Header Page Khoá of 126 luận tốt nghiệp Vũ Kim Trang ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN KHOA THÔNG TIN – THƢ VIỆN NGUYỄN THỊ THU NGHIÊN CỨU CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC THƢ VIỆN THƠN LÀNG NGOẠI THÀNH HÀ NỘI KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP NGÀNH: THƠNG TIN – THƢ VIỆN KHĨA : QH – 2006 - X HỆ : CHÍNH QUY HÀ NỘI - 2010 K51 Thông tin- Thư viện Footer Page of 126 Header Page Khoá of 126 luận tốt nghiệp Vũ Kim Trang LỜI CẢM ƠN Trong trình thực đề tài, thời gian có hạn, trình độ chuyên môn nghiệp vụ kinh nghiệm thực tế cịn hạn chế nên khố luận tốt nghiệp chắn không tránh khỏi hạn chế thiếu sót nên em mong nhận góp ý thầy, cô bạn sinh viên để khố luận hồn chỉnh Em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới thầy giáo- Thạc sỹ Trần Hữu Huỳnh, người tận tình bảo, hướng dẫn giúp đỡ em hồn thành khố luận tốt nghiệp Em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến thầy cô giáo Khoa Thông tin- thư viện trường Đại học Khoa học Xã hội Nhân văn Hà Nội giup đỡ em suốt thời gian học tập nghiên cứu trường Em xin gửi lời cảm ơn tới cô, anh, chị công tác Trung tâm Thông tin Thư viện trường Đại học Ngoại Thương Hà Nội Đặc biệt cô Trần Thị Kiều Hương- Giám đốc Trung tâm tạo điều kiện giúp đỡ em trình nghiên cứu khảo sát thực tế Đặc biệt em xin chân thành cảm ơn gia đình bạn bè tạo điều kiện thuận lợi để em hồn thành khố luận Em xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, tháng 05 năm 2010 Sinh viên thực Vũ Kim Trang K51 Thông tin- Thư viện Footer Page of 126 Header Page Khoá of 126 luận tốt nghiệp Vũ Kim Trang LỜI CAM ĐOAN Tơi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng tôi, với giúp đỡ người cảm ơn Mọi kết nghiên cứu cơng trình xác, khơng có cơng trình khác Sinh viên Vũ Kim Trang K51 Thông tin- Thư viện Footer Page of 126 Header Page Khoá of 126 luận tốt nghiệp Vũ Kim Trang BẢNG GIẢI THÍCH CÁC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Tên đầy đủ Nghĩa dịch ĐHNT Đại học Ngoại Thương CSDL Cơ sở liệu GD&ĐT Giáo dục đào tạo LAN Lcal Area Network Mạng cục AACR Anglo-American Quy tắc biên mục AnhMỹ Cataloguing Rules CD- ROM Compact Disc Read Only Memory MARC Machine- Readable Bộ nhớ đọc dùng cho đĩa Compac Thư mục đọc máy Cataloguing OPAC Online Public Access Cataloguing ILIB Intergrated Library Mục lục truy nhập công cộng trực tuyến Phần mềm thư viện điện tử tích hợp Chuẩn dùng để trao đổi Z39.50 thông tin sách thư viện CNTT K51 Thông tin- Thư viện Footer Page of 126 Công nghệ thông tin Header Page Khoá of 126 luận tốt nghiệp Vũ Kim Trang MỤC LỤC Lời mở đầu Trang Tính cấp thiết đề tài Mục đích nghiên cứu Đối tượng phạm vi nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu Tình hình nghiên cứu theo hướng đề tài Đóng góp lý luận thực tiễn đề tài Bố cục niên luận Chƣơng 1: Quá trình hình thành phát triển Trung tâm Thông tin- Thƣ viện Đại học Ngoại thƣơng Hà Nội 1.1 Sơ lược trình hình thành phát triển Trung tâm thông tin- thư viện trường Đại học Ngoại thương 1.2 Chức nhiệm vụ 1.2.1 Chức 1.2.2 Nhiệm vụ 1.3 Cơ cấu tổ chức đội ngũ cán 1.3.1 Cơ cấu tổ chức 1.3.2 Đội ngũ cán 1.4 Đối tuợng phục vụ 1.4.1 Người dùng tin 1.4.2.Nhu cầu tin 1.5 Đặc điểm nguồn tin 11 1.6 Cơ sở vật chất 13 Chƣơng 2.Thực trạng ứng dụng phần mềm ILIB Trung tâm Thông tin - Thƣ viện trƣờng Đại học Ngoại thƣơng Hà Nội 16 2.1 Khái niệm thư viện điện tử 16 2.2 Tính cấp thiết việc ứng dụng phần mềm thư viện điện tử 17 2.3 Những phân hệ phần mềm thư viện điện tử .20 K51 Thông tin- Thư viện Footer Page of 126 Header Page Khoá of 126 luận tốt nghiệp Vũ Kim Trang 2.3.1 Định nghĩa .20 2.3.2 Các phân hệ 20 2.4 Khái quát chung phần mềm thư viện điện tử tích hợp Ilib 23 2.4.1 Lịch sử hình thành phần mềm ILib 23 2.4.2 Các tính bật ILib .23 2.5 Ứng dụng phần mềm ILib Trung tâm Thông tin- Thư viện trường Đại học Ngoại thương Hà Nội .24 2.5.1 Các tiêu chí lựa chọn phần mềm Trung tâm Thông tin Thư viện trường Đại học Ngoại thương 24 2.5.2 Mục tiêu ứng dụng phần mềm thư viện điện tử tích hợp ILib Trung tâm Thông tin Thư viện trường Đại học Ngoại thương 27 2.5.3 Các phân hệ phần mềm ILib ứng dụng Trung tâm thông tin thư viện trường đại học ngoại thương 28 2.5.3.1 Ứng dụng phân hệ OPAC 31 2.5.3.2 Ứng dụng phân hệ bổ sung 35 2.5.3.3 Ứng dụng phân hệ quản lý kho .36 2.5.3.4 Ứng dụng phân hệ biên mục 47 2.5.3.5 Ứng dụng phân hệ lưu thông 48 2.5.3.6 Ứng dụng phân hệ xuất phẩm nhiều kỳ 48 2.5.3.7 Ứng dụng phân hệ quản lý tin tức 49 2.5.3.8 Ứng dụng phân hệ quản lý liệu số 49 2.5.3.9 Ứng dụng phân hệ mượn liên thư viện 50 Chƣơng Một số nhận xét giải pháp nhằm nâng cao hiệu ứng dụng phần mềm quản trị thƣ viện ILIB Trung tâm thông tin thời gian tới 50 3.1 Nhận xét trình ứng dụng phần mềm quản trị thư viện ILIB trung tâm 50 3.1.1 Ưu điểm 50 3.1.2 Hạn chế 52 3.2 Những giải pháp nhằm nâng cao hiệu việc ứng dụng phần mềm tích hợp quản trị ILib thư viện thời gian tới 54 3.2.1 Tăng cường khai thác hồn thiện tính phần mềm ILib 54 K51 Thông tin- Thư viện Footer Page of 126 Header Page Khoá of 126 luận tốt nghiệp Vũ Kim Trang 3.2.3 Nâng cao trình độ đội ngũ cán thông tin thư viện 55 3.2.4 Xây dựng phát triển nguồn thông tin điện tử 55 3.2.5 Xây dựng hạ tầng sở 55 3.2.5 Đào tạo đội ngũ người dùng tin .56 3.2.6 Mở rộng quan hệ giao lưu hợp tác chia sẻ nguồn tin với thư viện nước 56 Kết luận 57 Danh mục tài liệu tham khảo 58 K51 Thông tin- Thư viện Footer Page of 126 Header Page Khoá of 126 luận tốt nghiệp Vũ Kim Trang LỜI MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Trong nửa kỷ qua với phát triển mạnh mẽ công nghệ thông tin truyền thông, người ngày chinh phục tri thức vũ trụ Cuộc cách mạng khoa học cơng nghệ nói chung cơng nghệ thơng tin nói riêng diễn làm thay đổi kinh tế-xã hội tất nước giới đưa nhân loại bước sang bước chuyển biến chất Khoa học phát triển nhu cầu người không ngừng tăng lên, đặc biệt nhu cầu thông tin, muốn hội nhập phát triển khơng thể khơng có thơng tin Trước chuyển biến đó, nghị 49/CP ngày 04/08/1993, Chính phủ rõ: Phổ cập văn hố thơng tin xã hội nhằm tạo môi trường thuận lợi cho việc chuẩn bị hướng tới xã hội thông tin; Hội nghị lần thứ hai Ban Chấp Hành Trung ương Đảng (Khoá XI) khẳng định:“Hoạt động thông tin, tuyên truyền, phổ cập kiến thức khoa học công nghệ nhũng giải pháp chủ yếu tổ chức thực chiến lược phát triển khoa học công nghệ thời kỳ công nghiệp hoá, đại hoá” Đây hội thách thức hoạt động thông tin- thư viện nước ta kinh tế tri thức Trong xã hôi thông tin ngày phát triển mạnh mẽ số lượng chất lượng phục vụ thư viện khẳng định vị vai trò thư viện xã hội đại có vai trị vơ to lớn: cầu nối tri thức với người; nơi lưu trữ truyền tải thông tin theo yêu cầu người dùng tin Trong khối lượng thông tin lưu trữ quan thông tin-thư viện ngày lớn, nhu cầu tìm tin ngày cao, việc lưu trữ thông tin, xử lý thông tin đáp ứng yêu cầu tin theo phương thức thủ công, truyền thống đáp ứng yêu cầu tin bạn đọc Chính vậy, vai trị tin học hố hoạt động thơng tin- thư viện ngày khẳng định, nhiều dự án thư viện điện tử đã, triển khai Đó việc áp dụng triển khai phần mềm quản trị thư viện điện tử trình hoạt động Tuy nhiên vấn đề K51 Thông tin- Thư viện Footer Page of 126 Header Page Khoá of 126 luận tốt nghiệp Vũ Kim Trang đặt quan thông tin- thư viện lựa chọn phần mềm quản trị thư viện để phù hợp với hoạt động thư viện Ở nước ta nay, phần mềm số trung tâm thông tinthư viện trường đại học áp dụng triển khai phần mềm ILib- phần mềm có nhiều tính phù hợp với trung tâm thông tin- thư viện trường đại học Việt Nam, có Trung tâm Thơng tin - Thư viện trường Đại học Ngoại thương Hà Nội (gọi tắt Trung tâm) Trung tâm sau 50 năm hoạt động không ngừng đổi mới, bước ứng dụng công nghệ thông tin triển khai ILib 4.0 đem lại hiệu hoat động nghiệp vụ, nhiên không tránh khỏi số vấn đề hoạt động nghiệp vụ Trung tâm Tìm hiểu triển khai phần mềm quản trị thư viện ILib việc làm cần thiết, từ giúp có nhìn tồn diện xu phát triển Trung tâm Vì vậy, tơi lựa chọn:“Tìm hiểu ứng dụng phần mềm quản trị Thư viện ILib Trung tâm Thông tin - Thư viện trường Đại học Ngoại thương Hà Nội” để làm đề tài khố luận tốt nghiệp Mục đích nghiên cứu - Nghiên cứu thực trạng việc ứng dụng phần mềm quản trị thư viện ILib Trung tâm thông tin - thư viện trường Đại học Ngoại thương - Đề xuất số giải pháp nhằm góp phần nâng cao, hồn thiện việc ứng dụng phần mềm điện tử ILib Trung tâm Đối tƣợng phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Ứng dụng phần mềm quản trị thư viện ILib Trung tâm - Phạm vi nghiên cứu: Trung tâm thông tin - thư viện truờng Đại học Ngoại thương Phƣơng pháp nghiên cứu Khoá luận sử dụng số phương pháp sau: - Nghiên cứu tài liệu đạo Đảng Nhà nước đường lối, sách phát triển khoa học công nghệ công tác thông tin - thư viện K51 Thông tin- Thư viện Footer Page of 126 Header Page 10Khoá of 126 luận tốt nghiệp Vũ Kim Trang - Sưu tầm, thu thập, nghiên cứu tài liệu phầm mềm thư viện ILib, tham khảo số luận án, luận văn… - Khảo sát thực tế hoạt động Trung tâm - Điều tra, quan sát, thống kê, phân tích tổng hợp so sánh 5.Tình hình nghiên cứu theo hƣớng đề tài Việc nghiên cứu ứng dụng phần mềm ILib Trung tâm Thông tin Thư viện có người nghiên cứu Tuy nhiên, giai đoạn Trung tâm Thông tin -Thư viện bước đại hố, đề tài nghiên cứu việc ứng dụng phần mềm thư viện ILib Trung tâm cụ thể nhiều người quan tâm Theo tơi đề tài cịn mới, tơi lựa chọn đề tài:“Tìm hiểu ứng dụng phần mềm quản trị thư viện ILib Trung tâm Thông tin - Thư viện trường Đại học Ngoại thương Hà Nội” theo biết, vào thời điểm chưa có cơng trình nghiên cứu Trung tâm trường Đại học Ngoại thương Hà Nội Đóng góp lý luận thực tiễn khoá luận - Về mặt lý luận: Nghiên cứu nhằm đóng góp vào việc ứng dụng phần mềm thư viện điện tử ILib quan thông tin - thư viện nói chung - Về mặt thực tiễn: Khố luận tìm hiểu việc ứng dụng phần mềm quản trị thư viện ILib Trung tâm Thông tin- Thư viện trường Đại học Ngoại thương Hà Nội Đồng thời đưa số nhận xét giải pháp nhằm hỗ trợ Trung tâm hoàn thiện việc ứng dụng phần mềm quản trị thư viện ILib Bố cục khố luận Ngồi phần mở đầu, kết luận tài liệu tham khảo Khoá luận gồm chương: Chương Khái quát Trung tâm Thông tin- Thư viện trường Đại học Ngoại thương Hà Nội Chương Thực trạng ứng dụng phầm mềm quản trị thư viện ILib Trung tâm Thông tin -Thư viện trường Đại học Ngoại thươngHà Nội Thông tin- Thư viện Footer Page 10K51 of 126 10 Header Page 53Khoá of 126 luận tốt nghiệp Vũ Kim Trang Phân hệ quản lý sử dụng người/ nhóm quản trị cao với khả tạo gán quyền cho tài khoản truy cập vào phân hệ khác rút bớt quyền hay huỷ tài khoản sử dụng Phân hệ cho phép người quản trị thiết đặt tham số làm việc cho toàn hệ thống (địa IP, địa người phụ trách mạng), tính phân hệ khác Cung cấp cho người dùng khả tạo lập báo cáo, thống kê hoạt động người dùng phân hệ phân hệ khác Qua giao diện phân hệ này, người quản trị tiến hành hoạt động bảo trì hệ thống như: Chép phịng liệu, đọc nhật ký hoạt động chương trình… 2.5.3.8 Ứng dụng phân hệ quản lý liệu số Modul cho phép số hoá, biên mục, quản lý, truy cập dạng tài liệu: văn bản, hình ảnh, âm thanh, phim Dữ liệu chưa số hoá đưa vào dây chuyền nhập vào hệ thống, biên mục tương tự tài liệu truyền thống - Các tài liệu số hố phân quyền phân quyền truy nhập cho đối tượng khác - Phân hệ thiết kế đặc thù cho thư viện nhằm phù hợp với nguồn thông tin điện tử thư viện - Có thể tích hợp với kỹ thuật nhận dạng quang học để áp dụng cho số hố văn (Sách, báo, tạp chí…) *Trung tâm ứng dụng tính Cũng giống phân hệ quản lý tin tức phân hệ quản lý sử dụng người/ nhóm quản trị cao với khả tạo gán quyền cho tài khoản truy cập vào phân hệ khác rút bớt quyền hay huỷ tài khoản sử dụng Phân hệ chưa ứng dụng mạnh thư viên trường Đại học Ngoại thương 2.5.3.9 Ứng dụng phân hệ mƣợn liên thƣ viện Phân hệ có khả mở rộng tương thích với hệ thống bên ngồi, dùng để kiểm sốt việc mượn tài liệu từ thư viện khác cho phép cán thư Thông tin- Thư viện Footer Page 53K51 of 126 53 Header Page 54Khoá of 126 luận tốt nghiệp Vũ Kim Trang viện theo dõi tiến trình mượn cho mượn tài liệu liên thư viện, tra cứu tài liệu từ thư viện khác thông qua giao thức Z39.50 Các phân hệ liên kết với cách chặt chẽ, chia sẻ thông tin với nhau, tra cứu thông tin trực tuyến thông qua hệ thống máy tính, cho phép thư viện truy cập tới nguồn tin từ CSDL trực tuyến dịch vụ từ internet , từ tạo phần mềm tích hợp quản trị thư viện đại Đó cơng cụ phục vụ đắc lực cho hoạt động thông tin thư viện thời đại cơng nghiệp hố, đại hố đất nước Hiện Trung tâm chưa ứng dụng phân hệ Thông tin- Thư viện Footer Page 54K51 of 126 54 Header Page 55Khoá of 126 luận tốt nghiệp Vũ Kim Trang CHƢƠNG MỘT SỐ NHẬN XÉT VÀ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ ỨNG DỤNG PHẦN MỀM ILIB TẠI TRUNG TÂM TRONG THỜI GIAN TỚI 3.1 Nhận xét trình ứng dụng phần mềm ILib Trung tâm Trong thời gian từ năm 2003 đến nay, hoạt động Trung tâm đạt đựoc thành tựu quan trọng, thông qua việc ứng dụng phần mềm ILib nhằm đại hoá khâu hoạt động thư viện Những tiến ILib làm thay đổi tồn quy trình hoạt động thư viện truyền thống, bước nâng cao hiệu hoạt động Trung tâm 3.1.1 Ưu điểm Đây phần mềm thiết kế chạy môi trường window nên giao diện tương đối thân thiện với người dùng tin, tiện ích quan trọng Trung tâm áp dụng Trước năm 2003 Trung tâm chưa áp dụng phần mềm tích hợp quản trị thư viện ILib hoạt động nghiệp vụ mang tính truyền thống Từ Trung tâm tiến hành áp dụng phần mềm tích hợp ILib mang lại nhiều tiện ích cho q trình hoạt động Trung tâm áp dụng gần hết module phần mềm ILib: - Công tác bổ sung: Thực tế tất chức module Bổ sung ứng dụng như: thao tác với ấn phẩm định kỳ, quản lý quỹ bổ sung với khả bổ sung thực chi chưa đưa vào sử dụng Tuy nhiên tất khâu công tác bổ sung ứng dụng tốt Trung tâm sử dụng chức phân hệ bổ sung để in đơn đặt cho cơng tác bổ sung, từ giúp cho cơng tác bổ sung nhanh chóng, xác Đặc biệt có khả tra trùng tài liệu tránh việc xây dựng biểu ghi cho tài liệu Đồng thời giúp người cán biết nên bổ sung tài liệu cho thật hợp lý, tiết kiệm thời gian, sức lực chi phí cho họ Thông tin- Thư viện Footer Page 55K51 of 126 55 Header Page 56Khoá of 126 luận tốt nghiệp Vũ Kim Trang Khâu in mã vạch ứng dụng tốt, tất loại tài liệu dán mã vạch để tiến hành quản lý Tìm kiếm đơn nhận, tìm kiếm số ĐKCB, tạo lập tham số bổ sung triển khai tốt - Công tác biên mục: Biên mục module quan trọng mà sản phẩm đầu ghi biên mục, giúp bạn đọc qua tra cứu thông tin biên mục tài liệu mà họ cần Thực tế Trung tâm ứng dụng hiệu tính phân hệ công tác biên mục Cán biên mục thường xuyên đưa danh mục tài liệu, cập nhật CSDL mới, in phích theo dạng: theo số phân loại tên tác giả cho phòng phục vụ nhằm giúo bạn đọc tra cứu In sổ ĐKCB, in thư mục Cơng tác biên mục diễn nhanh chóng, tiện lợi, không tốn thời gian công sức cán thư viện - Cơng tác tra cứu OPAC: Nhờ có hệ thống máy tính có hệ thống sở vật chất kỹ thuật đại, công tác tra cứu tài liệu thư viện giúp bạn đọc tra tìm tài liệu nhanh chóng, từ tìm kiếm đơn giản nâng cao, có khă tìm kiếm tồn văn CSDL + Tra cứu tài liệu theo nhiều điểm truy cập khác nhau: tên sách, tác giả, từ khoá, số phân loại, chủ đề, năm xuất cách xác + Tra cứu nhanh, xác kịp thời, xếp theo môn loại tri thức + Tra cứu xong in, copy kết tra cứu, không cần chép tay + Thư mục in đẹp, trình bày khoa học + Người dùng tin tra cứu thư viện nước qua cổng Z39.50 - Công tác quản lý kho: Trong module có chức in nhãn tài liệu có kho Các số đăng ký cá biệt trước viết số số thể hình thức mã vạch Sau mã hoá người cán dễ dàng in nhãn tài liệu Thơng tin- Thư viện Footer Page 56K51 of 126 56 Header Page 57Khoá of 126 luận tốt nghiệp Vũ Kim Trang - Công tác lưu thông: Module quản lý lưu thông với nhiều tính ưu việt cơng tác phục vụ bạn đọc như: quản lý bạn đọc, quản lý việc mượn trả tài liệu, tra cứu việc mượn trả, báo cáo, thống kê mượn trả…rất phù hợp với phát triển thư viện Đảm bảo thực thao tác mượn trả tài liệu chặt chẽ xác, hỗ trợ chức báo cáo, thống kê, photo tài liệu 3.1.2 Hạn chế Bên cạnh ưu điểm Trung tâm sử dụng phần mềm số hạn chế: - Hạn chế chủ yếu ILib tập trung phần kỹ thuật ILib xây dựng hệ quản trị Oracle chưa thể Việt hố hồn tồn - Phân hệ OPAC + Lỗi hệ thống mạng LAN, Internet, điện, hỏng máy tính, bạn đọc khơng thể tra cứu + Tra cứu thơng tin chưa có hiệu bạn đọc chưa đào tạo tìm tin, bạn đọc chưa biết cách sử dụng + Nhiều bạn đọc chưa biết tìm kiếm nâng cao, thời gian tra cứu tài liệu + Module cho kết tìm kiếm theo chủ đề ít, tìm kiếm theo từ khoá cho kết cao lại khơng tìm kiếm nâng cao từ khố; khơng tra cứu theo từ điển tên sách Thời gian tìm kiếm để hiệu đính lâu, chưa có khả đánh dấu biểu ghi - Phân hệ biên mục: + Chưa linh hoạt trình biên mục, việc in phích nhiều khơng thực được, biểu ghi bị trùng mà biểu ghi + Phụ thuộc vào hệ thống máy tính máy tính hỏng, lỗi mạng, lỗi phần mềm + Cán thư viện khơng có trình độ tin học hay chuyên môn xử lý sai, nhập máy sai dẫn đến tài liệu không đến với bạn đọc Thông tin- Thư viện Footer Page 57K51 of 126 57 Header Page 58Khoá of 126 luận tốt nghiệp Vũ Kim Trang + Việc kiểm tra, kiểm soát chất lượng CSDL chưa trọng mức Mức độ xử lý tài liệu chưa sâu dừng lại việc phân loại đánh từ khố + Tính tạo từ điển tham chiếu trình biên mục tài liệu chưa sử dụng + Biên mục chép triển khai cịn hạn chế, phần trình độ biên mục, mặt khác hệ thống máy tính lỗi mạng + Dữ liệu số trung tâm chưa triển khai trình độ cán chưa trung tâm triển khai - Phân hệ bổ sung: + Module chưa triển khai hết tính phần mềm việc quản lý kinh phí bổ sung, quản lý hố đơn chứng từ, cập nhật danh mục nhà xuất bản, nhà sách… + Đánh mục lâu - Phân hệ lưu thơng: Trung tâm chưa xây dựng sách lưu thông, việc xử lý vi phạm nội quy thư viện chưa có chế tài cụ thể bạn đọc cán bộ, giáo viên Tình trạng nợ đọng tài liệu phổ biến, đặc biệt nhóm người dùng tin cán giáo viên + Nếu máy tính bị trục trặc kỹ thuật, lỗi mạng bị gián đoạn, không hiệu + Bạn đọc phải có trình độ tối thiểu tin học tra cứu CSDL + Đối với bạn đọc chưa biết tra cứu máy tính, cán phải trực tiếp hướng dẫn tra cứu giúp họ + Thiết lập sách cho phịng cịn phức tạp, khơng dễ dàng cho cán thực hiện, mẫu ảnh thẻ mẫu báo cáo hạn chế việc chỉnh sửa nội dung hình thức - Phân hệ quản lý kho: Thông tin- Thư viện Footer Page 58K51 of 126 58 Header Page 59Khoá of 126 luận tốt nghiệp Vũ Kim Trang Chưa triển khai nhiều biên mục sếp giá sách mới, sách chưa làm Báo cáo sách kho không thường xuyên Hiện ILib ngày nỗ lực hồn thiện giai đoạn cập nhật, nâng cấp, liên tục đưa phiên để hồn thiện mình, từ phiên 3.0 đến 3.5 3.6, 4.0 phiên 6.5 Có thể nói ILib có thành cơng bước đầu, để cạnh tranh với phần mềm khác ILib cần hoàn thiện 3.2 Những giải pháp nhằm nâng cao hiệu việc ứng dụng phần mềm ILib Trung tâm thời gian tới 3.2.1 Tăng cường khai thác hồn thiện tính phần mềm ILib Trung tâm nên sử dụng phân hệ cịn lại phân hệ mượn liên thư viện để phát huy hết chức phần mềm Khi sử dụng phân hệ giúp Trung tâm trao đổi, chia sẻ nguồn lực thông tin với quan thông tin thư viện khác - Cần bổ sung nguồn tài liệu việc gửi Email, đặt mua qua mạng thông qua chức phân hệ bổ sung Đồng thời hạn chế việc mua trực tiếp từ nhà xuất bản, phát hành để giảm bớt lại, giấy tờ, thời gian công sức cho cán bổ sung Trung tâm - Tiến hành tạo khuôn dạng in thẻ cho bạn đọc phân hệ bạn đọc, từ giảm bớt cơng đoạn phải chuyển thẻ cho phận kỹ thuật in thẻ cho bạn đọc - Cần sử dụng chức gửi đơn khiếu nại ấn phẩm bổ sung không thời hạn phù hợp với yêu cầu - Phần mềm cần có tính kết hợp với RFID - Các phân hệ cần hồn thiện tính năng, nghiệp vụ - Module bổ sung cần phải hoàn thiện chưa tính quỹ bổ sung xác - Module liệu số chưa đáp ứng chuẩn nghiệp vụ chưa liên kết - Cần truy nhập liệu qua MARC 21 Thông tin- Thư viện Footer Page 59K51 of 126 59 Header Page 60Khoá of 126 luận tốt nghiệp Vũ Kim Trang - Trong trình nhập liệu Ilib cần hỗ trợ hướng dẫn nhập liệu Đây tính hữu ích, hỗ trợ người cán biên mục cách cung cấp thông tin dẫn nhập liệu cụ thể như: dấu phân cách, giá định ngầm định, thị trường con… - Tính hỗ trợ kiểm sốt tính thống qua chức từ điển worksheet nhập liệu gần khơng có liệu Tham chiếu trường không mặc định mà phải gõ trình nhập liệu 3.2.2 Nâng cao trình độ đội ngũ cán thông tin-thư viện - Tuyển dụng cán - kiện toàn máy tổ chức thư viện Mục đích: Để mở rộng quy mơ tổ chức hoạt động thư viện theo mơ hình thư viện số, nâng cao lực quản trị thư viện triển khai thêm dịch vụ cung cấp thông tin, Trung tâm cần bổ sung thêm đội ngũ cán thư viện có trình độ chun mơn nghiệp vụ, có kỹ tin học ngoại ngữ - Nâng cao trình độ đội ngũ cán Với cán quản lý: Nâng cao lực điều hành thư viện đại, nắm khả ứng dụng công nghệ thông tin hoạt động thông tin thư viện thời kỳ công nghệ thông tin nay, tầm bao quát hoạch định chiến lược xu hướng tương lai Với cán chuyên môn: Ứng dụng phần mềm ILIB vào hoạt động thông tin – thư viện Trung tâm, đòi hỏi người cán thư viện cần cập nhật, phát triển hoàn thiện lực như: + Nâng cao trình độ, lực chun mơn nghiệp vụ đội ngũ cán trực tiếp xử lý cung cấp dịch vụ thông tin + Đào tạo cán chuyên sâu CNTT để quản trị tồn hệ thống mạng máy tính hệ thống thông tin thư viện + Hướng dẫn người dùng tin nắm bắt sử dụng hiệu dịch vụ sản phẩm thông tin thư viện + Có khả sử dụng thành thạo máy tính để khai thác thông tin, đánh giá phần mềm trang thiết bị Xây dựng bảo trì, quản lý khai thác nguồn thông tin điện tử Thông tin- Thư viện Footer Page 60K51 of 126 60 Header Page 61Khoá of 126 luận tốt nghiệp Vũ Kim Trang + Nâng cao trình độ ngoại ngữ để thu thập, xử lý, phân tích tổng hợp thơng tin theo hướng số hố Liên kết nối mạng ngồi nước để chia sẻ nguồn thông tin 3.2.3 Xây dựng phát triển nguồn tin điện tử Một nhiệm vụ quan trọng chiến lược phát triển Trung tâm xây dựng mơ hình thư viện đại – thư viện điện tử, mà điều kiện khơng thể thiếu để chuyển đổi mơ hình thư viện truyền thống sang mơ hình thư viện đại xây dựng tạo lập nguồn thông tin điện tử bao gồm tài liệu nguồn thông tin số hoá, lưu trữ thiết bị như: đĩa từ, CD – ROM… Đặc biệt việc số hoá tài liệu quý hiếm, tài liệu bản, tài liệu “xám” mang giá trị khoa học cao có nhu cầu sử dụng lớn Điều mang lại ý nghĩa quan trọng hữu ích việc học tập, nghiên cứu, nâng cao trình độ cho cán bộ, giảng viên, sinh viên… trường Kết nối với nguồn tin mạng Internet để khai thác xây dựng nguồn tin điện tử, giúp người dùng tin khai thác nhiều thông tin bổ ích cho việc học tập, nghiên cứu nâng cao trình độ Điện tử hố nguồn thơng tin nhiều hình thức khác nhau: CSDL lưu trữ nhớ máy tính, mạng khai thác theo chế độ trực tuyến 3.2.4 Xây dựng hạ tầng sở thông tin Để nâng cao lực phục vụ đáp ứng nhu cầu tin cua người dùng tin, cần có phương hướng, kế hoạch đầu tư phát triển cụ thể, vừa mang tính lâu dài việc tăng cường xây dựng sở vật chất trang thiết bị Trung tâm cần nâng cấp thêm hệ thống máy tính, máy chủ có nhiều máy tính hỏng khơng sử dung phịng báo, tạp chí hay phịng đọc đa chức Bổ sung thiết bị chuyên dùng nâng cao chất lượng SP&DVTT đáp ứng nhu cầu NDT Tránh tình trạng máy tính khơng có mạng gây khó khăn cho NDT tra cứu Thông tin- Thư viện Footer Page 61K51 of 126 61 Header Page 62Khoá of 126 luận tốt nghiệp Vũ Kim Trang Vốn tài liệu thư viện thiếu số mảng sách như: sách văn học nghệ thuật, văn hố, xã hội, lịch sử, giải trí…Đặc biệt tài liệu chuyên ngành tiếng nước (Nhật, Nga, Pháp, Trung) cũ, chưa bổ sung Đầu tư kinh phí để mua sắm trang thiết bị chíp điện tử, cổng từ Xây dựng trang Web riêng cho thư viện cổng kết nối thư viện bên để NDT dễ dàng tiếp cận với sản phẩm dịch vụ thông tin Đồng thời giúp cho việc hỗ trợ cho chương trình giáo dục đào tạo thơng qua việc tổ chức nguồn tin nội sinh nguồn tin từ bên Trung tâm Nâng cấp hạ tầng sở thông tin: tiến hành chép biểu ghi CSDL thư viện giới thơng qua cổng Z39.50 địi hỏi hệ thống phải kết nối internet thời điểm truy cập tải xuống Xây dựng kho tài liệu số luận văn, luận án giáo trình Muốn số hố tài liệu in giấy cần phải sử dụng máy quét tài liệu vào máy tính thường tốn thời gian, cơng sức chi phí Trung tâm cần đề xuất với nhà trường đầu tư kinh phí để mua phần mềm số hố liệu khoản kinh phí để tiến hành số hoá liệu 3.2.5 Đào tạo đội ngũ người dùng tin Bên cạnh việc nâng cao trình độ cho đội ngũ cán thư viện, đào tạo người dùng tin việc làm cần thiết Mục đích đào tạo trang bị kiến thức thông tin cách thức tìm tin theo phương thức đại, giúp cho người dùng tin tiếp cận với nguồn tài liệu cách nhanh chóng kịp thời Đồng thời giúp cho họ chủ động làm chủ nguồn tri thức có thư viện Trung tâm thường xuyên tổ chức hội nghị bạn đọc, buổi hướng dẫn tra cứu thông tin, giới thiệu hướng dẫn sử dụng sản phẩm thông tin – thư viện trang bị cho người dùng tin kiến thức tìm kiếm thơng tin quyền lợi nghĩa vụ họ tham gia sử dụng thư viện Mở lớp đào tạo sử dụng trang thiết bị thư viện điện tử hình thức khác nhau: học theo lớp máy chiếu, phát tài liệu, giảng Thông tin- Thư viện Footer Page 62K51 of 126 62 Header Page 63Khoá of 126 luận tốt nghiệp Vũ Kim Trang 3.2.6 Mở rộng quan hệ hợp tác chia sẻ nguồn tin với thư viện ngồi nước Trong bối cảnh bùng nổ thơng tin nay, không quan thông tin – thư viện thoả mãn hết nhu cầu tin người dùng tin Chính vậy, đơn vị thơng tin muốn hồ nhập, phát triển đáp ứng tốt nhu cầu tin người dùng tin, mở rộng quan hệ giao lưu hợp tác chia sẻ nguồn lực thơng tin nhiều hình thức mang lại lợi ích cho trung tâm thơng tin thư viện theo phương thức đa chiều có lợi Trung tâm cần tiến hành sau: - Xây dựng CSDL dùng chung cho thư viện chuyên ngành, lĩnh vực để tiết kiệm ngân sách - Phối hợp để tạo lập mạng lưới dịch vụ để trợ giúp NDT khai thác thông tin qua tư vấn, thư điện tử, diễn đàn, hội thảo qua mạng - Xây dựng hệ thống mục lục liên hợp thư viện tạo điều kiện để chia sẻ nguồn lực thông tin - Tiến hành marketing sản phẩm dịch vụ thông tin thư viện nhằm tuyên truyền, giới thiệu sản phẩm dịch vụ Trung tâm cung cấp cho NDT - Chia sẻ liệu biên mục, chia sẻ nguồn tài nguyên số, dịch vụ mượn liên thư viện Thông tin- Thư viện Footer Page 63K51 of 126 63 Header Page 64Khoá of 126 luận tốt nghiệp Vũ Kim Trang KẾT LUẬN Khoa học công nghệ ngày phát triển, khơng phủ nhận thành khoa học mang lại cho sống ngày Chính phát triển khơng ngừng tác động sâu sắc đến đời sống người, làm thay đổi xã hội cách toàn diện Nhu cầu thông tin để nâng cao chất lượng sống nhu cầu cần thiết người quan thông tin thư viện đứng trước thách thức giai đoạn Trung tâm thông tin thư viện - Đại học Ngoại thương Hà Nội khơng nằm ngồi quy luật Với lịch sử 50 năm hoạt động Trung tâm không ngừng phát triển, nâng cấp sở vật chất, đổi phương thức hoạt động để phục vụ ngày hiệu quả, đáp ứng tốt cho nhu cầu giảng day, học tập nghiên cứu khoa học trường Việc ứng dụng phần mềm quản trị ILib Trung tâm bước ngoặt trình đổi đạt nhiều kết to lớn công tác tự động hoá thư viện Trung tâm với đội ngũ cán trẻ, động, có trình độ chun mơn có cấu tổ chức hợp lý, hoạt động Trung tâm đạt thành tựu phục vụ tốt, làm tốt vai trò cầu nối kho thông tin tri thức khổng lồ nhân loại với người dùng tin Với nỗ lực cán Trung tâm quan tâm lãnh đạo nhà trường, Trung tâm Thông tin- Thư viện trường Đại học Ngoại thương tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, phát huy mạnh khắc phục mặt tồn để phát triển Trung tâm thành thư viện điện tử hệ thống thư viện đại học Việt Nam Trung tâm cần quan tâm kinh phí, thiết bị máy móc, trình độ đội ngũ cán bộ… Vấn đề tin học hoá cần đẩy mạnh vấn đề thiết nay, giải công việc lĩnh vực quản lý tài liệu quản lý bạn đọc Đây hướng có tính định tồn phát triển Trung tâm Trong thời gian tới, Trung tâm thông tin- thư viện trường Đại học Ngoại thương không ngừng phấn đấu khẳng định vai trị trung tâm văn hố, khoa học giáo dục góp phần đào tạo nguồn nhân lực nghiệp cơng nghiệp hốhiện đại hố đất nước Thơng tin- Thư viện Footer Page 64K51 of 126 64 Header Page 65Khoá of 126 luận tốt nghiệp Vũ Kim Trang DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Báo cáo thành tích nhân kỷ niệm 50 năm thành lập trường/ Trung tâm thông tin thư viện Trường Đại học Ngoại thương Hà Nội Tác động tiểu dự án Giáo dục Đại học/ Trung tâm thông tin thư viện Trường Đại học Ngoại thương Hà Nội Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, nâng cao lực quản lý/ Trung tâm thông tin thư viện Trường Đại học Ngoại thương Hà Nội Đào tạo cán thư viện/ Trung tâm thông tin thư viện Trường Đại học Ngoại thương Hà Nội Thư viện Đại học Ngoại thương ứng dụng công nghệ thông tin/ Trung tâm thông tin thư viện Trường Đại học Ngoại thương Hà Nội 6.Cao Minh Kiểm Thư viện số- định nghĩa vấn đề// Tạp chí thơng tin tư liệu.2000.- số 3.- Tr.5- 11 Đoàn Phan Tân Thông tin học đại cương.- H.: ĐH Quốc gia Hà Nội, 2001.- 337tr Đỗ Văn Hùng Tự động hóa công tác thông tin thư viện.- H.: ĐHQGHN, 2004.67tr Vũ Văn Sơn Chọn lựa phần mềm quản trị thư viện// Tạp chí thơng tin tư liệu.2000, số 2.- Tr 5- 10 10 Đồn Đức Vĩnh Tìm hiểu phân hệ phần mềm thư viện điện tử ILIB: niên luận: chuyên ngành thông tin thư viện.- 2008.- 22tr 11 Hướng dẫn cài đặt sử dụng phần mềm ILib công ty CMC 12 Lê Văn Viết Cẩm nang nghề thư viện.- H.: Văn hố thơng tin.- 2000.- 630tr 13 Ngơ Thanh Huyền Tìm hiểu máy tra cứu tin Trung tâm thư viện trường Đại học Ngoại thương Hà Nội: Khoá luận tốt nghiệp: chuyên ngành thông tin thư viện.- 2006.- 65tr 14 Phần mềm quản lý thư viện điện tử URL: http:// www.vnnetsoft.com/ soft_qltv.php 15 Tài liệu quảng cáo công ty CMC URL: http:// www.cmc.com 16 Website công ty CMC Thông tin- Thư viện Footer Page 65K51 of 126 65 Header Page 66Khoá of 126 luận tốt nghiệp Vũ Kim Trang URL: http:// www.cmcsoft.com/ Desktop Aspx/ tin tuc- danh- gia- viec- trien- khaitrong -he- thong- thu- vien 17 Website trường Đại học ngoại thương URL: http://ftu.edu.vn 18 Website Phần mềm thư viện URL: http:// www.thuvien.net Thông tin- Thư viện Footer Page 66K51 of 126 66 Header Page 67Khoá of 126 luận tốt nghiệp Thông tin- Thư viện Footer Page 67K51 of 126 Vũ Kim Trang 67 ... tâm Thông tin- Thư viện trường Đại học Ngoại thư? ?ng Hà Nội Chương Thực trạng ứng dụng phầm mềm quản trị thư viện ILib Trung tâm Thông tin -Thư viện trường Đại học Ngoại thư? ?ngHà Nội Thông tin- Thư. .. vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Ứng dụng phần mềm quản trị thư viện ILib Trung tâm - Phạm vi nghiên cứu: Trung tâm thông tin - thư viện truờng Đại học Ngoại thư? ?ng Phƣơng pháp nghiên cứu. .. NGOẠI THƢƠNG HÀ NỘI 1.1 Sơ lƣợc lịch sử đời phát triển Trung tâm thông tin- thƣ viện Đại học Ngoại thƣơng Hà Nội Trung tâm thông tin- thư viện trường Đại học Ngoại Thư? ?ng Hà Nội thành lập từ năm