Header Page of 161 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ o0o - ĐỖ ĐỨC HIỆP CHẤT LƢỢNG CHO VAY ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG TMCP KỸ THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH THĂNG LONG Chuyên ngành: Tài – Ngân hàng Mã số: 60 34 02 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS NGUYỄN THỊ THƢ XÁC NHẬN CỦA CÁN BỘ HƢỚNG DẪN XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CHẤM LUẬN VĂN Hà Nội - Năm 2016 Footer Page of 161 Header Page of 161 MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT i DANH MỤC BẢNG BIỂU ii DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ iii PHẦN MỞ ĐẦU CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CHẤT LƢỢNG CHO VAY DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu 1.1.1 Tổng quan công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài 1.1.2 Khoảng trống nghiên cứu 1.2 Doanh nghiệp vừa nhỏ, đặc điểm vai trò kinh tế 1.2.1 Khái niệm doanh nghiệp vừa nhỏ 1.2.2 Đặc điểm vai trò doanh nghiệp vừa nhỏ kinh tế 1.3 Cho vay ngân hàng thương mại doanh nghiệp vừa nhỏ 12 1.3.1 Khái niệm cho vay ngân hàng thương mại doanh nghiệp vừa nhỏ .12 1.3.2 Các hình thức cho vay ngân hàng thương mại doanh nghiệp vừa nhỏ .13 1.3.3 Vai trò cho vay ngân hàng thương mại doanh nghiệp vừa nhỏ 16 1.4 Chất lượng cho vay doanh nghiệp vừa nhỏ ngân hàng thương mại18 1.4.1 Khái niệm chất lượng cho vay cần thiết phải nâng cao chất lượng cho vay ngân hàng 18 1.4.2 Các tiêu đánh giá chất lượng cho vay doanh nghiệp vừa nhỏ ngân hàng thương mại .22 Footer Page of 161 Header Page of 161 1.4.3 Nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng cho vay doanh nghiệp vừa nhỏ28 1.5 Kinh nghiệm nâng cao chất lượng cho vay doanh nghiệp vừa nhỏ số ngân hàng thương mại Error! Bookmark not defined 1.5.1 Kinh nghiệm ngân hàng Công thương Việt NamError! Bookmark not defined 1.5.2.Kinh nghiệm ngân hàng thuong mại cổ phẩn Ngoại thương Việt NamError! Bookmark not defined 1.5.3 Bài học kinh nghiệm cho Techkcombank Thăng Long Error! Bookmark not defined CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ THIẾT KẾ ĐỀ TÀIError! Bookmar 2.1 Thiết kế nghiên cứu đề tài Error! Bookmark not defined 2.1.1 Xác định vấn đề nghiên cứu Error! Bookmark not defined 2.1.2 Tìm hiểu nghiên cứu sở lý luận Error! Bookmark not defined 2.1.3 Các bước thực Error! Bookmark not defined 2.2 Phương pháp nghiên cứu Error! Bookmark not defined 2.2.1 Phương pháp thống kê mô tả Error! Bookmark not defined 2.2.2 Phương pháp điều tra chọn mẫu Error! Bookmark not defined CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG CHẤT LƢỢNG CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG KỸ THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH THĂNG LONG Error! Bookmark not defined 3.1 Tổng quan ngân hàng Kỹ thương Việt Nam – chi nhánh Thăng Long Error! Bookmark not defined Giới thiệu chung Ngân hàng TMCP Kỹ thƣơng Việt NamError! Bookmark not d 3.1.1 Lịch sử hình thành phát triển Error! Bookmark not defined 3.1.2 Cơ cấu tổ chức Error! Bookmark not defined Footer Page of 161 Header Page of 161 3.1.3 Tình hình hoạt động kinh doanh ngân hàng thời gian qua Error! Bookmark not defined 3.2 Đánh giá thực trạng chất lượng cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa nhỏ Techcombank chi nhánh Thăng Long Error! Bookmark not defined 3.2.1 Thực trạng hoạt động cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa nhỏ Techcombank chi nhánh Thăng Long Error! Bookmark not defined 3.2.2 Chất lượng cho vay doanh nghiệp vừa nhỏ Techcombank – chi nhánh Thăng Long Error! Bookmark not defined 3.2.3 Phân tích yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng cho vay DNVVN chi nhánh Thăng Long Error! Bookmark not defined 3.3 Đánh giá chất lượng cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa nhỏ Techcombank chi nhánh Thăng Long Error! Bookmark not defined 3.3.1 Những kết đạt Error! Bookmark not defined 3.3.2 Hạn chế Error! Bookmark not defined 3.3.3 Nguyên nhân Error! Bookmark not defined CHƢƠNG 4: GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG KỸ THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH THĂNG LONG Error! Bookmark not defined 4.1 Định hướng Techcombank chi nhánh Thăng Long chất lượng cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa nhỏ Error! Bookmark not defined 4.1.1 Định hướng chung chi nhánh Error! Bookmark not defined 4.1.2 Định hướng chất lượng cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa nhỏ Error! Bookmark not defined 4.2 Một số giải pháp nâng cao chất lượng cho vay doanh nghiệp vừa nhỏ Techcombank chi nhánh Thăng Long Error! Bookmark not defined Footer Page of 161 Header Page of 161 4.2.1 Đổi quy trình cho vay doanh nghiệp vừa nhỏ Error! Bookmark not defined 4.2.2 Xây dựng sách phù hợp với doanh nghiệp vừa nhỏ Error! Bookmark not defined 4.2.3 Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát từ hai phía Error! Bookmark not defined 4.2.4 Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực Error! Bookmark not defined 4.2.5 Tăng cường hoạt động Marketing ngân hàngError! Bookmark not defined 4.2.6 Đổi công nghệ ngân hàng Error! Bookmark not defined 4.3 Một số kiến nghị Error! Bookmark not defined 4.3.1 Kiến nghị với quan quản lý nhà nướcError! Bookmark not Bookmark not defined 4.3.2 Kiến nghị ngân hàng Nhà nướcError! defined 4.3.3 Kiến nghị doanh nghiệp vừa nhỏError! Bookmark not defined KẾT LUẬN Error! Bookmark not defined Footer Page of 161 Header Page of 161 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT S Kí hiệu Nguyên nghĩa CBTD Cán tín dụng DN Doanh nghiệp DNVV Doanh nghiệp vừa nhỏ ĐHQG Đại học quốc gia NĐ-CP Nghị định phú NHNN Ngân hàng nhà nƣớc NHTM Ngân hàng thƣơng mại NHTM Ngân hàng thƣơng mại cổ phần NQH Nợ hạn NQ-CP Nghị phủ QĐ Quyết định – Ngân hàng Nhà nƣớc TT N CP – NHNN TCTD Tổ chức tín dụng TMCP Thƣơng mại cổ phần TSBĐ Tài sản bảo đảm TT- Thông tƣ Bộ Tài Chính i Footer Page of 161 Header Page of 161 BTC DANH MỤC BẢNG BIỂU TT S g g 1.1 g 2.1 g 3.1 g 3.2 g 3.3 g 3.4 g 3.5 g 3.6 Bản Bản Bản Bản Bản Bản Bản Bản Bản Bản Bản g 3.8 Bản g 3.9 Bản g 3.10 g 3.11 T rang Phân loại doanh nghiệp vừa nhỏ theo khu vực kinh tế Việt Nam Số lƣợng ngƣời tham gia khảo sát g9 3.7 Nội dung Bản Bản Cơ cấu huy động vốn năm 2012 – 2015 Techcombank Thăng Long Tình hình cho vay Techcombank Thăng Long giai đoạn 2012-2015 Kết kinh doanh Techcombank Thăng Long giai đoạn 2012 – 2015 Thống kê số lƣợng khách hàng doanh nghiệp có quan hệ tín dụng với Techcombank Thăng Long giai đoạn 2012 – 2015 Dƣ nợ tín dụng doanh nghiệp vừa nhỏ chi nhánh Thăng Long giai đoạn 2012-2015 Dƣ nợ cho vay doanh nghiệp vừa nhỏ theo kỳ hạn Techcombank - chi nhánh Thăng Long giai đoạn 2012-2015 Dƣ nợ cho vay doanh nghiệp vừa nhỏ theo bảo đảm tiền vay Techcombank - chi nhánh Thăng Long giai đoạn 2012-2015 Tỷ dƣ nợ tín dụng doanh nghiệp vừa nhỏ Techcombank - chi nhánh Thăng Long năm 2012-2015 Chỉ tiêu nợ xấu nợ hạn doanh nghiệp vừa nhỏ Techcombank - chi nhánh Thăng Long (2012-2015) Số liệu tỷ lệ nợ hạn với khách hàng doanh nghiệp vừa nhỏ số chi nhánh ngân hàng địa bàn Hà Nội năm 2015 Số liệu tỷ lệ nợ hạn với khách hàng doanh nghiệp vừa nhỏ số chi nhánh khác hệ thống địa bàn Hà Nội năm 2015 Vòng quay vốn tín dụng Techcombank - chi nhánh ii Footer Page of 161 5 5 9 6 6 6 Header Page of 161 Bản g 3.13 8 So sánh vòng quay vốn tín dụng bình quân số chi nhánh ngân hàng khác hệ thống địa bàn Hà Nội trong bốn năm 2012-2015 Hiệu suất sử dụng vốn nhóm khách hàng doanh nghiệp vừa nhỏ Techcombank - chi nhánh Thăng Long năm 2012-2015 Tỷ lệ lãi treo Techcombank - chi nhánh Thăng Long năm 2012-2015 Tỷ lệ thu nhập từ hoạt động tín dụng khách hàng doanh nghiệp vừa nhỏ Techcombank - chi nhánh Thăng Long năm 2012-2015 Bản g 3.14 Thăng Long năm 2012-2015 So sánh vòng quay vốn tín dụng bình quân số chi nhánh ngân hàng hệ thống địa bàn Hà Nội trong bốn năm 2012-2015 g 3.12 Bản g 3.15 Bản g 3.16 Bản g 3.17 9 7 DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Hình S Nội dung TT T rang Sơ đồ 2.1 đồ 3.1 Các bƣớc thực đề tài Biểu Thống kê vốn điều lệ số ngân hàng thƣơng mại cổ phần tính đến tháng 07/2015 Sơ đồ đồ 3.3 Biểu đồ 3.4 Cơ cấu huy động vốn Techcombank Thăng Long giai đoạn 2012 - 2015 Doanh số cho vay, thu nợ, dƣ nợ nhóm DNVVN giai đoạn 2012-2015 iii Footer Page of 161 Cơ cấu tổ chức Techcombank Thăng Long 3.2 Biểu Header Page of 161 iv Footer Page of 161 Header Page 10 of 161 PHẦN MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, hệ thống ngân hàng chiếm vai trò vô quan trọng việc thực tiêu vĩ mô kinh tế Những đổi hệ thống ngân hàng Việt Nam đƣợc coi khâu đột phá, có đóng góp tích cực cho kinh tế nhƣ: đẩy lùi kiềm chế lạm phát, bƣớc trì ổn định giá trị đồng tiền, góp phần cải thiện kinh tế vĩ mô, thực nhiệm vụ kinh tế xã hội quan trọng cấp bách khác Sự hoạt động hiệu ngân hàng góp phần tạo việc làm cho 80% lực lƣợng lao động nông thôn thành thị Hoạt động cho vay tạo thu nhập chủ yếu cho ngân hàng thƣơng mại đồng thời hoạt động tiềm ẩn nhiều rủi ro Hệ thống ngân hàng có mối quan hệ chặt chẽ với kinh tế, kênh thu hút cung cấp tiền cho tổ chức, doanh nghiệp cá nhân kinh tế Do đó, rủi ro tín dụng có ảnh hƣởng đến ngân hàng, khách hàng trực tiếp đến kinh tế Việc đảm bảo chất lƣợng tín dụng, hạn chế nợ xấu, hoạt động cho vay nói chung quản trị ngân hàng nói chung ngân hàng thƣơng mại đƣợc đặt lên hàng đầu Ở hầu hết quốc gia phát triển, hoạt động doanh nghiệp, đặc biệt doanh nghiệp vừa nhỏ (DNVVN) đóng vai trò vô quan trọng việc tăng trƣởng ổn định kinh tế, khoảng 40% GDP chiếm 98% tỷ trọng số lƣợng doanh nghiệp kinh tế Vì việc thúc đẩy phát triển khu vực kinh tế đầy tiềm năng, động quốc sách hàng đầu chiến lƣợc phát triển quốc gia Ở Việt nam, Chính phủ nhiều năm qua thực nhiều cải cách kinh tế, cải cách hành nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển Nhờ vào công cải cách mà DNVVN Việt Nam có phát triển đáng kể đóng góp cho phát triển kinh tế đất nƣớc Trong năm qua, hoạt động cho vay khách hàng DNVVN ngân hàng TMCP Kỹ thƣơng Việt Nam (Techcombank) - chi nhánh Thăng Long chƣa Footer Page 10 of 161 Header Page 31 of 161 1.4.2 Các tiêu đánh giá chất lượng cho vay doanh nghiệp vừa nhỏ ngân hàng thƣơng mại 1.4.2.1 Các tiêu định tính Các tiêu định tính thƣờng đƣợc dùng để đánh giá chất lƣợng cho vay DNVVN: Thứ nhất, thỏa mãn nhu cầu DNVVN: điều đƣợc biểu việc DNVVN có đƣợc đáp ứng vốn cách kịp thời, nhanh chóng thuận tiện hay không? Mỗi DN có nhu cầu vay vốn, thời hạn vay, phƣơng thức vay khác Do vậy, ngân hàng cần đƣa đƣợc phƣơng thức cho vay đa dạng phù hợp với nhu cầu DNVVN với quy trình cho vay khoa học, chi tiết nhƣng nhanh chóng, tiết kiệm đƣợc thời gian, chi phí Thứ hai, việc chấp hành đầy đủ bƣớc cần thiết quy trình cho vay: sở pháp lý đảm bảo cho vay đƣợc an toàn, hiệu Hiện nay, quy trình cho vay bao gồm bƣớc sau: lập hồ sơ đề nghị cho vay, phân tích, định ký hợp động cho vay, giải ngân, giám sát, lý hợp đồng cho vay Thứ ba, khả thu hút trì lƣợng khách hàng trung thành: ngân hàng cần trì đƣợc khách hàng truyền thống mà muốn nâng cao chất lƣợng tín dụng cần phải thu hút phát triển đƣợc thêm nhiều khách hàng đến vay vốn Điều phần phản ánh chất lƣợng cho vay ngân hàng 1.4.2.2 Các tiêu định lượng Các tiêu định tính giúp đem lại nhìn khái quát chất lƣợng cho vay nhƣng chúng khó đƣợc xác định xác Để đánh giá chất lƣợng cho vay xác cụ thể hơn, cần xem xét tổng hợp tiêu định lƣợng góc độ từ NHTM nhƣ sau: a Chỉ tiêu dƣ nợ tín dụng Dự nợ tín dụng DNVVN Tỷ trọng dƣ nợ tín dụng = x 100% Tổng dƣ nợ tín dụng Chỉ tiêu phản ánh quy mô dƣ nợ tín dụng DNVVN tổng dƣ nợ 22 Footer Page 31 of 161 Header Page 32 of 161 tín dụng ngân hàng Tỷ trọng dƣ nợ tín dụng DNVVN cao cho thấy hoạt động tín dụng DNVVN đạt kết tốt ngƣợc lại b Chỉ tiêu tỷ lệ nợ hạn, nợ xấu ngân hàng Nợ hạn tƣợng phát sinh từ mối quan hệ tín dụng không hoàn hảo ngƣời vay không thực đƣợc nghĩa vụ trả nợ cho ngân hàng hạn Tỷ lệ nợ hạn tỷ lệ phần trăm nợ hạn tổng dƣ nợ NHTM thời điểm định, thƣờng cuối tháng, cuối quý, cuối năm Nợ hạn DNVVN Tỷ lệ nợ hạn DNVVN = Tổng dƣ nợ x 100 % DNVVN Xét mặt chất, cho vay hoàn trả, tính an toàn yếu tố quan trọng bậc để cấu thành chất lƣợng tín dụng Khi khoản vay không đƣợc trả hạn nhƣ cam kết, mà lý đáng bị chuyển sang nợ hạn với lãi suất cao lãi suất bình thƣờng Trên thực tế, phần lớn khoản nợ hạn khoản nợ xấu có khả vốn Nhƣ vậy, tỷ lệ nợ hạn cao NHTM gặp khó khăn kinh doanh có nguy vốn, khả toán giảm lợi nhuận, tức tỷ lệ nợ hạn cao, chất lƣợng tín dụng thấp Tỷ lệ nợ xấu DNVVN = Dƣ nợ xấu DNVVN Tổng dƣ nợ x 100 % DNVVN Chỉ tiêu tỷ lệ nợ hạn, nợ xấu tiêu quan trọng để đánh giá chất lƣợng cho vay ngân hàng, phản ánh rủi ro tín dụng mà ngân hàng phải đối mặt Nhìn vào tỷ lệ nợ hạn, nợ xấu đánh giá đƣợc phần chất lƣợng cho vay NHTM Nếu tiêu cao, ngân hàng bị đánh giá có chất lƣợng cho vay thấp Tuy nhiên, nợ hạn, nợ xấu vấn đề khó 23 Footer Page 32 of 161 Header Page 33 of 161 tránh khỏi hoạt động cho vay ngân hàng Do đó, điều quan trọng ngân hàng cần trì tỷ lệ nợ hạn, nợ xấu mức thấp chấp nhận đƣợc Theo Quyết định số: 493/2005/QĐ-NHNN ngày 22/4/2005 Thống đốc Ngân hàng Nhà nƣớc Việt Nam “V/v Ban hành quy định phân loại nợ, trích lập sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro tín dụng hoạt động ngân hàng tổ chức tín dụng” Quyết định số 18/2007/QĐ-NHNN ngày 25/4/2007 Thống đốc Ngân hàng Nhà nƣớc Việt Nam “V/v sửa đổi, bổ sung số điều Quy định phân loại nợ, trích lập sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro tín dụng hoạt động ngân hàng tổ chức tín dụng ban hành kèm theo Quyết định số 493/2005/QĐ-NHNN ngày 22/4/2005” Thông tƣ 02/2013/TT-NHNN ngày 21/01/2013 V/v phân loại tài sản có, mức trích, phƣơng pháp trích lập dự phòng rủi ro việc sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro hoạt động tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nƣớc dƣ nợ tổ chức tín dụng đƣợc chia làm 05 nhóm sau: - Nợ nhóm (nợ đủ tiêu chuẩn) bao gồm: Các khoản nợ hạn tổ chức tín dụng đánh giá có khả thu hồi đủ gốc lãi hạn; khoản nợ hạn dƣới 10 ngày tổ chức tín dụng đánh giá có khả thu hồi đầy đủ gốc lãi bị hạn thu hồi đầy đủ gốc lãi thời hạn lại; Các khoản nợ khách hàng trả đầy đủ nợ gốc lãi theo kì hạn đƣợc cấu lại tối thiếu vòng 01 năm khoản nợ trung dài hạn, 03 tháng khoản nợ ngắn hạn kỳ hạn đƣợc đánh giá có khả trả đầy đủ nợ gốc, lãi hạn theo thời hạn đƣợc cấu lại phân loại vào nhóm nợ Trƣờng hợp khách hàng có nợ cấu lại bao gồm nợ ngắn hạn nợ trung, dài hạn xem xét đƣa vào nợ nhóm khách hàng trả đầy đủ (nợ ngắn hạn nợ trung hạn, dài hạn) gốc lãi số nợ đƣợc cấu lại thời gian quy định trên, đồng thời kỳ hạn đƣợc đánh giá có khả trả đầy đủ nợ gốc, lãi hạn đƣợc cấu lại - Nợ nhóm (nợ cần ý) bao gồm: Các khoản nợ hạn từ 10 ngày đến 90 ngày; Các khoản nợ điều 24 Footer Page 33 of 161 Header Page 34 of 161 chỉnh kỳ hạn trả nợ lần đầu (đối với khách hàng doanh nghiệp, tổ chức tổ chức tín dụng phải có hồ sơ đánh giá khách hàng khả trả nợ đầy đủ nợ gốc lãi kì hạn đƣợc điều chỉnh lần đầu) - Nợ nhóm (nợ tiêu chuẩn) bao gồm: Các khoản nợ hạn từ 91 ngày đến 180 ngày; khoản nợ cấu lại có thời hạn trả nợ lần đầu, trừ khoản nợ điều chỉnh kỳ hạn trả nợ lần đầu phân loại vào nhóm 2; Các khoản nợ đƣợc miễn giảm lãi khách hàng không đủ khả trả lãi đầy đủ theo hợp đồng tín dụng - Nhóm nợ (nợ nghi ngờ) bao gồm: Nợ hạn từ 181 ngày đến 360 ngày; khoản nợ cấu lại thời hạn trả nợ hạn dƣới 90 ngày theo thời hạn trả nợ đƣợc cấu lại lần đầu; khoản nợ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ hai - Nợ nhóm (nợ có khả vốn) bao gồm: Các khoản nợ hạn 360 ngày; khoản nợ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu hạn từ 90 ngày trở lên theo thời hạn trả nợ đƣợc cấu lại lần đầu; khoản nợ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ hai hạn theo thời hạn trả nợ lần thứ ba trở lên, kể chƣa bị hạn hạn; Các khoản nợ khoanh, nợ chờ xử lý Các khoản nợ có đủ sở để đánh giá khả trả nợ khách hàng bị suy giảm phải tính cách xác, minh bạch để phân loại nợ vào nhóm nợ phù hợp với mức độ rủi ro, tỷ lệ trích lập cụ thể nhóm nợ theo Thông tƣ 02/2013/TT-NHNN nhƣ sau: + Nhóm 1: 0% + Nhóm 2: 5% + Nhóm 3: 20% + Nhóm 4: 50% + Nhóm 5: 100% Việc phân loại nợ theo Quyết định 493 Quyết định 18 NHNN, Thông tƣ 02/2013/TT-NHNN, vừa dựa vào tiêu chí thời gian hạn khoản vay, vừa dựa vào tiêu chí rủi ro khoản vay làm cho ngân hàng phải đánh 25 Footer Page 34 of 161 Header Page 35 of 161 giá lại thực khoản nợ cho khách hàng vay đánh giá xác chất lƣợng cho vay ngân hàng c Chỉ tiêu tỷ lệ dƣ nợ tín dụng có tài sản bảo đảm Tỷ lệ dự nợ tín dụng = Dư nợ tín dụng DNVVN có TSBĐ Dư nợ tín dụng DNVVN x 100% DNVVN có TSBĐ TSBĐ yêu cầu quan trọng ngân hàng DN TSBĐ nhƣ cam kết trả nợ DN vay vốn Nếu DN không trả đƣợc nợ, ngân hàng có quyền phát mại TSBĐ để thu nợ Tỷ lệ dƣ nợ tín dụng có TSBĐ cao tính an toàn khoản vay lớn d Vòng quay vốn tín dụng Vòng quay vốn tín dụng DNVVN = Doanh số thu nợ DNVVN Dư nợ bình quân DNVVN Trong đó: Dƣ nợ bình quân = 𝐷ư 𝑛ợ đầ𝑢 𝑘ỳ+𝑑ư 𝑛ợ 𝑐𝑢 ố𝑖 𝑘ỳ Đây tiêu phản ánh số vòng luân chuyển vốn vay (thƣờng năm) Chỉ tiêu cao chất lƣợng tổ chức quản lý tín dụng tốt Vòng quay vốn tín dụng cho thấy hiệu vay khách hàng thể việc vay trả thời hạn Tuy nhiên, ngân hàng tiêu mang tính tƣơng đối, NHTM cho vay DN sản xuất, xây dựng có vòng quay vốn tín dụng thấp NHTM khác cho vay DN thƣơng mại Nhƣ vậy, không mà chất lƣợng cho vay NHTM hiệu Để đánh giá tƣơng đối xác chất lƣợng tín dụng, vòng quay tín dụng phải đƣợc tính toán cho loại cho vay, thời hạn vay đối tƣợng vay cụ thể e Chỉ tiêu hiệu suất sử dụng vốn Hiệu suất sử dụng vốn vay DNVVN tiêu đƣợc xác định tỷ lệ dƣ nợ tín dụng DNVVN nguồn vốn huy động Hiệu suất sử dụng vốn = Dư nợ tín dụng DNVVN Tổng ngu ồn vốn huy động 26 Footer Page 35 of 161 x 100% Header Page 36 of 161 DNVVN Chỉ tiêu cho biết đồng vốn huy động có dành cho hoạt động cho vay DNVVN Nó phản ánh quy mô nhƣ khả tận dụng nguồn vốn ngân hàng Bên cạnh tỷ lệ đánh giá phù hợp nguồn vốn huy động cho vay DNVVN Tại NHTM tỷ lệ nhỏ Nếu tỷ lệ tiến gần tới ngân hàng cần đề phòng trƣờng hợp khả toán Song ngƣợc lại, tỷ lệ thấp cho thấy nguồn vốn huy động cho vay DNVVN không phù hợp, ảnh hƣởng tới khả sinh lời gây tình trạng ứ đọng vốn Điều bắt nguồn từ việc ngân hàng chủ trƣơng mở rộng cho vay không thu hút đƣợc DNVVN vay Để giải vấn đề này, ngân hàng cần tăng dƣ nợ tín dụng DNVVN giảm nguồn huy động để hạn chế rủi ro từ nguồn vốn, gây ảnh hƣởng tới chất lƣợng cho vay f Chỉ tiêu tỷ lệ lãi treo Lãi treo khoản lãi tính nợ hạn mà ngân hàng chƣa thu đƣợc nhƣ số thấp tốt Tỷ lệ thu lãi treo = Lãi treo Dư nợ DNVVN x 100% Lãi treo lớn quỹ dự phòng lãi phải thu cao Đây dấu hiệu quan trọng để nhận biết rủi ro tín dụng lãi không thu đƣợc, thông thƣờng dễ dẫn đến vốn g Chỉ tiêu tỷ lệ thu nhập từ hoạt động cho vay doanh nghiệp vừa nhỏ Tỷ lệ thu lãi từ hoạt động tín dụng với DNVVN tính tổng thu lãi phí ngân hàng, nhƣ tỷ lệ cao chứng tỏ hiệu từ hoạt động tín dụng nhóm khách hàng DNVVN ngân hàng Tỷ lệ thu nhập từ hoạt động = Thu nh ập từ ho ạt động cho vay với DNVVN Tổng thu nh ập 100% 27 Footer Page 36 of 161 x Header Page 37 of 161 cho vay với DNVVN 1.4.3 Nhân tố ảnh hƣởng tới chất lƣợng cho vay doanh nghiệp vừa nhỏ 1.4.3.1 Nhân tố chủ quan  Từ phía ngân hàng Để nâng cao chất lƣợng cho vay DNVVN, NHTM cần đƣa sách, hành động, phƣơng hƣớng kinh doanh hợp lý Cụ thể nhƣ sau: - Chiến lƣợc kinh doanh ngân hàng Mỗi tổ chức từ đƣợc thành lập phải có phƣơng châm hoạt động định phải có chiến lƣợc kinh doanh phù hợp với mục tiêu đặt Đó tiêu chí quan trọng ngân hàng thƣơng mại Trong kinh tế nay, trình cạnh tranh ngày trở nên gay gắt, ngân hàng phải xây dựng cho phƣơng châm, chiến lƣợc kinh doanh đắn hiệu Đó điều kiện vô quan trọng giúp cho ngân hàng có định hƣớng quán việc khai thác tốt tiềm lực có thích ứng tốt với biến đổi môi trƣờng kinh doanh gay gắt - Chính sách cho vay Chính sách cho vay NHTM đƣợc xem nhƣ kim nam hoạt động cho vay ngân hàng Khi có sách cho vay đắn, đồng bộ, khoa học thống xác định cho cán tín dụng phƣơng hƣớng đắn thực nhiệm vụ từ nâng cao đƣợc hiệu kinh tế - xã hội họat động cho vay Tuy nhiên, sách cho vay đặt không đầy đủ, đắn, khoa học tạo định hƣớng lệch lạc cho hoạt động cho vay, dẫn đến việc cấp vốn vay không đối tƣợng, không mục đích tạo khe hở cho ngƣời sử dụng vốn từ không đem lại hiệu kinh tế chí dẫn đến rủi ro cho khoản cho vay - Quy mô nguồn vốn ngân hàng thƣơng mại Nhƣ ta biết, tất hoạt động cho vay NHTM phải tuân theo 28 Footer Page 37 of 161 Header Page 38 of 161 quy định liên quan đến hoạt động cho vay pháp luật Quyết định 1627 thống đốc NHNN quy chế cho vay tổ chức tín dụng khách hàng có quy định „„dƣ nợ cho vay tối đa khách hàng không đƣợc vƣợt 15% vốn tự có tổ chức tín dụng, trừ trƣờng hợp khoản cho vay từ nguồn ủy thác phủ, tổ chức, cá nhân hay trƣờng hợp khách hàng vay tổ chức tín dụng khác” Do đó, quy mô nguồn vốn ngân hàng đặc biệt quy mô vốn chủ sở hữu nhân tố quan trọng định đến khả cho vay ngân hàng Các ngân hàng lớn thƣờng cung cấp khoản cho vay có giá trị lớn cho doanh nghiệp ngân hàng nhỏ thƣờng tập trung cho vay khỏan có quy mô nhỏ - nghiệp vụ tín dụng bán lẻ - Chất lƣợng tính đa dạng hình thức cho vay Đây nhân tố ảnh hƣởng trực tiếp đến hoạt động cho vay ngân hàng Một ngân hàng có khả lớn mạnh, khả mở rộng cho vay sản phẩm cho vay mà cung cấp cho khách hàng đơn điệu, chất lƣợng hoạt động không cao Một đặc điểm đặc trƣng sản phẩm dịch vụ ngân hàng khác biệt, quyền khó xác định nên từ làm ảnh hƣởng lớn đến khả cạnh tranh ngân hàng - Thông tin tín dụng Là tất thông tin tài chính, quan hệ tín dụng, đảm bảo tiền vay, tình hình tín dụng thông tin pháp lý khách hàng có quan hệ với ngân hàng Hệ thống thông tin tín dụng đƣợc đƣa nhằm hình thành sở liệu khách hàng để phục vụ cho trình cấp tín dụng, phân tích quản lý tín dụng, quản trị rủi ro tín dụng Mục đích quan trọng tìm kiếm phát sớm khoản tín dụng có vấn đề để đánh giá mức độ rủi ro khoản nợ đồng thời dự báo trƣớc khả khoản tín dụng chuyển sang nợ xấu Trên sở thông tin thu đƣợc, ngân hàng định đƣợc cách đắn quy trình kiểm tra, giám sát tín dụng Chất lƣợng thông tin tín dụng ảnh hƣởng trực tiếp đến khoản cho vay Khi thông tin tín dụng đầy đủ, 29 Footer Page 38 of 161 Header Page 39 of 161 xác góp phần hạn chế ngăn ngừa đƣợc phần rủi ro tín dụng, rủi ro lựa chọn đối nghịch thiếu thông tin không cân xứng đối tƣợng đầu tƣ từ nâng cao đƣợc hiệu hoạt động tín dụng Thông tin tín dụng khai thác từ nguồn khác Có thể nguồn bên hay bên hệ thống; thức hay phi thức Việc thu thập thông tin nhanh chóng, xác, đầy đủ ảnh hƣởng lớn đến chất lƣợng hoạt động tín dụng từ ảnh hƣởng tới khả tiếp cận vốn ngân hàng DNVVN - Trình độ cán công nhân viên Trình độ cán làm công tác cho vay có ảnh hƣởng trực tiếp đến chất lƣợng hoạt động tín dụng NHTM Khi cán tín dụng có trình độ chuyên môn nghiệp vụ, có kiến thức hiểu biết sâu rộng phân tích nắm bắt đƣợc tình hình khách hàng từ đƣa đƣợc định tín dụng xác Ngƣợc lại, cán tín dụng yếu lực lao động, chƣa đƣợc đào tạo cách đầy đủ thiếu khả phân tích đánh giá cách xác khách hàng vay vốn, không bao quát đƣợc điểm yếu mặt pháp lý sai sót hồ sơ vay vốn khách hàng nên từ đem định thiếu xác, gây nên hậu xấu cho ngân hàng - Chất lƣợng kiểm soát nội Ban kiểm soát nội phận quan trọng thiếu cấu tổ chức NHTM Đây hoạt động mang tính thƣờng xuyên cần thiết ngân hàng Thông qua kiểm soát nội giúp cho nhà lãnh đạo ngân hàng nắm đƣợc tình hình hoạt động kinh doanh diễn ra; phát thuận lợi, khó khăn để từ đề biện pháp giải kịp thời Các quy chế, thể lệ nguyên tắc cho vay cán không nắm vững gây tổn thất, ảnh hƣởng đến chất lƣợng cho vay ngân hàng Công tác kiểm tra nội hoạt động kinh doanh ngân hàng thƣờng xuyên, chặt chẽ làm cho hoạt động cho vay hƣớng, thực nguyên tắc, yêu cầu thể lệ quy chế cho vay nhƣ quy trình cho vay Kiểm 30 Footer Page 39 of 161 Header Page 40 of 161 soát nội biện pháp mang tính chất ngăn ngừa hạn chế sai sót cán tín dụng, giúp cho hoạt động cho vay kịp thời sửa chữa, tạo điều kiện thuận lợi nâng cao chất lƣợng cho vay - Quản trị rủi ro Rủi ro ngôn từ thƣờng đƣợc sử dụng hoạt động cho vay NHTM thị trƣờng tài Đó khả không chi trả đƣợc nợ ngƣời vay ngƣời cho vay đến thời hạn phải toán Một hoạt động NHTM hoạt động cho vay nên rủi ro tín dụng nhân tố quan trọng, đòi hỏi ngân hàng phải có khả phân tích, đánh giá quản lý rủi ro hiệu ngân hàng chấp nhận nhiều khoản cho vay có rủi ro tín dụng cao ngân hàng có khả phải đối mặt với tình trạng thiếu vốn hay tính khoản thấp Trên thực tế, rủi ro tín dụng biểu ba dạng: ● Khách hàng làm ăn thua lỗ khả trả nợ ● Giá trị tài sản chấp bị giảm giá bù đắp lại toàn giá trị khoản vay phát ● Ngân hàng tập trung nhiều vốn cho vay hay nhóm khách hàng, khách hàng gặp phải rủi ro biến động kinh tế gây ảnh hƣởng lớn tới ngân hàng Rủi ro tín dụng chất lƣợng tín dụng có mối quan hệ tỷ lệ nghịch với Khi rủi ro tín dụng đƣợc hạn chế chất lƣợng tín dụng đƣợc nâng cao Quản lý rủi ro tín dụng đƣợc thực sở sách, thể lệ cho vay ngân hàng Việc quản lý rủi ro tín dụng phải đƣợc thực thận trọng bƣớc nhằm đánh giá đắn lực tài khách hàng khả thành công dự án vay vốn Việc quản lý tốt rủi ro tín dụng góp phần làm giảm tỷ lệ nợ xấu ngân hàng, từ ảnh hƣởng tốt tới chất lƣợng tín dụng 1.4.3.2 Nhân tố khách quan  Các nhân tố từ doanh nghiệp vừa nhỏ - Năng lực tài doanh nghiệp vừa nhỏ Năng lực tài DNVVN nhân tố quan trọng có ảnh hƣởng 31 Footer Page 40 of 161 Header Page 41 of 161 định đến hiệu hoạt động doanh nghiệp Doanh nghiệp hoạt động hiệu tình hình tài vững mạnh từ đáp ứng đƣợc yêu cầu ngân hàng tiếp cận đƣợc nguồn vốn ngân hàng Năng lực tài đƣợc thể khối lƣợng vốn chủ sở hữu tỷ trọng vốn chủ sở hữu tổng nguồn vốn kinh doanh DNVVN Vốn chủ sở hữu phản ánh khả tự chủ tài chính, khả chống chọi với hoàn cảnh bất lợi doanh nghiệp Khi tỷ trọng vốn chủ sở hữu tổng vốn kinh doanh doanh nghiệp nhỏ chi phí vốn vay lớn nguyên nhân dẫn đến tình trạng kinh doanh thua lỗ khả toán nợ cho ngân hàng doanh nghiệp - Phƣơng án sản xuất kinh doanh Đây vấn đề liên quan đến tính hiệu kinh tế doanh nghiệp tiến hành sản xuất kinh doanh sản phẩm Khi tiến hành phƣơng án sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp tính toán doanh thu thu đƣợc, chi phí liên quan lỗ lãi Từ đó, doanh nghiệp đƣa định có tiến hành thực dự án hay không Đây điều kiện vay vốn hàng đầu DNVVN Để đảm bảo thu hồi đƣợc vốn vay từ doanh nghiệp, ngân hàng phải chọn phƣơng án khả thi, có khả thực đƣợc thực có hiệu để tiến hành đầu tƣ Do vậy, việc doanh nghiệp có khả vay vốn ngân hàng phụ thuộc phần vào phƣơng án sản xuất kinh doanh doanh nghiệp có khả thi hay không - Năng lực quản lý đội ngũ cán Khi doanh nghiệp có đội ngũ quản lý tốt có đƣợc chiến lƣợc kinh doanh tốt, khả kinh doanh tốt quản lý vốn tốt Nó đƣợc thể cách thức tổ chức hoạt động chung, tổ chức hoạt động sổ sách kế toán, quản lý tài hiệu phù hợp với quy định pháp luật, môi trƣờng kinh doanh Nó thể trình độ nhận định thị trƣờng để có đƣợc chiến lƣợc kinh doanh động biện pháp nhằm chống chọi lại biến động bất lợi thị trƣờng Năng lực quản lý ảnh hƣởng trực tiếp đến đội ngũ cán bộ, đến sản phẩm doanh nghiệp, đến khả tiêu thụ sản phẩm, mối quan hệ với đối tác Đây 32 Footer Page 41 of 161 Header Page 42 of 161 tiêu chí quan trọng để ngân hàng đƣa định có cho DNVVN vay vốn hay không vay với hạn mức - Đạo đức kinh doanh chủ doanh nghiệp Đây yếu tố định đến khả tiếp cận vốn ngân hàng DNVVN thiện chí trả nợ chủ DNVVN Đạo đức kinh doanh DNVVN thể việc doanh nghiệp trung thực, sử dụng vốn mục đích, quản lý tốt, báo cáo thật, đảm bảo hoạt động kinh doanh đƣợc lành mạnh, đảm bảo trả nợ đƣợc cho ngân hàng Các DNVVN muốn tiếp cận đƣợc nhiều tới nguồn vốn ngân hàng Nếu DNVVN báo cáo cách đầy đủ, minh bạch, sử dụng vốn mục đích kinh doanh, thực vay trả tốt tiếp cận đƣợc nhiều nguồn vốn Tuy nhiên, DNVVN cố tình báo cáo sai lệch thông tin, sử dụng vốn sai mục đích tiếp cận đƣợc với nguồn vốn ngân hàng Các ngân hàng dần niềm tin DNVVN từ thắt chặt biện pháp đảm bảo tiền vay Nhƣ hạn chế khả tiếp cận vốn DNVVN  Các nhân tố từ môi trường kinh doanh TÀI LIỆU THAM KHẢO I Tài liệu tham khảo Tiếng Việt Báo cáo hoạt động kinh doanh chi nhánh ngân hàng địa bàn thành phố Hà Nội năm 2015 Báo cáo kết hoạt động kinh doanh ngân hàng Kỹ thƣơng Việt Nam – chi nhánh Thăng Long từ năm 2012 đến 2015 Chính phủ, 2009 Nghị định số 56/2009//NĐ–CP ngày 30/06/2009 việc trợ giúp phát triển doanh nghiệp vừa nhỏ Chính phủ, 2013 Nghị số 02/NQ-CP ngày 07/01/2013 số giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, hỗ trợ thị trường, giải nợ xấu Đào Văn Khoa, 2013 Nâng cao chất lượng cho vay doanh nghiệp vừa nhỏ 33 Footer Page 42 of 161 Header Page 43 of 161 ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam – chi nhánh Cửa Lò Nha Trang: nhà xuất Luận văn thạc sĩ – Trƣờng đại học Nha Trang Lê Thị Thanh Thúy, 2013 Phát triển hoạt động cho vay doanh nghiệp vừa nhỏ ngân hàng TMCP Dầu khí toàn cầu – Chi nhánh Ba Đình, Hà Nội Hà Nội: nhà xuất Luận văn thạc sĩ – Trƣờng đại học Quốc gia Hà Nội Ngân hàng Nhà nƣớc, 2001 Quyết định số 1627/2001-QĐ-NHNN Ngân hàng Nhà nƣớc, 2014 Quyết định số 20/VBHN-NHNN Thống đốc NHNN quy chế cho vay tổ chức tín dụng khách hàng Ngân hàng Nhà nƣớc, Quyết định số 493/2005/QĐ-NHNN 10 Ngô Thị Thu Mai, 2014 Nâng cao chất lượng cho vay doanh nghiệp vừa nhỏ ngân hàng thương mại cổ phần Quân đội – chi nhánh Thái Nguyên Hà Nội: Nhà xuất Luận văn thạc sĩ – Trƣờng đại học Kinh tế quốc dân 11 Nguyễn Hà Linh, 2015 Cho vay doanh nghiệp vừa nhỏ Ngân hàng Nông nghiệp Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Láng Hạ Hà Nội: nhà xuất Luận văn thạc sĩ -Trƣờng đại học quốc gia Hà Nội 12 Nguyễn Thị Nhƣ Thủy, 2015 Hiệu tín dụng ngân hàng Nông nghiệp Phát triển Nông thôn tỉnh Quảng Nam Hà Nội: nhà xuất Học viện trị quốc gia Hồ Chí Minh 13 Peter Rose, Quản trị Ngân hàng thƣơng mại, nhà xuất Tài 14 Phạm Phƣơng Thảo, 2013 Nâng cao chất lượng cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa nhỏ ngân hàng TMCP Quân đội – Chi nhánh Đống Đa, Hà Nội Hà Nội: nhà xuất Luận văn thạc sĩ – Trƣờng đại học Quốc gia Hà Nội 15 PGS TS Nguyễn Văn Tiến, 2011, Giáo trình tài - tiền tệ ngân hàng, Nhà xuất Thống kê 16 Quốc hội, Luật tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12 ban hành ngày 01/01/2011 17 Quốc hội, 2012 Luật Tổ chức tín dụng Hà Nội: NXB Chính trị quốc gia 18 Tạp chí Ngân hàng 34 Footer Page 43 of 161 Header Page 44 of 161 19 Vietinbank, 26/12/2011 Quy trình cấp tín dụng khách hàng tổ chức theo mô hình II Internet www.thoibaonganhang.vn www.tapchitaichinh.vn www.techcombank.com.vn www.bidv.com.vn www.agribank.com.vn www.vietcombank.com.vn www.vietinbank.com.vn 35 Footer Page 44 of 161 Header Page 45 of 161 36 Footer Page 45 of 161 ... TRẠNG CHẤT LƢỢNG CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG KỸ THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH THĂNG LONG Error! Bookmark not defined 3.1 Tổng quan ngân hàng Kỹ thương Việt Nam – chi nhánh. .. sánh tiêu chất lƣợng cho vay chi nhánh ngân hàng TMCP Kỹ thƣơng Việt Nam ngân hàng TMCP Kỹ thƣơng Việt Nam – chi nhánh Thăng Long với chi nhánh ngân hàng địa bàn thành phố Hà Nội Điều giúp cho giải... dụng doanh nghiệp vừa nhỏ chi nhánh Thăng Long giai đoạn 201 2-2 015 Dƣ nợ cho vay doanh nghiệp vừa nhỏ theo kỳ hạn Techcombank - chi nhánh Thăng Long giai đoạn 201 2-2 015 Dƣ nợ cho vay doanh nghiệp