Header Page of 126 TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA THỦY SẢN TÀI HOÀNG NHẬT QUANG CẤU TRÚC MÔ CỦA CÁC HỆ CƠ QUAN TRÊN TÔM CÀNG XANH (Macrobrachium rosenbergii) Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập nghiên cứu LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP NGÀNH NUÔI TRỒNG THỦY SẢN CHUYÊN NGÀNH BỆNH HỌC THỦY SẢN 2008 TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA THỦY SẢN Footer Page of 126 Header Page of 126 TÀI HOÀNG NHẬT QUANG CẤU TRÚC MÔ CỦA CÁC HỆ CƠ QUAN TRÊN TÔM CÀNG XANH (Macrobrachium rosenbergii) LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP NGÀNH NUÔI TRỒNG THỦY SẢN Trung tâm Học liệu ĐH CầnNGÀNH Thơ @ Tài HỌC liệu THỦY học tập CHUYÊN BỆNH SẢNvà nghiên cứu CÁN BỘ HƯỚNG DẪN TS PHẠM THANH LIÊM KS HOÀNGTUẤN 2008 Footer Page of 126 Header Page of 126 LỜI CẢM TẠ Xin chân thành cảm ơn giúp đỡ vật chất tinh thần suốt thời gian học tập hoàn thành đề tài tốt nghiệp Ban chủ nhiệm Khoa, Bộ Môn Sinh Học Bệnh Học Thủy Sản, Khoa Thủy Sản trường Đại học Cần Thơ Xin chân thành cảm ơn thầy Phạm Thanh Liêm anh Hoàng Tuấn hướng dẫn đóng góp ý kiến tận tình suốt thời gian thực đề tài Xin cảm ơn tất thầy cô Khoa giảng dạy suốt thời gian theo học trường Đại Học Cần Thơ Xin cảm ơn gia đình tất bạn lớp Bệnh Học Thủy Sản K30 hỗ trợ động viên suốt trình thực đề tài Người thực Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập nghiên cứu Footer Page of 126 i Header Page of 126 TÓM TẮT Các báo cáo năm gần cho thấy tôm xanh xuất nhiều bệnh như: bệnh đục thân, bệnh HPV… gây thiệt hại không cho người nuôi Do đó, đề tài “Cấu trúc mô hệ quan tôm xanh (Macrobrachium rosenbergii)” thực nhằm xác lập sưu tập cấu trúc mô bình thường quan tôm xanh từ làm sở cho việc nghiên cứu mô bệnh học Kết phân tích tổng số 40 mẫu tôm khỏe thu Cần Thơ sử dụng phương pháp mô học bước đầu xác định cấu trúc mô quan tôm như: mang, gan tụy, cơ, ruột, quan lympho Trong đó, cấu tạo quan quan sát bao gồm: Cơ quan mang: trục chính, sợi mang sơ cấp, sợi mang thứ cấp, tế bào biểu mô, lớp cutium Cơ quan dày: lớp biểu mô, tế bào biểu mô, cối xay vị, lớp mô liên kết, xoang mặt lưng, xoang mặt bụng Cơ quan gan tụy: ống tiểu quản gan tụy, xoang, sợi biểu mô cơ, diềm bàn chải, tế bào máu, tế bào R, tế bào F, tế bào B Cơ quan ruột: phiến nền, lớp dọc, lớp biểu mô, tế bào biểu mô Cơ quan lymphoid: Ống bạch huyết, tế bào đệm bản, xoang Cơ: Sợi cơ, bó cơ, nhân Trung Xác tâmlậpHọc Cần liệucáchọc tậptrên vàtôm nghiên cứu liệu sưuĐH tập hình ảnhThơ cấu@ trúcTài mô học quan xanh với 24 hình Footer Page of 126 ii Header Page of 126 MỤC LỤC Trang Lời cảm tạ i Tóm tắt ii Mục lục iii Danh sách hình v Chương 1: Giới thiệu Chương 2: Tổng quan tài liệu Tổng quan nghề nuôi tôm xanh 2.1 2.1.1 Nghề nuôi tôm xanh giới 2.1.2 Nghề nuôi tôm xanh Đồng Bằng Sông Cửu Long 2.1.3 Đặc điểm sinh học tôm xanh Một số bệnh thường gặp tôm xanh 2.2 2.2.1 Bệnh vi khuẩn 2.2.2 Bệnh ký sinh trùng Trung tâm liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập nghiên 2.2.3 Học Bệnh vi-rút cứu 2.3 Phương pháp mô học 2.3.1 Quá trình phát triển kỹ thuật nghiên cứu mô học 2.3.2 Phương pháp nghiên cứu mô học 2.3.3 Một số nghiên cứu mô học tôm 10 Một số nghiên cứu mô học tôm xanh 14 2.4 Chương 3: Vật liệu phương pháp nghiên cứu 16 3.1 Phương pháp thu mẫu nghiên cứu 16 3.1.1 3.2 Đối tượng nghiên cứu 16 Phương pháp phân tích mẫu 16 3.2.1 Kỹ thuật mô học 16 3.2.2 Phương pháp làm tiêu mẫu mô 18 3.2.3 Thu thập xử lý số liệu 21 Chương 4: Kết thảo luận 22 4.1.1 Cấu tạo vi thể mang 22 4.1.2 Cấu tạo vi thể dày 25 Footer Page of 126 iii Header Page of 126 4.1.3 Cấu tạo vi thể gan tụy 28 4.1.4 Cấu tạo vi thể ruột 32 4.1.5 Cấu tạo vi thể quan lymphoid 35 4.1.6 Cấu tạo vi thể 37 Chương 5: Kết luận đề xuất 40 5.1 Kết luận 40 5.2 Đề xuất 40 Tài liệu tham khảo 41 Phụ lục 45 Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập nghiên cứu Footer Page of 126 iv Header Page of 126 DANH SÁCH CÁC HÌNH Trang Hình 2.1 Tôm xanh (Macrobrachium rosenbergii) Hình 2.2 Cấu tạo lớp kitin 10 Hình 2.3 Cấu tạo mang 11 Hình 2.4 Cấu tạo tuyến râu 11 Hình 2.5 Cấu tạo chi tiết ống mạch quan lymphoid 12 Hình 2.6 Cấu tạo vách xoang trước dày 12 Hình 2.7 Cấu tạo ruột 13 Hình 2.8 Cấu tạo đoạn ống tiểu quản gan tụy 13 Hình 2.9 Cấu tạo chung gan tụy 13 Hình Cấu tạo thể tôm 17 Hình 4.1 Cấu trúc đại thể mang 23 Hình 4.2 Cấu tạo vi thể sợi mang sơ cấp 23 Hình 4.3 Cấu trúc đại thể mang 24 Hình 4.4 Cấu trúc vi thể mang 24 Hình 4.5 Cấu tạo đại thể dày (10X) 26 Hình 4.6 Cấu tạo đại thể dày mặt cắt dọc 26 Hình 4.7 Cấu tạo vi thể lớp biểu mô dày (40X) 27 Hình 4.8 Cấu tạo vi thể lớp sàng lọc dày 27 Trung Hình tâm4.9Học Cần @ gan Tàitụyliệu tập nghiên Cấuliệu tạo ĐH đoạn ốngThơ tiểu quản mặthọc cắt dọc 29 cứu Hình 4.10 Cấu tạo đại thể ống tiếu quản gan tụy mặt cắt ngang 30 Hình 4.11 Cấu tạo đoạn đầu ống tiểu quản gan tụy 30 Hình 4.12 Cấu trúc vi thể bình thường ống gan 31 Hình 4.13 Cấu tạo đoạn ống tiểu quản gan tụy 31 Hình 4.14 Cấu tạo đoạn cuối ống tiểu quản gan tụy 32 Hình 4.15 Cấu tạo đại thể ruột (10X) 33 Hình 4.16 Cấu tạo vi thể ruột (40X) 34 Hình 4.17 Cấu tạo vi thể ruột (40X) 34 Hình 4.18 Cấu tạo vi thể của phiến 35 Hình 4.19 Cấu tạo vi thể quan lymphoid 36 Hình 4.20 Cấu tạo vi thể ống mạch quan lymphoid 37 Hình 4.21 Cấu tạo vi thể ống mạch quan lymphoid 37 Hình 4.22 Cấu tạo vi thể tôm xanh mặt cắt dọc 38 Hình 4.23 Cấu tạo vi thể tôm xanh mặt cắt dọc 39 Hình 4.24 Cấu tạo vi thể tôm xanh mặt cắt ngang 39 Footer Page of 126 v Header Page of 126 CHƯƠNG GIỚI THIỆU Trung Nuôi trồng thủy sản ngành kinh tế trọng điểm Việt Nam, năm gần đây, ngành thủy sản phát triển mạnh mẽ, góp phần làm kinh tế nước nhà tăng trưởng cho giá trị kim ngạch xuất cao Ước tính giá trị kim ngạch xuất thủy sản tháng 12/2007 đạt 320 triệu USD, nâng tổng giá trị kim ngạch xuất thủy sản năm 2007 đạt 3.752 triệu USD, 104% kế hoạch tăng 12% so với năm 2006 (Bộ Nông Nghiệp Phát Triển Nông Thôn, 2007) Trong thập niên 90, ngành thủy sản nước ta chủ yếu khai thác thủy sản, khai thác thủy sản xa bờ Nhưng năm gần đây, nguồn lợi thuỷ sản đánh bắt ven bờ cạn kiệt, nguồn lợi hải sản ngư trường có dấu hiệu sụt giảm, nên để đảm bảo hiệu sản xuất, nhiều ngư dân chuyển sang nuôi trồng thủy sản nước mặn Nuôi thủy sản nước phát triển nhanh sản lượng diện tích, đặc biệt nuôi cá tra, basa thâm canh, cá nuôi bè nhu cầu chế biến cá tra xuất doanh nghiệp lớn nhu cầu tiêu thụ nước cao Ngoài cá tra, nhiều loại thủy sản có giá bán ổn định mức cao nuôi rộng rãi như: cá bống tượng, cá chình, tôm sú, tôm thẻ, tôm xanh tôm loài@ thực phẩm có chất cao, cứu tâmTrong Họcđó,liệu ĐH xanh Cầnlà Thơ Tài liệu họclượng tậpdinh dưỡng nghiên có giá trị xuất nuôi rộng rãi tỉnh Đồng Bằng Sông Cửu Long Đồng Tháp, An Giang, Cần Thơ, Vĩnh Long Năm 2000, tỉnh Đồng Bằng Sông Cửu Long có 6000 nuôi tôm xanh, đạt sản lượng 1400 (Bùi Quang Tề, 2003) Trong vài năm qua, sản lượng xanh giống nhân tạo sản xuất tăng lên đáng kể nên thúc đẩy nghề nuôi tôm thương phẩm phát triển Các mô hình nuôi tôm xanh nuôi ruộng lúa, nuôi mương vườn, nuôi thâm canh, bán thâm canh ao nuôi đăng quầng Năng suất tôm nuôi ruộng đạt 500-1200 kg/ha/vụ nuôi đăng quầng đạt 1,25 tấn/ha/vụ (Nguyễn Thanh Phương, 1999) Với ưu dễ nuôi, mang lại hiệu kinh tế cao, loài tôm giúp nhiều nhà nông tận dụng diện tích mặt nước mang lại thu nhập cho nông hộ Chính thế, nuôi tôm xanh thu hút mạnh mẽ quan tâm đầu tư nhiều người Song việc phát triển cách nhanh chóng, chưa có qui hoạch kỹ thuật nuôi hạn chế dẫn đến tình trạng bệnh tôm xảy thường xuyên Từ năm 1993-1994 đến nay, bệnh tôm thường xuất vùng nuôi tôm, từ nuôi quảng canh đến nuôi thâm canh, bệnh gây thiệt hại đáng kể cho nghề nuôi tôm (Bùi Quang Tề, 2003) Các tác nhân gây bệnh tôm xanh Footer Page of 126 Header Page of 126 như: vi-rút, vi khuẩn, ký sinh trùng làm ảnh hưởng lớn đến sức khỏe sản lượng tôm nuôi Ở nước ta, nghiên cứu bệnh tôm xanh nuôi mương vườn, ao ruộng lúa khởi động từ đầu năm 1990 Trường Đại học Cần Thơ, Viện Nghiên Cứu Nuôi Trồng Thuỷ Sản II có nhiều nghiên cứu bệnh loài tôm như: bệnh phù mắt, bệnh HPV, bệnh đốm nâu….Bên cạnh đó, kỹ thuật chẩn đoán bệnh thủy sản phát triển với nhiều kỹ thuật phương pháp như: kỹ thuật hóa mô miễn dịch, kỹ thuật nuôi vi sinh vật, kỹ thuật huyết thanh, kỹ thuật PCR Đặc biệt, phương pháp mô dựa thủ thuật nhuộm tế bào quan sát kính hiển vi nhằm giúp người xét nghiệm quan sát kết luận tổn thương mô tế bào, đồng thời kết hợp với phương pháp xét nghiệm khác để nâng cao tính xác việc chẩn đoán bệnh Tuy nhiên, sưu tập cấu trúc mô khỏe số loài thủy sản hạn chế nên gây khó khăn việc so sánh, chẩn đoán bệnh Do đó, đề tài “Cấu trúc mô hệ quan tôm xanh (Macrobrachium rosenbergii)” thực nhằm để góp phần nghiên cứu cấu trúc đại thể vi thể hệ quan loài tôm Mục tiêu đề tài Xác lập sưu tập cấu trúc mô quan tôm xanh làm Trung tâmsởHọc liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập nghiên cứu cho việc nghiên cứu mô bệnh học Nội dung đề tài Thu mẫu tôm xanh đánh bắt từ tự nhiên thành phố Cần Thơ Sử dụng phương pháp mô học nghiên cứu cấu trúc đại thể vi thể hệ quan như: mang, dày, gan tụy, cơ, ruột, quan lympho Footer Page of 126 Header Page 10 of 126 CHƯƠNG TỔNG QUAN TÀI LIỆU 2.1 Tổng quan nghề nuôi tôm xanh 2.1.1 Trên giới Tôm xanh (Macrobrachium rosenbergii) phân bố từ Nam Đông Nam Châu Á đến Bắc Úc đảo Tây Thái Bình Dương Tổng sản lượng tôm xanh giới năm khoảng 27.000 tấn, Thái Lan (44%), Việt Nam (32%), Đài Loan (17%) quốc gia có sản lượng cao Việt Nam có sản lượng tôm xanh biến động từ 5.000 đến 8.000 tấn, phần lớn sản lượng tôm thu từ khai thác tự nhiên (Lavens & Sorgeloos, 1995) Trung Hiện nay, giới tôm xanh nuôi nhiều hình thức nuôi thâm canh bán thâm canh bể xi măng hay ao, nuôi lồng, nuôi ghép với cá rô phi hay cá chép Năng suất nuôi khác theo mức độ thâm canh hình thức nuôi Ở Thái Lan, nuôi thâm canh ao đạt suất từ 6-8 tấn/ha hay nuôi thâm canh bể xi măng Mỹ đạt suất 4,5-5 tấn/ha Tuy nhiên, nhìn suất bình quân quốc gia có khác Đài Loan có suất bình quân 2,5-3 tâmtấn/ha, HọcThái liệuLanĐH Cần Thơ học nghiên 1-1,5 tấn/ha Tất cả@ cácTài nướcliệu giớitập sử dụng nguồn cứu giống nhân tạo để nuôi thả trực tiếp tôm Postlarvae 15-20 ngày tuổi hay tôm qua giai đoạn ương lên giống (Lavens & Sorgeloos, 1995) 2.1.2 Tại Đồng Bằng Sông Cửu Long Hiện nay, tỉnh đầu nguồn sông Cửu Long: Cần Thơ, Đồng Tháp, Tiền Giang, An Giang thu hoạch rộ 2.000 tôm xanh nuôi chân ruộng vụ nuôi 2007 với kết khả quan Với suất bình quân 1,5 đến 0,2 tấn/ giá bán bình quân 90.000 đồng/kg, cho nông dân thu nhập 50 đến 70 triệu đồng/ha, cao gấp 0,3 – 0,4 lần so với trồng lúa vụ tôm thắng lợi lớn từ trước đến (Bộ Nông Nghiệp Phát Triển Nông Thôn, 2007) Các địa phương có diện tích nuôi tôm xanh chân ruộng lớn bao gồm Đồng Tháp 700 ha, tăng gần gấp đôi so với năm 2006 tập trung huyện Tam Nông Thanh Bình; An Giang khoảng 500 tập trung huyện Thoại Sơn Thành phố Cần Thơ khoảng 500 tập trung huyện ngoại thành: Cờ Đỏ, Vĩnh Thạnh Tiền Giang tập trung hai huyện Cai Lậy Cái Bè Mô hình luân vụ tôm xanh chân ruộng theo kiểu vụ lúa vụ nuôi thủy sản vụ tôm vụ lúa tỉnh đầu nguồn xem nội Footer Page 10 of 126 Header Page 38 of 126 G C E B D F A Hình 4.12 Cấu trúc vi thể bình thường ống gan (H&E, 40X) A Xoang mạch máu B Tế bào máu C Sợi co giãn D Xoang ống tiểu quản E Diềm bàn chải F Tế bào R ( tế bào không bào nhỏ) G Tế bào F Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập nghiên cứu B C A D E Hình 4.13 Cấu tạo đoạn ống tiểu quản gan tụy (H&E, 40X) A Xoang ống tiểu quản B Diềm bàn chải C Tế bào R D Tế bào F E Sợi co giãn Footer Page 38 of 126 31 Header Page 39 of 126 A C B A Hình 4.14 Cấu tạo đoạn cuối ống tiểu quản gan tụy (H&E, 40X) A Tế bào B (tế bào không bào lớn) B Diềm bàn chải C Xoang ống tiểu quản Cấu tạo vi thể ruột Trung tâm4.1.4 Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập nghiên cứu Tiếp theo sau dày ruột Ruột đoạn gần thẳng chạy qua gan tụy phía sau Ruột nơi tiêu hóa hấp thụ thức ăn tôm (trích dẫn theo Nguyễn Kim Cương, 2006) Qua quan sát tiêu mô học ruột tôm nằm kế dày (hình 4.15) Quan sát vật kính 40X (hình 4.16) cho thấy ruột cấu tạo hạt vật chất hình trụ bắt màu tím đậm thuốc nhuộm H&E, hạt vật chất xếp thành hàng bên ruột Theo Na Li ctv (2006) lớp biểu mô tế bào biểu mô hình trụ liên kết với Quan sát hình 4.15, có nhiều phần gợn sóng Martin ctv (2004) gọi phiến (hình 4.15-D) Có hai loại tế bào phiến Nhiều loại tế bào thuôn dài (hình 4.16-C) với mép bàn chải đỉnh tế bào chất có chứa đầy tiểu thể túi rỗng chứa chất thải tế bào Xung quanh màng bao nhân có nhân hình trứng tế bào, phần tế bào chứa đầy lưới nội chất trơn Loại tế bào thứ hai có hình trứng nằm dọc phiến Bên phiến lớp mô liên kết lỏng lẻo có chứa vòng dọc (hình 4.15-C), mạch máu lớp phi bào nội mạc bên Theo Lightner ctv (1988) toàn vùng phía trước ruột chạy dọc theo suốt chiều dài thân, qua thùy mặt lưng mặt bụng gan tụy, Footer Page 39 of 126 32 Header Page 40 of 126 vùng phía sau liên kết với dày (hình 4.15-A) Ruột cấu tạo lớp biểu mô tế bào cột đơn cấu thành (hình 4.17-C) Các tế bào chống đỡ gồm lớp màng (không nhìn thấy được), lớp vòng cuối lớp dọc (hình 4.15-C, hình 4.17-A) Bên cạnh đó, cấu trúc vi thể tế bào biểu mô cột đơn (hình 4.16-C) gồm nhân hạt nhân lồi Sát bề mặt xoang tế bào đường viền chồi lông nhỏ Bên nhân vùng dày đặc hạt quan, ty thể, tiểu thể tiết hạt Golgi Gần kề với nhân thường tìm thấy tế bào gốc Ngoài ra, tìm thấy màng bao chất dinh dưỡng khoang diềm bàn chải ruột C D A B Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập nghiên cứu Hình 4.15 Cấu tạo đại thể ruột (10X)(H&E) A Dạ dày B Ruột C Cơ dọc D Phiến Footer Page 40 of 126 33 Header Page 41 of 126 B A A Hình 4.16 Cấu tạo vi thể ruột (H&E, 40X) A Tế bào biểu mô hình trụ B Lớp biểu mô Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập nghiên cứu C B A D Hình 4.17 Cấu tạo vi thể ruột (H&E, 40X) A Lớp dọc D Nhân B Lớp biểu mô Footer Page 41 of 126 34 C Tế bào biểu mô hình trụ Header Page 42 of 126 C B A Hình 4.18 Cấu tạo vi thể của phiến (H&E, 40X) A Lớp dọc B Lớp biểu mô C Tế bào biểu mô hình trụ Trung tâm4.1.5 Học ĐH Thơ @ Tài liệu học tập nghiên cứu Cấuliệu tạo vi thể Cần quan lymphoid Cơ quan lymphoid tôm xanh hệ thống hai thùy, nằm gần dày nằm phía trước quan gan tụy (A-hình 4.19) Chức quan lymphoid đóng vai trò quan trọng hệ thống miễn dịch, bảo vệ môi trường bên thể, chống lại xâm nhập gây hại vi sinh vật vật lạ thể ( trích dẫn theo Phạm Trần Nguyên Thảo, 2007) Qua quan sát tiêu mô học hình 4.19 lymphoid quan bao gồm hai thùy, nằm gần dày gan tụy Cơ quan lymphoid nhiều ống nhỏ cấu tạo thành Bên ống chứa xoang rỗng (hình 4.20-A), thành ống chứa nhiều vật chất bắt màu tím đậm thuốc nhuộm H&E (hình 4.19) Theo Lightner ctv (1988) tế bào đệm (hình 4.20-B), tế bào bạch cầu ưa kiềm, tế bào máu, mô liên kết, mô kẻ Trong đó, tế bào đệm chiếm số lượng nhiều Các ống động mạch nhỏ (hay gọi ống bạch huyết) (hình 4.19-B) kết nối với động mạch dày đến động mạch chủ bụng Thường khó trông thấy tế bào nội bì, loại tế bào thường trong, vết nhơ tế bào chất, loại tế bào khác bao xung quanh xoang thường bắt màu tối Khoảng không gian ống tiểu quản giữ xoang mạch máu sợi mô liên kết mỏng Footer Page 42 of 126 35 Header Page 43 of 126 Theo Phạm Trần Nguyên Thảo (2003) gan tụy nhiều động mạch nhỏ tạo thành Thành ống lợp tế bào nội mô, bên lòng ống có số tế bào máu xung quanh ống mạch xoang mạch máu Dưới kính hiển vi quang học, cấu tạo hiển vi tổ chức lympho biểu vùng nhuộm màu khác nhau, vùng nhuộm màu bazơ (màu Hematoxylin) gọi trung tâm vùng sáng hay trung tâm sinh sản, vùng chung quanh phản ứng màu bazơ mạnh gọi vùng ngoại vi vùng tối Vùng ngoại vi tối chứa nhiều lympho bào Những nang bạch huyết trung tâm vùng sáng gọi nang sơ cấp, nang bạch huyết có trung tâm vùng sáng gọi nang thứ cấp Tuy nhiên, qua quan sát tiêu mô học chưa tìm thấy mô liên kết, mô kẻ trung tâm vùng sáng A Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập nghiên cứu C B Hình 4.19 Cấu tạo vi thể quan lymphoid (H&E, 10X) A Gan tụy B Ống động mạch nhỏ (ống bạch huyết) C Tế bào đệm Footer Page 43 of 126 36 Header Page 44 of 126 B A C Hình 4.20 Cấu tạo vi thể ống mạch quan lymphoid (H&E, 40X) A Xoang B Tế bào đệm C Sợi mô liên kết Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập nghiên cứu B A Hình 4.21 Cấu tạo vi thể ống mạch quan lymphoid (H&E, 40X) A Xoang B Tế bào đệm 4.1.6 Cấu tạo vi thể Chức giúp thể vận động bảo vệ nội quan bên thể (trích dẫn theo Lightner, 1996) Footer Page 44 of 126 37 Header Page 45 of 126 Cơ tôm phân bố khắp thể tôm xanh Trên quan khác có loại khác Có số quan tôm xanh mà xung quanh có diện như: dày tôm có lớp hoành (hình 4.6-B), chống đỡ cho tế bào biểu mô ruột có lớp vòng cuối lớp dọc (hình 4.15-C), chi tiết tương tự với mô tả C-Y Hsieh1 et al (2006) Theo Lightner ctv (1988) phần bụng tôm có lớp vân bao gồm sợi (hình 4.22-A) bó (hình 4.24-A) bắt màu hồng, nhân (hình 4.23-B) hình trụ bắt màu tím A Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập nghiên cứu Hình 4.22 Cấu tạo vi thể tôm xanh mặt cắt dọc (H&E, 10X) A Sợi Footer Page 45 of 126 38 Header Page 46 of 126 A B Trung tâm Hình 4.23 Cấu tạo vi thể tôm xanh mặt cắt dọc (H&E, 10X) A Sợi @ Tài B Nhân Học liệu ĐH Cần Thơ liệu học tập nghiên A Hình 4.24 Cấu tạo vi thể tôm xanh mặt cắt ngang (H&E, 10X) A Bó Footer Page 46 of 126 39 cứu Header Page 47 of 126 CHƯƠNG KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT 5.1 Kết luận Qua trình thu mẫu phân tích thực đề tài xác định cấu trúc mô hệ quan tôm xanh khỏe cho phép có nhận định sau: Đã quan sát cấu trúc mô hệ quan tôm như: mang, dày, gan tụy, ruột giữa, quan lymphod, Xác lập sưu tập hình ảnh cấu trúc mô học quan tôm xanh với 24 hình 5.2 Đề xuất Khi thu mẫu tôm cần chọn mâu tôm có khối lượng từ 10-15g, không nên chọn mẫu tôm có kích thước khối lượng lớn Do mẫu tôm lớn cắt tỉa định hướng không lấy hết toàn phần đầu tôm dẫn đến quan sát không quan sát hết tất quan tôm Trung Tiếp tục nghiên cứu cấu trúc chưa quan sát tôm xanh lớp liệu kitin ởĐH dày, tế bào E ở@ Tài quan liệu gan tụy, mặttập cắt ngang ruột, cứu tâmnhư: Học Cần Thơ học nghiên trung tâm vùng sáng mô liên kết, mô kẻ quan lymphoid Cần nghiên cứu thêm quan khác tôm xanh như: tim, tuyến râu, quan sinh dục Footer Page 47 of 126 40 Header Page 48 of 126 TÀI LIỆU THAM KHẢO AAHRI, 1997 The Aquatic Animal Health Research Institute (http://www.fisheries.go.th/ahhri/Health_new/AHHRI/AHHRI/-16k-) (truy cập ngày 30/01/2008) A Paulraj, S Peixoto, C Vasumathi and K Altaff, 2008 Ovarian histology of stunted pond-reared Macrobrachium rosenbergii females Bhavan, S.P., P Geraldine, 2000 Histopathology of the hepatopancreas and gills of the prawn Macrobrachium rosenbergii exposed to endosulfan Aquaculture Toxicology 50:331-339 Bộ Nông Nghiệp Phát Triển Nông Thôn, 2007 Báo cáo nghề cá tháng 12/2007 Báo điện tử Tuổi Trẻ.com.vn Bộ môn sinh học bệnh thuỷ sản, 2007 Tài liệu hướng dẫn thực tập giáo trình chuyên môn bệnh học thuỷ sản Đại Học Cần Thơ Bùi Châu Trúc Đan, 2003 Bước đầu nghiên cứu đặc điểm mô bệnh học bệnh phù mắt cá tra Luận văn tốt nghiệp Đại Học Cần Thơ Bùi Quang Tề, 2003 Một số bệnh thường gặp biện pháp phòng trị tôm nuôi Nhà xuất Nông Nghiệp (184 trang) 1 1 C-Y Hsieh , Z-B Wu , M-C Tung , C Tu , S-P Lo , T-C Chang , C-D Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập nghiên cứu Chang , S-C Chen1, 2006 In situ hybridization and RT-PCR detection of Macrobrachium rosenbergii nodavirus in giant freshwater prawn, Macrobrachium rosenbergii (de Man), in Taiwan Journal of Fish Diseases 2006, 29, 665­671 C W Tung, C S Wang and S N Chen, 1999 Histological and electron microscopic study on Macrobrachium muscle virus (MMV) infection in the giant freshwater prawn, Macrobrachium rosenbergii (de Man), cultured in Taiwan Journal of Fish Diseases 1999, 22, 319­323 10 Donald V Lightner, 1996 A handbook of shrimp pathology and diagnostic procedures for diseases of cultured penaeid shrimp Published by the World Aquaculture Society 11 Dương Nhựt Long, 2004 Kỹ thuật nuôi thủy sản nước Giáo trình nuôi trồng thủy sản 12 Đặng Thị Hòang Oanh, 2007 Nguyên lý kỹ thuật chẩn đóan bệnh thủy sản Giáo trình bệnh học thủy sản 13 Hoàng Tuấn, 2007 Xác định mầm bệnh virus phân lập tôm sú (Penaeus monodon) bị bệnh phân trắng Luận văn tốt nghiệp Đại Học Cần Thơ Footer Page 48 of 126 41 Header Page 49 of 126 14 Holthuis, L.B., 1980 FAO Species catalogue Vol.1 Shrimps and Prawns of the world An annotated catalogue of species of interest to fisheries FAO Fish Synop., (125) Vol.1, 1980, 261 pp 15 Jean–Michel Arcier1, Francois Herman 2, Donald V.Lightner3, Rita M.Redman3, Jocelyne Mari3, Jean-Robert Bonami1, 1999 A viral disease associated with mortalities in hatchery postlarvae of giant freshwater prawn Macrobrachium rosenbergii 16 Kiran, R B., K V Rajendran., S J Tung and M J Oh, 2002 Experimental susceptibility of different life- stages of giant freshwater prawm, Macrobracchium rosenberggi (de Man) to white spot syndrome virus (WSSV) Journal of fish diseases 25: 201- 207 17 K K Vijayan, V Stalin Raj, S V Alavandi, V Thillai Sekhar & T C Santiago, 2001 Incidence of white muscle diasease, aviral like disease associated with mortalities in hatchery-reared postlarvae of giant freshwater prawn Macrobrachium rosenbergii (De Man) from the south-east coast of India 18 Lavens & Sorgeloos, 1995 Composition for feeding prey organisms on aquaculture (http://www.patentstorm.us/patents/7063855.html - 18k - ) (truy cập ngày 01/01/2008) Trung tâm 19 Lightner & Redman, 1985 Health management in Asian aquaculture.(http://www.fao.org./docrep/003/W3594E/W3594E00.HT (truy Cần cập ngày 30/01/2007) HọcM-34kliệu )ĐH Thơ @ Tài liệu học tập nghiên cứu 20 Liliana Sousa & Ana Maria Petriella, 2007 Morphology and histology of P.argentinus (Crustacea, Decapoda, Carieda) digestive tract 21 Lin FY, 1996 Structure of the gland filters in the pyloric stomach of Penaeus japonicus (Decapoda: Penaeidae) 515-521 22 Lưu Minh Bé, 2002 Điều tra bệnh tôm xanh hệ thống nuôi ao tôm lúa tỉnh An Giang Tiểu luận tốt nghiệp Đại Học Cần Thơ 23 Martin, G.G., N.Rubin, E.Swanson, 2004 Vibrio parahaemolyticus and V.harveyi cause detachment of the epithelium from midgut trunk of the penaeid shrimp Sicyonia ingentis Disease of Aquatic Organism 60:21-29 24 Na Li, Yunlong Zhao, Jian Yang, 2006 Impact of waterborne copper on the structure of gills and hepatopancreas and its impact on the content of metallothionein in juvenile giant fresh water prawn Macrobrachium rosenbergii (Crustacea: Decapoda) 25 New Singholka Hatchery culture of Macrobrachium rosenbergii (cherabin), 1982 (http://www.fish.wa.gov.au/aqua/broc/aquainfo/aqinfo17.html - 29k -) (truy cập ngày 28/01/2008) Footer Page 49 of 126 42 Header Page 50 of 126 26 Nguyễn Hữu Thọ, 2004 Mối quan hệ số môi trường bệnh tôm Tuyển tập công trình nghiên cứu khoa học công nghệ Nhà xuất Nông Nghiệp 494-503 27 Nguyễn Kim Cương, 2006 Khảo sát ký sinh trùng, mô học thử nghiệm cảm nhiễm bệnh đốm trắng tôm xanh nuôi ruộng lúa Luận văn tốt nghiệp Đại Học Cần Thơ 28 Nguyễn Thanh Phương Trần Ngọc Hải, 1999 Kỹ thuật nuôi tôm xanh 29 Phạm Phan Địch, Trịnh Bình Đỗ Kính, 2004.Mô học Nhà xuất y học Hà Nội 739 trang 30 Phạm Thanh Liêm Trần Đắc Định, 2004 Phương pháp nghiên cứu sinh học cá Giáo trình bệnh học thủy sản Đại Học Cần Thơ 31 Phạm Trần Nguyên Thảo, 2003 Ứng dụng kỹ thuật mô bệnh học chẩn đoán bệnh đốm trắng tôm sú (Penaeus monodon) Luận văn tốt nghiệp Đại Học Cần Thơ 32 Phạm Trần Nguyên Thảo, 2007 Mô bệnh tôm Trình duyệt PowerPoint, giáo trình Bệnh Học Thủy Sản Đại Học Cần Thơ Trung tâm 33 Pillai1 D., J-R Bonami2 and J Sri Widada2, 2006 Rapid detection of Macrobrachium rosenbergii nodavirus (MrNV) and extra small virus (XSV), the pathogenic agents of white tail disease of Macrobrachium loop-mediated Journal of Fish cứu Họcrosenbergii, liệu ĐHbyCần Thơ @isothermal Tài liệuamplification học tập nghiên Diseases 2006, 29 275­283 34 Shreck & Moyle, 1999 Methods for Fish Biology 35 Sousa LG, Petriella AM (2000) Histology of the hepatopancreas of the fresh water prawn palaemonetes argentinus (Crustacea, Caridae) during moult 275-281 36 S.Pornata, T.Sumateb, S.Rommaneeb, K.Sumolayac, W.L.Kerrd, 2007 Changes in ultrasculture and texture of prawn muscle (Macrobrachium rosenbergii) during cold store 37 Thomas A.Bell and Donald V.Lightner, 1988 A handbook of normal Penaeid Shrimp histology Published by the World Aquaculture Society 38 Trần Tấn Huy, Tạ Văn Phương Dương Thị Hoàng Oanh, 2004 Thực nghiệm nuôi tôm xanh theo mô hình tôm lúa Thoại Sơn – An Giang Tạp chí khoa học Đại Học Cần Thơ: 230-236 39 Trần Thị Tuyết Hoa, Nguyễn Thị Thu Hằng, Đặng Thị Hoàng Oanh Nguyễn Thanh Phương, 2004 Thành phần loài khả gây bệnh nhóm vi khuẩn vibrio phân lập từ hệ thống ương tôm xanh Tạp chí khoa học Đại Học Cần Thơ 40 Triệu Thanh Tuấn, 2007 Khảo sát mối quan hệ kiểu gen white spot syndrom virus (WSSV) với bệnh đốm trắng tôm sú Footer Page 50 of 126 43 Header Page 51 of 126 (Penaeus monodon) nuôi Bạc Liêu Cà Mau Luận văn tốt nghiệp Đại Học Cần Thơ Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập nghiên cứu Footer Page 51 of 126 44 Header Page 52 of 126 PHỤ LỤC CÔNG THỨC PHA CHẾ MỘT SỐ CHẤT HÓA HỌC SỬ DỤNG TRONG PHÂN TÍCH MÔ HỌC Dung dịch cố định Davidson’ AFA Ethyl alcohol 330 ml Formol thương mại .220 ml Acid acetic 115 ml Nước cất .355 ml Giữ nhiệt độ phòng Thuốc nhuộm Hematoxylin Nước cất đun nóng 2000 ml Hematoxylin .20 g Sodium Iodate g Potasscium aluminium sulfate 180 g Acid citric 0,4 g Dung dịch Eosin-Phloxine Trung Stock eosin (1% eosin Y nước) 100 ml tâmStock Họcphloxine liệu ĐH Cần Thơ @nước) .10 Tài liệu học tập (1% phloxine B ml Cồn 95% 780 ml Acid glacial acetic ml Footer Page 52 of 126 45 nghiên cứu ... nghiên cứu mô học tôm xanh, chủ yếu nghiên cứu biến đổi mô học quan tôm bệnh Chưa có nghiên cứu cấu trúc mô bình thường tôm nghiên cứu trước có so sánh cấu trúc mô khỏe cấu trúc mô bệnh quan tôm Do...Header Page of 126 TÀI HOÀNG NHẬT QUANG CẤU TRÚC MÔ CỦA CÁC HỆ CƠ QUAN TRÊN TÔM CÀNG XANH (Macrobrachium rosenbergii) LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP NGÀNH NUÔI TRỒNG THỦY SẢN Trung... đó, đề tài Cấu trúc mô hệ quan tôm xanh khỏe (Macrobrachium rosenbergii) thực nhằm Footer Page 21 of 126 14 Header Page 22 of 126 xác lập sưu tập cấu trúc mô bình thường quan tôm xanh làm sở