Tuy nhiên, đây là 1 cuộc phẫu thuật nên đòi hỏi các bạn phải có những kiến thức tối thiểu về dụng cụ phẫu thuật.. Ngoài ra các bạn cũng phải biết các thì của phẫu thuật để có thể chủ độn
Trang 1DỤNG CỤ MỔ LẤY THAI
ThS Nguyễn Quốc Tuấn
BM Sản Trường ĐHYD Cần Thơ
Email: nqtuan@ctump.edu.vn
ThS Nguyễn Quốc Tuấn ĐHYDCT
Trang 2Lời nói đầu
- Các bạn thân mến Mổ lấy thai là 1 phẫu thuật rất phổ biến trong sản khoa Khi đi lâm sàng (Y4, Y6) các bạn sẽ có cơ hội tham gia 1 ca mổ lấy thai (phụ 2 – phụ dụng cụ) Tuy nhiên, đây là 1 cuộc phẫu thuật nên đòi hỏi các bạn phải có những kiến thức tối thiểu về dụng cụ phẫu thuật Ngoài ra các bạn cũng phải biết các thì của phẫu thuật để có thể chủ động chuẩn bị và trao dụng cụ phẫu thuật cho phẫu thuật viên nhanh chóng và chính xác
- Vì lý do chúng tôi viết 1 bài sơ lược về các dụng cụ thường dùng trong mổ lấy thai và các thì mổ lấy thai cơ bản
để các bạn tham khảo và thực hành tốt trên lâm sàng
- Chắc chắn sẽ còn nhiều thiếu sót, chúng tôi mong muốn
Trang 3Dụng cụ mổ lấy thai
ThS Nguyễn Quốc Tuấn ĐHYDCT
Trang 4Dụng cụ mổ lấy thai
3 cây kéo cơ bản
-Kéo Metzenbaum: cắt cơ thành bụng, phúc mạc thành
và phúc mạc tạng, cơ tử cung, dây rốn
-Kéo cắt chỉ
-Kéo Mayo: cắt cân
Trang 5Dụng cụ mổ lấy thai
ThS Nguyễn Quốc Tuấn ĐHYDCT
- Kẹp Babcock (2): kẹp
2 mép vết cắt cơ tử cung (cầm máu)
- Kẹp hình tim (đầu vợt) (2): kẹp 2 góc của vết cắt trong cơ tử cung, kẹp ABD để lau buồng
tử cung
Trang 6Dụng cụ mổ lấy thai
- Kẹp phẫu tích có mấu (2): gắp da, cân, cơ
- Kẹp phẫu tích không mấu (2): gắp phúc mạc thành và tạng
Trang 7Dụng cụ mổ lấy thai
ThS Nguyễn Quốc Tuấn ĐHYDCT
- Banh Doyen (van vệ) (1)
- Van Richardson (2): bộc
lộ ổ bụng: nhét gạc vào ổ bụng, lau bụng
- Banh Barabeuf (2): bộc lộ lớp cân
Trang 8Dụng cụ mổ lấy thai
Kẹp mang kim (2)
Trang 9Dụng cụ mổ lấy thai
ThS Nguyễn Quốc Tuấn ĐHYDCT
Kẹp Kelly (12): cầm máu
Trang 10Dụng cụ mổ lấy thai
Trang 11Dụng cụ mổ lấy thai
ThS Nguyễn Quốc Tuấn ĐHYDCT
Trang 12Dụng cụ mổ lấy thai
Trang 13Chỉ khâu trong phẫu thuật (*)
ThS Nguyễn Quốc Tuấn ĐHYDCT
Trang 14Dụng cụ mổ lấy thai
Gạc phẫu thuật (ABD): + Thấm máu, chèn 2 bên ổ bụng
+ Số lượng: 5 miếng/ bao
Trang 15Dụng cụ mổ lấy thai
ThS Nguyễn Quốc Tuấn ĐHYDCT
Khay hạt đậu: đựng bánh nhau
Trang 16Sắp xếp 1 bàn dụng cụ
Trang 17CÁC BƯỚC MỔ LẤY THAI
ThS Nguyễn Quốc Tuấn ĐHYDCT
Trang 18- Phải kiểm tra xem máy hút có hoạt động tốt hay không.
- Mỗi lần xin thêm gạc phải kiểm tra kỹ số lượng gạc trong
Trang 19Chú ý
ThS Nguyễn Quốc Tuấn ĐHYDCT
- Một số dụng cụ phẫu thuật ít dùng (không dùng) hoặc chỉ
sử dụng trong 1 thời điểm nhất định trong phẫu thuật lấy thai, anh (chị) không nên để các dụng cụ này trên mâm
đựng dụng cụ mà nên để nên trên bàn dụng cụ Hướng
dẫn này nhằm 2 mục đích: (1) một số dụng cụ phẫu thuật
không bị dính máu, thuận tiện cho việc rửa dụng cụ; (2) có
ít dụng cụ trên mâm sẽ làm giảm nguy cơ vướng và rớt dụng cụ
VD: thường chỉ dùng 1 banh Richardson, kéo Mayo chỉ dùng khi cắt cân, kẹp Allis ít được sử dụng
Trang 20- Số lượng gạc đếm được sau khi phẫu thuật phải là số chia hết cho 5 (VD: 15, 20, 25 ).
Trang 21Chú ý
ThS Nguyễn Quốc Tuấn ĐHYDCT
- Trong phần này, những hướng dẫn kế bên hình là cho các bạn (phụ dụng cụ), các bước được đánh theo thứ tự
và các bạn sẽ trao dụng cụ theo thứ tự này
- Mỗi PTV có phương pháp phẫu thuật khác nhau cho nên các bạn nên đi phụ mổ nhiều lần và nếu không hiểu cứ
mạnh dạn hỏi (may bằng chỉ gì? )
Trang 22Sát trùng vùng mổ
Sát trùng.
(1) Chén đựng gòn có dung dịch sát trùng (Betadine, Povidine).(2) Kẹp Kelly, Allis
Trang 23Trải khăn vô khuẩn
ThS Nguyễn Quốc Tuấn ĐHYDCT
(1) 4 khăn nhỏ.(2) 4 kẹp khăn.(3) 1 khăn lớn.(4) 4 gạc khô
Trang 24Trải khăn vô khuẩn
(1) 4 khăn nhỏ.(2) 4 kẹp khăn.(3) 1 khăn lớn.(4) 4 gạc khô
Trang 25Trải khăn vô khuẩn
ThS Nguyễn Quốc Tuấn ĐHYDCT
(1) 4 khăn nhỏ.(2) 4 kẹp khăn.(3) 1 khăn lớn.(4) 4 gạc khô
Trang 26Trải khăn vô khuẩn
(1) 4 khăn nhỏ.(2) 4 kẹp khăn.(3) 1 khăn lớn.(4) 4 gạc khô
Trang 27Vào bụng (rạch da)
ThS Nguyễn Quốc Tuấn ĐHYDCT
(1) Dao mổ
(2) Kẹp cầm máu (Kelly) (nếu cần)
Trang 28Vào bụng (rạch da)
Trang 30Vào bụng (cắt lớp cơ)
(1) Kéo Metzenbaum.(2) Nhíp (có mấu
hoặc không mấu)
Trang 31Vào bụng (cắt lớp phúc mạc thành)
ThS Nguyễn Quốc Tuấn ĐHYDCT
(1) Kéo Metzenbaum.(2) Nhíp (có mấu hoặc không mấu)
Lưu ý: một số PTV có khuynh hướng xé chứ không cắt
Trang 32Nhét gạc vào 2 bên ổ bụng
(1) Banh Richardson.(2) 2 gạc có kẹp ở đuôi
Trang 33Tách phúc mạc đoạn dưới
ThS Nguyễn Quốc Tuấn ĐHYDCT
(1) Kéo Metzenbaum
(2) Nhíp (có mấu hoặc không mấu) (3) Kiểm tra máy hút
có hoạt động không?
Trang 34Rạch ngang đoạn dưới tử cung
(1) Dao mổ
(2) chuẩn bị máy hút
Trang 35Mở rộng vết cắt ở tử cung (cắt)
ThS Nguyễn Quốc Tuấn ĐHYDCT
(1) Kéo Metzenbaum (có thể mở rộng bằng cách xé ngang đoạn dưới)
(2) Nếu nước ối chảy ra nhiều thì dùng ống hút để hút nước ối
Lưu ý: một số PTV
có khuynh hướng
xé chứ không cắt
Trang 36Mở rộng vết cắt trên cơ tử cung (xé)
Trang 37Lấy đầu bé
ThS Nguyễn Quốc Tuấn ĐHYDCT
Trang 38Kẹp dây rốn
Xu hướng ngày nay: kẹp dây rốn muộn và kẹp dây rốn 1 thì
Trang 39Sổ nhau
ThS Nguyễn Quốc Tuấn ĐHYDCT
(1) Chén đựng bánh nhau
Trang 40Kẹp cầm máu và kiểm tra chảy máu
(1) 2 kẹp Babcock.(2) 2 kẹp đầu vợt
Trang 41Lau buồng tử cung
ThS Nguyễn Quốc Tuấn ĐHYDCT
(1) Kẹp đầu vợt có kẹp gạc sạch
Sau khi lau buồng tử cung, 1 số dụng cụ không còn được sử dụng (kéo Mayo, kéo Metzenbaum ) nên
để những dụng cụ này qua bàn phẫu thuật
Trang 42May cơ tử cung
(1) Kẹp mang kim và chỉ tan (1.0 - kim tròn).(2) Nhíp có mấu
(3) Kéo cắt chỉ
(4) Kẹp Kelly để kẹp đầu chỉ (nếu cần)
Trang 43May lớp phúc mạc tạng
ThS Nguyễn Quốc Tuấn ĐHYDCT
(1) Kẹp mang kim và
chỉ tan (2.0 hoặc 3.0 - kim tròn) (2) Nhíp không mấu.(3) Kéo cắt chỉ
Trang 44Lấy gạc ra khỏi ổ bụng
(1) Banh Richardson
(2) Kẹp đầu vợt
Trang 45Lau bụng
ThS Nguyễn Quốc Tuấn ĐHYDCT
(1) Banh Richardson
(2) Kẹp đầu vợt có kẹp gạc sạch
Trang 46Lau bụng
Trang 47Đóng lớp phúc mạc thành bụng
ThS Nguyễn Quốc Tuấn ĐHYDCT
(1) Kẹp mang kim
và chỉ tan (2.0 hoặc 3/0 - kim tròn)
(2) Nhíp không mấu
(3) Kéo cắt chỉ
(4) Đếm số lượng gạc trên phẫu
trường, trên bàn để dụng cụ
Trang 48Đóng lớp phúc mạc thành bụng
(5) Kiểm tra xem dụng cụ đầy đủ không
(6) Đề nghị người phụ dụng cụ vòng ngoài kiểm tra số lượng gạc
Trang 49Đóng lớp cơ(có thể không khâu)
ThS Nguyễn Quốc Tuấn ĐHYDCT
(1) Kẹp mang kim và
chỉ tan(2/0 hoặc 3/0 - kim tròn) (2) Nhíp không mấu.(3) Kéo cắt chỉ
Trang 50Đóng lớp cân
(1) Kẹp mang kim và chỉ tan (1.0 hoặc số 1
- kim tròn)
(2) Nhíp có mấu
(3) Kéo cắt chỉ
(4) 2 banh Farabeuf.
Trang 51Đóng lớp mỡ
ThS Nguyễn Quốc Tuấn ĐHYDCT
(1) Kẹp mang kim và chỉ tan
(2) Nhíp không mấu.(3) Kéo cắt chỉ
Trang 52Đóng lớp da
(1) Kẹp mang kim và chỉ không tan (3.0 hoặc 4.0 - kim tam giác) hoặc chỉ tan nhanh (3.0 hoặc 4.0 - kim tam giác)
(2) Kéo cắt chỉ