Nghiên cứu nhu cầu thông tin địa chí bạn đọc thư viện tỉnh Bắc Ninh TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN, ĐHQGHN KHOA THÔNG TIN – THƯ VIỆN - TRẦN THẾ TIỆP ĐỀ TÀI: NGHIÊN CỨU NHU CẦU THÔNG TIN ĐỊA CHÍ CỦA BẠN ĐỌC TẠI THƯ VIỆN TỈNH BẮC NINH KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC NGÀNH THÔNG TIN HỌC Hệ đào tạo: Chính quy Khóa học: QH-2012-X Hà Nội, 2016 Thực Trần Thế Tiệp – K57 TTH Nghiên cứu nhu cầu thông tin địa chí bạn đọc thư viện tỉnh Bắc Ninh TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN, ĐHQGHN KHOA THÔNG TIN – THƯ VIỆN - TRẦN THẾ TIỆP ĐỀ TÀI: NGHIÊN CỨU NHU CẦU THÔNG TIN ĐỊA CHÍ CỦA BẠN ĐỌC TẠI THƯ VIỆN TỈNH BẮC NINH KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC NGÀNH THÔNG TIN HỌC Hệ đào tạo: Chính quy Khóa học: QH-2012-X NGƯỜI HƯỚNG DẪN: Ths Nguyễn Thị Kim Lân Hà Nội, 2016 Thực Trần Thế Tiệp – K57 TTH Nghiên cứu nhu cầu thông tin địa chí bạn đọc thư viện tỉnh Bắc Ninh LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu riêng hướng dẫn khoa học Ths Nguyễn Thị Kim Lân Các nội dung nghiên cứu, kết đề tài trung thực chưa công bố hình thức trước Những số liệu bảng biểu phục vụ cho việc phân tích, nhận xét, đánh giá tác giả thu thập từ nguồn khác có ghi rõ phần tài liệu tham khảo Ngoài ra, luận văn sử dụng số nhận xét, đánh số liệu tác giả khác, quan tổ chức khác có trích dẫn thích nguồn gốc Nếu phát có gian lận xin hoàn toàn chịu trách nhiệm nội dung luận văn Khoa Thông Tin – Thư Viện, Trường đại học Khoa Học Xã Hội & Nhân Văn không không liên quan đến vi phạm tác quyền, quyền gây trình thực Hà Nội, Ngày 10 tháng 05 năm 2016 Thực Trần Thế Tiệp – K57 TTH Nghiên cứu nhu cầu thông tin địa chí bạn đọc thư viện tỉnh Bắc Ninh LỜI CÁM ƠN Em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến giảng viên hướng dẫn ThS Nguyễn Thị Kim Lân suốt thời gian vừa qua tận tình hướng dẫn, giúp đỡ để em hoàn thành tốt khóa luận tốt nghiệp Qua đây, xin gửi lời cảm ơn đến thầy cô Khoa Thông Tin – Thư Viện, trường đại học Khoa Học Xã Hội & Nhân Văn tập thể cán thư viện tỉnh Bắc Ninh giúp đỡ em hoàn thành khóa luận tốt nghiệp Mặc dù có nhiều cố gắng để thực đề tài cách tốt Song hạn chế thời gian kinh nghiệm hạn chế nên tránh khỏi thiếu sót định Rất mong nhận góp ý Thầy, Cô bạn để em tiến tương lai Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 10 tháng 05 năm 2016 Thực Trần Thế Tiệp – K57 TTH Nghiên cứu nhu cầu thông tin địa chí bạn đọc thư viện tỉnh Bắc Ninh DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT DVĐC Dịch vụ địa chí NCTTĐC Nhu cầu thông tin địa chí NDT Người dùng tin TLĐC Tài liệu địa chí TTĐC Thông tin địa chí TT-TV Thông tin – Thư viện TVTBN Thư viện tỉnh Bắc Ninh Thực Trần Thế Tiệp – K57 TTH Nghiên cứu nhu cầu thông tin địa chí bạn đọc thư viện tỉnh Bắc Ninh DANH MỤC BẢNG , BIỂU ĐỒ, HÌNH Bố cục 32 1.1 Cơ sở lý luận nhu cầu thông tin địa chí 32 1.1.1 Khái niệm tài liệu địa chí 32 Tài liệu địa chí .33 Trong “Công tác địa chí thư viện tỉnh” tài liệu nghiệp vụ thư viện Quốc gia biên soạn xuất đưa khái niệm “tư liệu địa chí” với nghĩa “Tư liệu có nội dung đề cập đến lịch sử trình lĩnh vực địa phương, nhân vật lỗi lạc địa phương triển vọng phát triển nó” [2,tr.1] 33 Giáo trình “Công tác địa chí thư viện” Nguyễn Văn Cần đại học Quốc Gia xuất đưa khái niệm “tài liệu địa chí loại tài liệu ghi chép, phản ánh kiện, tượng, người, liên quan đến lãnh thổ địa phương, làng, xã, huyện, tỉnh, thành phố rộng vùng, miền.” [12,tr.15] 33 Trong “Cẩm nang nghề thư viện” tiến sĩ Lê Văn Viết định nghĩa TLĐC: “Tất ấn phẩm, tài liệu không công bố (viết tay, đánh máy, đồ họa), tài liệu nghe nhìn, vật mang tin đọc máy, (băng từ, đĩa compact…) mà nội dung hoàn toàn nói vùng có tin tức (theo khối lượng hay giá trị) không phụ thuộc vào loại hình phương pháp in ấn, số lượng, ngôn ngữ, nội dung xuất hay chế tạo, xu hướng trị, tư tưởng” [9, tr.474] 33 Xuất phẩm địa phương: “Bao hàm tất ấn phẩm xuất lãnh thổ địa phương đó, không phụ thuộc vào nội dung, loại hình phườn pháp in ấn, ngôn ngữ kể xuất phẩm, xuất bản, ấn phẩm nội ngành diện hẹp, tài liệu xử lý nhóm, ấn phẩm biên soạn lãnh thổ in lãnh thổ tính ấn phẩm địa phương” [9, tr.457] 33 Sự kiện địa phương: “Sự kiện địa phương kiện hình thành, diễn biến địa phương, có ảnh hưởng đến nhiều mặt đời sống xã hội địa phương” 33 Danh nhân địa phương: “Danh nhân địa phương nhân vật sinh không sinh địa phương, sống địa phương thời gian dài đời, chí sinh địa phương sống nơi khác, có đóng góp với phát triển địa phương đất nước hay nhiều mặt: văn hóa, kinh tế, quân sự…” 33 Địa phương: Địa phương hoạt động thông tin địa chí thư viện tỉnh, thành phố hiểu là: “Một vùng lãnh thổ, phận đất nước phân chia theo nhiều dấu Thực Trần Thế Tiệp – K57 TTH Trang Nghiên cứu nhu cầu thông tin địa chí bạn đọc thư viện tỉnh Bắc Ninh hiệu khác địa lý tụ nhiên, kinh tế, lịch sử, văn hóa… Mà trước hết sở phân chia hành lãnh thổ (tỉnh, thành phố, huyện, xã) [2, tr.17] 34 Các khái niệm cho biết TLĐC tư liệu có nội dung nói địa phương, vài khái niệm giải thích nội dung địa phương lịch sử, nhân vật, đề cập đến loại hình tài liệu, tác giả, nơi xuất bản, thời gian xuất bản, ngôn ngữ tài liệu tài liệu địa chí…TLĐC tất yếu tố tri thức nguồn thông tin đất nước người địa phương tạo vật thể, sử dụng làm chứng cứ, nghiên cứu tra cứu 34 1.1.2 Khái niệm nhu cầu thông tin địa chí .34 Thông tin địa chí 34 1.1.3 Ý nghĩa công tác nghiên cứu thông tin địa chí phát triển kinh tế, xã hội địa phương 38 1.2.Vài nét tỉnh Bắc Ninh 39 1.2.1 Điều kiện tự nhiên 39 Bắc Ninh tinh nằm vùng châu thổ Sông Hồng, thuộc khu vực đồng Bắc Bộ Vị trí địa lý nằm phạm vi từ 20058' đến 2106' vĩ độ Bắc, nằm tam giác kinh tế trọng điểm Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh cửa ngõ Đông Bắc [3] 39 Đất đai, địa hình 40 Bắc Ninh thuộc vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, có mùa đông lạnh kiểu khí hậu giống với tỉnh lân cận đồng sông hồng Đây điều kiện thuận lợi để phát triển trồng, đặc biệt lúa nước rau tạo giá trị lớn nông nghiệp [5] Bắc Ninh có diện tích đất tự nhiên 823km2 đất nông nghiệp chiếm 53,1%, đất nuôi trồng thủy sản chiếm 6,16%, đất lâm nghiệp chiếm 0,75% đất chuyên dùng đất chiếm 39,2%, đất chưa sử dụng chiếm 0,77% với tổng dân số 1,029 triệu người (số liệu thống kê 2008) [6] 40 Phía bắc giáp tỉnh Bắc Giang, Phía đông giáp Hải Dương, phía nam giáp Hưng Yên thủ đô Hà Nội phía tây Bắc Ninh cửa ngõ đông bắc cầu nối Hà Nội với tỉnh trung du miền núi phía bắc, có vị trí quan trọng an ninh, quốc phòng [6] .40 Địa hình: địa hình tỉnh tương đối phẳng, có hướng dốc chủ yếu từ Bắc xuống Nam từ Tây sang Đông, thể qua dòng chảy mặt đổ sông Đuống sông Thái Bình Mức độ chênh lệch địa hình không lớn, vùng đồng thường có độ cao phổ biến từ - m, địa hình trung du đồi núi có độ cao phổ biến 300 - 400 m Diện tích đồi núi chiếm tỷ lệ nhỏ (0,53%) so với tổng diện tích tự nhiên toàn tỉnh, phân bố chủ yếu huyện Quế Võ Tiên Du Ngoài số khu vực thấp trũng ven đê thuộc huyện Gia Bình, Lương Tài, Quế Võ, Yên Phong Đặc điểm địa chất mang nét đặc trưng cấu trúc Thực Trần Thế Tiệp – K57 TTH Trang Nghiên cứu nhu cầu thông tin địa chí bạn đọc thư viện tỉnh Bắc Ninh địa chất thuộc vùng trũng sông Hồng, bề dày trầm tích đệ tứ chịu ảnh hưởng rõ rệt cấu trúc mỏng [5] .40 Đơn vị hành 40 Tỉnh Bắc Ninh phân chia thành đơn vị hành bao gồm thành phố Bắc Ninh thị xã, huyện (Thành phố Bắc Ninh, thị xã Từ Sơn, huyện: Gia Bình, Lương Tài, Quế Võ, Thuận Thành, Tiên Du, Yên Phong) Bắc Ninh có 126 xã, phường thị trấn [5] 40 Tài nguyên thiên nhiên 41 Bắc Ninh tỉnh không giáp biển, có trữ lượng tài nguyên rừng không lớn, chủ yếu rừng trồng với tổng diện tích rừng khoảng 619,8 phân bố tập trung huyện Tiên Du, thành phố Bắc Ninh Quế Võ Bắc Ninh nghèo tài nguyên khoáng sản, chủng loại, chủ yếu có vật liệu xây dựng như: đất sét làm gạch, ngói, gốm với trữ lượng khoảng triệu Quế Võ Tiên Du, đất sét làm gạch chịu lửa thị xã Bắc Ninh, đá cát kết với trữ lượng khoảng triệu Thị Cầu – Bắc Ninh, đá Sa Thạch Vũ Ninh – Bắc Ninh có trữ lượng khoảng 300.000 m3 Ngoài có than bùn Yên Phong với trữ lượng 60.000 – 200.000 [5] 41 1.2.2 Tiềm kinh tế .41 Do có vị trí địa lý thuận lợi nằm cửa ngõ đông bắc, tam giác kinh tế Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh, Bắc Ninh có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế Bắc Ninh giáp liền kề Thủ đô Hà Nội đó, ví vệ tinh Hà Nội 41 Bắc Ninh đón nhận nhiều nhà đầu tư xây dựng cac khu công nghiệp lớn Khu công nghiệp Quế Võ, Yên Phong, Tiên Sơn Tạo lực phát triển kinh tế vùng vững mạnh 41 Với thân thiện cởi mở, người Bắc Ninh tạo cho du khách nước yêu mến dịp lễ hội đầu xuân khắp làng, xã Bắc Ninh Theo thống kê sở văn hóa, du lịch tỉnh Bắc Ninh có 200 lễ hội khác nhau, điển hình lễ hội Lim thu hút lương lớn khách trẩy hội 41 Bên cạnh đó, giá trị văn hóa, Quan họ Bắc Ninh UNESCO trao tặng di sản phi vật thể giới góp phần tạo nên sắc văn hóa riêng biệt vùng đất kinh Bắc 42 1.2.3 Truyền thống lịch sử, văn hóa, xã hội 42 Bắc Ninh tỉnh có truyền thống lịch sử lâu đời Trải qua nhiều giai đoạn lịch sử nước nhà, Bắc Ninh có trang sử vẻ vang Từ thời Hùng Vương Thời Hùng Vương- An Dương Vương, đất Vũ Ninh nhà nước Văn Lang- Âu Lạc Dưới thời Lý, địa phương có tên Lộ Bắc Giang Đến thời Hồ lại tách thành Lộ Bắc Giang Lộ Lạng Giang [4] 42 Năm 1469, triều Lê Thánh Tông, Bắc Ninh có tên trấn Kinh Bắc ổn định số lượng 20 huyện nằm phủ Đến triều Nguyễn vào năm 1823 đổi tên thành trấn Bắc Ninh Thực Trần Thế Tiệp – K57 TTH Trang Nghiên cứu nhu cầu thông tin địa chí bạn đọc thư viện tỉnh Bắc Ninh năm 1831 có tên gọi tỉnh Bắc Ninh, thời kỳ tỉnh Bắc Ninh có 21 huyện, diện tích khoảng 6.000 km2 với dân số khoảng 70.000 người 42 Nhắc đến văn hóa Bắc Ninh bỏ qua điệu dân ca vùng đồng Bắc Bộ, tâp trung chủ yếu vùng Kinh Bắc (Bắc Ninh Bắc Giang) Đây môn nghệ thuật hợp thành nhiều yếu tố âm nhạc, lời ca, phục trang, lễ hội… với lối hát giao duyên dân dã, thể mối quan hệ gắn bó tình nghĩa “liền anh”, “liền chị” hát quan họ nét văn hóa tiêu biểu người dân vùng Kinh Bắc 43 Quan họ thể loại dân ca phong phú mặt giai điệu kho tàng dân ca Việt Nam lưu truyền từ đời sang đời khác qua phương thức truyền Quan họ Bắc Ninh tồn môi trường văn hóa với tập quán xã hội riêng Đầu tiên tập quán “kết chạ” làng quan họ việc kết duyên nam nữ lễ hội truyền thống [6] 43 Lễ hội giá trị văn hóa đặc sắc tỉnh Bắc Ninh Có nhiều lễ hội vào dịp mùa xuân Hội Lim, hội Dâu, hội chùa Bút Tháp… Lễ hội Lim 43 Có thể nhận định Bắc Ninh tỉnh giàu giá trị văn hóa, có lịch sử truyền thống lâu đời Mảnh đất địa linh nhân kiệt gắn với nhiều truyền thống hiếu học đúc kết từ ngàn xưa tạo cho hệ trẻ Bắc Ninh noi gương Nét văn hóa đặc sắc vùng đất Kinh Bắc quan họ cần gìn giữ phát triển thời kỳ hội nhập quốc tế 43 1.3 Khái quát thư viện tỉnh Bắc Ninh .43 1.3.1 Lịch sử hình thành phát triển 44 Thư viện tỉnh Bắc Ninh nằm số 01, Lý Thái Tổ, phường Suối Hoa, TP Bắc Ninh, tỉnh Băc Ninh Thư viện tỉnh tái thành lập năm 1997, sở thư viện tỉnh Hà Bắc Thư viện tỉnh Hà Bắc thành lập theo định số 402/QĐTC, ngày 10 tháng 04 năm 1964 UBND tỉnh Hà Bắc 44 Thư viện tỉnh Bắc Ninh thành lập theo Quyết định số 111/QĐ – UB ngày 24/04/1997 chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh định số 111/QĐ – UB định thành lập lại đơn vị nghiệp trực thuộc Sở văn hóa – Thông tin tỉnh Băc Ninh, thư viện tỉnh Bắc Ninh đơn vị nghiệp có tư cách pháp nhân, có dấu riêng mở tài khoản riêng theo quy định pháp luật .44 Ngay sau Thư viện tỉnh Bắc Ninh tái thành lập, Thư viện tỉnh quan tâm Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân với đạo trực tiếp Sở Văn hóa- Thể thao Du lịch, ban ngành có liên quan đó, sở vật chất thư viện ngày khang trang có đầy đủ tiện nghi đáp ứng đầy đủ nhu cầu sử dụng cán đọc đến thư viện Hệ thống thư viện công cộng thiết lập tới cấp xã huyện tỉnh Bắc Ninh Những ngày đầu thành lập, thư viện có vài cán số lượng tài liệu Thực Trần Thế Tiệp – K57 TTH Trang Nghiên cứu nhu cầu thông tin địa chí bạn đọc thư viện tỉnh Bắc Ninh ỏi khoảng vài nghìn sách, với vài loại báo, tạp chí Đến nay, TVTBN có gần 130.000 sách, vơi 245 loại báo, tạp chí thư viện; khoảng 500.000 sách thư viện huyện; gần 800.000 sách 330 thư viện, tủ sách, điểm sách, điểm bưu điện văn hóa sở phục vụ cho gần triệu lượt bạn đọc Hệ thống thư viện bước đáp ứng nhu cầu đọc nhân dân tỉnh 44 Thư viện tỉnh Bắc Ninh trung tâm văn hóa, giáo dục thông tin lớn tỉnh Chức thư viện khẳng định từ năm 1972 theo định số 15/VH – QĐ là: “Thư viện trung tâm tàng trữ sách, báo địa phương, đồng thời thư viện phải thu thập trữ loại sách, báo tài liệu môn tri thức, đáp ứng yêu cầu lãnh đạo trị, yêu cầu nghiệp giáo dục cách mạng khoa học kỹ thuật, cách mạng tư tưởng văn hóa địa phương” 44 Sự phát triển nhanh chóng công nghệ thông tin khiến nhu cầu thông tin người ngày cao Một điều chắn mà thư viện tỉnh cần phải làm tăng cường nguồn lực thông tin để đáp ứng nhu cầu cách tốt TVTBN áp dụng công nghệ thông tin nghiệp vụ thư viện máy quét mã vạch, thẻ mượn bạn đọc, sử dụng hệ thống biên mục MARC 21, phần mềm mylip 2010, trang bị máy tính kết nối internet Hiện nay, Đảng nhà nước, địa phương quan tâm nhiều đến việc đầu tư cho hoạt động TT-TV 45 Cùng với phát triển chung hệ thống thư viện công cộng, TVTBN xây dựng nguồn tin phong phú đa dạng, TVTBN có đóng góp tích cực việc thúc đẩy phát triển lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng địa bàn tỉnh Bắc Ninh nói riêng nước nói chung [7,tr.12] .45 1.3.2 Chức nhiệm vụ 45 Vị trí 45 TVTBN đơn vị nghiệp trực thuộc Sở Văn hóa Thể thao Du lịch thư viện đầu ngành mạng lưới thư viện công cộng tỉnh Bắc Ninh, đóng vai trò thư viện trung tâm mạng lưới thư viện sở tỉnh .45 Chức 45 Thư viện tỉnh Bắc Ninh có chức thu thập, bảo quản, tổ chức khai thác sử dụng chung tài liệu xuất địa phương nói địa phương, tài liệu nước, phù hợp với đặc điểm yêu cầu xây dựng phát triển địa phương trị, kinh tế, văn hóa xã hội, an ninh, quốc phòng thời kỳ công nghiệp hóa đại hóa đất nước 45 TVTBN có tư cách pháp nhân, có dấu mở tài khoản riêng kho bạc nhà nước; chịu đạo quản lý tổ chức, biên chế hoạt động Sở Văn hóa, Thể thao Du Thực Trần Thế Tiệp – K57 TTH Trang Nghiên cứu nhu cầu thông tin địa chí bạn đọc thư viện tỉnh Bắc Ninh CHƯƠNG QUAN ĐIỂM VÀ ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP THỎA MÃN NHU CẦU THÔNG TIN ĐỊA CHÍ CỦA BẠN ĐỌC THƯ VIỆN TỈNH BẮC NINH 3.1 Quan điểm 3.1.1 Quan điểm từ phía bạn đọc Với câu hỏi: “Theo bạn thư viện Tỉnh Bắc Ninh cần làm để phục vụ tốt nhu cầu tài liệu Bắc Ninh cho bạn đọc?”, Nhiều bạn đọc chia sẻ thẳng thắn, thư viện cần đầu tư trang thiết bị máy tính đội ngũ cán nâng cao chất lượng phục vụ Họ cho rằng, cần có nhiều tài liệu viết Bắc Ninh để đáp ứng nhu cầu TTĐC họ Nhóm bạn đọc cán nghiên cứu đề xuất TVTBN cần có nhiều nguồn lực thông tin địa chí để họ tham khảo nhiều cho công trình nghiên cứu mình, với mong muốn trên, nhóm lãnh đạo, quản lý đề xuất TVTBN có nguồn tài liệu khí hậu, đất đai để phục vụ công việc họ Để nâng cao chất lượng phục vụ NCTTĐC cho bạn đọc TVTBN, đòi hỏi TVTBN cần có sách phù hợp lâu dài để phát triển dịch vụ TTĐC Việc thư viện nhìn nhận quan điểm bạn đọc giúp cho thư viện xây dựng dịch vụ TTĐC tốt Cũng có nhiều quan điểm khác cho rằng, thư viện cần trao đổi nguồn TLĐC với thư viện tỉnh khác, điển thư viện Tỉnh Bắc Giang, kết hợp thư viện Hà Bắc cũ Thực tế, thư viện Hà Bắc cũ trước lưu giữ lượng lớn tài liệu địa chí Hà Bắc cũ gồm có tài liệu quan họ, ẩm thực, điệu dân ca, … Để đáp ứng tốt nhu cầu bạn đọc TTĐC, việc chia sẻ nguồn lực quan thư viện điều cần thiết Thực Trần Thế Tiệp – K57 TTH Trang 75 Nghiên cứu nhu cầu thông tin địa chí bạn đọc thư viện tỉnh Bắc Ninh Bên cạnh đó, số ý kiến cho rằng, cần đổi hiệu công tác tra cứu nguồn tin địa chi, Thư viện cần xây dựng hệ thống sở liệu trực tuyến OPAC hay số hóa để bạn đọc dễ dàng tìm kiếm nguồn TLĐC cách hiêu quả, dễ dàng Từ quan điểm bạn đọc qua khảo sát, cho Thư viện cần quan tâm đến vấn đề bạn đọc từ phục vụ NCTTĐC hiệu hơn, Sự phát triển công nghệ thông tin có ảnh hưởng lớn đến công tác địa chí, từ TVTBN cần mạnh dạn việc đầu tư hệ thống tự động hóa thư viện khả liên hợp thư viện địa chí để thư viện xây dựng thư viện kết nghĩa mà có khả chia sẻ nguồn lực TTĐC quan hiệu 3.1.2 Quan điểm cá nhân Qua việc khảo sảt nghiên cứu NCTTĐC tồn đọng TVTBN, rút số nhận xét sau: + Công tác địa chí chưa triển khai cách rõ rệt, dịch vụ địa chí triển lãm, hội thảo sách địa chí, giới thiệu sách địa chí chưa thư viện ý triển khai Điều vô thiếu sót thư viện muốn nâng cao chất lượng dịch vụ TTĐC lên Việc tổ chức hội thảo, kiện liên quan đến vấn đề địa phương góp phần thu hút bạn đọc địa chí công tác địa chí cải thiện nhiều qua dịch vụ NCTTĐC cần thiết tới bạn đọc, việc lập kế hoạch kiện điều cần thiết để thư viện phục vụ bạn đọc hiệu + Hệ thống TTĐC TVTBN nhiều hạn chế, cụ thể việc tra cứu TTĐC giới hạn thư mục chưa tiến hành công tác số hóa tài liệu nhiều Hiện TVTBN chưa có công tác số hóa điều vô thiệt thòi cho bạn đọc muốn sử dụng nguồn tin điện tử Thực Trần Thế Tiệp – K57 TTH Trang 76 Nghiên cứu nhu cầu thông tin địa chí bạn đọc thư viện tỉnh Bắc Ninh + Vốn tài liệu địa chí 3000 cho thấy nguồn lực TTĐC nghèo nàn, thư viện cần tăng cường nguồn lực thông tin địa chí để đáp ứng nhu cầu TTĐC cho bạn đọc + TVTBN cố gắng xây dựng sách địa chí sản phẩm phục vụ công tác địa chí Tuy nhiên, nhiều hạn chế chưa đa dạng, phong phú tài liệu 3.2 Đề xuất số giải pháp thỏa mãn nhu cầu thông tin địa chí bạn đọc thư viện tỉnh Bắc Ninh 3.2.1 Nâng cao chất lượng nguồn lực thông tin địa chí Để phục vụ tốt cho bạn đọc, nguồn lực thông tin phong phú đa dạng điều kiện tiên đáp ứng nhu cầu bạn đọc, việc tăng cường nguồn lực thông tin địa chí giúp thư viện tỉnh Bắc Ninh phục vụ công tác địa chí hiệu [13], việc bổ sung sưu tập viết Bắc Ninh địa phương công việc cần làm TVTBN Trên sở đó, thư viện cần thực công tác xử lý thông tin địa chí, tổ chức bảo quản tra cứu thông tin địa chí thư viện cần đẩy mạnh nữa, đồng với khâu thư viện 3.2.2 Tăng cường khả hợp tác, trao đổi, liên thư viện với quan thông tin địa chí trung ương Theo khảo sát thư viện, cán TVTBN cho biết họ chủ động mua tài liệu địa chí từ cục lưu trữ trung ương IV, nhiên hoạt động cần tăng cường để đáp ứng tối đa nhu cầu thông tin địa chí cho bạn đọc Việc trao đổi liên kết với thư viện địa phương khác giúp thư viện Tỉnh Bắc Ninh thu thập sưu tầm nhiều tài liệu địa phương bị thất lạc nơi khác hay tác giả địa phương khác viết Bắc Ninh để từ xây dựng sở liệu thư mục, chuyên khảo, tài liệu nghiên cứu,… Thực Trần Thế Tiệp – K57 TTH Trang 77 Nghiên cứu nhu cầu thông tin địa chí bạn đọc thư viện tỉnh Bắc Ninh 3.2.3 Tăng cường sở vật chất cho thư viện Việc thiếu thiết bị máy số hóa, máy tính phục vụ tra cứu thiết bị khác khiến TVTBN khó đáp ứng NCTTĐC cho bạn đọc thông qua sở liệu điện tử, điều đòi hỏi TVTBN cần đầu tư trang thiết bị nhiều phục vụ công cải tổ công tác địa chí thư viện phòng đọc địa chí cần mở rộng để đáp ứng nhu cầu tốt trước bạn đọc địa chí Việc bổ sung máy tính, công cụ thư viện địa chí để đáp ứng nhu cầu bạn đọc hiệu 3.2.4 Tăng cường hoạt động triển lãm, tuyên truyền, giới thiệu sách địa chí Để có thêm nguồn tài liệu nhờ quyên góp bạn đọc, TVTBN cần tăng cường hoạt động tuyên truyền, triển lãm hay giới thiệu sách địa chí để từ giới thiệu cho bạn đọc biết thư viện có sách nhận quyên góp sách từ bạn đọc địa phương Việc làm cần thiết hình ảnh thư viện mở rộng thu hút bạn đọc địa chí tăng lên thông qua loại hình 3.2.5 Đào tạo đội ngũ cán Cán thư viện cần nâng cao trình độ không chuyên môn mà trình độ tin học ngoại ngữ kiến thức địa phương để từ giúp họ hướng dẫn bạn đọc địa chí hiệu Trong phát triển chung xã hội, khoa học công nghệ thông tin, với xu hướng hội nhập phát triển đất nước, đòi hỏi người cán thông tin – thư viện phải không ngừng tự hoàn thiện, trau dồi kiến thức cho Người cán thư viện xã hội ngày không thủ thư, vai trò họ có chuyển dịch trở thành nhà “thu thập, xử lý cung cấp thông tin có định hướng” Đảm nhiệm tốt vai trò có nghĩa đòi hỏi người cán thư viện cần phải có kiến thức chuyên môn vững vàng, có trình độ công nghệ thông tin nắm vững kỹ nghề nghiệp, có kiến thức khả xử lý thông tin; có khả sử dụng thành thạo Thực Trần Thế Tiệp – K57 TTH Trang 78 Nghiên cứu nhu cầu thông tin địa chí bạn đọc thư viện tỉnh Bắc Ninh ngoại ngữ, khả giao tiếp tốt với người dùng tin… để tạo sản phẩm, dịch vụ thông tin-thư viện địa chí chất lượng cao, tuyên truyền giới thiệu sản phẩm, dịch vụ thông tin-thư viện tới bạn đọc nhằm thu hút đông đảo bạn đọc tới sử dụng thư viện, để nâng cao hiệu hoạt động 3.2.6 Thiết lập thông tin địa chí di động Việc sử dụng smartphone hay thiết bị lưu trữ thông tin ngày phổ biến hơn, thông qua việc tích hợp thông tin địa chí Bắc Ninh vê kinh tế, văn hóa xã hội TVTBN dễ dàng triển khai dịch vụ địa chí hiệu cung cấp thông tin địa chí phục vụ nhu cầu bạn đọc lúc, nơi thông qua thiết bị di động họ Đây giải pháp triển khai qua dịch vụ đồ, thông tin văn hóa, ẩm thực… cung cấp cho bạn đọc qua tin nhắn (message) hình ảnh qua ứng dụng điện thoại di động hay thiết bị cầm tay Thông qua ứng dụng này, bạn đọc nhận thông tin địa chí điện thoại họ nơi nào, thời gian Thực Trần Thế Tiệp – K57 TTH Trang 79 Nghiên cứu nhu cầu thông tin địa chí bạn đọc thư viện tỉnh Bắc Ninh KẾT LUẬN Qua việc nghiên cứu nhu cầu thông tin địa chí bạn đọc TVTBN, nhận thấy thư viện tỉnh Bắc Ninh cần nhận nhóm đối tượng NDT để có giải pháp phù họp đáp ứng NCTTĐC cho họ hiệu hơn, bên cạnh việc tăng cường nguồn lực thông tin địa chí, dịch vụ địa chí để đảm bảo cần nâng cao chất lượng dịch vụ thư viện để đáp ứng nhu cầu TTĐC cho bạn đọc sứ mệnh trách nhiệm thư viện việc chuyển giao tri thức cho NDT [1], với việc nghiên cứu nhóm độ tuổi ngành nghề khác bạn đọc TLĐC, cho thư viện dựa vào đặc điểm để khai thác nhu cầu TTĐC bạn đọc nhằm tăng cường dịch vụ TTĐC Sự phát triển chung quốc gia, dân tộc bắt nguồn từ phát triển địa phương, việc đáp ứng NCTTĐC cho bạn đọc không trách nhiệm TVTBN mà ban lãnh đạo, cán tỉnh Việc tìm giải pháp phù hợp để giáo dục lòng yêu quê hương đất nước, hào khí niềm tin lớp trẻ vấn đề nguồn cội việc làm cần thiết mà phát triển công nghệ thông tin đe dọa tồn thư viện truyền thống Thực Trần Thế Tiệp – K57 TTH Trang 80 Nghiên cứu nhu cầu thông tin địa chí bạn đọc thư viện tỉnh Bắc Ninh DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Bùi Văn Vựng (1996), Nghiên cứu đổi công tác địa chí thư viện tỉnh, thành phố vùng đồng bắc bộ.luận văn thạc sĩ thư viện, Trường đại học Văn Hóa Hà Nội Bùi Văn Vựng (1991), Công tác địa chí thư viện tỉnh, Thư viện Quốc gia Việt Nam, Hà Nội, 1991, 58tr Cổng thông tin điện tử tỉnh Bắc Ninh (n.d.), Điều kiện tự nhiên Truy cập ngày 06/06/2016 nguồn: www.bacninh.gov.vn/dieu-kien-tunhien Cổng thông tin điện tử tỉnh Bắc Ninh (n.d.), Lịch sử văn hóa tỉnh Bắc Ninh Truy cập ngày 06/06/2016 tại: www.bacninh.gov.vn/lichsu-van-hoa-tinh-bac-ninh Cục thi hành án tỉnh Bắc Ninh (n.d.), Giới thiệu chung Bắc Ninh Truy cập ngày 06/06/2016 tại: http://thabacninh.vn/index.php/vi/about/ Di sản giới Việt Nam (n.d.), Quan họ Bắc Ninh Truy cập ngày 06/06/2016 tại: www.vietnamtourism.com/disan/index.php? catid=17 Đỗ Thị Thùy (2015), Phát triển nguồn lực thông tin thư viện tỉnh Bắc Ninh Khóa luận tốt nghiệp, Đại học Sư Phạm Hà Nội 2, 10-55 Làng nghề Bắc Ninh (2012), Điều kiện tự nhiên Truy cập ngày 06/06/2016 tại: www.quevo.org.vn/que-huong-kinh-bac/dieu-kientu-nhien-.html Lê Văn Viết (2000), Cẩm nang nghề thư viện, Văn hóa thông tin, Hà Nội, 630tr Thực Trần Thế Tiệp – K57 TTH Trang 81 Nghiên cứu nhu cầu thông tin địa chí bạn đọc thư viện tỉnh Bắc Ninh 10.Thư viện Hà Bắc (1982), Địa chí Hà Bắc.xuất lần 11.Nguyễn Thị Luyện (2012), Tìm hiểu công tác địa chí thư viện tỉnh Hưng Yên Khóa luận tốt nghiệp, Đại học KHXH&NV (ĐHQGHN), 63tr 12.Nguyễn Văn Cần (2008), Công tác địa chí thư viện: giáo trình dùng cho sinh viên trường đại học cao đẳng ngành thư viện – thông tin Nhà xuất đại học Quốc Gia Hà Nội, 26 – 48 13.Nguyễn Văn Cần (1981), Thư mục địa chí Giáo trình, Trường cao đẳng Văn Hóa 13-29 14.Nguyễn Văn Đáp (2012), Địa giới hành tỉnh Bắc Ninh – Đôi điều khảo cứu qua thời điểm lịch sử Truy cập ngày 11/05/2016 tại: www.baobacninh.com.vn/news_detail/73701/dia-gioi-hanh- chinh-tinh-bac-ninh-%E2%80%93-doi-dieu-khao-cuu-qua-cac-thoidiem-lich-su.html 15.Thư viện tỉnh Bắc Ninh (2015), Giới thiệu thư viện Poster giới thiệu thư viện tỉnh Bắc Ninh 16 Trần Thị Minh Nguyệt (2012), Phát triển nhu cầu thông tin thư viện công cộng.Truy cập ngày 30/05/2016 tại: http://huc.edu.vn/vi/spct/id61/PHAT-TRIEN-NHU-CAU-THONG-TIN TRONGCAC-THU-VIEN-CONG-CONG/ 17 Trịnh Hiền (n.d.), Công tác địa chí thư viện Yên Bái Truy cập ngày 11/05/2016 tại:http://thuvientinhyenbai.gov.vn/home/tin-noi-bat/cong-tac-achi-ti-th-vin-tnh-yen-bai.html 18.Sở văn hóa thể thao du lịch tỉnh Bắc Ninh (2015), Chức nhiệm vụ thư viện tỉnh Bắc Ninh Truy cập ngày 06/06/2016 tại: http://svhttdl.bacninh.gov.vn/news/-/details/57300/thu-vien-tinh-bac-ninh 19.Viện khoa học nghiên cứu nhân tài nhân lực (2015), Nhà giáo Đỗ Trọng Vĩ: Người để lại dấu ấn Văn Miếu Bắc Ninh Truy cập ngày 11/05/2016 tại: www.nhantainhanluc.com/2015/09/nha-giao-o-trongvi-nguoi-e-lai-dau-van.html?m=1 Thực Trần Thế Tiệp – K57 TTH Trang 82 Nghiên cứu nhu cầu thông tin địa chí bạn đọc thư viện tỉnh Bắc Ninh 20 Wikimapia (n.d.), Thành cổ Bắc Ninh Truy cập ngày 11/05/2016 tại: www.wikimapia.org/1163592/Th%C3%A0nh-c%E1%BB%95-B %E1%BA%AFc-Ninh-%E5%8C%97%E5%AF%A7%E5%8F %A4%E5%9F%8E-Bac-ninh-Citadel Thực Trần Thế Tiệp – K57 TTH Trang 83 Nghiên cứu nhu cầu thông tin địa chí bạn đọc thư viện tỉnh Bắc Ninh PHỤ LỤC 1: PHIẾU ĐIỀU TRA NHU CẦU THÔNG TIN ĐỊA CHÍ CỦA BẠN ĐỌC TẠI THƯ VIỆN TỈNH BẮC NINH Để đáp ứng nhu cầu nghiên cứu thông tin địa chí người dùng tin thư viện tỉnh Bắc Ninh, đồng thời nhằm nâng cao chất lượng phục vụ công tác địa chí thư viện, xin bạn vui lòng trả lời câu hỏi đây, tất thông tin giữ kín phục vụ mục đích nghiên cứu, xin cám ơn! Thông tin bạn Họ tên :……………………… giới tính :………………………… Tuổi :……………………………………………………………………… Nghề nghiệp :…………………………………………………………… Bạn thuộc thành phần sau đây? : Cán lãnh đạo, quản lý Cán nghiên cứu Học viên cao học, sinh viên Các thành phần khác Bạn có thường xuyên đến thư viện không? Thường xuyên Không thường xuyên Nếu có, Bạn dành thời gian sử dụng thư viện ngày? Sử dụng từ – 2h/ ngày Sử dụng từ – 4h/1 ngày Sử dụng >4h/ ngày Khác Bạn có nhu cầu đọc tài liệu viết Bắc Ninh không? Thực Trần Thế Tiệp – K57 TTH Nghiên cứu nhu cầu thông tin địa chí bạn đọc thư viện tỉnh Bắc Ninh Có nhu cầu Không có nhu cầu Nếu có nhu cầu, loại hình tài liệu địa chí bạn muốn sử dụng? Sách báo, tạp chí Luận án, luận văn sử dụng internet Cơ sở liệu trực tuyến CD-ROM, tài liệu nghe nhìn Bạn sử dụng tài liệu địa chí (tài liệu Bắc Ninh) nhằm mục đích gì? Phục vụ công việc Phục vụ học tập Nghiên cứu khoa học giải trí Sáng tác, nghiên cứu Bạn có nhu cầu tìm hiểu lĩnh vực: Lịch sử Bắc Ninh văn hóa, xã hội Bắc Ninh Danh nhân Bắc Ninh lễ hội Bắc Ninh Các điệu quan họ Khác Loại hình ngôn ngữ tài liệu địa chí bạn thường tìm đọc thư viện? Tiếng Việt Tiếng Trung Tiếng Anh Tiếng Đức Tiếng Nga Tiếng khác Đánh giá nguồn lực thông tin địa chí thư viện tỉnh Bắc Ninh? Thỏa mãn hoàn toàn Thỏa mãn phần Thực Trần Thế Tiệp – K57 TTH Không thỏa mãn Nghiên cứu nhu cầu thông tin địa chí bạn đọc thư viện tỉnh Bắc Ninh 10 Chất lượng thái độ phục vụ bạn đọc thư viện tỉnh Bắc Ninh nào? Tốt Chưa tốt Bình thường Ý kiến khác: ………………………………………………………………… 11 Theo bạn thư viện Tỉnh Bắc Ninh cần làm để phục vụ tốt nhu cầu tài liệu Bắc Ninh cho bạn đọc? ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… Trân thành cám ơn ý kiến bạn - Thực Trần Thế Tiệp – K57 TTH Nghiên cứu nhu cầu thông tin địa chí bạn đọc thư viện tỉnh Bắc Ninh PHỤC LỤC 2: ẢNH CHỤP TẠI THƯ VIỆN TỈNH BẮC NINH Tài liệu tác giả, văn hóa ẩm thực, quan họ, danh nhân Bắc Ninh… Thư viện tỉnh Bắc Ninh Thực Trần Thế Tiệp – K57 TTH Nghiên cứu nhu cầu thông tin địa chí bạn đọc thư viện tỉnh Bắc Ninh Tủ trưng bày tài liệu hương ước tỉnh Giới thiệu sách địa chí theo chủ đề Thực Trần Thế Tiệp – K57 TTH Nghiên cứu nhu cầu thông tin địa chí bạn đọc thư viện tỉnh Bắc Ninh Các tài liệu viết lễ hội tiêu biểu tỉnh Bắc Ninh - ảnh chụp 11/05/2016 Một số hương ước thuộc huyện Tiên Du, Từ Sơn – chụp ngày 11/05/2016 Thực Trần Thế Tiệp – K57 TTH