HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM KHOA MÔI TRƯỜNG - š&› - KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG PHẾ THẢI ĐỒNG RUỘNG VÀ XỬ LÝ RƠM RẠ BẰNG CHẾ PHẨM SINH HỌC THÀNH PHÂN BÓN HỮU CƠ TẠI Xà QUỲNH PHÚ, HUYỆN GIA BÌNH, TỈNH BẮC NINH Người thực : NGUYỄN THỊ VÂN Lớp : MTB Khóa : 57 Chuyên ngành : KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG Giáo viên hướng dẫn : TS NGUYỄN THỊ MINH Địa điểm thực tập : Xà QUỲNH PHÚ, HUYỆN GIA BÌNH, TỈNH BẮC NINH Hà Nội - 2016 ii LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài nghiên cứu thực hiện, thực dựa sở nghiên cứu lý thuyết, kiến thức chuyên ngành, nghiên cứu khảo sát tình hình thực tiễn hưỡng dẫn khoa học TS Nguyễn Thị Minh Các số liệu, kết nêu khóa luận trung thực, khách quan chưa công bố công trình khác Hà Nội, ngày tháng năm 2016 Sinh viên Nguyễn Thị Vân i LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành khóa luận này, nỗ lực thân, em nhận nhiều quan tâm giúp đỡ tận tình từ thầy cô giáo khoa Môi Trường, cán UBND xã Quỳnh Phú nhân dân xã Lời đầu tiên, em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban giám hiệu trường Học viện Nông Nghiệp Việt Nam, khoa Môi Trường, Bộ môn Vi sinh vật, thầy cô tạo điều kiện giúp đỡ em hoàn thành khóa luận Đặc biệt, em xin chân thành cảm ơn TS Nguyễn Thị Minh, người dành nhiều thời gian, tạo điều kiện thuận lợi, hướng dẫn tận tình em suốt thời gian em làm khóa luận tốt nghiệp Em xin bày tỏ lòng biết ơn đến tất cán bộ, nhân viên UBND xã Quỳnh Phú, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh người dân nơi giúp đỡ hoàn thành đề tài Cuối em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới tập thể lớp MTB – K57 gia đình, người thân, bạn bè động viên, giúp đỡ em trình học tập hoàn thành luận văn Em xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2016 Sinh viên Nguyễn Thị Vân ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .i LỜI CẢM ƠN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC BẢNG vi DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ .vii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT viii MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Mục đích nghiên cứu .2 Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1 Tổng quan phế thải đồng ruộng 1.1.1 Khái niệm 1.1.2 Nguồn gốc 1.1.3 Thành phần phân loại phế thải đồng ruộng 1.2 Thực trạng phế thải đồng ruộng giới Việt Nam 1.2.1 Thực trạng phế thải đồng ruộng giới .6 1.2.2 Thực trạng phế thải đồng ruộng Việt Nam 1.3 Tác động phế thải đồng ruộng đến môi trường sức khoẻ 1.4 Các biện pháp xử lý phế thải đồng ruộng 1.4.1 Phương pháp đốt 10 1.4.2 Phương pháp bỏ 10 1.4.3 Phương pháp làm nhiên liệu 11 1.4.4 Chế biến phân compost 11 1.4.5 Làm thức ăn cho gia súc 11 1.4.6 Biện pháp trồng nấm 12 1.4.7 Vùi rơm rạ vào đất 13 1.5 Tình hình nghiên cứu xử lý phế thải đồng ruộng giới Việt Nam .13 1.5.1 Tình hình nghiên cứu xử lý phế thải đồng ruộng giới 13 1.5.2 Tình hình nghiên cứu xử lý phế thải Việt Nam 14 1.6 Cơ sở khoa học việc xử lý phế thải đồng ruộng biện pháp sinh học 17 1.6.1 Xenluloza, chế thuỷ phân vi sinh vật phân giải Xenluloza 17 1.6.2 Hemixenluloza, chế thủy phân vi sinh vật phân giải Hemixenluloza 20 1.6.3 Ligin, chế thuỷ phân vi sinh vật phân giải Ligin 21 1.6.4 Pectin, chế thuỷ phân vi sinh vật phân giải Pectin .23 Chương .25 iii ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .25 2.1 Đối tượng nghiên cứu .25 2.2 Phạm vi nghiên cứu 25 2.3 Nội dung nghiên cứu 25 2.3.1 Điều kiện tự nhiên kinh tế - xã hội xã Quỳnh Phú – Gia Bình Bắc Ninh (vị trí địa lý, khí hậu, đất đai, diện tích đất nông nghiệp, ) .25 2.3.2 Đánh giá trạng phế thải nông nghiệp xã Quỳnh Phú – Gia Bình – Bắc Ninh (thành phần, khối lượng phế thải đồng ruộng, ) 25 2.3.3 Xử lý rơm rạ thành phân hữu chế phẩm sinh học (đánh giá chất lượng chế phấm sinh học, theo dõi thí nghiệm, tính chất phân hữu sau ủ, ) 25 2.3.4 Đề xuất số giải pháp xử lý phế thải đồng ruộng xã Quỳnh Phú – Gia Bình – Bắc Ninh .25 2.4 Phương pháp nghiên cứu 25 2.4.1 Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp .25 2.4.2 Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp 25 2.4.4 Phương pháp xử lý rơm rạ .26 2.4.5 Phương pháp phân tích chất lượng đống ủ 28 2.4.6 Phương pháp xử lý số liệu 29 Chương KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 30 3.1 Điều kiện tự nhiên kinh tế-xã hội xã Quỳnh Phú, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh .30 3.1.1 Điều kiện tự nhiên 30 3.1.2 Điều kiện kinh tế xã hội 32 3.2 Hiện trạng phế thải nông nghiệp xã Quỳnh Phú, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh 36 3.2.1 Diện tích, suất sản lượng trồng địa bàn xã Quỳnh Phú 36 3.2.2 Thành phần phế thải đồng ruộng 37 3.2.3 Khối lượng phế thải đồng ruộng 37 3.2.3 Hiện trạng công tác xử lý phế thải đồng ruộng 39 3.2.4 Hiện trạng công tác quản lý phế thải đồng ruộng 41 3.2.5 Ý thức người dân xử lý phế phụ phẩm nông nghiệp .41 3.2.6 Những thuận lợi, khó khăn công tác thu gom xử lý phế thải đồng ruộng xã Quỳnh Phú 42 3.3 Xử lý phế thải đồng ruộng chế phẩm sinh học .43 3.3.1 Giới thiệu chung chế phẩm sinh học EMINA chế phẩm sinh học BIMA 43 3.3.2 Kết phân tích tiêu đống ủ .44 3.4 Đề xuất số giải pháp xử lý phế thải đồng ruộng 47 3.4.1 Giải pháp sách 47 iv 3.4.2 Giải pháp tuyên truyền giáo dục cộng đồng 47 3.4.3.Giải pháp quản lý 48 3.4.4 Giải pháp công nghệ xử lý 48 Hiện địa bàn xã Quỳnh Phú tình hình sử dụng phân hữu bón cho trồng tương đối ít, lượng phân hữu sử dụng chủ yếu phân chuồng Đa phần, người dân lạm dụng phân hóa học gây thoái hóa đất đai làm khả sản xuất đất Mặt khác, giá thành vật tư nông nghiệp leo thang, gây bất lợi cho người dân sản xuất Dựa vào kết thử nghiệm, đề tài xin đưa số đề xuất sau: 48 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .50 Kết luận 50 Kiến nghị .51 TÀI LIỆU THAM KHẢO .52 PHỤ LỤC 54 PHIẾU ĐIỀU TRA .56 v DANH MỤC BẢNG vi DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ Hình 1.1 Các nguồn phát sinh phế thải đồng ruộng Hình 1.2 Mô hình phân hủy Xenluloza Lutzen 18 Hình 2.1 Quy trình xử lý phế thải đồng ruộng thành phân hữu .27 Hình 3.3 Đồ thị diễn biến nhiệt độ đống ủ đối chứng đống ủ thí nghiệm 45 vii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT BVTV : Bảo vệ thực vật ĐV : Động vật HCBVTV : Hoá chất bảo vệ thực vật TCVN : Tiêu chuẩn Việt Nam THCS : Trung học sở UBND : Uỷ ban nhân dân VSV : Vi sinh Vật CPSH : Chế phẩm sinh học viii Ngoài ra, phương pháp xử lý phế thải thành phân hữu áp dụng cho hộ có điều kiện kinh tế nhân công quan tâm đến môi trường chất lượng nông sản Hầu hết bà nông dân chưa biết ý thức việc làm làm ô nhiễm môi trường gây bệnh cho người vật nuôi 3.3 Xử lý phế thải đồng ruộng chế phẩm sinh học 3.3.1 Giới thiệu chung chế phẩm sinh học EMINA chế phẩm sinh học BIMA  Chế phẩm sinh học EMINA Chế phẩm sinh học EMINA có nguồn gốc từ loại chế phẩm sinh học nhật – chế phẩm sinh học EM Chế phẩm sinh học EMINA tên viết tắt Effective Microorganisms of Institute os Agrobiology, chế phẩm sinh học Viện Công nghệ sinh học thuộc Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam sản xuất Chế phẩm dạng dịch thể có chứa loài vi sinh vật có ích Bao gồm Bacillus, vi khuẩn quang hợp, vi khuẩn lactic, nấm men xạ khuẩn Đây vi sinh vật hữu ích, giúp tăng cường đa dạng vi sinh vật đất, bổ sung vi sinh vật có ích vào môi trường tự nhiên giảm thiểu ô nhiễm môi trường vi sinh vật có hại gây Chế phẩm sinh học EMINA dung dịch có màu nâu vàng, vị chua có mùi thơm dịu, pH