BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM HOÀNG THỊ NHỊ HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG DÀNH CHO DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG TMCP QUÂN ĐỘI VIỆT NAM Chuyên ngành : Tài – Ngân hàng Mã số : 60.34.02.01 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS TRƯƠNG QUANG THÔNG TP HỒ CHÍ MINH – NĂM 2014 i CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự – Hạnh phúc LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sỹ kinh tế “Hoàn thiện hoạt động tín dụng dành cho khách hàng doanh nghiệp vừa nhỏ Ngân hàng thương mại cổ phần Quân Đội Việt Nam” công trình nghiên cứu riêng Các kết nghiên cứu luận án trung thực chưa công bố công trình khác Hoàng Thị Nhị ii MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU viii Lý chọn đề tài 2 Mục tiêu nghiên cứu Đối tượng phạm vi nghiên cứu 3.1 Đối tượng nghiên cứu 3.2 Phạm vi nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu Kết cấu luận văn CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG DÀNH CHO KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1 Những vấn đề doanh nghiệp vừa nhỏ 1.1.1 Khái niệm chung doanh nghiệp 1.1.2 Phân loại doanh nghiệp vừa nhỏ 1.1.3 Đặc điểm doanh nghiệp vừa nhỏ 1.1.3.1 Ưu điểm 1.1.3.2 Nhược điểm 10 1.1.4 Vai trò doanh nghiệp vừa nhỏ kinh tế 11 1.2 Hoạt động cấp tín dụng dành cho khách hàng doanh nghiệp vừa nhỏ 13 1.2.1 Khái niệm hoạt động tín dụng 13 1.2.2 Các phương thức cấp tín dụng cho khách hàng doanh nghiệp vừa nhỏ 13 1.2.2.1 Cho vay 13 1.2.2.1.1 Khái niệm đặc điểm 13 1.2.2.1.2 Các phương thức cho vay 14 iii 1.2.2.2 Chiết khấu 16 1.2.2.3 Bảo lãnh 17 1.2.2.3.1 Khái niệm đặc điểm 17 1.2.2.3.2 Phân loại bảo lãnh 18 1.2.2.4 Cho thuê tài 19 1.2.2.4.1 Khái niệm đặc điểm 19 1.2.2.4.2 Phân loại cho thuê tài 20 1.2.3.1 Thuận lợi 21 1.2.3.2 Khó khăn 22 1.4 Đánh giá hoạt động tín dụng dành cho khách hàng doanh nghiệp vừa nhỏ 24 1.4.1 Quan điểm đánh giá hoạt động tín dụng dành cho khách hàng doanh nghiệp vừa nhỏ 24 1.4.2 Các tiêu đánh giá hoạt động tín dụng dành cho khách hàng DNVVN 24 1.4.2.1 Nhóm tiêu đánh giá việc mở rộng quy mô cấp tín dụng DNVVN 24 1.4.2.2 Nhóm tiêu đánh giá chất lượng cấp tín dụng với DNVVN 27 1.4.2.3 Một số tiêu khác 28 KẾT LUẬN CHƯƠNG 30 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG DÀNH CHO DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG TMCP QUÂN ĐỘI VIỆT NAM 31 2.1 Tổng quan NHTMCP Quân Đội 31 2.1.1 Quá trình hình thành phát triển 31 2.1.2 Tình hình hoạt động kinh doanh 36 2.1.2.1 Quy mô hoạt động 36 iv 2.1.2.3 Hoạt động huy động vốn 38 2.1.2.4 Hoạt động cấp tín dụng 39 2.1.2.5 Các hoạt động khác 40 2.2 Định hướng hoạt động tín dụng dành cho khách hàng doanh nghiệp vừa nhỏ Ngân hàng TMCP Quân Đội giai đoạn 2010 – 2013 41 2.2.1 Phân loại khách hàng doanh nghiệp vừa nhỏ 41 2.2.1.1 Phân loại dựa vào quy mô 41 2.2.1.2 Phân loại dựa vào xếp hạng tín dụng 42 2.2.2 Chính sách tín dụng dành cho khách hàng doanh nghiệp vừa nhỏ Ngân hàng TMCP Quân Đội giai đoạn 2010-2012 44 2.2.2.1 Định hướng sách chung 44 2.2.2.2 Chính sách nghiệp vụ cấp tín dụng 45 2.2.2.2.1 Về hoạt động cấp tín dụng 45 2.2.2.2.2 Đối với hoạt động bảo lãnh 46 2.2.2.3 Chính sách quản lý chất lượng tín dụng trích lập dự phòng rủi ro 47 2.2.2.4 Chính sách lãi suất phí suất tín dụng 47 2.2.2.5 Chính sách quy mô giới hạn tín dụng 48 2.3 Đánh giá thực trạng cấp tín dụng dành cho khách hàng doanh nghiệp vừa nhỏ 48 2.3.1 Thực trạng phát triển cấp tín dụng DNVVN MB 48 2.3.1.1 Thực trạng hoạt động mở rộng quy mô cấp tín dụng 48 2.3.1.1.1 Tốc độ tăng trưởng số lượng DNVVN 48 2.3.1.1.2 Tốc độ tăng trưởng doanh số cấp tín dụng DNVVN 49 2.3.1.1.3 Tình hình dư nợ DNVVN 50 2.3.1.1.4 Lợi nhuận từ hoạt động cấp tín dụng DNVVN 55 2.3.2 Thực trạng chất lượng cấp tín dụng DNVVN 56 2.3.2.1 Tình hình nợ hạn nợ xấu DNVVN 56 2.3.2.2 Vòng quay vốn tín dụng DNVVN 57 v 2.4 Đánh giá thực trạng hoạt động tín dụng DNVVN MB 58 2.4.1 Những kết đạt 58 2.4.2 Những hạn chế tồn hoạt động tín dụng 60 KẾT LUẬN CHƯƠNG 63 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG DÀNH CHO KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG TMCP QUÂN ĐỘI 64 3.1 Giải pháp Ngân hàng TMCP Quân Đội 64 3.1.1 Giải pháp mở rộng quy mô cấp tín dụng khách hàng doanh nghiệp vừa nhỏ 64 3.1.1.1 Đa dạng hóa sản phẩm tín dụng 64 3.1.1.2 Xây dựng quy định tài sản bảo đảm chi tiết phù hợp với nhóm khách hàng DNVVN 65 3.1.1.3 Điều chỉnh sách lãi suất, phí linh hoạt cạnh tranh 67 3.1.1.4 Cải thiện quy trình cấp tín dụng dành cho khách hàng DNVVN 68 3.1.1.5 Tăng cường công tác bán hàng 69 3.1.2 Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng doanh nghiệp vừa nhỏ 70 3.1.2.1 Nâng cao chất lượng kiểm soát rủi ro tín dụng 70 3.1.2.2 Nâng cao chất lượng đội ngũ nguồn nhân lực 71 3.1.3 Các giải pháp khác 71 3.1.3.1 Nâng cao hiệu sách huy động vốn 71 3.1.3.2 Mở rộng mạng lưới giao dịch 72 3.1.3.3 Nâng cao hệ thống công nghệ thông tin 73 3.2 Giải pháp doanh nghiệp vừa nhỏ 73 3.2.1 Hoàn thiện chế độ báo cáo tài 73 3.2.2 Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực 74 3.2.3 Chủ động sử dụng sản phẩm Ngân hàng 75 vi 3.3 Kiến nghị Ngân hàng Nhà nước, quan Chính Phủ, quan quản lý, Hiệp hội Doanh nghiệp vừa nhỏ 75 3.3.1 Kiến nghị Ngân hàng Nhà nước 75 3.3.2 Kiến nghị với Chính phủ, Bộ, ngành liên quan 76 3.3.3 Kiến nghị hiệp hội 78 KẾT LUẬN CHƯƠNG 79 KẾT LUẬN 80 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 81 vii DANH MỤC KÝ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt NHTM DNVVN NHNN TSBĐ MB CSTD HĐTD Tên đầy đủ tiếng Việt Ngân hàng thương mại Doanh nghiệp vừa nhỏ Ngân hàng nhà nước Tài sản bảo đảm Ngân hàng TMCP Quân Đội Chính sách tín dụng Hoạt động tín dụng viii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1: Tiêu chí phân loại doanh nghiệp vừa nhỏ số quốc gia khu vực .6 Bảng 1.2: Định nghĩa doanh nghiệp vừa nhỏ Việt Nam Bảng 2.1: Vốn chủ sở hữu tổng tài sản Ngân hàng TMCP Quân Đội 37 Bảng 2.2: Kết hoạt động kinh doanh Ngân hàng TMCP Quân Đội 38 Bảng 2.3: Tình hình huy động vốn Ngân hàng TMCP Quân Đội 39 Bảng 2.4: So sánh tiêu chí phân loại DNVVN 42 Bảng 2.5: Số lượng DNVVN có quan hệ tín dụng MB .49 Bảng 2.6: Doanh số cấp tín dụng thu nợ DNVVN giai đoạn 2010-2013 50 Bảng 2.7: Dư nợ DNVVN so với tổng dư nợ .51 Bảng 2.8: Cơ cấu cấp tín dụng DNVVN theo ngành kinh tế 52 Bảng 2.9: Cơ cấu cấp tín dụng DNVVN theo kỳ hạn .53 Bảng 2.10: Cơ cấu cấp tín dụng DNVVN theo tài sản đảm bảo 54 Bảng 2.11: Tỷ trọng lợi nhuận từ cấp tín dụng DNVVN 55 Bảng 2.12: Tỷ lệ nợ hạn DNVVN 57 Bảng 2.13: Vòng quay vốn tín dụng DNVVN 58 ix DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: Doanh số cấp tín dụng Ngân hàng TMCP Quân Đội giai đoạn 2010-2012 40 Biểu đồ 2.2: Tỷ trọng dư nợ DNVVN so với dư nợ nhóm khách hàng khác 51 Biểu đồ 2.3: Tỷ trọng dư nợ DNVVN so với toàn hệ thổng 54 Biểu đồ 2.4: Thu nhập hoạt động tín dụng DNVVN 58 67 Minh; 60% bất động sản khu vực thành phố Hồ Chí Minh; 50% bất động sản đất nông nghiệp; 50% hàng tồn kho… Tỷ lệ cho vay dựa giá trị tài sản bảo đảm thấp so với TCTD khác Thêm vào đó, giá trị định giá MB thấp so với mặt giá chung tài sản bảo đảm Từ dẫn đến giá trị cho vay tối đa dựa tài sản bảo đảm thấp dẫn đến khả cấp tín dụng cho DNVVN thấp Việc nâng cao tỷ lệ cho vay dựa tài sản bảo đảm xem xét áp dụng khách hàng có uy tín thị trường, tiềm lực tài tốt Đồng thời, việc nâng cao tỷ lệ cho vay dựa tài sản bảo đảm phải đôi với việc tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát quản lý trước giải ngân, sau giải ngân để kịp thời phát rủi ro khách hàng 3.1.1.3 Điều chỉnh sách lãi suất, phí linh hoạt cạnh tranh Lãi suất, phí chi phí cho việc sử dụng sản phẩm tín dụng Đây yếu tố hàng đầu dẫn đến định khách hàng sử dụng sản phẩm khách hàng ngân hàng định tiếp tục sử dụng sản phẩm khách hàng cũ Do đó, việc xây dựng chế sách lãi suất, phí linh hoạt, điều chỉnh kịp thời theo tình hình chung thị trường tạo điều kiện để ngân hàng thu hút thêm khách hàng mà tảng để trì, mở rộng phát triển quan hệ với khách hàng Đồng thời, việc chủ động áp dụng sách lãi suất cạnh tranh so với tổ chức khác, phù hợp với tình hình chung thị trường thể quan tâm chia sẻ ngân hàng khách hàng Điều thể quan điểm xem khách hàng trung tâm phát triển, thể mối quan hệ khách hàng ngân hàng mối quan hệ bình đẳng, hợp tác phát triển Tính cạnh tranh thị trường ngày cao MB cần chủ động điều chỉnh sách lãi suất phù hợp để giữ chân khách hàng cũ, tạo điều kiện khai thác sâu khách hàng Việc phát triển khách hàng khó việc giữ chân khách hàng khó 68 Hiện tại, hầu hết tổ chức tín dụng có sách ưu đãi lãi suất khách hàng cũ, có phân biệt khách hàng cũ khách hàng dẫn đến MB khó khăn việc tiếp cận khách hàng giao dịch với ngân hàng khác Do đó, MB cần chủ động việc xây dựng sách lãi suất ưu đãi, cạnh tranh khách hàng sở cân đối lợi ích tổng thể mà khách hàng mang lại cho MB thời gian tới 3.1.1.4 Cải thiện quy trình cấp tín dụng dành cho khách hàng DNVVN Hiện tại, MB áp dụng quy trình thẩm định tập trung tiểu trung tâm thẩm định khu vực nước Điều giúp cho công tác thẩm định chuyên nghiệp chuẩn hóa Tuy nhiên, quy trình cấp tín dụng dành cho khách hàng nói chung khách hàng DNVVN nói riêng thông qua nhiều cấp từ chi nhánh lên hội sở, thời gian xử lý hồ sơ tương đối lâu dẫn đến chậm trễ công tác cấp tín dụng ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh khách hàng, giảm tính cạnh tranh MB Điều không ảnh hưởng đến khách hàng mà ảnh hưởng đến hình ảnh chung ngân hàng Quân Đội dẫn đến khó khăn việc thu hút thêm khách hàng đối tác đầu vào, đối tác đầu khách hàng Trong đối tác đầu vào, đối tác đầu nguồn khách hàng phong phú, đa dạng để Ngân hàng Quân Đội khai thác phát triển, góp phần mở rộng hoạt động tín dụng Do đó, quy trình cấp tín dụng cần đơn giản hóa bước thẩm định, kiểm soát hồ sơ đảm bảo an toàn quản lý rủi ro Việc thẩm định, kiểm soát hồ sơ cần thực thẩm định yếu tố quan trọng phương án, đảm bảo tiến độ thực hồ sơ nhanh chóng kiểm soát rủi ro Đối với khách hàng DNVVN, đặc biệt doanh nghiệp siêu nhỏ, nội dung thẩm định đơn giản rút ngắn quy trình xử lý hồ sơ, bỏ bớt số bước quy trình thẩm định khâu tái thẩm định, hồ sơ thực thẩm định thông qua nhân quản lý khách hàng để tiết kiệm thời gian đảm bảo đánh giá toàn diện khách hàng phương án giải ngân Bộ phận thẩm định đóng vai trò đưa ý kiến trường hợp 69 khách hàng có quy mô siêu nhỏ Ngoài ra, MB cần xây dựng hệ thống tính điểm kiểm soát hiệu công việc thông qua thời gian xử lý hồ sơ khâu, phận để đảm bảo tất phận nỗ lực trình xử lý hồ sơ phục vụ khách hàng 3.1.1.5 Tăng cường công tác bán hàng Công tác bán hàng đóng vai trò quan trọng việc phát triển hoạt động tín dụng Trong đó, yếu tố người có vai trò định Các chuyên viên quan hệ khách hàng cầu nối ngân hàng khách hàng Họ người nắm bắt rõ quy định sản phẩm, sách hữu nhà tư vấn tài cho doanh nghiệp có nhu cầu sử dụng sản phẩm tín dụng ngân hàng Việc phát triển hoạt động tín dụng thành công thiếu chủ động chuyên viên quan hệ khách hàng việc tiếp thị khách hàng, khai thác nhu cầu đưa sản phẩm ngân hàng đến với khách hàng Để công tác bán hàng đạt hiệu cao, phía nhân viên MB mà cụ thể chuyên viên quan hệ khách hàng, cần chủ động công tác tiếp thị sản phẩm đến khách hàng Việc mở rộng hoạt động không tập trung vào khai thác khách hàng hữu mà tìm kiếm khách hàng mới, tiềm thị trường giao dịch, sử dụng sản phẩm MB Để làm điều này, nhân viên MB cần trang bị cho kiến thức sản phẩm, chương trình ưu đãi, điều kiện áp dụng khách hàng Đồng thời, nhân viên MB cần nắm vững tất sản phẩm MB quy định ngân hàng nhà nước để tư vấn cho khách hàng lựa chọn tốt nhất, đáp ứng nhu cầu tối đa với chi phí tối thiểu Về phía ngân hàng TMCP Quân Đội cần chủ động đào tạo đội ngũ bán hàng chuyên nghiệp, động hiệu thông qua lớp đào tạo sản phẩm, quy trình kỹ mềm phục vụ công tác bán hàng kỹ giao tiếp, kỹ xử lý tình huống, kỹ gọi điện thoại… Ngoài ra, MB cần xây dựng chế thưởng phạt công khai theo kết công việc Hiện tại, MB chưa có thang đo cụ thể cho kết thực 70 công việc mà việc đánh giá mang tính cảm tính; thời gian đánh giá thường 01 chu kỳ 06 tháng dẫn đến không sát công tác bán hàng Vì vậy, việc đánh giá kết bán hàng cần thực định kỳ hàng tuần hàng tháng MB cần xây dựng chế độ lương, thưởng theo kết hoàn thành công việc, đảm bảo công cho cá nhân có thành tích xuất sắc công tác phát triển khách hàng Điều tạo động lực cho cá nhân nỗ lực phấn đấu để hoàn thành mục tiêu giao 3.1.2 Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng doanh nghiệp vừa nhỏ 3.1.2.1 Nâng cao chất lượng kiểm soát rủi ro tín dụng Nghiệp vụ cấp tín dụng cho nhóm khách hàng DNVVN đơn giản nhiên hoạt động DNVVN chịu ảnh hưởng nhiều biến động kinh tế Do đó, việc mở rộng quy mô cấp tín dụng cho nhóm khách hàng phải kèm với biện pháp kiểm soát rủi ro để đảm bảo hiệu chung cho hoạt động cấp tín dụng Đối với DNVVN, để kiểm soát rủi ro cán ngân hàng phải thường xuyên theo dõi, bám sát hoạt động kinh doanh khách hàng để kịp thời phát rủi ro phát sinh Điều đòi hỏi ngân hàng TMCP Quân Đội phải thường xuyên tổ chức chương trình đào tạo nhân viên để nâng cao chất lượng thẩm định khách hàng mở rộng kiến thức việc phát quản lý rủi ro cho nhân viên Ngoài ra, MB cần xây dựng riêng sách quản lý rủi ro nhóm khách hàng DNVVN tiêu chí đánh giá khách hàng DNVVN, đặc trưng hoạt động DNVVN, rủi ro thường xảy nhóm khách hàng học kinh nghiệm MB thường xuyên cung cấp đánh giá, phân tích ngành nghề, lĩnh vực kinh tế đánh giá thực trạng kết hoạt động kinh doanh ngành năm tại; triển vọng phát triển ngành tương lai; đánh giá thị trường đầu vào, đầu ngành; phân tích rủi ro xảy doanh nghiệp thong qua sách, quy định nhà nước; rủi ro xuất phát từ đối tác đầu vào, đầu ra; rủi ro từ thị trường tiêu thụ nước thị trường giới; rủi ro xuất phát từ doanh nghiệp… 71 Những thông tin cần truyền thông đến toàn thể nhân viên để đảm bảo nhân viên, đặc biệt chuyên viên quan hệ khách hàng chuyên viên thẩm định nắm tình hình chung tiên liệu rủi ro xảy cho khách hàng 3.1.2.2 Nâng cao chất lượng đội ngũ nguồn nhân lực Nguồn nhân lực MB nguồn nhân lực trẻ, tràn trề sức sống nhiệt huyết Đây mạnh MB việc tiếp xúc phát triển khách hàng Tuy nhiên, nguồn nhân lực trẻ nên kinh nghiệm hạn chế, đặc biệt kinh nghiệm lĩnh vực phân tích, thẩm định, đánh giá tổng quan khách hàng Việc đánh giá, thẩm định khách hàng không số liệu cứng nhắc mà cần đánh giá toàn diện từ nhiều nguồn thông tin khác kênh truyền thông, báo đài, thẩm định trực tiếp… Điều đòi hỏi nhân viên quản lý khách hàng, nhân viên phụ trách công tác thẩm định xét duyệt cấp tín dụng cần trang bị tốt, đầy đủ mặt kiến thức kỹ để đảm bảo việc thẩm định xác, khách quan Từ đó, MB có hội cấp tín dụng đối tượng khách hàng có nhu cầu sử dụng vốn, cấp tín dụng khách hàng có tiềm lực tài chính, có uy tín nhằm mở rộng hoạt động cấp tín dụng kèm với kiểm soát tốt rủi ro Ngoài ra, MB cần quan tâm đến chế đỗ đãi ngộ nhân viên thông qua sách lương, thưởng, chế độ thai sản, nghỉ ngơi… Việc quan tâm đến đời sống tinh thần nhân viên đóng vai trò quan trọng, tạo điều kiện để MB giữ chân nhân tài, tạo nguồn nhân lực có chất lượng đóng góp vào việc phát triển tín dụng nói riêng phát triển toàn diện toàn ngân hàng 3.1.3 Các giải pháp khác 3.1.3.1 Nâng cao hiệu sách huy động vốn Nền tảng hoạt động cấp tín dụng nguồn vốn ổn định chi phí thấp Do đó, để nâng cao hiệu hoạt động cấp tín dụng cần có sách huy động vốn phù hợp, đảm bảo nguồn vốn ổn định cho hoạt động cấp tín dụng Hiện tại, hiệu từ hoạt động huy động vốn 72 từ nhóm khách hàng DNVVN chưa hiệu Nguyên nhân phần sách lãi suất dành nhóm khách hàng doanh nghiệp chưa hấp dẫn, sản phẩm huy động chưa đa dạng hệ thống mạng lưới giao dịch ngân hàng hạn chế không tạo điều kiện thuận tiện cho khách hàng giao dịch Do đó, để góp phần thu hút nguồn vốn huy động từ khách hàng nói chung khách hàng DNVVN nói riêng, ngân hàng cần xây dựng sản phẩm đa dạng dành cho khách hàng sản phẩm rút gốc linh hoạt; sản phẩm tiền gửi cho phép khách hàng nộp thêm tiền thời điểm định Đối với tiền gửi không kỳ hạn, nhóm tiền gửi có chi phí thấp, ngân hàng cần áp dụng mức lãi suất cạnh tranh với thị trường ưu đãi khách hàng có số dư tiền gửi bình quân cao ổn định thời gian dài 3.1.3.2 Mở rộng mạng lưới giao dịch Hiện tại, hệ thống mạng lưới chi nhánh, phòng giao dịch MB Đồng thời, số lượng DNVVN nước có giao dịch tài khoản MB hạn chế Điều dẫn đến số DNVVN chưa sẵn sàng giao dịch với MB, chưa thấy thuận tiện việc giao dịch tài khoản với khách hàng đầu vào, đầu đối tác đầu vào Nguyên nhân, khách hàng đầu vào đầu đa số có giao dịch tài khoản ngân hàng thương mại khác, thường khó có thay đổi hệ thống mạng lưới giao dịch MB thưa thớt, không thuận tiện cho giao dịch khách hàng Do đó, việc chuyển khoản khác hệ thống dẫn đến tốn chi phí khách hàng tốn nhiều thời gian để xử lý giao dịch phải thông qua trung gian than toán ngân hàng nhà nước Trong việc chuyển khoản hệ thống giúp khách hàng tiết kiệm chi phí, thời gian xử lý hồ sơ nhanh chóng Đối với khách hàng cá nhân, mạng lưới giao dịch rộng khắp thuận tiện yếu tố để lựa chọn sử dụng sản phẩm tiền gửi Vì vậy, việc mở rộng mạng lưới không giúp ngân hàng quảng bá hình ảnh mà tạo điều kiện thuận lợi giao dịch, tạo liên kết khách hàng nước Điều góp phần tạo điểu kiện để MB có hội tiếp cận thêm nhiều khách hàng mới, góp phần phát triển hoạt động cấp tín 73 dụng Ngoài ra, việc mở rộng mạng lưới giao dịch có tác dụng tích cực với hoạt động huy động vốn Đối với khách hàng có nhu cầu giao dịch tiền gửi, bên cạnh yếu tố lãi suất, tiện lợi nhanh chóng giao dịch yếu tố định góp phần gia tăng huy động từ khách hàng Một mạng lưới chi nhánh, phòng giao dịch rộng khắp tạo điều kiện giao dịch cho khách hàng, giảm áp lực số lượng khách hàng đơn vị kinh doanh góp phần giảm thời gian chờ đợi giao dịch khách hàng 3.1.3.3 Nâng cao hệ thống công nghệ thông tin Hiện tại, MB sử dụng chương trình hạch toán T24 đại Tuy nhiên, chương trình bộc lộ số hạn chế định như: việc xuất liệu chậm; tốc độ xử lý thông tin chậm; việc tra cứu thông tin nhiều khó khăn yêu cầu phải có xác mã số doanh nghiệp… Trong khi, số ngân hàng thương mại khác, tra cứu thông tin khách hàng thông qua họ tên, địa chỉ, số điện thoại, số chứng minh nhân dân… (đối với khách hàng cá nhân); tên công ty, địa chỉ, mã số thuế, số điện thoại… (đối với khách hàng doanh nghiệp) Đồng thời, liệu cá nhân có vị trí công ty chủ doanh nghiệp, kế toán trưởng… liên kết vào liệu công ty Do đó, tra cứu thông tin 01 doanh nghiệp, người dùng dễ dàng tra cứu thêm thông tin người quản lý doanh nghiệp Từ đó, tạo điều kiện cho nhân viên MB thu thập thông tin khách hàng phục vụ việc tiếp thị, phát triển khách hàng 3.2 Giải pháp doanh nghiệp vừa nhỏ 3.2.1 Hoàn thiện chế độ báo cáo tài Hạn chế tin tưởng số liệu báo cáo tài DNVVN yếu tố làm giảm khả cấp tín dụng NHTM Vì vậy, DNVVN cần thực minh bạch hoá hoạt động tài chính, sử dụng hệ thống sổ sách kế toán quy định, chuẩn mực kế toán Bộ tài quy định Các DNVVN thường có hệ thống sổ 74 sách kế toán nhằm nhiều mục đích khác Trong đó, chủ yếu loại sổ sách kế toán ghi chép thực tế hoạt động kinh doanh khách hàng; loại sổ sách kế toán ghi chép số liệu hoạt động kinh doanh phục vụ công tác kê khai nộp thuế thu nhập doanh nghiệp Vì số liệu làm sở nộp thuế thường để ngân hàng xem xét đánh giá nhu cầu vốn, khả tài để cấp tín dụng báo cáo thuế khách hàng thường không phản ánh thực trạng hoạt động khách hàng Thực tế, nhiều doanh nghiệp khai báo cáo với quan thuế kết hoạt động kinh doanh bị lỗ nhằm tránh thuế thu nhập doanh nghiệp hoạt động kinh doanh thực tế khách hàng có lợi nhuận dương Chính điều gây nhiều khó khăn cho ngân hàng công tác thẩm định định cấp tín dụng Vì vậy, việc minh bạch số liệu hướng hoạt động báo cáo tài DNVVN đến với chuẩn mực kế toán Bộ tài quy định tạo điều kiện thuận lợi cho ngân hàng xét duyệt cấp tín dụng thể hoạt động chuyên nghiệp doanh nghiệp 3.2.2 Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực Trong DNVVN, vai trò người quản lý đóng vai trò quan trọng Số lượng lao động DNVVN thường từ 10 đến 50 nhân Do đó, số lượng cán quản lý cấp trung Việc điều hành tập trung chủ yếu vào người đứng đầu doanh nghiệp Do đó, việc nâng cao trình độ quản lý người đứng đầu doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng Người quản lý doanh nghiệp cần có kiến thức toàn diện hoạt động kinh doanh công ty, kiến thức tài kiến thức khác luật… Đồng thời, DNVVN cần trọng đến công tác đào tạo đội ngũ nhân viên mình, không ngừng nâng cao tay nghề kiến thức, kỹ người lao động Hiện tại, DNVVN bỏ ngỏ công tác đào tạo cho đội ngũ nhân viên Điều dẫn đến suất lao động không tăng cao, khả gắn bó người lao động với công ty thấp dẫn đến biến động nhân thường xuyên Việc biến động nhân sự, đặc biệt lao động trực tiếp ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động công ty Trong điều kiện kinh tế mở cửa, số lượng doanh nghiệp nước không ngừng tăng lên với ưu đãi lương, chế độ đãi 75 ngộ cạnh tranh trực tiếp với DNVVN nước công tác thu hút đào tạo nhân tài 3.2.3 Chủ động sử dụng sản phẩm Ngân hàng Hiện tại, có số DNVVN bị động việc tìm hiểu sử dụng sản phẩm ngân hàng thương mại Các DNVVN hạn chế kiến thức lĩnh vực ngân hàng, đất đai, thủ tục hành chính… dẫn đến chưa mạnh dạn việc tìm nguồn vốn bên phục vụ cho hoạt động kinh doanh Do đó, DNVVN hầu hết hoạt động vốn tự có mình, chậm trễ việc mở rộng hoạt động kinh doanh Trong đó, mối quan hệ ngân hàng khách hàng mối quan hệ tương hỗ, hỗ trợ phát triển Khi sử dụng sản phẩm tín dụng ngân hàng, DNVVN có điều kiện tiếp cận nguồn vốn để mở rộng hoạt động kinh doanh, tăng thị phần kinh tế vừa san sẻ rủi ro ngân hàng thương mại 3.3 Kiến nghị Ngân hàng Nhà nước, quan Chính Phủ, quan quản lý, Hiệp hội Doanh nghiệp vừa nhỏ 3.3.1 Kiến nghị Ngân hàng Nhà nước * Xây dựng quy trình cho vay DNVVN Ngân hàng Nhà nước Việt Nam quan quản lý Nhà nước lĩnh vực tiền tệ Ngân hàng đồng thời quan chủ quản, trực tiếp phụ trách đạo hoạt động cho vay DNVVN Vì vậy, NHNN cần nghiên cứu xây dựng quy chế, quy định cho vay DNVVN hợp lý, vừa chặt chẽ song phải tạo thông thoáng cho Ngân hàng tự chịu trách nhiệm hoạt động * Ban hành sách ưu đãi cấp tín dụng cho DNVVN DNVVN đối tượng đem lại nhiều lợi ích cho kinh tế nói chung cho hệ thống ngân hàng nói riêng Vì vậy, điều kiện kinh tế nhiều khó khăn, NHNN cần xây dựng chương trình, sách đặc biệt, có hỗ trợ ưu đãi lãi suất, tỷ giá… đối 76 với ngân hàng thương mại để ngân hàng thương mại có điều kiện cấp tín dụng cho DNVVN với mức lãi suất thấp so với lãi suất thị trường đảm bảo hiệu cho ngân hàng thương mại Song song với việc ban hành gói ưu đãi cấp tín dụng dành cho DNVVN, NHNN cân ban hành tiêu chuẩn cụ thể để hưởng ưu đãi kết hợp với chi nhánh NHNN tỉnh, thành phố thường xuyên kiểm tra thực tế áp dụng, tránh trường hợp ngân hàng thương mại nhũng nhiễu doanh nghiệp dẫn đến DNVVN đủ điều kiện cấp tín dụng tiếp cận nguồn vốn DNVVN không đủ điều kiện lại hưởng ưu đãi * Điều hành sách lãi suất, sách tỷ giá linh hoạt Một sách tỷ giá, lãi suất ổn định linh hoạt tảng hoạt động cho ngân hàng thương mại DNVVN NHNN cần tăng cường điều hành sách lãi suất, sách tỷ giá linh hoạt phù hợp với biến đổi kinh tế nước giới Đồng thời, NHNN cần tăng cường công tác tra, giám sát hoạt động ngân hàng thương mại, đảm bảo ngân hàng thương mại tuân thủ quy định NHNN hoạt động quy định mức lãi suất huy động tối đa; quy định hoạt động cho vay… Việc kiểm soát chặt chẽ hoạt động ngân hàng thương mại nhằm tránh việc ngân hàng thương mại huy động vượt trần dẫn đến chi phí vốn tăng kéo theo lãi suất cho vay DNVVN tăng theo 3.3.2 Kiến nghị với Chính phủ, Bộ, ngành liên quan Từ phủ ban hành nghị định 56/2009/NĐ-CP việc trợ giúp phát triển DNVVN, hoạt động hỗ trợ DNVVN có bước phát triển mạnh thể qua tăng trưởng nhanh chóng số lượng chất lượng DNVVN Nghị định tạo khung pháp lý cho việc trợ giúp phát triển DNVVN nước ta, sở nhiều ngân hàng triển khai phương thức hỗ trợ cho vay thích hợp DNVVN Để triển khai thực tích cực, đồng sách trợ giúp phát triển doanh nghiệp nhỏ vừa nhằm hỗ trợ đối tượng doanh nghiệp phát huy khả nguồn lực đẩy mạnh hoạt động sản xuất 77 kinh doanh theo tinh thần Nghị định Chính phủ cần: Quy định thuế: cần có sách thuế ưu đãi với doanh nghiệp thành lập, doanh nghiệp xuất khẩu, doanh nghiệp đầu tư công nghệ đại, đầu tư vào dự án sản xuất sản phẩm doanh nghiệp tham gia vào dự án an sinh xã hội Tiếp tục cải cách hành hệ thống thuế nói chung theo hướng cụ thể, đơn giản, dễ hiểu, dễ thi hành Có sách đất đai hỗ trợ mặt sản xuất, tăng cường làm thủ tục cấp giấy phép chứng nhận quyền sử dụng đất, mở rộng quyền chuyển giao đất, tiến hàng cho thuê đấu thầu sở sản xuất bị giải thể Đồng thời cần hỗ trợ xây dựng, phát triển sở hạ tầng rộng khắp nhằm tạo môi trường thuận lợi cho DNN&V, giúp họ tiếp cận vốn ngân hàng thuận tiện Xây dựng chế độ kế toán phù hợp với quy mô, trình độ quản lý DNN&V, giúp cho việc tăng cường công tác quản lý kinh doanh doanh nghiệp, quản lý nguồn thu vào, đồng thời tạo điều kiện giám sát, đánh giá hoạt động, tình hình tài chính, giúp cho việc xem xét cấp tín dụng ngân hàng thuận lợi Nâng cao hiệu vai trò quỹ bảo lãnh tín dụng cho DNVVN: Quỹ bảo lãnh tín dụng cho DNVVN ban hành theo Quyết định số 193/2001/QĐ-TTg giải pháp vốn hữu hiệu cho DNN&V hoạt động nhiều hạn chế Do đó, Quỹ bảo lãnh cần phải cấu lại theo hướng chủ yếu từ tiền ngân sách nhà nước hỗ trợ nhà tài trợ để giúp cho DNVVN tiếp cận vốn Hoàn thiện môi trường pháp lý liên quan đến hoạt động cho vay: Để tạo lập môi trường pháp lý đảm bảo cho hoạt động cho vay an toàn hiệu quả, hoạt động cho vay tổ chức tín dụng hoàn thiện theo hướng đầy đủ, rõ ràng phù hợp với thông lệ quốc tế, cần tiếp tục rà soát thống hóa văn hành chế cho vay, bảo đảm tiền vay, giao dịch bảo đảm, chế xử lý nợ, mua bán nợ, … Hoàn thiện chế định giá tài sản: Hiện ngân hàng gặp nhiều khó khăn 78 trình định giá tài sản đảm bảo khách hàng từ dẫn đến tình trạng đánh giá không xác giá trị tài sản Để tránh tình trạng này, Nhà nước cần hoàn thiện chế định giá tài sản cách hợp lý Định giá tài sản phải theo giá trị thị trường Đặc biệt số loại tài sản có mức độ biến động lớn phải đưa hạn mức giá trị, tránh rủi ro cho ngân hàng định giá cao mà giá trị lại biến động xuống Hơn thế, Nhà nước cần thúc đẩy hình thành quan định giá tài sản, trung tâm thông tin, trung tâm thẩm định chuyên nghiệp giúp đỡ cho ngân hàng trình cung cấp thẩm định tín dụng 3.3.3 Kiến nghị hiệp hội Hiệp hội DNVVN cần có nhiều hình thức hỗ trợ thông tin nhằm cung cấp thông tin tổ chức sách hỗ trợ DNVVN, quy định pháp lý khuyến cáo thiết thực cho hoạt động sản xuất, kinh doanh doanh nghiệp cá nhân muốn thành lập doanh nghiệp; thông tin khái quát số thị trường trọng điểm châu Mỹ, châu Á, châu Phi; thông tin pháp luật có liên quan đến quyền sở hữu công nghiệp chuyển giao công nghệ, liệu công nghệ thiết bị sản xuất, dịch vụ kinh doanh sản xuất nước nước ngoài; Cổng Thông tin doanh nghiệp ngành nghề nông thôn với sở liệu giá nông sản cung cấp thông tin giá mặt hàng nông sản hiệu Ngoài ra, Hiệp hội cần nâng cao chức bảo vệ quyền lợi hợp pháp Hội viên hoạt động thuộc lĩnh vực doanh nghiệp nhỏ vừa với quan, tổ chức nước; tư vấn, phản biện lĩnh vực kinh tế - luật pháp - đối ngoại thuộc lĩnh vực doanh nghiệp nhỏ vừa, làm cầu nối Hội thành viên, Hội viên, doanh nghiệp với quan hữu quan nhằm giải vấn đề có liên quan đến phát triển bền vững doanh nghiệp nhỏ vừa nói riêng; hỗ trợ hội viên mở rộng phát triển sản xuất - kinh doanh, xúc tiến đầu tư thương mại - du lịch - hợp tác quốc tế, cung cấp thông tin, tư vấn, tổ chức diễn đàn trao đổi, hợp tác tổ chức hội thảo theo quy định Pháp luật 79 KẾT LUẬN CHƯƠNG Chương đưa giải pháp để hoàn thiện hoạt động tín dụng dành cho khách hàng doanh nghiệp bao gồm nhóm giải pháp dành cho Ngân hàng TMCP Quân Đội; nhóm giải pháp cho thân DNVVN; nhóm giải pháp quan ban ngành, tổ chức hiệp hội có ảnh hưởng trực tiếp gián tiếp đến hoạt động DNVVN từ tác động đến hiệu hoạt động tín dụng dành cho nhóm khách hàng Những biệc pháp đưa sở mở rộng quy mô hoạt động cấp tín dụng cho nhóm khách hàng DNVVN đôi với việc kiểm soát rủi ro, đảm bảo an toàn hoạt động tín dụng Mở rộng hoạt động tín dụng cho khách hàng DNVVN kiểm soát rủi ro tảng cho việc phát triển lâu dài bền vững Các giải pháp đưa thực đồng đem lại sở cho hoạt động cấp tín dụng dành cho khách hàng DNVVN, tạo tảng để mở rộng hoạt động tín dụng nhóm khách hàng Hoạt động tín dụng hiệu đem lại lợi ích to lớn cho ngân hàng thương mại, cho thân doanh nghiệp cho phát triển chung kinh tế 80 KẾT LUẬN Qua nội dung nghiên cứu toàn thực trạng hoạt động tín dụng dành cho nhóm khách hàng DNVVN Ngân hàng TMCP Quân Đội kết đạt việc mở rộng kiểm soát hiệu cấp tín dụng, thấy DNVVN nhóm khách hàng tiềm để ngân hàng khai thác nhằm đem lại lợi ích cao hiệu Với đặc điểm số lượng DNVVN kinh tế lớn, ngành nghề kinh doanh đa dạng lĩnh vực, khả thích ứng với biến đổi kinh tế linh hoạt, nguồn khách hàng để Ngân hàng TMCP Quân Đội phát triển lớn, có khả phân tán rủi ro vào nhiều ngành kinh tế, mức cấp tín dụng khách hàng không lớn tạo điều kiện kiểm soát rủi ro tốt so với doanh nghiệp có quy mô lớn Chính sách tín dụng thời gian qua khách hàng DNVVN bao gồm sách cho vay, bảo lãnh, chiết khấu; sách tài sản bảo đảm; sách lãi suất, phí … tạo điều kiện để ngân hàng mở rộng hoạt động cấp tín dụng cho nhóm khách hàng này, đồng thời kiểm soát rủi ro, góp phần đem lại hiệu cho khối khách hàng DNVVN nói riêng toàn hệ thống nói chung Tuy nhiên, hoạt động tín dụng bộc lộ số hạn chế dẫn đến kìm hãm phát triển cho nhóm khách hàng Trên sở hạn chế nhận thấy được, người viết đề xuất số giải pháp để góp phần hoàn thiện hoạt động tín dụng dành cho khách hàng DNVVN, tạo điều kiện khai thác tối đa lợi ích từ nhóm khách hàng Việc hoàn thiện hoạt động tín dụng hi vọng tảng để ngân hàng giữ chân khai thác sâu khách hàng tại, thu hút khách hàng kinh tế tăng tính cạnh tranh Ngân hàng TMCP Quân Đội so với ngân hàng thương mại khác nước nước 81 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Http://thuvienphapluat.vn/archive/Nghi-dinh/Nghi-dinh-56-2009-ND-CP-tro-giup- phat-trien-doanh-nghiep-nho-vua-vb90635t11.aspx 2.Http://www.moj.gov.vn/vbpq/Lists/Vn%20bn%20php%20lut/View_Detail.aspx?Ite mID=22995 Http://luatvietnam.vn/VL/669/Quyet-dinh-1962003QDBTC-cua-Bo-Tai-chinh-ve- viec-ban-hanh-Quy-che-bao-ve-bi-mat-Nha-nuoc-cua-nganh-T/37DED2B9-B6EE45BD-A5A8-274DD06DC17D/default.aspx Ngân hàng TMCP Quân Đội (2012), Báo cáo thường niên 2010 Ngân hàng TMCP Quân Đội (2012), Báo cáo thường niên 2011 Ngân hàng TMCP Quân Đội (2012), Báo cáo thường niên 2012 Ngân hàng TMCP Quân Đội (2012), Sao kê tín dụng 2010 Ngân hàng TMCP Quân Đội (2012), Sao kê tín dụng 2011 Ngân hàng TMCP Quân Đội (2012), Sao kê tín dụng 2012 10 Ngân hàng TMCP Quân Đội (2012), Sao kê tín dụng 2013 11 Nghị số 22/NQ-CP Chính Phủ ngày 05/05/2010 việc triển khai thực Nghị định số 56/2009/NĐ-CP ngày 30/06/2009 Chính Phủ trợ giúp phát triển doanh nghiệp vừa nhỏ 12 TS Nguyễn Minh Kiều (2007), “Tín dụng thẩm định tín dụng ngân hàng”, “Nghiệp vụ Ngân hàng thương mại”, Nhà xuất tài 13 Trường đại học Ngân hàng Tp Hồ Chí Minh (2009), Nghiệp vụ tín dụng ngân hàng 14 Tổ chức Tài Quốc tế (IFC) (2009), “Cẩm nang kiến thức dịch vụ Ngân hàng cho Doanh nghiệp vừa nhỏ - SME” ... trạng hoạt động tín dụng dành cho DNVVN Ngân hàng TMCP Quân Đội Việt Nam Nội dung chương vào giới thiệu tổng quan Ngân hàng TMCP Quân Đội; phân tích thực trạng hoạt động cấp tín dụng cho khách hàng. .. đạt hạn chế tồn hoạt động tín dụng dành cho DNVVN Đó lý người viết chọn đề tài Hoàn thiện hoạt động tín dụng dành cho doanh nghiệp vừa nhỏ Ngân hàng TMCP Quân Đội Việt Nam Mục tiêu nghiên cứu... chế hoạt động tín dụng dành cho DNVVN - Chương 3: Giải pháp hoàn thiện hoạt động tín dụng dành cho khách hàng DNVVN Ngân hàng TMCP Quân Độ Việt Nam Căn vào phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động