng đồng; đề xuất đổi mô hình tổ chức phương thức hoạt động Đội tình nguyện; xây dựng nội dung chương trình giáo dục chuyển biến nhận thức hành vi TNSCN cộng đồng Từ cách tiếp cận tâm lý học, tác giả Hoàng Thị Hương (2013) “Nhu cầu việc làm người sau cai nghiện ma túy”[5] nhận định rằng, sau cai nghiện trở THNCĐ, đa số người nghiện ma túy có nhu cầu việc làm Tuy nhiên, chất lượng việc làm NNMT SCN chưa tốt chưa thực đáp 10 hỗ trợ tâm lý tình cảm… nhân viên CTXH giúp NNMT SCN có hội tiếp cận dịch vụ để giải vấn đề thân, phát huy khả mình, vượt qua khó khăn đó, vươn lên tự lập sống Bằng hoạt động giáo dục, cung cấp kiến thức, kỹ giải vấn đề cho cá nhân, gia đình cộng đồng NNMT SCN, đội ngũ cung cấp hội cho NNMT SCN hoà nhập cộng đồng – biện pháp giúp họ phát triển nhân cách, tăng cường giao lưu học hỏi xã hội Năm 2010, Đề án Phát triển nghề công tác xã hội giai đoạn 2010 – 2020 (gọi tắt Đề án 32) Thủ tướng phê duyệt nhằm phát triển nghề CTXH xây dựng đội ngũ cán bộ, viên chức, nhân viên cộng tác viên CTXH đủ số lượng đạt yêu cầu, gắn với phát triển hệ thống sở cung cấp dịch vụ CTXH cấp, góp phần xây dựng hệ thống an sinh xã hội tiên tiến Theo đó, đến năm 2020, nước cần đào tạo đào tạo lại 60.000 nhân viên xã hội Trước mắt, đến năm 2015, nguồn nhân lực cho ngành CTXH phải đạt 30.000 người Đây nhiệm vụ to lớn thách thức ngành CTXH Việt Nam Chúng ta có người làm CTXH nhân viên Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội, Trung tâm bảo trợ xã hội, … Chỉ có điều, họ chưa đào tạo làm việc chưa chuyên nghiệp Phần đông làm trái ngành nghề, kiêm nhiệm, thiếu kỹ cần thiết Tuy nhiên, có đội ngũ cán nhân viên CTXH bán chuyên nghiệp với tỷ lệ khiêm tốn Do chuyên môn nên họ làm việc theo trực giác, thiếu nhận thức, hiểu biết kỹ cần thiết CTXH nên hiệu giải vấn đề không cao thiếu bền vững Cùng với đó, nhận thức nghề CTXH mẻ, phát triển đào tạo cán bộ, nhân viên lĩnh vực chưa hình thành cách đồng Mạng lưới nhân viên tổ chức cung cấp dịch vụ CTXH mỏng thiếu tính chuyên nghiệp Việc quan tâm tạo nguồn nhân viên CTXH cần trọng nhiều đến khía cạnh kỹ khía cạnh đạo đức nghề nghiệp Hiện chương trình đào tạo trường đại học có môn học liên quan đến lĩnh vực trợ giúp người nghiện ma túy, nhiên chưa hình thành có hệ thống mặt nội dung đào 75 tạo thực hành, thiếu môn học nội dung đề cập đến khía cạnh kỹ thực hành CTXH lĩnh vực cụ thể Đi với việc đầu tư khía cạnh kỹ vấn đề đào tạo CTXH, vấn đề xây dựng hệ thống chuẩn mực thực hành quy điều đạo đức thực hành CTXH điều cần thiết Đó yếu tố việc triển khai mô hình tác động đối tượng yếu xã hội, NNMT SCN CTXH ngành khoa học đà phát triển Việt Nam Đối tượng trợ giúp CTXH tương đối đa dạng, có NNMT SCN NNMT SCN Việt Nam đa dạng nghề nghiệp, trình độ, lứa tuổi Vì vậy, nhân viên CTXH cần vận dụng linh hoạt kiến thức kỹ để tiếp cận NNMT SCN, lập kế hoạch hỗ trợ NNMT SCN tái hòa nhập với cộng đồng cách bền vững Tiểu kết chương Để nâng cao hiệu công tác đào tạo nghề, hỗ trợ việc làm NNMT SCN vấn đề lớn, tổng hợp cần giải pháp đồng có hiệu thiết thực không ngành lao động thương binh xã hội mà cần phải phát huy hệ thống trị sức mạnh cộng đồng; nâng cao hiệu hoạt động phòng, chống ma túy quan nhà nước, tổ chức trị - xã hội biện pháp đồng bộ, thống như: hoàn thiện văn pháp lý giúp đỡ họ ổn định sống Đổi nâng cao hiệu công tác cai nghiện theo đề án Đổi công tác cai nghiện ma túy Việt Nam đến năm 2020 Đổi công tác cai nghiện việc cần làm cách đồng bộ, thống nhất, lãnh đạo Đảng, Nhà nước hệ thống trị Đây học kinh nghiệm quan trọng để tổ chức cai nghiện THNCĐ thành công 76 KẾT LUẬN Nếu hình dung xã hội “cơ thể sống” tồn tượng “bệnh lý” “khuyết tật” kéo lùi phát triển xã hội: tình trạng đói nghèo, tệ nạn ma túy, đại dịch HIV/AIDS, bạo lực gia đình, bạo lực học đường, trẻ em bị nhãng bị xâm hại; người già cô đơn, thực thi sách nhiều bất cập, tỷ lệ đối tượng hưởng sách thấp v.v…Nhân viên CTXH người điều trị “bệnh” góp phần khắc phục “khuyết tật” xã hội Hỗ trợ việc làm NNMT SCN mục tiêu chung toàn xã hội Giải tốt vấn đề không làm ổn định giảm bớt tệ nạn ma túy tạo thêm lực lượng lao động có ích cho toàn xã hội Để làm điều này, không đòi hỏi trách nhiệm Nhà nước, Đoàn thể, tổ chức trị xã hội mà trách nhiệm thân NNMT SCN Những người mắc sai lầm họ mong muốn sửa lại sai lầm đó, chúng ta, tạo hội cho họ, giúp họ quay lại với không thực lời nói, mà hành động Nghề nghiệp việc làm NNMT SCN đa dạng phong phú, bao gồm: nghề làm nông nghiệp, làm công nhân, lao động tự do… Song đa số NNMT SCN khó khăn tìm việc làm sau cai nghiện, tái hòa nhập cộng đồng Yếu tố tự ti, mặc cảm người nghiện yếu tố kỳ thị, xa lánh cộng đồng tác động tạo nên tình trạng Ở nhãn “người nghiện” với đặc trưng hành vi lệch chuẩn khó khăn trình cai nghiện đem lại cho họ không nhiều may để nhận cảm thông, chia sẻ cộng đồng xã hội Đây đặc trưng đáng ý NNMT SCN tái hòa nhập cộng đồng Bởi khả hỗ trợ việc làm phù hợp NNMT SCN khó khăn Thực tiễn hỗ trợ việc làm NNMTSCN tỉnh Tiền Giang đặt nhiều vấn đề cần phải giải Đặc điểm nhân họ, mạng lưới quan hệ xã hội, sách hệ thống trị tác động lên việc làm NNMT SCN đặt nhiều vấn đề phải tiếp tục nghiên cứu Trong đó, 77 mở rộng đối tượng nghiên cứu, nội dung nghiên cứu…sẽ cho kết nghiên cứu sâu sắc, toàn diện Đó sở để xây dựng giải pháp khuyến nghị khả thi nhằm tăng cường mở rộng hội hỗ trợ việc làm, giúp NNMT SCN tái hòa nhập cộng đồng nhanh chóng, hiệu hơn, góp phần phòng, chống ma túy đạt hiệu cao nhất./ 78 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Chính phủ (2009) Nghị định số 94/2009/NĐ-CP ngày 26 tháng 10 năm 2009 quy định chi tiết thi hành Luật sửa đổi, bổ sung số điều Luật phòng, chống ma túy quản lý sau cai nghiện ma túy, Hà Nội Cục phòng chống tệ nan xã hội (Bộ Lao động - Thương binh Xã hội) 2014, thống kê Cục phòng chống tệ nạn xã hội (Bộ Lao động - Thương binh Xã hội) công tác dạy nghề đào tạo nghề Trung tâm cai nghiện 2014, Hà Nội Nguyễn Trung Hải (2013) Quản lý trường hợp với người sử dụng ma túy, giáo trình Nhà xuất Lao động xã hội Phan Mỹ Hạnh (2014) "Tình hình giải pháp hỗ trợ việc làm cho người nghiện ma túy sau cai nghiện", Trang điện tử Cục phòng chống tệ nạn xã hội, Bộ Lao động Thương binh Xã hội http://pctnxh.molisa.gov.vn Hoàng Thị Hương (2013), Nhu cầu việc làm người sau cai nghiện ma túy, Luận văn thạc sĩ Tâm lý học, Đại học Sư phạm Hà Nội Tiêu Thị Minh Hường (2015), Nhu cầu việc làm người sau cai nghiện ma túy, NXB Đại học Quốc gia, Hà Nội Luật Lao động (2012), Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội Luật phòng chống ma túy (2000), Ban hành ngày 19/12/2000 sửa đổi, bổ sung năm 2008, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, khoản điều 2, điều 26a, điều 27, điều 28 điều 33 Nguyễn Thị Lợi (2008), Giải pháp hỗ trợ tạo việc làm cho người sau cai nghiện ma túy nước ta nay, Luận văn thạc sĩ Xã hội học 10 Lê Hồng Minh (2010), "Tổ chức tư vấn hướng nghiệp cho niên sau cai nghiện thành phố Hồ Chí Minh", Tạp chí Phòng chống tệ nạn xã hội 11 Nguyễn Văn Minh (2001), Các giải pháp tạo việc làm cho người nghiện ma túy, người mại dâm sau chữa trị phục hồi, Đề tài cấp bộ, Cục Phòng chống tệ nạn xã hội, Bộ Lao động – Thương binh Xã hội 12 Quốc hội nước Cộng Hòa Xã hội Chủ Nghĩa Việt Nam (2003); Nghị 16/2003 - QH11; Về việc thực thí điểm tổ chức quản lý, dạy nghề giải 79 việc làm cho người sau cai nghiện ma túy thành phố Hồ Chí Minh số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội 13 Viện nghiên cứu xã hội thành phố Hồ Chí Minh (TP HCM) (2004 2005), Những giải pháp chủ yếu quản lý, dạy nghề cho người sau cai nghiện ma túy chương trình ba năm trường, trung tâm thành phố Hồ Chí Minh” 14 Http://sggp.org.vn/ytesuckhoe/2015/6/388041 15 Http://tiengiang.gov.vn 16 Http://tapchitaichinh.vn 80 PHỤ LỤC PHIẾU TRƢNG CẦU Ý KIẾN Nhằm tìm hiểu trình hỗ trợ việc làm người nghiện ma túy sau cai nghiện địa bàn tỉnh Tiền Giang Chúng tiến hành thăm dò ý kiến anh/chị qua số câu hỏi Anh/chị đọc cho biết ý kiến cách đánh dấu chéo vào phương án trả lời phù hợp câu hỏi, không đồng ý xin để trống Rất mong nhận câu trả lời xác từ thực tế anh/chị Thông tin dùng để nghiên cứu! Mã số Tập phiếu số Tỉnh Huyện/thành phố Xã/phường Nghiên cứu viên:………………………………Ký tên………………… Điều tra viên: ………………………………….Ký tên………………… Câu 1: Anh/chị cho biết số thông tin thân? C1.1: Tuổi: ………… ……………………………………………… C1.2: Giới ………… ………………………………………………… C1.3: Nơi cư trú: …………………………………………………………… C1.4: Trình độ học vấn anh/chị? Chưa học/không học/không biết chữ □1 Tiểu học □2 Trung học sở □3 Trung học phổ thông □4 Trung cấp trở lên □5 81 Câu 2: Trình độ đào tạo nghề anh/chị? Trước cai Khi tái hòa nhập cộng nghiện đồng Chưa đào tạo nghề □1 □1 Sơ cấp □2 □2 Trung cấp/ CN Kỹ thuật □3 □3 Cao cấp (Cao đẳng/Đại học) □4 □4 Khác □5 □5 Câu 3: Loại nghề anh/chị đƣợc đào tạo? Trước cai nghiện Khi tái hòa nhập cộng đồng Nghề nông □1 □1 Cán viên chức May công nghiệp Điện dân dụng Lái xe Sửa xe gắn máy Không có nghề (thất nghiệp, sức lao động, lao động tự do…) □2 □3 □4 □5 □6 □7 □2 □3 □4 □5 □6 □7 Câu 4: Tình trạng hôn nhân anh/chị? Trước cai Khi tái hòa nhập cộng nghiện đồng Chưa kết hôn/độc thân □1 □1 Đã kết hôn □2 □2 Ly hôn □3 □3 Ly thân □4 □4 Khác □5 □5 82 Câu 5: Quá trình nghiện ma túy cai nghiện ma túy? C5.1: Anh/chị nghiện ma túy năm? Dưới năm □1 Từ - năm □2 Từ – năm □3 Từ – 10 năm □4 Trên 10 năm □5 C5.2: Anh/chị cai nghiện ma túy lần? lần □1 lần □2 lần trở lên □3 C5.3: Thời gian Anh/ chị tái hòa nhập cộng đồng (từ lần cai cuối) đến lâu ? Dưới năm □1 Từ năm - năm □2 Từ năm – đến năm □3 Câu 6: Anh/chị sống đâu? Trước cai nghiện Khi tái hòa nhập cộng đồng Thành thị □1 □1 Nông thôn □2 □2 Câu 7: Việc làm anh/chị? C7.1: Trước cai nghiện, tái hòa nhập cộng đồng anh/chị làm nghề sau đây? Trước cai nghiện Khi tái hòa nhập cộng đồng Hiện Nông nghiệp □1 □1 □1 Cán viên chức □2 □2 □2 May công nghiệp □3 □3 □3 83 Điện dân dụng □4 □4 □4 Lái xe □5 □5 □5 Sửa xe gắn máy □6 □6 □6 Không có nghề (thất nghiệp, sức lao động, lao động tự do…) □7 □7 □7 C7.2 Anh/chị có nghề nghiệp đâu Đảng Chính hỗ trợ quyền hỗ trợ Đoàn thể hỗ trợ Tự Gia đình giúp Bạn Họ Hàng Doanh Khác bè hàng xóm nghiệp giúp giúp giúp □1 □1 □1 □1 □1 □1 □1 thân tìm Nông nghiệp □1 □1 □1 Cán viên chức □2 □2 □2 □2 □2 □2 □2 □2 □2 □2 May công nghiệp □3 □3 □3 □3 □3 □3 □3 □3 □3 □3 Điện dân dụng □4 □4 □4 □4 □4 □4 □4 □4 □4 □4 Lái xe □5 □5 □5 □5 □5 □5 □5 □5 □5 □5 Sửa xe gắn máy □6 □6 □6 □6 □6 □6 □6 □6 □6 Không có nghề (thất nghiệp, sức lao động, lao động tự do…) □7 □7 □7 □7 □7 □ □ □7 □7 □7 □6 C7.3 Tìm việc làm sau tái hòa nhập cộng đồng, anh/chị gặp khó khăn sau đây? Bản thân thiếu tự tin □1 Chưa đào tạo nghề □2 Đào tạo nghề chưa thạo □3 Chủ sử dụng lao động thiếu tin tưởng □4 Tâm lý nghi ngại cộng đồng □5 Sức không đảm bảo □6 Không có vốn □7 Chính quyền địa phương thiếu quan tâm □8 84 Khác (ghi rõ) …………………………… □9 C7.4 Xin anh chị cho biết mức độ nghề mà Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội Tiền Giang đào tạo giúp anh/chị để tìm việc làm sau cai nghiện Rất tốt Bình Chưa tốt Không thường hợp Tốt Khó đánh giá May công nghiệp □1 □1 □1 □1 □1 □1 Điện dân dụng □2 □2 □2 □2 □2 □2 Sửa chữa xe gắn máy □3 □3 □3 □3 □3 □3 C7.5 Nếu anh/chị chưa có nghề nghiệp, việc làm, xin vui lòng cho biết lý do? Trước cai nghiện Khi tái hòa nhập cộng đồng đến Nghề nghiệp Việc làm Nghề nghiệp Việc làm Chưa đào tạo □1 □1 □1 □1 Chính quyền không quan tâm giúp đỡ □2 □2 □2 □2 Gia đình chưa quan tâm ý □3 □3 □3 □3 Cộng đồng không tạo điều kiện □4 □4 □4 □4 Người thân, họ hàng chưa giúp □5 □5 □5 □5 Bạn bè chưa quan tâm □6 □6 □6 □6 Không có vốn □7 □7 □7 □7 Chủ doanh nghiệp chưa tin tưởng □8 □8 □8 □8 Bản thân chưa muốn làm việc □9 □9 □9 □9 Việc nặng nhọc □ 10 □ 10 □ 10 □ 10 Không đủ sống □ 11 □ 11 □ 11 □ 11 Khác (ghi rõ) □ 12 □ 12 □ 12 □ 12 Câu 8: Thu nhập từ việc làm Anh/chị nhƣ nào? Trước cai Khi tái hòa nhập cộng nghiện đồng Thu nhập cao, có tích luỹ □1 85 □1 Thu nhập trung bình vừa đủ chi tiêu □2 □2 Thu nhập thấp không đảm bảo mức sống □3 □3 Khó đánh giá □4 □4 Câu 9: Trong trình tái hòa nhập cộng đồng, tìm kiếm việc làm anh/chị đƣợc quan tâm, giúp đỡ chủ thể nhiều nhất? ( kể chủ thể ) Tổ chức Đảng □1 Chính quyền xã, phường □2 Mặt trận Tổ quốc □3 Hội phụ nữ □4 Cựu chiến binh □5 Hội người cao tuổi □6 Đoàn niên □7 Công an □8 Trung tâm cai nghiện □9 Khác (ghi rõ) □ 10 Câu 10: Theo anh/chị, để có việc làm chống tái nghiện tái hòa nhập cộng đồng cần quan tâm, giúp đỡ chủ thể sau đây? Chống tái nghiện Tái hòa nhập cộng đồng Gia đình □1 □1 Họ hàng □2 □2 Hàng xóm □3 □3 Bạn cai nghiện □4 □4 Bạn thân □5 □5 Tổ trưởng Tổ dân phố □6 □6 Bí thư Chi khu phố □7 □7 Công an □8 □8 86 Cán xã hội □9 □9 Giáo dục viên đồng đẳng □ 10 □ 10 Cán Trung tâm cai nghiện □ 11 □ 11 Cán đoàn thể xã hội địa phương □ 12 □ 12 Cộng tác viên xã hội □ 13 □ 13 Khác (ghi rõ) □ 14 □ 14 Câu 11: Mức hài lòng với nghề nghiệp, việc làm anh/chị? Nghề nghiệp Việc làm Rất hài lòng □1 □1 Hài lòng □2 □2 Chưa hài lòng □3 □3 Khó đánh giá □4 □4 Câu 12: Ngoài nội dung anh/chị có đề nghị khác (xin ghi rõ)? ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… Xin chân thành cảm ơn! 87 ĐỀ CƢƠNG PHỎNG VẤN SÂU Nội dung PVS Ngƣời nghiện ma túy sau cai nghiện Người vấn: + Nơi ở: + Thời gian nghiện: + Họ tên: + Tuổi: + Giới tính: Thời gian vấn: Người vấn: Nội dung vấn: Anh/chị trình cai nghiện Trung tâm có học nghề không? Hiện Anh/ chị có việc làm không? Anh/ chị làm nghề gì? Bằng cách Anh/chị có việc làm nay? Công việc Anh/chị ổn định hay tạm thời? Thu nhập Anh/chị nào? Anh/chị có hài lòng với công việc thu nhập không? Anh/chị có trở ngại trình tìm việc làm? Các tổ chức, đoàn thể địa phương hỗ trợ cho Anh/chị trình tìm kiếm tạo việc làm? Sự mặc cảm thái độ cộng đồng ảnh hưởng đến đào tạo nghề, tìm việc làm nào? 10 Anh/chị có đề nghị với cấp quyền đoàn thể để người nghiện ma túy sau cai nghiện có việc làm, tái hòa nhập cộng đồng? 88 Nội dung PVS ngƣời thân; họ hàng; bạn bè ngƣời nghiện ma túy sau cai nghiện Người vấn: + Nơi ở: + Nghề nghiệp: + Họ tên: + Tuổi: + Giới tính: Thời gian vấn: Người vấn: Nội dung vấn: Anh/ chị có người thân sau cai nghiện, họ nào? Họ có việc làm không? Hiện họ làm công việc gì? Có ổn định không? Xin anh/chị cho biết họ có việc làm từ hình thức nào? Ai người giúp đỡ họ có việc làm hay họ tự tìm việc làm? Bản thân anh/chị có giúp đỡ cho họ trình tìm việc làm không? Để người thân anh/chị có việc làm, không tái nghiện, theo anh chị cần làm để giúp đỡ họ? Anh/chị cho biết cấp quyền, đoàn thể, doanh nghiệp địa phương có biện pháp giúp đỡ người nghiện ma túy sau cai nghiện tìm việc làm không? Anh/chị nhận xét thân người nghiện ma túy sau cai nghiện? Họ có chăm làm việc không? Có đoạn tuyệt với ma túy không? Theo Anh/chị, để tạo việc làm, cần giúp vốn cho người nghiện ma túy sau cai nghiện không? Người nghiện ma túy sau cai nghiện nên đào tạo nghề, tìm việc làm cho họ thích hợp nhất? (2-3 nghề ) 10 Ai giúp đỡ người nghiện ma túy sau cai nghiện tìm việc ổn định sống tốt nhất? 11 Anh/chị có kiến nghị đề xuất với cấp lãnh đạo quản lý, tổ chức đoàn thể nhằm hỗ trợ việc làm người nghiện ma túy sau cai nghiện tái hòa nhập cộng đồng? Xin chân thành cám ơn! 89 ... Nội dung hỗ trợ việc làm người nghiện ma túy sau cai nghiện 21 1.4 Các kỹ hỗ trợ việc làm người nghiện ma túy sau cai nghiện 24 1.5 Ý nghĩa hỗ trợ việc làm người nghiện ma túy sau cai nghiện. .. 1: Những vấn đề lý luận hỗ trợ việc làm người nghiện ma túy sau cai nghiện Chương 2: Thực trạng hỗ trợ việc làm người nghiện ma túy sau cai nghiện từ thực tiễn tỉnh Tiền Giang Chương 3: Giải pháp... cao khả hỗ trợ việc làm NNMT SCN Do đó, tập trung nghiên cứu đề tài Hỗ trợ việc làm người nghiện ma túy sau cai nghiện từ thực tiễn tỉnh Tiền Giang , sâu vào khía cạnh thực trạng việc làm NNMT